Ibalik ang Kinagisnang Hapag

Masdan niyo ang inyong hapag sa sandaling ito at ikumpara ang katulad na imahe sa

dalawang taong nakalipas. Hindi maipagkakaila na inyong napuna ang mga pagbabago sa inyong hapag-

kainan dahil sa nararanasan nating pandemya. Sa kabila ng krisis na ating pinagdadaanan dulot ng COVID-

19, ang seguridad sa pagkain at nutrisyon nating mga mamamayan ay nararapat na pagtuunan ng pansin.

Kahit ang mga mag-aaral ay may kakayahang pagnilayan ang sistema ng mga produktong kinakain at

magbahagi ng lunas para sa mga kaganapang ito.

Sa pagsiklab ng pandemya sa bansa, nagbunsod ito ng malalaking hamon sa mga tao lalo na

sa aspetong pampinansyal. Ang presyo ng mga bilihin ay tumaas na halos hindi na maabot ng mga

konsyumer . Sa ginawang pag-iikot ng Department of Agriculture (DA) sa ilang pamilihan sa Rehiyon III,

tumaas na ng halos P40 ang kada kilo ng baboy at P10–P20 naman sa kilo ng manok habang ang presyo ng

repolyona dati ay P15–17, ngayo’y naglalaro sa P35-37. Anila, nagmahal din kasi ang presyo ng gasolina na

ginagamit sa pag-transport ng mga produkto mula sa pantalan hanggang sa pamilihan. Dahil sa matumal na

transportasyon, nawawala ang pagka-sariwa ng mga karne, prutas at gulay na nagdudulot ng pagkasira ng

mga ito. Sa mga pangyayaring ito, hindi lamang nalulugi ang lokal na pamilihan kundi pati ang mga

mamamayan ay nagkakaroon ng banta sa kanilang kalusugan dahil sa hindi kasiguraduhan kung sariwa ba

ang mga produktong kanilang binili.

Isa pang malaking hamon ang pagbaba ng sahod ng lakas-paggawa, pagkawala ng mga

hanap-buhay at pagkaubos ng kabuhayan sa ating bansa. Sa datos ng Department of Labor and Employment

(DOLE), 118, 210 ang mga nawalan ng trabaho dahil sa pagkaubos ng mga empleyado o permanenting

pagsasara ng mga negosyo mula Enero hanggang Marso ng 2021. Bukod pa ito sa halos 600, 000 empleyado

na natapyasan ang kita dahil nabawasan din ang oras o araw ng trabaho. Dito sa Rehiyon III, ang mga

magsasaka ay umaaray dahil sa matumal na bentahan ng palay. Malaki ang idudulot na pinsala ng
restriksyon sa galaw ng mga magsasaka at manggagawang-bukid sa darating na taniman ng palay at mais.

Ang gobyerno ay namimigay ng ayuda ngunit hindi ito sapat para sa pangaraw-araw na gastusin nila. Sa

mabilis na pagtaas ng mga bilang na ito, nanganganib ang kalusugan ng bawat pamilyang Pilipino. Ang

pagkakaroon ng hindi sapat na badyet upang tugunan ang kanilang mga pangunahing pangangailangan ay

nagiging dahilan upang hindi malamnan ang kanilang mga tiyan at makakuha ng sapat na nutrisyon

Sa patuloy na pagkalat ng COVID-19 virus, patuloy rin ang pag-urong sa ekonomiya ng

Pilipinas na nagresulta sa isang kapansin-pansing pagkawala ng kabuhayan at kita sa malawakang saklaw.

Ang nagresultang pagbaba ng purchasing power sa mga nawalan ng kita ay nagkaroon ng malaking epekto

sa seguridad sa pagkain at nutrisyon, lalo na sa mga populasyon na dati nang mahina. Mas naging apektado

rin ang nasa impormal na sektor. Ayon sa ulat ng Philippine Statistics Authority (PSA), tumaas ang poverty

incidence sa populasyon sa 23.7 percent noong unang kalahati ng 2021 mula sa 21.1 percent sa parehong

panahon ng 2018. Isinasalin ito sa 3.9 milyon pang Pilipinong nabubuhay sa kahirapan. Kahirapan na

kasingkahulugan ng taggutom. Ang mga dumaranas ng gutom, na matatagpuan hindi lamang sa siksikan na

mga komunidad sa mga syudad kundi pati sa malawak na kanayunan, ay may mataas na risgong mahawa ng

Covid-19. Kaya naging basehan na ang kalusugan ng mga mamamayan sa lagay ng ekonomiya ng bansa.

Ang COVID-19 ay isang uri ng sakit sa paghinga at wala pang patunay na ang pagkain

mismo ay isang elemento sa pagkalat nito. Gayunpaman, ang nakakahawang sakit na ito, at ang mga

hakbang upang mapigilan ang pagkalat nito, ay nagkaroon na ng malalim na implikasyon para sa seguridad

ng pagkain, nutrisyon at mga sistema ng pagkain. Sinasabing ang malnutrisyon, kabilang na ang Obesity o

labis na katabaan ay nagpapataas sa tyansa na makahawa ng COVID-19. Dagdag pa rito, ang pagkalat ng

sakit mismo, ay nagpalala sa umiiral na hindi pagkakapantay-pantay ng lipunan hindi lamang sa ating bansa,

kundi pati na sa ibang bansa. Ang mga hindi pagkakapantay-pantay ay nakakaapekto sa ating mga karapatan

pati na rin ang pagkakaroon ng aksesibilidad sa mga pangunahing pangangailangan tulad ng pagkain, tubig,

at kalusugan pangangalaga, at gayundin sa mga trabaho at kabuhayan, na lahat ay may implikasyon para sa
seguridad ng pagkain at nutrisyon. Ang kawalan ng katiyakan sa pagkain ay nakakaapekto na sa mga taong

dumaranas ng kahirapan at nahaharap sa diskriminasyon sa lipunan, at ang mismong mga taong ito ang nasa

mas mataas na panganib ng pagkahawa ng COVID-19 at malayo ang pagkakataong mahawakan ang mga

serbisyo sa pangangalagang pangkalusugan. Ang COVID-19 ay nagpalala din ng hindi pagkakapantay-

pantay sa pag-akses sa mga ligtas na mapagkukunan ng tubig. yon sa World Health Organization(WHO), isa

sa tatlong tao ang walang akses sa ligtas na inuming tubig at maayos na pasilidad sa paghuhugas ng kamay.

Ang mga mamamayang walang akses sa mga serbisyong ito, na mahalaga para sa kalusugan at ligtas na

paghahanda ng pagkain, ay may mataas na tyansa na magkaroon ng sakit, nagpapalala sa umiiral na

diskriminasyon.

Ang mga programa sa proteksyong panlipunan ay nagambala ng pandemya, na nakakaapekto

naman sa seguridad sa pagkain at nutrisyon. Ayon sa Saligang Batas, dapat bigyan ang bawat Pilipino, lalo

na ang mga kabataan, ng masustansiyang mga pagkain ngunit nang magsimula ang lockdown, karamihan sa

mga paaralan ay sarado, na nagresulta sa pagkawala ng mga programa ng mga paaralan na naglalayong

bigyan ng sapat na nutrisyon at wastong kalusugan ang mga estudyante tulad na lamang ng mga

isinasagawang feeding programs. Sa ilalim nito, bibigyan ng isang masustansiyang pagkain ang mga

estudyanteng undernourished sa loob nang hindi bababa sa 120 araw sa isang school year. Napakahalaga ang

karapatan na makakain ang mga bata ng masustansiyang pagkain, dahil may pag-aaral na pag kulang ang

sustansiya, hindi buo o optimal ang kaniyang kakayahan na makuha ang kaniyang kaalaman sa paaralan.

Mlyon-milyong mga batang Pilipino ay madalas na umaasa sa mga programang ito sapagkat ang pagkaing

inihahanda sa kanila ng paaralan ay hindi hamak na ibang-iba sa kanilang kinakain sa loob ng tahanan.

Maaari ding maapektuhan ang pag-proseso sa mga pagkain sa hinaharap. Lalo na kung ang

COVID-19 virus ay hindi pa maaagapan at ang ipinapatupad na lockdown ay magpapatuloy at kung gaano

kalawak ang mga ordinansa na isasagawa sa iba’t ibang panig ng ating bansa. Ang mga pananim na

itinatanim ng mano-mano ay kadalasang ginagawa kasama ang mga migranteng manggagawa, partikular na
ang mga produktong hortikultural tulad ng sariwang prutas at gulay, ay malamang na mas maapektuhan ng

mga bagong prosesong ipinatupad. Ang ating bansang ay maaaring makaranas ng pagkabigla sa produksyon

dahil sa paggawa nang may kakapusan at mga isyu sa transportasyon, na maaaring makaapekto sa kanilang

kita at ani. Ang bentahan ng mga agrikultural na produkto, partikular na ang mga buto at pataba ay

naapektuhan rin kaya pati ang mga ito ay tumaas ang presyo at nagdagdag ng pasakit sa ating mga

magsasaka. Sa darating na mga taon ay magkakaroon ng banta sa produksyon ng lokal na produktong

agrikultural bunsod ng pandemya. Kung hindi kaagad magagawan ng paraan ng gobyerno ang

nangangambang kalagayan ng produksyon sa sektor ng agrikultura, hindi malabong magkakaubusan dito sa

ating bansa at mag-aangkat na lamang tayo sa ibang bansa.

Sa pananaw ng isang mag-aaral na katulad ko, bagama't ang pamahalaan ay maaaring

nahaharap sa mga hadlang sa badyet, hindi ngayon ang oras upang magbawas sa mga programang yaong

nagpapabuti ng akses ng sambahayan sa malusog at masustansyang pagkain. Ang paghahatid ng mga

masusustansiyang pagkain sa mga bahay bahay o maaari ding kunin ito ng mga magulang sa paaralan ay

isang halimbawa upang maipagpatuloy ang feeding programs kahit sa kalagitnaan ng pandemya. Isa pang

isyu na dapat solusyonan ay ang mababang presyo ng palay ngunit mataas na presyo ng bigas. Tulungan ang

mga magsasaka. Itaas ang presyo ng palay para makabawi ang mga magsasaka. Kung maaari, bilhin ng

National Food Authority (NFA) ang mga palay. Huwag pabayaan ang mga magsasaka dahil ang bigas na

napupunta sa ating mga tahanan upang malamnan ang ating tiyan ay kanilang pinaghihirapan. Dagdag pa

rito, dapat na magkaroon nag libreng serbisyong pangkalusugan lalo na sa mga mamamayang naninirahan sa

laylayan. Bukod doon, dapat ding pigilan ang mga paghihigpit sa pag-luwas ng pagkain upang

maprotektahan ang ating bansang umaasa sa pag-angkat ng pagkain. Higit sa lahat, ako’y naninindigan na

kinakailangang palakasin ng pamahalaan ang sektor ng agrikultura sapagkat dito naghahanap-buhay at

kumukuha ng ikakabuhay ang mga manggagawa sa Pilipinas na karamihan ay mga magsasaka at

mangingisda.
 Lubos kong pinaniniwalaan na kahit tayo ay may pinagdadaanan na pandemya, hindi ito

hadlang upang pabayaan din ang kalusugan ng mga mamamayan. Ang krisis na ito ay nagpadapa sa milyon-

milyong mga Pilipino dahil sa pagkawala ng mga kabuhayan, trabaho, pagtaas ng presyo ng mga bilihin at

paglaganap ng mas malalang kahirapan na naging dahilan upang magutom ang mas madaming bilang ng

mga Pilipino. Bagama’t tayong mga ordinaryong mamamayan ay may karapatan na magkaroon ng

aksesibilidad sa ligtas at masustansiyang pagkain, huwag nating kakalimutan na hindi din tayo magiging

malusog kung hindi natin susuportahan ang mga programang inihahain ng mga kinauukulan at

makikipagtulungan sa kanila. Sa ganitong paraan, ang kinagisnang hapag ng bawat Pilipino ay

manunumbalik at mapapanatili.