sitoplazma

hücre içinin çekirdek dışında kalan kısmıdır

sitozol

sitoplazmanın içinde bulunan yarı akışkan sıvı

Ribozom

Protein sentezi, prokaryot ve ökaryotlarda bulunur. nükleoprotein yapıdadır

Endoplazmik Retikulum

hücre içi madde taşınmasında görev yapar

Granüllü E.R.

ribozom bulunduran endoplazmik retukulm

granülsüz e.r

ribozom bulundurmayan endoplazmik retukulm

glikoprotein

protein +karbonhidrat
Golgi cisimciği

proren,karbonhidrat ve lipit yapılı molekülleri işleyerek kesecik haline gidecekleri yerlere götürür.
enzim ve hormon salgılayan hücrelerde bol miktarda bulunur .

lizozom

sindirim enzimleri içeren zarla çevrili kesecik. üretimi sırasında ribozom,endoplazmik retukulum ve
golgi organelleri yer alır. görevi fagositoz ya da pinositoz ile alınan polimer besinleri hücre içinde
sindirmesi

Otoliz

ölü ya da yaşlanmış hücreler lizozomla patlar .serbest kalan enzimlerin hücreyi parçalamasına otoliz
denir

Mitokondri

oksijenli solum ile atp üretir. C6H12O6 + 6O2-> 6CO2 + 6H2O+32ATP + ISI

çift katlı zarla çevrili. hem hayvande hem bitkide bulunur

krista

mitokondride bulunan iç zarı kıvrımlı yapıda olup kıvrımları krista olarak adlandırılır.

matriks

krista olarak adlandırılan kıvrımların arasın bulunan sıvı . mitokondride bulunur. matrikste
mitokondriye özgü DNA, RNA ,ribozom ve solunum enzimleri bulunur.
küçük moleküllerin taşınımında görev alan iki grup

pasif taşıma ve aktif taşıma

büyük moleküllerin taşınmasında görev alan iki grup

endositoz ve ekzositoz

Pasif taşıma 3e ayrımı

basit difizyon ,osmoz ve kolaylaştırılmış difüzyon

Aktif taşıma

atp harcanır

azdan çoğa gidilir

sadece canlılarda

protein bulunur

Pasif taşıma

ATP kullanılmaz

Basit difüzyon

ATP harcanmaz
proten bulundurmaz

fazla olan ortamdan az ortama

ör:oksijen ,karbonhidrat,alkol

Kolaylaştırılmış difüzyon

ATP harcanmaz

proten bulundurur

fazla yoğundan az yoğuna

örnek;glikoz ,fruktoz,amino asit

Osmoz

ATP harcanmaz

düşük yoğundan çok yoğuna

Endositoz moleküllerin taşınmadı

hücre zarından koful oluşturarak alınır

katı maddelerin alınmasında fagositoz

sıvı maddelerin alınmasında pinositoz

haycanlarda olmaz

ATP harcanır

hücre zarının yüzey alanı azalır

Ekzositoz moleküllerin taşınması

hayvan ve bitkilerde olur

hücre zarının yüzey alanı azalır

plazdesma

bitkilerin hücre duvarında madde alışverişine olanak sağlayan geçidin adı

Hemoliz

hayvan hücrelerini aşırı su alarak şişmesine denir

osmotik basınç

hücrenin su alma isteğine denir

turgor basıncı

suyun hücre duvarına yaptığı basınca denir. su miktarıyla doğru orantıdadır.

emme kuvveti

osmotik basınç- turgor baskncı

Plazmoliz

hücrenin su kaybederek büzülmesi

Deplazmoliz

hücrenin eski haline dönebilmesi için su almasına denir.

izotonik çözelti

hücre içi ve hüçre dışındaki yoğunluk eşit

hipertonik çözelti

hüçrenin yoğunluğu bulunduğu ortamın yoğunluğundan düşük olduğunda ,hücrenin su alma isteği.

hipotonik çözelti

hücrenin yoğunluğu bulunduğu ortama göre daha yoğun olduğunda yoğunluğunu verme isteği

Azotlu organik baz

yapısında C,H,O,N bulunur

nükleotitlere göre isimlendirilirler

pürinler

azotlu organik bazın alt başlığı,

çift halkalı

Adenin (A) ve Guanin (G) bulunur

DNA ve RNA yapıskna katılır

pirimidin

Azotlu organik bazın alt başlığı,

tek halkalı

Timin (T) ,Urasil ( U) ,Sitozin (S,C)

sitozil /DNA ve RNA nın yapısına karılır

Timin / DNA

Urasil / RNA

5C'lu şeker

yapısında C,H,O bulunur

Riboz ve Deokribozun içinde bulunur

Fosfat grubu

yapısında H,O,P bulunur

H3PO4 : fosforik asit

yapısında nükleik asit bulunur

Nükleik Asitler

yapı birimi nükleotit

Nükleotit

fosfat grubu -fosfo esterbağ -pentoz -glikozit bağı - azotlu baz

nükleozit

pentoz -glikozit bağ-azotlu baz

mesajcı RNA

çekirdekte üretilir

sitoplazmaya geçer

DNA daki genetik şifreyi ribozama taşır

taşıyıcı RNA

çekirdekte üretilip sitoplazmaya geçer

sitoplazmadan aldığı amino asitleri mRNA 'daki bilgiye göre ribozama taşır

ribozamal RNA

çekirdekte üretilip sitoplazmaya geçer .Ribozomun yapısına katılır

RNA

yapısında adenin ,guanin , sitozin ve urasil organik bazları ribozom çekeri ve fosfat grubu bulunur .

Prokaryot hücrelerin sitoplazma ve ribozomunda bulunur.

ökarhot hücrelerin çekirdek,ribozom,sitoplazma,kloroplast ve mitokondri

tek zincirlidir

A=U

G=S

kendini eşleyemez DNA üzerinde transkripsiyon ile sentezlenir

protein sentezinde görev yaparlar

H bağı içermez

yapı ve görevlerine göre mRNA,tRNA,rRNA

ATP(Adenin Trifosfat )

adenin bazı ,riboz şekeri ,3fosfat grundan oluşur

hücrenin metabolik enerji kaynağı

adenozin

adenin bazı ve riboz şekeri birleşerek olur

Fosforilasyon

hücrede ADP 'ye bir fosfat grubu eklenerek ,ATP sentezi olayına denir

ADP+Pi+Eerji <-> ATP +H2O

Endergonik

enerjinin harcandığı reaksiyondur

ekzorganik

enerjinin açığa çıktığı reaksiyonlardır

DNA

yapısında adenin ,guanin,sitozin ,timin organik bazları deoksiriboz şekeri ve fosfat grubu .

ökaryot hücrelerin -çekirdek ,mitokondri,kloroplast organelinde

prokaryot hücrelerin-sitoplazmasında

iki zincirden oluşur

karşılıklı zincirler arasında H bağı bulunur

T=A ,G=_ C

replikasyon

DNA nın kendini eşleyebilmesi

Zarsız organeller

ribozom

sendrozom

tek zarlı organeller

endoplazmik retukulm

golgi

koful

lizozom
peroksizom

çift zarlı organeller

mitokondri

plastitler

Otofaji

işlemini yitirmiş organellerinyok edilmesi

Akrozom

spermin baş kısmında bulunan lizozom

Otoliz

lizozomun parlarak parçalanması

Peroksizom

zehirli maddeleri yok eden bir organeldir.

hem oksikleyici hem antioksitleyici enzim bulunur

metabolik aktivitesi fazla olan hücrelerde fazla miktarda bulunur

sendrozom
hayvan ,mantar,ilkel bitki hücreleride bulunur

hücre bölünmesi sırasında eşlenir ( interfaz )

iğ iplikleri oluşturur(profaz)

sinir ,olgun alyuvar , çizgili kas hücrelerinde ve yumurta sentrozomlarında bulunmaz.

Koful

hücre zarından,çekirdek zarından,golgi veya endoplazmik retikulumdan oluşur.

Bitki hücreleri yaşlandıkça kofulları büyür ve sayısı azalır.

kaç çeşit koful vardır?

Besin kofulu

sindirim kofulu

boşaltım kofulu

salgı kofulu

depo kofulu

kontraktil koful

plasitler

bitki, öglena ve alg gibi canlılarda bulunur

kloroplast

ökaryotlarda fotosentez tepkimelerinin gerçekleştiği organeldir

kendine ait DNA,RNA ve ribozomu bulunur

DNA sı halkasaldır

stroma

kloroplastın sıvı kısmına denir

fotosentez tepkimesi

6CO +6H2O < -Işık ve klorplastb-> C6H12O6 + 6CO2

kromoplast

bitkilerde yeşil dışında renk veren pigmentlere denir

Lökoplast

renksiz plastit çeşididir

canlıların sınıflandırılmasında prokaryotlar

Bakteriler

Arkebakteriler

Canlıların sınıflandırılmasında ökaryot canlılar

protistler

bitkiler
hayvanlar

mantarlar

bakterier alemi

Prokaryot hücre yapısına sahiptir

tamamı tek hücrelidir

depo karbonhidratları glikojendir

hücre duvarı bulunur

bakterilerin hücre duvarları peptidoglikan yapıdadır

DNA molekülleri çekirdeğin buljnduğu alanda bulunur

Mezozom

oksijenli sonum yapan bakterilerde bulunur

Endospor

bakteriler zor şartlarla karşılaştığında DNA sını eşler ve ürettiği DNA 'nın etrafında sert bir kılıf ile
kaplar

Konjugasyon

bakteriler ikiye bölünerek eşeysiz üreme yapar

hetetrof bakteriler

parazit
saprofit

Arkeler alemi

prokaryor hücre yapısına sahiptir

tamamı tek hücrelidir

zor şartlar halinde yaşayabilirler

protistalar alemi

ökaryot hücre yapısına sahiptir

bazıları tek hücreli bazıları çok hücreli,çok hücreli olanlarda doku oluşumu görülmez

bazıları ototrof bazıları hetetrof canlılardır

bazıları eşeyli bazıları eşeysiz ürer. eşeyli üreyenleride konjugasyonj görülür

bazıları aktif bazıları pasif hareket eder

bitkiler alemi

tamamı ökaryot çok hücreli canlılardır

fotosentez yaparak inorganik maddeleri organik yaşarlar

hğcre duvarlatk selüloz yapılı hücre duvarı bulunur

depo karbonhidratları nişasta 'dır

vejatatif

bitkilerde eşeysiz üreme şeklidir

amip beslenme şekli

hetetrof

Öglena beslenme şekli

hem ototrof hem hetetrof

paremesyum

hetetrof beslenir

çift çekirdeği bulunur

kontraktil koful kimlerde bulunur

tatlı suda yaşayan tek hücrelilerde

Ototrof

Kendi besinini kendi üreten canlılar

Heterotrof

Kendi besinini kendisi üretemeyen canlılar

Prokaryot
Prokaryotlar, dünyadaki en ilkel canlı türü olan tek hücreli organizmalardır. Çekirdekleri yoktur

Ökaryot

Zarlı organelleri olan gelişkin hücrelere ökaryot hücre denir. Çekirdekleri vardır.

mavi-yeşil algler

Suda yaşayan,fotosentez yapan mikroorganizmalar.bitkiyle hayvan arasında geçiş özelliği gösterirler

Mantarlar

Kendi besinini üretemezler.Fotosentez yapamazlar.Basit yapılı canlılardır.Aldıkları hazır besinle

beslenirler.Vitamin ve protein bakımından oldukça zengin besin maddeleridir.Mantarlar bitki ve
hayvan atıklarını çürüterek toprağa karışmasını sağlar.

Paramesyum

Paramesyumlar silli canlılardır. Tek hücreli ökaryot bir canlı grubudur.

Öglena

Tek hücreli, kamçılı ökaryotların bir cinsidir.

Amip

Amip sürünerek ilerleyen bir tek hücreli ökaryot canlı sınıfının genel adıdır.
Protist

Bitki, hayvan ya da mantar alemleri dışındaki tüm ökaryotlar protistler içerisine yerleştirilmiştir.

Fotostentetik bakteri

Fotosentez yaparak enerji üretirler. Fotosentezde, yeşil pigmenti olan klorofile sahip canlılardırlar.

Temosentetik bakteri

...

Amfibi

Kelime olarak, karada, havada ve suda yaşayabilen canlı anlamına gelir.

Sürüngenler

Omurgalıların, suda ve karada yaşayabilen yılan, kertenkele, timsah, kaplumbağa gibi yerde
sürünerek ilerleyen, yürüyen sınıfı.

Anabolizma

Özümleme, asimilasyon veya anabolizma, basit yapıdaki moleküllerin, daha karmaşık yapıdaki
moleküllerin sentezinde kullanılması ve bunlara ilişkin kimyasal değişimlerdir.

Katabolizma
Yadımlama veya Katabolizma, enerjice zengin ve büyük moleküllü moleküllerin daha küçük
moleküllere parçalanması olayı ve bu işlemler sürecidir.

Metabolizma

İnsan vücudunun yaşamsal fonksiyonlarına destek olmak için

Partenogenez

Döllenmemiş yumurta hücresinin mitozla gelişerek yeni birey oluşturmasına denir.

Gamet

Üreme hücrelerine denir.

Oksijenli solunum

Bazı canlıların glikozu oksijen kullanarak parçalamasına denir.

Oksijensiz solunum

Oksijen olmadan canlılının ATP üretmesidir

Tomurcuklanma

Ana canlının vücudunda oluşan bir ya da daha fazla çıkıntının gelişmesi sonucu yeni bireylerin
oluşmasına denir.
Bölünerek üreme

Hücrenin bölünerek kendisinin tamamen aynısı olan kopyasını çıkarması.

Vejetatif üreme

Bitkilerin kök, gövde, dal ve yaprak gibi kısımlarından yeni bitkilerin oluşmasına vejetatif üreme denir.

C02 asimilasyonu

Diğer bir adı ile karbondioksit özümlemesidir.

Karbondioksit oluşturma anlamına gelir.

Hidroliz

Katabolik reaksiyonlarda, kompleks moleküllerin su kullanılarak monomerlerine ayrıştırılmasına

denir.

Dehidrasyon

Anabolik tepkimelerde, basit moleküllerin birleşirken su açığa çıkarmasına sentezi denir.

Kitin

Böcek ve örümcek gibi karada yaşayan birçok eklem bacaklı hayvanın dış iskeletinde bulunan bir
polisakkarittir.
Nişasta

Bir çeşit polisakkarittir.Bitkilerde bulunan karbonhidrattır

Glukojen

Glikozun hayvan hücrelerindeki depo formudur.

Laktoz

Süt ve süt ürünlerinde bulunan bir disakkarittir.

Glukoz

Glukoz ise karbonhidratların yapı taşıdır. Monosakkarittir.

Fruktoz

Meyveler, tahıllar ve kök sebzelerde doğal bulunan basit bir şekerdir. Monosakkarittir

Monomer

Organik bileşiklerin yapıtaşlarına denir.

Polimerleşme

Monomerlerin kovalent bağlarla birleşmesinden oluşan daha büyük molekül meydana getirme
olayına denir.
Dimer

İki monomerden oluşan kimyasal ya da biyolojik yapıdır.

İnorganik bileşik

Bir karbon atomu bulunmayan herhangi bir bileşiktir.

Organik bileşik

Canlılar tarafından sentezlenen besinlerdir. Organik bileşiklerin hepsinde karbon, hidrojen ve oksijen
atomları bulunur.

Kohezyon

Sıvı taneciklerin kendi mölekülleri arasındaki çekim kuvvetidir

Adezyon

Sıvı taneciklerin başka yüzeylere olan çekim kuvvetidir

Yüzey gerilimi

Yüzey gerilimi bir sıvının yüzey katmanının esnek bir zar gibi davranmasına yol açan etkinin adıdır.

Yadımlama
Herhangi bir organizmanın dışarıdan almış olduğu ya da vücutta bulunan büyük moleküllerin küçük
moleküllere ayrıştırılması olayıdır.

Kireç suyu

İçinde eritilmiş olarak kireç barındıran ve hekimlikte çocuk yaşta olanların mide iltihabı gibi bazı
hastalıkların tedavisinde kullanılan sıvıdır.

Polimer

Monomerlerin kovalent bağlarla birleşmesinden oluşan daha büyük moleküllere denir.

Sporlular

Omurgalı ve omurgasız hayvanlarda asalak olarak yaşayan, çok az hareket edebilen, sporla üreyen
canlıdır.

Semender

Semenderler familyasına giren uzun gövdeli, dört bacaklı ve kuyruklu amfibyumlara verilen genel
addır.

Cıvık mantarlar

hem bitkisel hemde hayvansal özellik gösteren, gövdeleri ya tek yada çok çekirdek içeren, fotosentez
yapamayan canlılardır

Modifikasyon
Çevre şartları ile oluşan koşullar değiştiğinde kaybolan değişikliklerdir ,kalıcı değildirler.Kalıtsal
değildir.

Adaptasyon

Çevreye uyum sağlama durumu nesilden nesile aktarılır kalıtsaldır.

Organizasyon

Tek hücrelilerde hücre içi stoplazmada bölümlerken çok hücreli canlılarda özelleşen hücre dokularının
sistemler ile oluşturduğu düzendir.

İndikatör

Gösterici, analizde kullanılan araçlar. Ayırt ediciler

İyot ayracı

Maddede nişasta olup olmadığını gösteren sıvı

Bazal Metabolizma

Bazal metabolizma, yatar ve dinlenir vaziyette iken vücudumuzun iç organlarının çalışarak harcadığı
enerjidir.

Metabolik su

Yağın ve Karbonhidratın metabolize olması sonucu oluşan su

Omurgalı sınıflar

Vücutlarında kemik ve kıkırdak bulunduran, iç iskeleti bulunan gelişmiş canlılardır. Farklı görevler
üstlenen sistemler bulunur

sitoplazma oluşur

sitozol ve organeller

sitozolde bulunur

yapısal proteinler enzimler karbonhidratlar yağlar hormonlar nükleotidler ve vitaminlerdir

zarsız organeller

ribozomlar ve sentrozom

tek zarlı organeller

E.R. koful Golgi lizozom

çift zarlı organeller

mitokondri ve plastidler(kromoplast lökoplast kloroplast)

ribozom yapılmıştır

protein ve rRNA
ribozom yapılıdır

protein

ribozomlar bulunur

sitoplazmada E.R. zarı üzerinde çekirdek zarı üzerinde kloroplast ve mitokondri

mitokondri ve kloroplastta bulunan veya prokaryotlarda bulunan ribozomlar

daha küçük yapıdadır

ribozomların görevi

protein sentezlemektir AMİNOASİT SENTEZLEMEK DEĞİLDİR!!!

sitoplazmada çok sayıda ribozomun oluşturduğu yapı

poliribozom (polizom)

iki alt birimi normalde ....

ayrı protein sentezi sırasında birleşiktir

hücre içinde ve dışında kullanılacak proteinler üretilir

hücre içi sitoplazmadaki ribozomlar hücre dışı E.R. üzerinde

ribozomlar faaliyetinde ozmotik basınç

azalır

E.R. yapısı hücre zarına göre daha

incedir

Hücre bölünmesi sırasında

kaybolur bölünme tamamlanınca tekrar oluşturulur

E.R. ...... hariç tüm ökaryot hücrelerde bulunur

alyuvarlar

E.R. nın görevleri

protein yağ ve enzim gibi maddelerin sentezlenmesinde ve hücre içinde madde taşınmasında rol
oynar , hücreye desteklil sağlar

E.R. ....... organellerinin üretilmesinde rol oynar

Golgi lizozom ve koful

Granüllü E.R. görevleri

protein sentezlemektir proteinlerin işlendiği kişiye özel hale getirildiği yerlerdir

Granülsüz E.R. görevleri

lipit steroid ve polisakkarit metabolizmasında rol oynar,kas hücrelerinde kalsiyum depolanmasında

dolayısıyla kas kasılmasında görev alır,karaciğer hücrelerinde ilaçların etkisiz hale getirilmesinde
görev alır ve hücreyi odacıklara ayırarak hem bazik hem asidik reaksiyonların aynı anda
gerçekleşmesine imkan sağlar

Granülsüz E.R. miktarı fazladır

hormon sentezleyen bezlerde ve yağ sentezinin fazlaca yapıldığı hücrelerde miktarı fazladır

Golgi bulunur

kan ve sperm hücreleri hariç tüm ökaryot hücrelerde

Golgi ..... sentezi yapar

yağ sentezi yapar ve gerektiğinde yağları depolar

Golgi ..... organelini oluşturur

lizozom

Golgi bitkilerde hücre bölünmesi sırasında

araplak oluşumunu sağlar

Golgi sentezlenmesini sağlar

polisakkarit glikoprotein glikolipit ve lipoprotein

...... dışındaki polisakkaritler golgide sentezlenir

selüloz plazma zarındaki enzimlerce sentezlenir

Golgi oluşturur

her türlü salgıyı

Golgi faaliyeti arttığında ozmotik basınç

azalır

lizozom bulundurur

çeşitli sindirim enzimleri

lizozom dış kısmında

lipoprotein özelliğinde tek zar bulunur

lizozom bulunur
ALYUVARLAR HARİÇ tüm hayvan hücrelerinde

lizozom sayısı fazladır

akyuvar karaciğer ve dalak

lizozom bulunmaz

kompleks yapılı bitkilerde o bitkilerde fitolizozom denilen yapılar vardır

lizozom kendi enzimini kendi

ÜRETMEZ!!!

lizozom sorumludur

hücre içi sindirim

oteliz

lizozom zarının yırtılmasıyla içindeki enzimlerin hücreyi sindirmesi

çok sayıda lizozom yırtılırsa

sitoplazmanın pHı değişir ve otoliz olur

lizozom enzimleri pH=

5 te aktiftir

apoptosiz

kontrollü hücre ölümü : parmak oluşumu kurbağaların başkalaşım dönemlerinde kuyruğunun

kaybolması kertenkelenin kuyruğunun kopması

lizozom enzimleri etkilidir

hareketsiz kalan kasların erimesi yaşlı doku ve alyuvarların yok edilmesi ve mikropların sindirilmesi

lizozom etkilidir

yaşlanmış veya hasar görmüş organellerin parçalanmasında

lizozom faaliyeti arttığında ozmotik basınç

artar

hücre dışı sindirimde

Golgi görev alır

koful

hücre içinde oluşan artıkların besinlerin ve fazla sıvıların depolandığı kesecikler

koful öz suyunda

su mineral tuzları aminoasitler şekerler artık ürünler ve çeşitli pigmentler bulunur

hayvan hücrelerinde kofullar

küçük az sayıda ve geçicidir oluşur ve kaybolurlar

genç bitki hücrelerinde kofullar

çok sayıda ve küçüktürler

bitki hücreleri yaşlandıkça kofullar

birleşerek büyük kofullar oluşturular

kontraktil koful

tatlı sularda yaşayan bir hücrelilerde ozmosla hücre içine giren fazla suyu kasılıp gevşeyerek hücre
dışın a boşaltır

besin kofulu

içinde dışarıdan alınan büyük moleküllü besin maddeleri bulunur

sinidirim kofulu

besin kofulu+lizozom
boşaltım kofulu

sindirim kofulunda bulunan artık maddelerin dışarı verilmesi

depo kofulu

çeşitli maddeleri depolayan kofuldur

koful bitki hücrelerinde sağlar

ozmotik dengenin korunması

bazı bitki hücrelerindeki kofullarda bulunan

antokyanlar ortamın asidik ve bazik durumuna göre bitkide değişik renklerin oluşmasını sağlarlar

sentrozom bulunmaz

olgun alyuvar yumurta ve sinir hücrelerinde

sentrozom oluşmuştur

iki sentriol molekülünden

sentrioller hücre bölünmeye hazırlanırken

eşlenerek her biri zıt kutuplara gider ve aralarında iğ iplikleri oluşur bu protein yapılı iğ iplikleri
bölünme sırasında kromozomların ayrılması ve kutuplara taşınmasında görevlidir

sentrozom bulunur

hayvanlarda ve basit yapılı bitkilerde GELİŞMİŞ YAPILI BİTKİLERDE BULUNMAZ!!!(bu hücrelerde

setrozomların görevini mikrotübüller üstlenmiştir)

peroksizom bulunur

bitki ve hayvan hücrelerinde

peroksizomda bulunur

50 den fazla enzim

karaciğerde görev alan peroksizomlar

içerdikleri enzimlerle alkol ilaç ve zararlı maddelerin etkisini ortadan kaldırır H2O2 yi katalaz enzimi
ile parçalar

peroksizomlar parçalar

yağ asitlerini parçalayarak mitokondrinin kullanabileceği forma dönüştürür

mitokondri bulunur

oksijenli solunum yapan tüm hücrelerde

mitokondri bulunmaz

olgun alyuvar hücrelerinde(O2 siz solunum yaparlar)

krista

mitokondrinin içindeki kıvrımlar

kristalar üzerinde bulunur

ETS(elektron taşıma sistemleri) - enerji üretimini sağlarlar

matriks

mitokondrinin içindeki sıvı

matrikste bulunur

oksijenli solunumla ilgili enzimler

mitokondrilerin kendilerine ait

DNA RNA ve ribozomları vardır

mitokondrilerin çoğalması .... kontrolünde gerçekleşir

çekirdeğin
mitokondri DNAsı sahiptir

halkasal yapıya

mitokondri sayısı fazladır

karaciğer kas ve sinir hücrelerinde

mitokondride üretilen enerji kullanılmaz

fotosentez ve kemosentez

eşeyli üreyen canlılarda yavru mitokondrilerin hepsini

anneden alır

ökaryot hücrelerde oksijen tüketen organeller

mitokondri ve peroksizom

plastidler bulunur

bitkilerde ve öglena gibi tek hücreli ökaryot canlılarda

plastikler bulunmaz
bakteri arke mantar ve hayvanlar

plastikler sahiptirler kendi

DNA RNA ve ribozomlar

stroma

kloroplastın içindeki sıvı kısım

tilakoyit

bozuk paraya benzeyen kloroplastın içindeki yapılar

grana

tilakoyitlerden oluşmuş sütunlar

granumlarda bulunur

klorofil pigmentleri ve ETS elemanları

stromada bulunur

DNA RNA ve ribozomlar bu yüzden çoğalabilirler ve protein sentezi yapabilirler

kloroplastlar zamanla dönüşebilir

kromoplasta

kromoplast içerir

sarı(ksantofil),turuncu(karoten) ve kırmızı(Likopen) rengi veren pigmentler

lökoplast

bitkide kompleks yapılı organik besinlerin depolandığı yerdir

lökoplastlar dönüşebilir

kloroplastlara eğer ışık alırsa(ışığa maruz kalan patatesin yeşermesi)

lökoplast bulunur bitkinin

kök toprak altı gövdesi ve tohum

hücre iskeleti

ökaryot hücrelere şekil veren ve hücre içi organizasyonu sağlayan yapıların tümü PROKARYOTLARDA
HÜCRE İSKELETİ ELEMANLARI BULUNMAZ!!!

hücre iskeleti sağlar

hücreye mekanik destek ve biçimini koruma

hücre iskeleti oluşur

mikroflament araflament ve mikrotübüllerden

mikroflamentler

uzun ince polimerler olan aktin proteinlerinin birbiri üzerinde sarılması sonucu oluşan yapılardır

mikroflamentler yapılardır

ince ve esnek aynı zamanda hücre hareketine bağlı olarak oluşup kaybolan

mikroflamentler proteinlerle biraraya gelerek oluşturur

hücre zarının altındaki üç boyutlu ağ yapısı bular hücrenin desteklenmesine yardımcı olur

mikrofamentler görev alır

yalancı ayak oluşumunda hayvan hücrelerinin boğumlanarak bölünmesinde kas hücrelerinin kasılıp
gevşemesinde

mikroflamentler oluşturur

besin emiliminde görev alan mikrovillusların merkezi yapısını

mikroflamentler hızlandırır

hücre içindeki madde dağıtımını

mikrotübüller yapılardır

tübilin protein birimlerinden meydana gelen sert içi boş çubuk şeklinde AKTİN PROTEİN YAPILI!!

mikrotübüller görev alır

hücre şeklinin belirlenmesinde hücrelerin ve hücredeki organellerin yer değiştirmesinde hücre

bölünmeleri sırasında kromozomların hareketinde ayrıca bitki hücrelerinde çeperin yapısındaki
selüloz liflerin düzenlenmesinde de rol oynar

arafilamentler yapılardır

mikroflamentlerden daha kalın mikrotübüllerden daha ince

arafilamentler gösterir

çeşitlilik

arafilamentler etkili olurlar

hücre biçiminin güçlendirilmesinde organellerin hücre içinde yerlerinin sabitlenmesinde dokuların

dayanıklılığının arttırılmasında

çekirdek oturur

arafilamentlerden yapılmış bir kafes içinde

Arafilament

Keratin proteininden oluşur.

En kararlı olandır.İskeletlerde

orgonellerin sabit kalmasını sağlar.

Büyüklükte ikinci sıradadır.Ortadadır.

Deplazmoliz

Önceden plazmolize uğrayan hücrenin hipotonik ortam sonraı eski haline gelmesidir.

Difüzyon

Maddenin çok yoğun olduğu ortamdan az olduğu ortama doğru geçişidir.

Difüzyon Faktörleri

Yoğunluk farkı difüzyonu arttırır.

Sıcaklığın yükselmesi arttırır.

Por sayısı ile doğru orantılıdır.

Diyaliz

Çözünmüş moleküllerin seçici geçirgen zardan difüzyonuna denir.

Düz Endoplazmik Retikulum

Lipit ve polisakkarit üretir.

Endoplazmik Retikulum

Kanalcıklar ve tüp şeklindeki borucuklardan oluşur.

Ökaryot hücrede bulunur.

Golgi aygıtı

Sadece ökaryot hücrede bulunur.

Polisakkarit,glikoprotein ve glikolipit üretir.

Sentezlenen maddeler keseciklere alınır,kopan kesecikler ekzositozlar atılır.

Asidik enzim biriktiren keseciklerin kopmasıyla

lizozom oluşur.

Kofulda oluşturabilir.

Granüllü Endoplazmik Retikulum

Üzerinde ribozom vardır.

Görevi protein üretmek ve taşımaktır.

Hemoliz

Hücre duvarına sahip olamayan hücrelerin aşırı su alıp patlamasıdır.

Hipertonik Çözelti

Çözeltinin içinde maddenin fazla suyun az olduğu durumdur.

Hipotonik Çözelti

Çözeltinin içinde maddenin az suyun fazla olduğu durumdur.

Hücre Duvarı

Bitki,mantar ve bakteri hücresinde bulunur.

Tam geçirgendir.

Bitkide selüloz,mantarda kitin,bakteri de peptidoglikanlardan oluşur.

Ölü olduğundan dolayı üzerinde atp tüketilmez.

Hücre Zarı

Her hücrede bulunur.

İki sıra fosfolipitden oluşur.

Fosfolipitlerin yağ asidi kuyrukları birbirine dönük ve su sevmeyen tarafı oluştururlar.

Zarın dış yüzeyi hidrofil,suyu seven taraftır.

Glikoproteinler ve glikolipitler özgüllük sağlar.

Canlıdır.Esnektir.Taşıyıcı proteinler ve enzimler içerir.ökaryot hücre atp üretmez fakat prokaryotların

bazıları üretebilir.

Hücre zarı glikoprotein

Hormonların hücreyi tanıması,antikorların antijere bağlanması,hücreler arasında iletişim kurar.

Robert Hooke
1665 yılında hücreyi keşfetti.

Kloroplast

Fotosentez yapan ökaryot hücrelerdedir.

Klorofil sayesinde bitkiyi yeşil yapar.

Işık almayan bölümlerde bulunmaz.

Çift zarlıdır.

Tilakoid keseciklerinden oluşur.

Kendisine ait Dna,Rna ve ribozomu vardır.

Granum

Tilakoid keseciklerin üst üste dizilmesiyle oluşur.

Stroma

Granumların dışındaki ortama denir.

Koful

Ökaryot hücrelerde bulunur.

Hücre zarı,E.r,çekirdek zarı veya golgi üretir.

Besin kofulu ile lizozom birleşirse sindirim kofulu oluşur.

Kolaylaştırılmış Difüzyon
Hücre zarındaki taşıyıcı moleküller kullanılır.

Canlı hücrelerde gerçekleşir.

Atp harcanmaz.

Kromatin İpliği

Dna ile protein birleşmesidir.

Bölünmezken dağınık bölünürken kromozom olurlar.

Kromozom

İki tane eş kromatitten oluşur.

Üstünde gen adı verilen kalıtım birimleri var.

Kromoplast

Bitkilerde ışıklı ve karanlık yerlerinde olabilir.

Kstanofili sarı,Karoteni turuncu,likopeni kırmızıdır.Meyveler olgunlaşırken kloroplastlar

kromoplasta dönüşür.

Lizozom

Özellikle Hayvan hücresine özgüdür.

İçi parçalayıcı asidik enzimdir.

Üreticisi D.E.R veya golgiden oluşur.

Zarı aside dayanıklıdır.

Atp harcamaz.Hücre ölse bile devam eder.

Otoliz

Hücredeki lizozomlar açılırsa hücre kendini yok eder.

Histoliz

Çok sayıda hücrenin kendini aynı anda sindirmesidir.

Lökoplast

Bitkilerin ışık almayan yerlerindedir.

İçinde nişaşta,yağ veya protein depolanır.

Işık alırsa direk kloroplast olur.

Mezozom

Oksijenli solunum yapan Prokaryot hücrelerde bulunur.

Hücre zarının sitoya doğru oluşturduğu kıvrımlardan oluşur.Kıvrımlarda E.T.S vardır.

Mikrofilament

Aktin proteinlerinden oluşur.

Kasların kasılmasına,yalancı ayakların oluşumuna,sitoplazmanın boğumlanmasına neden olur.

İskeletler arasında en küçüğüdür.

MikroTübül

Tübilin Proteininden oluşur.

Organellerin yer değiştirmesine,çeper selülozunu düzenlemek,kromozomları zıt kutuplara çekmeye

yarar.

İskeletler arasında en büyüğüdür.

Mitokondri

Ökaryot hücrelerde bulunur.

Oksijenli solunum yapar.

Çift zardan oluşur.

Dış zarı düz ve esnek,iç zar kıvrımlıdır.

Bölünerek çoğalır.

Krista

Mitokondrinin iç zarındaki kıvrımlara denir.

Üstünde E.T.S vardır.

Matriks

Mitokondrinin iç zarını dolduran sıvıya denir.

mRna

Sentezlenen protein için kalıptır.

Enzimler gibi tekrar tekrar kullanılabilir.

ATP

Tüm canlıların temel enerjisidir.

Enerji tüketimidir.

Depolanamaz üretildiği gibi tüketilir.

Hücreden hücreye geçemez.

Adenin-beş karbonlu şeker - riboz ve üç fosfatdan oluşur.

Substrat Seviyesinde Fosforilasyon

Enzimatik tepkimeler sırasında çıkan enerji ile atp üretimine denir.

Her canlıda gerçekleşir.

Fotofosforilasyon

Atp üretmek için ışık enerjisi kullanılır.

Fotosentez yapan hücrelerde bulunur.

Oksidatif Fosforilasyon

Oksijenli solunum sırasında açığa çıkan enerji

ile atp üretimidir.

Osmotik Basınç

Hücrenin içinde çözünen organik ve inorganik madde oranı ne kadar fazla ise o kadar da artar.

Su ve Turgor basıncı ile ters orantılıdır.

Osmotik Denge

Osmotik basınç ile Turgor basıncının eşit olduğu noktaya denir.

Osmoz

Suyun seçici geçirgen zardan dfiüzyonuna denir.Enzim ve atp kullanılmaz.

Pasif Taşıma

Difüzyon kurallarına göre gerçekleşir.

Canlı ve ölü hücrelerde gerçekleşebilir.

Atp harcanmaz.

Peroksizom

Metabolik olayla çıkan,zararlı olan h2o2 ' parçalanmasını sağlayan katalaz enzimini barındırır.

Karaciğer,kas vb. hücrelerde yoğun bulunur.

Plazmoliz

Hipertonik çözeltide maddenin fazla suyun az olduğundan dolayı ortama bırakılan hücrenin su
kaybetmesidir.

Prokaryot Hücre

Zarla çevrili çekirdeği ve zarlı organelleri yoktur.

Bakteri ve arke hücrelerinin türüdür.

Ribozom

Her canlı hücrelerde bulunur.

Zarsızdır.

Protein üretir.

büyük ve küçük olmak üzere iki birimden olur.

Protein üretilirken birleşirler.Sonra ayrılırlar.

RNA

Riboz şekeri olan nükleik asite denir.

Bir iplikten oluşur.

Pürin ve pirimin sayıları eşit olmayabilir.

Çekirdeği olan hücrelerde çekirdekte üretilir.

rRna

Ribozomun yapısına katılır.

Ribozomlar birleşirse ribozom olur.

Proteinin özgüllüğünü belirler.

Sentrozom

Çekirdeğe yakındır.

Hayvan,bazı ilkel bitkilerde bulunur.

Dikey sentriyollerden oluşur.

Görevi hücre bölünmesi için iği iplikleri oluşturmaktır.

Sentriyol

Üçlü paketler halinde 27 mikrotübülden oluşur.

Hücre bölünmeden hemen önce kendini eşler ve bölünme başladığında karşıt taraflara çekilir.

Siller

Mikrotübülden oluşur.

Ökaryot hücrenin hareketini sağlar.

Çok sayıda ve kısadırlar.

İleri geri titreşirek hareket ederler.

Prokaryot hücrede bulunurlar ama yapılarında mikrotübül yoktur.

Kamçılar

Mikrotübülden oluşur.

Ökaryot hücrenin hareketini sağlar.

Uzun ve az sayıdadırlar.

İleri geri titreşerek hareket ederler.

Dalga benzeri hareket yapar.

Prokaryot hücrede vardır fakat içinde mikrotübül yoktur.

Sitoplazma
Hücre zarı ile çekirdek arasında yarı akışkandır.

İçinde suyu fazla barındırır.

Aminoasit,protein,gliserol,yağ asidi,vitamin,rna,

dna ve mineraller içerir.

Solunum,protein üretimi,boşaltım,fotosentez gibi olaylar olur.

tRna

Protein sentezi sırasında aminoasitleri

sitoplazmadan alıp ribozoma taşır.

61 Çeşittir.

Turgor basıncı

Su moleküllerinin hücre zarının dışarı doğru basınç uygulamasıdır.

Osmotik basınç ile turgor basıncı arasındaki fark emme kuvvetidir.

Turgor

Hipotonik ortam sonrası hücrenin fazla su yüzünden gergin olmasıdır.

Karyoplazma

Çekirdeğin içini dolduran sıvı ortamdır.

nükleotit,protein,enzim ve mineral içerir.

Karyolemma

Sitoplazma ile çekirdek sıvısı arasındadır.

Çift kattır.

Porları vardır.Porlar hücre zarına göre daha büyük ve daha geçirgendir.

Dış zarının üzerinde ribozom vardır.

Hücre bölünürken geçici olarak kaybolur.

Nukleus

Hücrenin yönetim merkezi,genetik bilginin depolandığı yapı çekirdektir.

ökaryot hücrede bulunur.

Hücreden çıkarılırsa hücre ölmez fakat hücre bölünemez.

Çekirdekçik

Hücre bölünürken geçici olarak kaybolur.

Ribozomal Rna burada üretilir.

Proteinle birleşirse ribozomun birimlerini üretir.

Ökaryot Hücre

Çift zarlı çekirdeği ve zarlı organelleri vardır.

Hayvan,bitki,mantar ve protista hücresinin türüdür.

İzotonik Ortam

Hücrelerin en uzun süre canlı kalabileckleri yerdir.Ozmotik basınç ve turgor basıncı eşittir.
Hücre ile aynı yoğunluktaki ortamdır.

Prokaryot hücre kimdir

Bakteri ve Arkeler

Ökaryot hücre kimdir

Hayvan,bitki,mantar ve protistadır.

Pandorina

16 hücreli bir kolonidir.

Madde alışverişi yoktur.

Ödarina

32 hücreli bir kolonidir.

Madde alışverişi yoktur.

Volvoks

Sitoplazmik Köprüleri vardır.

Volvoksun dışındaki hücreler kloroplast taşır ve üretir.

Üretilenler üretmeyen içerdeki hücreler taşınabilir.

Kolonin dışındaki hücreler siller hareketi yapar.

Organizma değildirler.Bir hücre ayrılıp kendi kolonisini kurabilir.

Ökaryot Hücre

1.Zarla çevrili çekirdekleri ve organelleri vardır. 2.Katılım materyali çekirdek içinde bulunur.
3.Ribozom organeline sahiptirler. Ör: Protistalar, Mantarlar, Bitkiler, Hayvanlar, Amip.

Prokaryot hücre

1.Zarla çevrili çekirdekleri ve organelleri yoktur. 2.Katılım materyali sitoplazma da dağınık halde
bulunur. 3.Sahip oldukları tek organel ribozomdur. Ör: Bakteriler, Arkeler.

Aristo

Canlıları ilk defa ortak özelliklerine göre sınıflandırmıştır.

El Biruni

Tıbbi botaniğin ilk kurucusudur.

İbni Sina

Küçük kan dolaşımını bulmuştur.

Robert Hooke

Hücre kavramını bulmuştur.

A.Van Leeuwenhook

İlk gelişmiş mikroskobu keşfetmiştir

Carl Van Linne

Doğal (Filogenetik) sınıflandırmanın temelini atmıştır.

Louis Pasteur

İlk defa havada mikroorganizmaların olduğunu ortaya atmıştır.

Gregor Mendel

Genetik temel prensiplerini ortaya atmıştır.

J.Friedrich Miescher

Akyuvar ve balık sperm hücrelerinde nükleik asitleri bulmuştur.

Carles Darwin

Evrim teorisini ortaya atmıştır.

Hardy Weinberal

Popülasyon genetiği üzerine çalışmalar yapmıştır

H.Dawson-J.F.Danielli

Birim zar modelini ortaya atmıştır.

pasif geçişin yönü

çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru

basit difüzyon gerçekleştiği yer

hücre zarındaki fosfolipit moleküllerinde

basit difüzyon ile hücreye giren ve çıkan maddeler

O2 CO2 gibi solunum gazları,yağda çözünen moleküller(ADEK) ve yağı çözen benzen alkol kloroform
etanol gibi maddeler

sıcaklığın difüzyona etkisi

sıcaklığın artması moleküllerin kinetik enerjisini arttırdığı için difüzyonu hızlandırır.Hücrede 0 derece
ve daha küçük sıcaklık derecelerinde difüzyon durur.

yoğunluk farkının difüzyona etkisi

iki ortam arasında yoğunluk farkı arttıkça difüzyon hızı da artar.

por sayısının difüzyona etkisi

por arttıkça difüzyon hızlanır

molekül büyüklüğünün difüzyona etkisi

molekül büyüklüğü arttıkça difüzyon hızı azalır(O2 CO2 ye göre daha hızlı difüze olur)

yağda çözünebilmenin difüzyona etkisi

yağda çözünen maddeler çözünemeyenlere göre daha hızlı difüzyona uğrarlar

yağı çözebilmenin difüzyona etkisi

yağı çözebilen alkol eter kloroform gibi maddeler hücre zarını eriterek daha hızlı difüzyona uğrarlar

moleküllerin elektriksel yükünün difüzyona etkisi

nötr moleküller iyonlara göre daha hızlı difüzyona uğrarlar ayrıca (-) yüklü iyonlar (+) yüklü iyonlara
göre zardan daha kolay geçerler

basınç farkının difüzyona etkisi

basınç geçişin gerçekleştiği yönde ise difüzyonu hızlandırır tersi yönde ise yavaşlatır

kolaylaştırılmış difüzyonda kullanılanlar

enzim ve taşıyıcı proteinler

taşıyıcı proteinlerin taşınmasında rol oynadığı maddeler

glikoz galaktoz aminoasit iyonlar ve bazen su

taşıyıcı proteinlerin en önemli özelliği

taşıyıcı proteinler moleküllere özeldir yani glikoz ve aminoasiti taşıyan taşıyıcı proteinler farklıdır

ozmos yönü

su her zaman az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçiş yapar

diyaliz

suda çözünmüş maddelerin yarı geçirgen zardan difüzyonu

hipertonik ortam

ortam hücreye göre daha yoğundur

plazmoliz

hipertonik ortamda hücrenin su kaybederek büzülmesi

hücre hipertonik ortamda fazla bekletilirse

su kaybında ölebilir örneğin tatlı suda yaşayan amip deniz suyunda canlılığını kaybeder
besinlerin tuzlanarak saklanması

hipertonik bir ortam oluşturduğundan çürütme ile besinlerin bozulmasına neden olan
mikroorganizmalar bu ortamda plazmolize uğrayarak ölürler

tuzlanan salatanın sulanması

plazmolize örnektir

hipotonik ortam

ortam hücreye göre daha az yoğundur

deplazmoliz

plazmoliz bir hücrenin hipotonik bir ortama bırakılarak su alarak eski haline dönmesi

hemoliz

fazla su alımında hayvan hücrelerinde zarın parçalanması

alyuvarlar saf suya konulursa

hemolize uğrarlar

bitki hücrelerinde hemoliz

yaşanmaz çünkü hücre duvarları vardır ancak hipotonik ortamlarda su alarak şişerler bu duruma
turgor denir

turgor durumu bitkilere

desteklik sağlar ve bazı hareketlerin oluşumunda etkili olur

izotonik ortam

ortam yoğunluğu ve hücre yoğunluğu aynı

ozmotik basınç

hücrenin suya duyduğu ihtiyaçtır

ozmotik basınç etkisi olan maddeler

glikoz galaktoz fruktoz aminoasit yağ asidi gliserol sükroz maltoz laktoz glikojen ve mineraller

ozmotik basınç etkisi olmayan maddeler

nişasta selüloz kitin yağ

turgor basıncı

suyun çepere yaptığı basınç

emme basıncı

ozmotik basıncın fazla olduğu durumlarda hücreye su girmesini sağlayan basınç

aktif taşıma

küçük yapılı moleküllerin az yoğun olduğu ortamdan çok yoğun olduğu ortama doğru taşınması

izotonik ortamlarda madde taşınması

aktif taşımayla gerçekleşir

aktif taşıma ve pasif taşıma

çift yönlü gerçekleşebilir

aktif taşımada kullanılanlar

taşıyıcı ATP proteinler ve enzimler

bir hücrede tüm maddelerin derişimleri aynı ise

hücrenin ölü olduğu anlaşılır

endositoz

büyük moleküllü maddelerin koful oluşturularak hücre içerisine alınması

olay sırasında koful oluşturulduğundan hücre zarının yüzeyinde

küçülme meydana gelir

endositozda kullanılanlar

enzim ve ATP kullanılır ancak TAŞIYICI PROTEİNLER KULLANILMAZ !!

endositozun görülmediği yerler

bitki bakteri mantar gibi hücre duvarına sahip hücreler

fagositoz

büyük katı moleküllerin hücre içine alınmasıdır taşınacak maddeler yalancı ayaklarla hücre içine alınır

fagositoz etkili olur

amip ve paramesyum gibi bazı tek hücrelilerin beslenmelerinde ve alyuvarların mikropları etkisiz hale
getirmesinde

pinositoz

büyük sıvı moleküllerin hücre içine alınması

pinositoz ile hücreye

sıvı yağlar hormonlar ve antikorlar alınır

fagositoz ve pinositozun en önemli farkı

fagositozda yalancı ayak oluşumu pinositozda ise pinositoz cebi meydana gelir

ekzositoz

büyük yapılı maddelerin hücre dışına verilmesi

ekzositozda

hücre zarı yüzeyi artar

ekzositozda kullanılanlar

enzim ve ATP

hücre duvarı olan hücrelerde ekzositoz

gerçekleşebilir

Sükroz(çay şekeri)

Glikoz+fruktoz

Laktoz(süt şekeri)
Glikoz+galaktoz

Maltoz(arpa şekeri)

Glikoz+glikoz

Hidroliz

Yapım tepkimelerinde polimerlerin su kullanarak monomerine ayrıştırılmasına denir

Nişasta

Bitkisel depo

Selüloz

Bitkisel yapı

Kitin

Hayvansal yapı

Glikojen

Hayvansal depo
Ototrof

Kendi besinini kendi yapabilen canlılar

Heterotrof

Besini dışarıdan hazır alan canlılar

Homeostazi

Kararlı iç denge

Gençlerde

Anabolizma>katabolizma

Orta yaşlılarda

Anabolizma=katabolizma

Yaşlılarda

Anabolizma<katabolizma

Heksoz

Glikoz, fruktoz, galaktoz

Pentoz

Riboz, deoksiriboz

Sükroz(çay şekeri)

Glikoz+fruktoz

Laktoz(süt şekeri)

Glikoz+galaktoz

Maltoz(arpa şekeri)

Glikoz+glikoz

Hidroliz

Yapım tepkimelerinde polimerlerin su kullanarak monomerine ayrıştırılmasına denir

Nişasta

Bitkisel depo

Selüloz

Bitkisel yapı
Kitin

Hayvansal yapı

Glikojen

Hayvansal depo

Ototrof

Kendi besinini kendi yapabilen canlılar

Heterotrof

Besini dışarıdan hazır alan canlılar

Homeostazi

Kararlı iç denge

Gençlerde

Anabolizma>katabolizma

Orta yaşlılarda
Anabolizma=katabolizma

Yaşlılarda

Anabolizma<katabolizma

Heksoz

Glikoz, fruktoz, galaktoz

Pentoz

Riboz, deoksiriboz

...

...

Hücre terimini kullanan ilk kişi

Robert hooke

hücre teorisi

•bütün canlılar bir ya da birden fazla hücreden meydana gelmiştir

•Hücreler canlıların yapısal ve işlevsel birimidir

•Canlılar genetik maddelerini hücrelerinde taşırlar

•Tüm hücreler kendinden önceki hücrelerin bölünmesi ile meydana gelmiştir

prokaryot hücre nedir örnek veriniz

zarla çevrili çevrili çekirdeği ve organelleri bulunmayan hücrelere denir. örn bakteriler ve arkeler

Ökaryot hücre nedir örnek veriniz

Zarla çevrili ve çekirdeği bulunan hücrelere denir.zarlı ve zarsız organelleri vardır

Protista ,Amip ,öglena, paramesyum, mantar ,bitki ve hayvanlar ökaryottur.

Ökaryot hücreler hangi kısımlarda oluşmuştur

•Hücre Zarı

•stoplazma ve organeller

•Çekirdek

Hücre zarının görevleri nelerdir yazınız

hücreyi dış etkenlerden korur .hücreye şekil verir. hücre içeriğinin bir arada kalmasını sağlar.hücrenin
madde alışverişi yapmasını sağlar. prokaryot hücreler de fotosentez ve Solunuma yardım
eder.Yapı,mozaik görünümünü andırdığı için akıcı zar modeli adını almıştır.

Hücre zarının özellikleri nelerdir yazınız

Canlıdır, esnektir, seçici geçirgendir, akıcıdır, mozaiktir ,porları vardır, karbonhidrat yağ ve protein
moleküllerinin oluşmuştur.
glikolipit ve glikoprotein görevleri nelerdir yazınız

Hücrenin özgüllüğünü sağlar. hücrenin birbirini tanımasını sağlar .hücre zarının seçici geçirgen
olmasını sağlar .hücreye gelen hormon gibi sinyal moleküllerinin tanınmasını sağlar.

Hücre zarının farklılaşarak oluşturduğu yapılar :Kamçı

Hücreden çıkan uzun ve az sayıda olan uzantılardır hücrenin hareket etmesini sağlar

Hücre zarının farklılaşarak oluşturduğu yapılar :Yalancı ayak

Hücrenin geçici olarak oluşturduğu sitoplazmik uzantılardır hareket ve besin alımında kullanılır.

Hücre zarının farklılaşarak oluşturduğu yapılar :Sil

Hücreden kısa ve çok sayıda uzantılardır .tek hücreli canlılarda canlının hareket etmesini sağlar .çok
hücreli canlılar da ise bulunduğu ortamın hareketlenmesini sağlar.

Hücre zarının farklılaşarak oluşturduğu yapılar :Mikrovillus

Hücre zarının dışarı doğru Oluşturduğu Sitoplazmik parmak şeklindeki çıkıntılardır .besinlerin emilim
yüzeyini artırır ince bağırsağın iç yüzeyindeki hücrelerde görülür

Hücre zarının farklılaşarak oluşturduğu yapılar :Mezozom

Bakterilerde hücre zarının oluşturduğu zar kıvrımlarıdır.mitokondrinin görevini üstlenmiştir

Hücre zarından madde geçişleri esnasında

Küçük moleküller büyük moleküllere göre

nötr maddeler iyonlara göre

negatif iyonlar pozitif yüklü iyonlara göre

yağda çözünen maddeler Çözünemeyenlere göre

yağı çözenler ,çözemeyenlere göre kolay geçer

Hücre Duvarının Özellikleri

Cansızdır

serttir

tam geçirgendir

yapısı bulunduğu canlı türüne göre değişir

Hücre Duvarınin görevleri

Hücreyi korur

hücreye şekil verir

hücrenin aşırı su almasını engeller

Hücre duvarı

Bitki ve Alg hücrelerinde:Selüloz

Hücre duvarı

Mantar hücrelerinde:kitin
Hücre duvarı

Bakteri hücrelerinde; Peptidoglikan

Hücre duvarı

Arke hücrelerinde :yalancı peptidoglikan

Stoplazmanın tanımını yazınız

ökaryot hücrelerde Çekirdek ile hücre Zarı arasında kalan kısma stoplazma denir.Stoplazma
organellerden ve yarı akışkan bir sıvı olan sitozolden oluşur.

Zarsız organeller

Ribozom ve Sentrozom

Tek zarlı organeller

ER

golgi aygıtı

lizozom

koful

Çift zarlı organeller

mitokondri ve plastitler
Ribozom

Tüm canlı hücrelerde bulunur .zarsız ve en küçük organeldir .yapısında protein sentezi ve rRNA
bulunur.Protein sentezi yapar.Bir hücrede aynı protein Çeşidinden çok fazla üretilmek istendiğinde
çok fazla Ribozom bir araya gelerek polizom oluşturur.Küçük ve büyük olmak üzere iki alt birimden
oluşur.Pasif halde iken alt birimler ayrıdır protein sentezi sırasında alt birimler birleşir ve Ribozom
görevini yerine getirir.

Sentrozom

Hücre bölünmesi sesinde iğ ipliğin oluşmasına yardım eder

Bilimsel Çalışma Süreleri

1.Problemin Belirlenmesi

2.Gözlem Yapma

3.Verilerim Toplanması

4.Hipotez Kurma

5.Tahminde Bulunma

6.Kontrollü Deney

7.Gerçek

8.Teori ya da Kanun

Teori

Kökleşmiş hipotezlere teori denir.

-Teoriler hiçbir zaman kanunlara dönüşmez!

Kanun
Doğruları tüm bilimlerce kabul edilmiş gerçeklerdir.

Biyoloji nedir?

Canlı organizmaların yapısını, fonksiyonlarını, evrimsel gelişim süreçlerini, dağılımlarını, birbirleriyle

olan etkileşimlerini, sınıflandırmalarını vb. birçok özelliği inceleyen bilim dalına denir.

Aristo

Canlıları ilk defa ortak özelliklerine göre sıraladı.

El Biruni

Tıbbi botaniğin ilk kurucusudur.

İbni Sina

Küçük kan dolaşımını bulmuştur.

Robert Hooke

Hücre kavramını bulmuştur.

A. Van Leeuwenhook

İlk gelişmiş mikroskobu keşfetmiştir.

Carl Van Linne

Doğal (filogenetik) sınıflandırmanın temelini atmıştır.

Louis Pasteur

İlk defa havada organizmaların bulunduğunu ortaya atmıştır.

Gregor Mendel

Genetiğin genel prensiplerini bulmuştur.

J. Friedrich Miescher

Akyuvar ve balık sperm hücrelerinde nükleik asitleri bulmuştur.

Charles Darwin

Evrim teorisini ortaya atmıştır.

Hardy Weinberg

Popülasyon genetiği üzerine çalışmalar yapmıştır.

H. Dawson - J. F. Danielli

Birim zar modelini ortaya atmıştır.

James D. Watson - Francis Crick

Bugünkü DNA modelini geliştirmiştir.

S. T. Singer - G. L. Nicolson

Sıvı - mozaik zar modelini geliştirmişlerdir.

Stanley Kohen - Herbert Boyer

DNA klonlamasını ilk defa gerçekleştirdiler.

Botanik

Bitkileri inceler.

Zooloji

Hayvanları inceler.

İhtiyoloji

Balıkları inceler.

Entomoloji

Böcekleri inceler.
Ornitoloji

Kuşları inceler.

Biyokimya

Canlılardaki kimyasal olayları ve canlıların kimyasal yapısını inceler.

Mikrobiyoloji

Mikroskobik canlıları inceler. Bazı dalları:

a.Viroloji: Virüsleri inceler.

b.Bakterioloji: Bakterileri inceler.

c.Parazitoloji: Parazitleri inceler.

Mikoloji

Mantarları inceler.

Embriyoloji

Embriyonun gelişimini inceler.

Moleküler Biyoloji

Canlıların yapısını moleküler düzeyde inceler..

Genetik

Kalıtsal özelliklerin nasıl aktarıldığını, görevlerini ve yapısını inceler.

Histoloji

Dokuları inceler.

Fizyoloji

Hücre, doku ve organların etkileşimini inceler.

Morfoloji

Canlıların dış görünümlerini inceler.

Sitoloji

Hücre yapısını inceler.

Ekoloji

Canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan etkileşimlerini inceler.

Evolusyon
Canlıların evrimleşme sürecini inceler.

Taksonomi (Sistematik)

Canlıların akrabalık derecelerine göre sınıflandırılmasını inceler.

Etoloji

Canlıların davranışlarını inceler.

Ontogeni

Canlıların en ilkelden en mükemmele olan gelişim evrelerini inceler.

Filogeni

Bir türün geçirdiği evrimsel süreci inceler.

difüzyonun diğer adı

yayılma

madde geçişi esnasında şekil değişikliğine uğrayan protein

taşıyıcı protein
molekül büyüklüğü ile difüzyon hızı____________orantılıdır

ters misal:laktik asit glikoza göre daha hızlı geçer

katı,sıvı,gaz difüzyon hızını sıralayınız

gaz>sıvı>katı

sıcaklık arttıkça difüzyon hızı____________.

artar

por sayısı arttıkça difüzyon hızı________________.

artar

ortamlar arasındaki yoğunluk farkı arttıkça difüzyon hızı________________.

artar

difüzyon yüzeyi genişledikçe difüzyon hızı_______________.

artar

Osmotik basınç ile emme kuvveti___________orantılıdır.

doğru
turgor basıncı nedir?

Hücreye giren suyun hücre zarına yaptığı basınç

emme kuvveti nedir

osmotik-turgor

Osmotik basınç nedir?

Hücrenin su alma isteği

osmoz nedir?

Suyun az yoğun ortamdan çok yoğun ortama mı taşınmasıdır.

Pasif taşıma sırasında moleküllerin kendi______________enerjileri kullanır.

kinetik

izotnik çözelti

Yoğunluğu hücre stoplazmasının yoğunluğuna eşit olan çözeltilerdir

hipertonik çözelti

Yoğunluğu hücre sitoplazmasının yoğunluğundan daha fazla olan çözeltilerdir

çözünen madde miktarı ile osmotik basınç____________orantılıdır.

doğru

hipotonik çözelti

Yoğunluğu hücre stoplazmasının yoğunluğundan daha az olan çözeltilerdir

plazmoliz nedir

Hücrenin su kaybederek büzülmesi

deplazmoliz nedir

Hücrenin su alarak büyümesi

Bir hücrenin plazmolize uğraması için nasıl bir ortamda olması gerekir

hipertonik

Bir hücrenin deplazmolize uğramış olması için nasıl bir ortamda olması gerekir

hipotonik

hemoliz nedir
Çeperi olmayan hücrelerin Hipotonik ortamda çok fazla durması sonucu patlaması

turgor durumu nedir

Hücrenin su alarak şişmesi

izotonik çözelti örnekleri

lenf sıvısı,serum fizyolojik,kan plazması

Plazmoliz olan bir hücrede Çekirdek ile hücre Zarı arasındaki mesafe____________.

azalır

Deplazmoliz olan bir hücrede Çekirdek ile hücre zarı arasındaki mesafe______________.

artar

Kolaylaştırılmış difüzyonda Kanal proteinleri ile geçer

iyonlar,su,B ve C vitaminleri

Kolaylaştırılmış difüzyon da taşıyıcı proteinlerle geçer

glikoz,galaktoz,fruktoz,aminoasitler
aktif taşımada yoğunluk hareketi

az yoğundan çok yoğuna

aktif taşımda ATP____________.

harcanır

yoğunluğu eşit ortamlarda Gerçekleşen taşıma şekli

Aktif taşıma

Fagositoz hangi uzantılar sayesinde gerçekleşir

yalancı ayak

Pinositoz olayını gerçekleşmesini sağlayan çöküntü

pinositoz cebi

Bilimsel Çalışma Süreleri

1.Problemin Belirlenmesi

2.Gözlem Yapma

3.Verilerim Toplanması

4.Hipotez Kurma

5.Tahminde Bulunma

6.Kontrollü Deney
7.Gerçek

8.Teori ya da Kanun

Teori

Kökleşmiş hipotezlere teori denir.

-Teoriler hiçbir zaman kanunlara dönüşmez!

Kanun

Doğruları tüm bilimlerce kabul edilmiş gerçeklerdir.

Biyoloji nedir?

Canlı organizmaların yapısını, fonksiyonlarını, evrimsel gelişim süreçlerini, dağılımlarını, birbirleriyle

olan etkileşimlerini, sınıflandırmalarını vb. birçok özelliği inceleyen bilim dalına denir.

Aristo

Canlıları ilk defa ortak özelliklerine göre sıraladı.

El Biruni

Tıbbi botaniğin ilk kurucusudur.

İbni Sina

Küçük kan dolaşımını bulmuştur.

Robert Hooke

Hücre kavramını bulmuştur.

A. Van Leeuwenhook

İlk gelişmiş mikroskobu keşfetmiştir.

Carl Van Linne

Doğal (filogenetik) sınıflandırmanın temelini atmıştır.

Louis Pasteur

İlk defa havada organizmaların bulunduğunu ortaya atmıştır.

Gregor Mendel

Genetiğin genel prensiplerini bulmuştur.

J. Friedrich Miescher

Akyuvar ve balık sperm hücrelerinde nükleik asitleri bulmuştur.

Charles Darwin
Evrim teorisini ortaya atmıştır.

Hardy Weinberg

Popülasyon genetiği üzerine çalışmalar yapmıştır.

H. Dawson - J. F. Danielli

Birim zar modelini ortaya atmıştır.

James D. Watson - Francis Crick

Bugünkü DNA modelini geliştirmiştir.

S. T. Singer - G. L. Nicolson

Sıvı - mozaik zar modelini geliştirmişlerdir.

Stanley Kohen - Herbert Boyer

DNA klonlamasını ilk defa gerçekleştirdiler.

Botanik

Bitkileri inceler.
Zooloji

Hayvanları inceler.

İhtiyoloji

Balıkları inceler.

Entomoloji

Böcekleri inceler.

Ornitoloji

Kuşları inceler.

Biyokimya

Canlılardaki kimyasal olayları ve canlıların kimyasal yapısını inceler.

Mikrobiyoloji

Mikroskobik canlıları inceler. Bazı dalları:

a.Viroloji: Virüsleri inceler.

b.Bakterioloji: Bakterileri inceler.

c.Parazitoloji: Parazitleri inceler.

Mikoloji

Mantarları inceler.

Embriyoloji

Embriyonun gelişimini inceler.

Moleküler Biyoloji

Canlıların yapısını moleküler düzeyde inceler..

Genetik

Kalıtsal özelliklerin nasıl aktarıldığını, görevlerini ve yapısını inceler.

Histoloji

Dokuları inceler.

Fizyoloji

Hücre, doku ve organların etkileşimini inceler.

Morfoloji

Canlıların dış görünümlerini inceler.

Sitoloji

Hücre yapısını inceler.

Ekoloji

Canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan etkileşimlerini inceler.

Evolusyon

Canlıların evrimleşme sürecini inceler.

Taksonomi (Sistematik)

Canlıların akrabalık derecelerine göre sınıflandırılmasını inceler.

Etoloji

Canlıların davranışlarını inceler.

Ontogeni

Canlıların en ilkelden en mükemmele olan gelişim evrelerini inceler.

Filogeni

Bir türün geçirdiği evrimsel süreci inceler.

Raşitizm

D vitamini bağırsaklarda Ca emilimini kolaylaştırılır. Çocuklarda D vitamini ve Ca eksikliği kemiklerde

yumuşama ve eğrilme, kaslarda zayıflamaya neden olur.

Ostemalizi

Yetişkinlerde Ca eksikliğine bağlı kemik yumuşaması hastalığıdır.

Kansızlık (anemi)

kana renk veren hemoglobin ve çizgili kaslardaki miyoglobin üretiminde görevlidir. Eksikliğinde
hemoglobin üretiminde sıkıntı olur.

Guatr

tiroit bezinden salgılanan tiroksin hormonunun yapısında bulunur. Eğer alınım azsa, tiroksin hormonu
az salgılanır ve tiroit bezi büyümesi guatr olarak adlandırılır.

Çocuklarda eksikliği zeka geriliğine ve gelişim bozukluğuna neden olur.

TERİM

Çinko

TANIM

Bazı ensimlerin ve insülin hormonunun yapısına katılır. Bağışıklık sistemi ve yaraların iyileşmesinde
görevlidir.

REFERANS NOKTA

Çinko
TERİM

Bakır

TANIM

Melanin sentezi,elektron taşınmasında görevlidir.Eksikliğinde anemi görülür.

REFERANS NOKTA

Bakır

TERİM

Sodyum

TANIM

Asit-baz dengesi, su dengesi ve sinir sisteminde görevlidir.

REFERANS NOKTA

Sodyum

TERİM

Selenyum

TANIM

E vitamini ile antioksidan olarak görev alır. Eksikliğinde kas ağrısı ve muhtemek kalp kası bozulması
görülür

REFERANS NOKTA

Selenyum

TERİM
Krom

TANIM

Glikoz ve enerji metabolizmasında görevlidir.

REFERANS NOKTA

Krom

TERİM

Magnezyum

TANIM

ATP ile ilgili tepkimelerde görevlidir.Eksikliğinde sinir sistemi bozuklukları görülür. Bitkilerde klorofil
pigmentinin yapısında bulunur.

REFERANS NOKTA

Magnezyum

Flor

Diş ve kemik sağlığı için önemlidir.Diş çürümesini, kemik kırılmalarını ve kemik erimesini engeller.
Fazla alınması diş sararmasına neden olur.

Fosfor

Dişlerin, nükleik asitlerin ve ATP'nin yapısına katılır.Eksikliğinde enerji metabolizmasında zayıflama

görülür.

Paradigma

Bilim insanlarının bilimsel çalışmalar üzerindeki ortak yaklaşımı demektir.

Bilimin Doğası

Bilimsel çalışma sürecinde gözlem yapma, problem belirleme, hipotez kurma, sonuç bulma

bilimsel süreçte gerçekleşen olaylardır.Bu süreçte bilim insanının yaptığı yorumlar ise "bilimin
doğası"dır.

Nitel Gözlem

Duyu organları ile yapılır.

Nicel Gözlem

Ölçme araçları ile yapılır.

Bilimsel Çalışma Basamakları

1-Gözlemler ve veri toplanması

2-Problem Tespiti

3-Hipotez oluşturulması

4-Hipoteze dayalı tahmin

5-Kontrollü deney yapılması

6-Sonuçların değerlendirilmesi

7-Sonuçlar hipotezi destekliyorsa :

sonuçların başka araştırmacılar tarafından doğrulanması ve hipotezin gerçek haline gelmesi

7-Sonuçlar hipotezi desteklemiyorsa :

hipotez değiştirilir ve 3. aşamaya geri dönülür.

Hipotez

Problem için geçici çözüm yoludur.Test edilebilir.

Kontrollü deney

Yapılan bir deneyde sadece bir faktörün değişken tutulup, bu değişken faktörün deneye etkisinin
incelenmesidir.

Kontrol Grubu : Sabit tutulandır.Değişimler sonucu oluşan yorumlar bu gruba bakarak yapılır.

Deney Grubu : Değişimler uygulanır.

Bağımsız Değişken

Deneyde etkisi araştırılan değişkendir.(mor ışık)

Bağımlı Değişken

Bağımsız değişkene bağlı olarak değişen değişkendir.(ışık rengine göre fotosentez hızının değişimi)

Teori

Doğada gerçekleşen olaylar hakkında yapılan ve güçlü deliller ile desteklenen açıklamalardır.

(Neden sorusuna cevap)

Teoriler hiçbir zaman kanuna dönüşmez.İkisi farklı şeyler

Kanun

Bir olayın belirli şartlar altında nasıl gerçekleştiğini gösterir.

(Nasıl sorusuna cevap)

Ampirik Deney(deneme yanılma metodu)

Kontrollü deneylerin yapılamadığı durumlarda başvurulan;zaman para ve enerji kaybına yol açan
rastgele deneme yanılma metodu ile sonuca ulaşılmaya çalışılan yöntemdir.

Zooloji

Hayvanları inceler

Botanik

Bitkileri inceler

Taksonomi (Sistematik)

Canlı Sınıflandırması

Anatomi

Canlıların iç yapısını inceler

Morfoloji

Canlıların dış yapısını inceler

Sitoloji

Hücreyi inceler

Histoloji

Dokuları inceler

Fizyoloji

Sistemlerin işleyişini inceler

Mikrobiyoloji

Mikroskobik canlıları inceler

Embriyoloji

Embriyonun gelişimini inceler

Bakteriyoloji

Bakterileri inceler

Moleküler Biyoloji
Canlıları oluşturan temel bileşenleri moleküler düzeyde inceler

Biyokimya

Canlılarda gerçekleşen kimyasal olayları inceler

Genetik

Kalıtsal karakterlerin aktarılma mekanizmasını inceler

Patoloji

Hastalıklı doku ve organları inceler

Biyoteknoloji

Canlıların üzerinde bilimsel tekniklerin geliştirilmesini inceler

Ekoloji

Canlıların birbirleri ile ve çevreleriyle olan ilişkilerini inceler

Evolusyon

"Canlıların" geçirdiği evrimsel basamakları inceler

Filogeni

"Bir türün" geçirdiği evrimsel basamakları inceler

Kronobiyoloji

Biyolojik saati inceler

Etoloji

Canlılardaki davranışı inceler

Paleontoloji

Fosilleri inceler

Biyometri

Biyolojik olayları istatiksel olarak inceler

Biyocoğrafya

Canlıların yeryüzündeki dağılışını inceler

Hidrobiyoloji

Suyu ve su içinde yaşayan canlıları inceler

Aristo

Canlıları ilk defa benzer özelliklerine göre sınıflandırmıştır

İbn-i Heysem

Görme olayını ilk açıklayan bilim insanı

İbn-i Sina

El-Kanun Fi't Tıb kitabını yazmış ve bu kitap Avrupa tıp fakültelerinde 700 yıl okutulmuştur

İbn-ün Nefis

Küçük kan dolaşımını buldu

Gregor Mendel

Genetiğin temel prensiplerini buldu

Jamet Watson ve Francis Cricks

DNAnın ikili sarmal modelini buldular

Rosalind Franklin

DNAnın yapısının aydınlatılmasına katkı sağlamış

Robert Hooke

Hücre kavramını ilk kez kullandı

Charles Darwin

Evrim Teorisi

Wilmut

İlk kopyalama(Dolly)

Aziz Sancar

DNA onarımı ve kanser çalışmaları ile nobel ödülü almıştır

Louis Pasteur

Sütün bozulmasını önleyen bir yöntem geliştirdi

Biyoremediasyon

Su, hava ve topraktaki zararlı maddelerin mikroorganizma ve bitki gibi canlılar yoluyla zararlı
maddelerden temizlenmesidir.

Ör.
Yoğurt ve Peynir yapımı , Antibiyotik üretimi gibi alanlarda kullanılan mikroorganizmalar çevresel
sorunların çözümünde de kullanılır.

Bilimsel Bilgi

objektif (kişiden kişiye değişmez)

nesnel

ölçülebilir

değişebilir

tutarlı

Hücresel yapı

Canlıların işlevsel en küçük birimi hücredir.

Tek hücrelidir.

Tüm prokaryotlar.

Tek yada çok hücrelidir.

Ökaryotlar.

Prokaryot canlılar

Bakteriler

Arkeler
Ökaryot canlılar

Protistalar

Mantarlar

Bitkiler

Hayvalar

Prokaryot canlılar

Organeller ve karmaşık sitoplazma yapısı bu canlılarda bulunmaz.

Ökaryot canlılar

Zarla çevrili çekirdeğe ve zarlı organellere sahip olan hücrelere denir.

Beslenme

Tüm canlılar madde ve enerji ihtiyacını karşılamak için beslenirler.

Öğlena ve böcekcil bitki

Bazı canlılar hem üretici hem de tüketicidir.

Ototrof beslenme

Besinini kendi üreten canlıların yapmış olduğu beslenmedir.

Ototrof beslenme

Bu canlılar besini üretmek için gerekli olan ham maddeyi dışardan alırlar.

Heterotrof beslenme

Besini dışardan hazır alan gerektiğinde besinini üretebilen canlıların yapmış olduğu beslenmedir.

Hem ototrof hem hetotrof

Gerektiğinde besini hazır alan gerektiğinde besinini üretebilen canlıların beslenme tarzıdır.

O2'li

Aerob

O2'siz

Anerob

Oksijenli solunum

Besinin parçalanması sürecinde oksijenin kullanılmadığı solunumdur.

Oksijenli solunum

Diğer hücresel solunumlara göre daha fazla eneeji üretir.

Oksijensiz solunum

Besinin parçalanması sürecinde oksijenin kullanılmadığı solunumdur.

Motabolizma

Canlılarda gerçekleşen yapım ve yıkım tepkimelerinin tamamına denir.

Anabolizma

Yapım

Anabolizma

Dehidrasyon

Anabolizma

Özümleme

Katabolizma

Yıkım

Katabolizma
Hidroliz

Katabolizma

Yadımlama

Canlı yaşlandıkça anabolizma olayları

AZALIR

Canlı yaşlandıkça katabolizma olayları

ARTAR

Bazal metabolizma

Bir canlının sadece yaşamını devam ettirmek için gerekli olan metabolizmadirr.

Üreme

Canlıların nesillerini devam ettirebilmek için yeni bireyler oluşturmasıdır.

Üreme ikiye ayrılır.

Eşeyli üreme

Eşeysiz üreme
Eşeysiz üreme

Canlının üremek için başka bir canlıya ihtiyaç duymadan yaptığı üremedir.

Eşeysiz üreme

Genellikle gelişmemiş canlıların üreme çeşitidir.

Eşeyli üreme

İki canlının beraberce yavru meydana getirdiği üremedir.

Büyüme tek hücreli

Sitoplazmanın hacminin ve kütlesinin artmasıdır.

Büyüme çok hücreli

Hücre sayısı, hücrenin hacmi ve kütlesinin artmasıdır.

Gelişme

Canlıların yapısının olgunlaşmasıdır.

Homeostazi

Canlıların çevre şartlarındaki değişimlere karşı iç ortamlarını belli sınırlar içinde tutmaya çalışmasıdır.
Homeostazi

Kararlı iç denge

Boşaltım

Metabolik faaliyetler sonucu oluşan atık maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasına boşaltım denir.

Tek hücreli canlıların hareketi

Kamçı

Sil

Yalancıayak

Bitkisel canlıların hareketi

Yönelme

İrkilme

Organizasyon

Tek hücreli canlıların en yüksek organizasyon birimi hücre iken; çok hücreli canlıların gelişmişliğine
göre en yüksek organizasyon birimi değişir.

Tek hücrelilerde organizasyon

Atom
Molekül

Organel

Hücre

Çok hücreli organizasyon

Atom

Molekül

Organel

Hücre

Doku

Organ

Sistem

Organizma

Uyarılara tepki

Tüm canlılar dış çevreden gelen fiziksel ve kimyasal uyarılara karşı cevap verirler. Bu cevap canlının
hayatının devam etmesini sağlar.

Adaptasyon

Bir canlının bulunduğu ortamda hayatta kalması ve üreme şansını arttıran kalıtsal özellikleridir.

Tüm canlılardaki ortak özelliklerdir

Protein sentezi gerçekleşetirme

Tüm canlılardaki ortak özelliklerdir

Dna ,rna ,ribozom ve hücre zarı bulundurma

Tüm canlılardaki ortak özelliklerdir

Enzim sentezleme ve kullanma

Tüm canlılardaki ortak özelliklerdir

Glikoz reaksiyonu gerçekleştirme

Tüm canlılardaki ortak özelliklerdir

Mutasyona uğrayabilme

Tüm canlılardaki ortak özelliklerdir

Rna sentezi

Tüm canlılardaki ortak özelliklerdir

Dna sentezi

biyoremediasyon

bazı canlılar kullanılarak kirliliğe sebep olan maddelerin ayrıştırılması

fotootrof

besinlerini fotosentez yaparak üreten canlı çeşitleri

kemoototrof

kemosentez yaparak ihtiyaç duyduğu organik besinleri sentezleyen canlılar (bazı bakteri ve arkeler)

kemoheterotrof

ihtiyaç duyduğu organik besinleri dış ortamdan hazır alan canlılar (mantarlar ve hayvanların hepsi)

hücresel solunum

beslenme yoluyla alınan veya hücre içinde üretilen besinlerin, enerji üretimi için parçalanması

oksijenli (aerobik) solunum

solunumla enerji üretme reaksiyonunda oksijenin kullanılması

metabolizma

canlı vücudunda meydana gelen yapım ve yıkım reaksiyonlarının tamamı

homeostazi
değişken çevre şartlarına karşın vücudun kendi iç dengesini sabit tutması olayı

metabolik atık

yıkım reaksiyonları sonucunda hücrede oluşan atıklar

Kohezyon

su molekülleri arasında kurulan hidrojen bağının çekim kuvveti

adhezyon

suyun başka moleküllere tutunmasını sağlayan kuvvet

öz ısı

bir bileşiğin sıcaklığını bi derece artırmak için verilmesi gereken ısı enerjisi miktarı

7,4

kanın pH değeri

Kofaktör

enzimin çırağı
kalsiyum

vücuttaki en fazla bulunan mineraldir; kemik ve dişlerin yapısında kasların kasılmasında,sinir

hücrelerinin çalışmasında, kanın pıhtılaşmasında rol oynar.

kalsiyum eksikliğinde

çocuklarda raşitizm ve yetişkinlerde osteoporoz,osteomalazi ve tetani

fosfor

diş,kemik,fosfolipitlerin,DNA,RNA ve ATP nin yapısında bulunur.

fosfor eksikliğinde

kemik ve diş gelişimi zarar görür, enerji metabolizması normal çalışmaz

fosfor fazlası alındığında

kemiklerde kalsiyum miktarının azalmasına sebep olur

potasyum

asit baz dengesinin sağlanmasında, sinir hücrelerinde uyartı taşınmasında, kalp kasının çalışmasında
etkilidir.

potasyum eksikliğinde

kaslarda kramp, kalp ritminde bozukluk, yorgunluk, sinirsel iletimde aksama, iskelet kaslarının çalışma
ritminde bozukluk görülür.
potasyum fazlalığı

böbrek yetmezliği, kalp sorunları görülür

sodyum

kas kasılması, sinirsel iletim, pH ve su dengesinn sağlanmasında rol oynar.

sodyum eksikliğinde

kas krampları, sinirsel iletimde aksama ve iştahsızlık görülür

sodyum fazlalığında

yüksek tansiyon, ishal, titreme ve kusma görülür.

magnezyum

kemik ve dişlerin yapısında, kasların gevşemesinde, protein ve atp sentezinde etkilidir; fotosentezde
görevli klorofil pigmentinin yapısına katılır.

magnezyum eksikiğinde

sinir sistemi bozukluğu, kas krampları, migren, saç dökülmesi, yorgunluk ve şeker hastalığı oluşabilir.

demir
hemoglobinin yapısında, solunum ve fotosentezde görevli enzimlerin çalışmasında etkilidir.

demir eksikliğinde

anemi, tırnaklarda çökme ve bitki yapraklarında sararma gözlenir

çinko

insülin hormonu ve bazı enzimlerin çalışması için gereklidir

çinko eksikliğinde

bağışıklıkta zayıflama, tırnaklarda şekil bozukluğu, cilt bozuklukları, algıda zayıflama, yaraların geç
iyieşmesi ve saç dökülmesi görülür

iyot

tiroksin hormonunun yapısına katılır

iyot eksikliğinde

basit guatr hastalığı

kükürt

amino asitlerin yapısına katılır

kükürt eksikliğinde

deride solgunluk ve saç dökülmesi görülür

flor

diş ve kemiklerin yapısına katılır

flor eksikliğinde

diş çürümeleri hızlanır

klor

bazı hormonların çalışmasında, mide asitinin üretilmesinde ve sodyum ile osmotik basıncın
düzenlenmesinde görev alır

klor eksikliğinde

sindirim sorunları ve büyümede bozukluklar ortaya çıkar

enerji vericiler

karbonhidratlar, trigliseritler, proteinler

düzenleyiciler

vitaminler, su, madensel tuzlar, proteinler, steroitler

yapıcı-onarıcılar

proteinler, madensel tuzlar, su, fosfolipitler, karbonhidratlar

karbonhidratlar

yapısında C-O-H bulunur, solunumda ilk enerji kaynağı, yapısında az hidrojen bulunduğu için daha az
enerji verir, hücre çeperive hücre zarının yapısında vardır ayrıca DNA-RNA-ATP gibi moleküllerin
yapısında bulunur

karbonhidratlar üçe ayrılır

monosakkaritler, disakkaritler,polisakkaritler

monosakkaritler

sindirime uğramadan kana geçebilen karbonhidrat çeşidi

trioz

üç karbonlu monosakkarit

pentoz

beş karbonlu monosakkarit

heksoz
altı karbonlu monosakkarit

glikoz

enerji gereksiniminin karşılanmasında en çok oranda kullanılan moleküldür, kan şekeri olarak bilinir
ve sinir hücrelerinin en önemli enerji kaynağıdır ve bütün canlı hücrelerde ortak bulunur

Prokaryot hücre

Çekirdek yok

Çekirdek molekülleri sitoplazmada serbest halde bulunur

Sadece ribozom

Tüm hayatsal faaliyetler sitoplazmada bulunur

Bakteri ve Algler

Ökaryot hücre

Çekirdek var

Zarlı, zarsız tüm organeller var

Tek hücreli ve çok hücreli olabilir

Bitki ve hayvan diye ikiye ayrılır

Hayvanlar, bitkiler, tek hücreliler

Ototrof

Kendi besinini kendi yapabilen canlılar

Kemosentez ve fotosentez yapan canlılar

Heterotrof

Besinini dışarıdan alan canlılar

Besinleri katı halde alır

Tek hücreli, mantarlar

Herbivol

Otçul

Korniver

Etçil

Omnival

Hepçil

Parazit yaşam

Bir canlının farklı bir canlı üzerinde yaşayıp diğer canlıdan faydalanma ve zarar vermesidir

Mutalist yaşam

İki canlının beraber yaşayıp birbirinden faydalanmasıdır

Kominal yaşam

Bir canlının diğerinden faydalanırken diğerininetkilenmemesidir

Saprotif (Çürükçül Yaşam) Ayrıştırıcı

Organik maddelerin, inorganik maddelere hücre dışında dönüştüren canlılardır

Oksijensiz solunum

Oksijen kullanılmadan ATP üretilmesidir

Oksijenli solunum

Oksijen kullanarak ATP üretilmesidir

Fosforilasyon

ATP sentezlenmesidir

Fotofosforilasyon

Işıkla ATP üretimi

Kemofosforilasyon

Kemosentez ile ATP üretilmesi olayı

Oksidatif Fosforilasyon

Oksijenli solunumla ATP üretilmesi olayı.

Substrat Düzeyinde Fosforilasyon

Enzimlerle ATP üretilmesi

Anabolizma

Küçük moleküllerin birleşerek büyük molekül oluşturması

Fotosentez, kemosentez, protein sentezi

Katabolizma

Büyük molekülün küçük moleküllerine ayrılması

Solunum, nişastanın glikozla yıkılması

Bazal metabolizma

Hayatın devamı için şart olan asgari metabolizma faaliyeti

Eşeysiz Üreme

Tek bir bireyden yavruların oluşmasına denir. Mitoz bölünmeyle gerçekleşir

Eşeyli üreme

Farklı 2 eşey hücresinin birleşerek bir canlı oluşturması

Doku

Yapı ve görev bakımından özelleşmiş hücre topluluğudur.

Biyoloji

Canlıları inceleyen bilim dalına denir

Hücresel Yapı

Canlının en küçük canlılık birimine hücre denir. Tüm canlılar hücresel yapıya sahiptir.

Beslenme

Tüm canlılar yaşamsal faaliyetlerini yerine getirmek için beslenirler.

solunum

Besinlerin parçalanarak enerji üretilmesine solunum denir. Kimyasal bağ enerjisinin ATPye
aktarılmasıdır.

Metabolizma

Canlıda gerçekleşen tüm reaksiyonlara denir

Boşaltım

Canlı bünyesinde üretilen metobalik atıkların atılmasına denir

Uyarılara tepki

Tüm canlılar çevresel uyarılara tepki verirler. Sonucunda hareket ederler.

büyüme (tek hücrelilerde)

Hacim ve kütle artışı

Büyüme (çok hücrelilerde)

Hücre sayısının artmasıyla hacim ve kütle artışıdır.

gelişme

Hücresel faliyetlerde meydana gelen değişimdir

Üreme

Canlılarda birey sayısının artmasına denir

Homzostazi

Canlılarda iç denge
organizasyon (tek hücrelilerde)

Her organelin görevi farklıdır ve uyum içinde çalışırlar

organizasyon (çok hücrelilerde)

Hücre>doku>organ>sistem>organizmadan oluşur

uyum

Canlılarda belirli bir çevrede yaşama ve üreme arttıran kalıtsal özelliktir

İnorganik bileşikler

Canlılar tarafından üretilmeyen

Doğada hazır olarak bulunan

Atom ya da molekül olan maddelerdir

CO2 su sodyum

Sindirilmezler

Hücre zarından geçebilirler

Su

Canlıların yapısına katılır

Metobolik faaliyetlere yardım eder

İki hidrojen bir oksijen

asit

H+ iyonu alan maddeler

Organik ve inorganik yapılı olabilir

Baz

Suda çözündüğünde OH- iyonu veren bileşiktir

Organik ve inorganik olabilir

tuz

Asit ve baz karışımı nötr

Minareler

Minarel gibi görev yaptığı gibi bileşiklerin yapısına da katılır

Kalorisi yoktur

Hücre zarından geçerler

karbonhidrat

Yapısında karbon hidrojen oksijen bulunan bileşiklerdir

Kemosentez ve fotosentezle sentezlenir

1. Dereceden enerji kaynağı

Hücre çeperi ve zarının yapısında bulunur

DNA RNA ATP yapısında bulunur

Monosakkaritler

Karbonhidratların monomerleridir

Karbon sayısı 3-7 arasında

(CH2O)n

6C'lu monosakkarit (hegzoz)

Glikoz fruktoz galaktoz

C6H12O6

İzomerdirler

Tatları farklıdır Fruktoz>Glikoz>Galaktoz

Glikoz biyolojik açıdan en önemli monosapteriktir

Monomer

Yapı taşı

İzomer

Kapalı formülleri aynı, açık formülleri(uzayda dizilişleri) farklı

Disakkaritler

İki monosakkaritin bir molekül su çıkarmasıyla sentezlenir.

Aralarındaki bağa glikozit bağ denir

Dehidrasyon

Sentez reaksiyonlarıdır sonucunda su açığa çıkar.

Hidroliz

Su ile parçalama monomerlere ayırma

Maltoz

glikoz+glikoz

Sükroz

glikoz+fruktoz

laktoz

glikoz+galaktoz

Polisakkaritler

İkiden fazla monosakkaritin dehidrasyonu sonucu meydana gelir

(Monosakkarit)n-> polisakkarit + (n-1)H2O

sindirim

Monomerlerine ayırma

Nişasta

Depo polisakkarittir. Yüksek sıcaklıkta çözünür. Bitki hücresinde yapım vardır ama hayvan hücresinde
yapım yoktur.

Selüloz

Bitkide yapı polisakkarittir.

Glikojen

Hayvanlarda besinlerle alınan karbonhidratların karaciğer ve kaslardaki depo şekli.

İnsulin

Pankreasta salgılanır

Kandaki glikozun kana geçişini sağlar

Kan şekerini düşürür

Eksikliğinde diyabet

Glukagon

Karaciğer ve kas hücrelerini uyarırak glikojenin glükoza geçmesini sağlar

Kan şekerini yükseltir

Kitin

Diğer polisakkaritlerden farkı yapısında azot bulunmasıdır

Böcek kabuklarını oluşturur yapısal

Hayvansal organik bir molekül

Ameliyat ipliği

Yağlar (lipitler)

Yapısında C,H,O elementleriyle beraber fosfat, kükürt

Canlıların kaç tane ortak özelliği vardır? Bunlar nelerdir?

16 tane. Kimyasal yapı, hücresel yapı, organizasyon, beslenme, hücresel solunum, büyüme ve
gelişme, metabolizma, hareket, uyarılara tepki verme, homeostazi, üreme, adaptasyon, boşaltım,
mutasyona uğrama, protein sentezi, enzim kullanma.

Hücre yapısına göre kaç çeşit canlı vardır? Bunlar nelerdir?

2 tane. Prokaryot hücre ve Ökaryot hücre.

Prokaryot hücrenin özellikleri nelerdir?

Çekirdekleri yoktur. Zarla çevrili organelleri yoktur. Ribozom, sitoplazma, hücre zarı, DNA, RNA ve
hücre duvarı bulunur. DNA zarla çevrili değildir, sitoplazmada serbest halde bulunur.

Ökaryot hücrenin özellikleri nelerdir?

Çekirdekleri vardır. Zarla çevrili organelleri vardır. Tüm organeller, hücre zarı ve bazılarında hücre
duvarı bulunur. DNA zarla çevrilidir ve bu yapı çekirdek adını alır.

Prokaryot hücrelerde hangi organel bulunur?

Ribozom

Hangi canlılar prokaryottur?

Bakteriler ve arkeler

Hangi canlılar ökaryottur?

Protistalar, mantarlar, bitkiler ve hayvanlar

Organizasyon nedir?

Canlının sahip olduğu en küçük parçasından en büyük parçasına kadar tüm yapılarının belirli bir
etkileşim halinde ve bütünlük içinde çalışmasıdır.

Tek hücreli canlılar nelerdir?

Bakteri, amip, paramesyum ve öglena.

Çok hücreli canlılar nelerdir?

Bitki, hayvan, mantar ve bazı protistler.

Canlılarda olan ortak özellikler

Hücresel yapı

Beslenme

Solunum

Boşaltım

Metabolizma

Üreme

Uyarılara tepki verme

Uyum

Hareket

Büyüme ve gelişme

Tüm canlılarda bulunan hücresel yapılar

Ribozom

ATP

Enzim

Sitoplazma

Organik ve inorganik besinler

Hücre

Nükleik asitler(DNA, RNA)

İnorganik moleküller

Su, mineraller, asit-baz, tuz

Üretilmez, doğadan hazır alınır

Sindirilmez

Enerji vermez

Yapıcı, onarıcı, düzenleyici olarak görev yaparlar

Su molekülünün önemli 4 özelliği

Çözücülük

Kohezyon davranışı

Donduğunda yoğunluğunun düşmesi

Sıcaklığı kararlı kılma yeteneği

Karbonhidrat

C, H, O bulunur

1.dereceden enerji verici ve yapı malzemesi

Monosakkaritler

Sindirilmez, hücre zarından geçebilir

5C'lu: Riboz(rna,atp), Deoksiriboz(dna)

6C'lu: Glikoz, Fruktoz, Galaktoz

Furuktoz ve galaktoz karaciğerde glikoza dönüştürülür. Glikozların fazlası glikojen ve yağ olarak
depolanır.

Disakkaritler

Maltoz: Arpa şekeridir. Glikoz+glikoz

Sükroz: Çay şekeridir. Glikoz+fruktoz

Laktoz: Süt şekeridir. Glikoz+galaktoz

Tümünde glikoz ve glikozit bağı bulunur. İnsan sindirim kanalında sindirilebilir.

Polisakkaritler

Nişasta: Bitkide depo

Glikojen: Hayvan, mantar, bakteride depo

Selüloz: Bitki hücre çeperi, yapı malzemesi

Kitin: Mantar hücre çeperi, böcek dış iskelet, yapı malzemesi

Dehidrasyon tepkimelerinde bağ sayısı kadar su oluşur. Hidroliz tepkimelerinde ise bağ sayısı kadar su
tüketilir.

Selüloz sindirimi insanda gerçekleşmez.

Glikoz yapısında bulunan C atomu O2li solunum tepkimelerinde havaya verilen CO2 yapısına katılır.

Uzun süreli açlık durumunda

Karbonhidrat - Yağ - Protein

Enerji verimi sırası

Yağ - Protein - Karbonhidrat

Yağ

Yapısında C, H ve O elementleri bulunur. N ve P içerebilir.

2.dereceden enerji vericidir.

Bazı hormon ve vitaminlerde yapı maddesi olarak kullanılır.

Deri altında ısı yalıtımında görev alırlar.

İç organların etrafını sararak organların çalışmasını kolaylaştırır ve koruma sağlar.

Sindirimleri diğer organik moleküllere göre daha zordur.

Solunum tepkimelerinde daha fazla enerji verirler ve daha fazla su açığa çıkarırlar.

Göçmen kuşlar ve çöl hayvanları solunum ile parçalayarak uzun süre su ihtiyaçlarını karşılayabilir.

Yapı taşı yağ asitleri ve gliseroldür. Yapısında ester bağı bulunur.

Yağ çeşitleri

Nötral yağ (trigiliserit): 3 yağ asidi+1 gliserol. Dehidrasyon tepkimelerinde 3 molekül su açığa çıkar.

Fosfolipit: 2 yağ asidi+1 gliserol

Steroit

Kolesterol

Doymuş yağ asidi

Karbon atomları arasında tek bağ bulunur.

Oda sıcaklığında katıdır.

Düz zincirlidir.

Hayvansal doymuş yağ yapısında bulunur.

Doymamış yağ asidi

Karbon atomları arası tek ve çift bağ bulunur.

Oda sıcaklığında sıvıdır.

Dallanmış zincirlidir.

Bitkisel doymamış yağ yapısında bulunur.

Yapısal yağ çeşitleri

Fosfolipit hücre zarının yapısına katılır. Baş kısmı hidrofil, kuyruk kısmı hidrofobtur.

Steroitler testosteron, östrojen, progesteron gibi üreme hormonları yapısına katılır. D vitamini
yapısını oluştururlar.

Kolesterol hücre zarı yapısına katılarak zarın dayanıklığını arttıran ve madde geçişlerini kolaylaştıran
hayvansal yağ çeşididir.

Esansiyel yağ asitleri

İnsan vücudunda dönüşüm tepkimeleri ile üretilmeyen, dışarıdan hazır alınan bitkisel kaynaklı yağ
asitleridir. Bitkisel ya da hayvansal besinlerle alınabilir.

Protein

Yapılarında C, H, O, N ve S, P bulunur.

3.dereceden enerji vericidir.

Yapıcı, onarıcı, düzenleyici olarak kullanılır. Enzimlerin yapısına katılır.

Monomeri aminoasittir. 20 çeşit aminoasitin 8 çeşidi temel aminoasittir. 12 çeşit aminoasit vücutta
dönüşüm reaksiyonları ile üretilebilir.

Aminoasitler peptit bağları ile ribozomda dna şifresine göre birleşerek polipeptitleri oluşturur.

Bağ sayısı kadar su oluşturur ve tüketirler.

Solunum ile parçalanarak CO2, H2O ve NH3 oluştururlar. Oluşan NH3 karaciğerde üre moleküllerine
dönüştürülür.

Azlığında büyüme ve gelişme yavaşlar. Yaralar geç iyileşir. Kan hücresi üretimi azalır. Savunma sistemi
zayıflar.

Tüm canlı hücrelerde, hücre zarı, solunum enzimleri ortak bulunabilir. Hormon, hücre iskeleti gibileri
ise ortak olmayabilir.
Canlılarda protein çeşitliliği

Aa çeşidi

Aa sayısı

Aa sırası etkili olur.

Aa yapısında

Karboksil grup: COOH

Radikal grup: Değişken

Amino grubu: NH2 + H

Aa farklı olmasında radikal grup etkilidir.

Peptit bağları karboksil ile amino grubu arasında kurulur.

Denatürasyon

Enzimler protein yapısındadır, yüksek sıcaklıkta veya düşük sıcaklıkta proteinsel yapının bozulması
olayıdır. Tersi olayı ise "renatürasyon"dur. Renatüre olabilmesi için proteinlerin birincil yapısının
bozulmaması gerekir.

Enzimler

Aktivasyon enerjisini düşürür. Reaksiyonlardan değişmeden çıkar ve reaksiyonları hızlandırır.

Reaksiyonları başlatan aktivasyon enerjisidir.

Etki ettikleri maddeye "substrat" denir.

Koenzim:vitamin

Kofaktör:mineral
Basit enzim

Sadece proteinden oluşan enzimdir.

Bileşik enzim

Protein(apoenzim) + yardımcı kısımdan oluşur(kofaktör,koenzim).

Enzimlerin genel özellikleri

Reaksiyonlara özgüdür.

Tepkimelerden değişmeden çıkarlar.

Etkinliklerini substratın dış yüzeyinde başlatırlar.

Çift yönlü çalışabilirler.

Hücre içinde ve dışında çalışabilirler.

Takım halinde çalışabilirler.

Su miktarı %15'in altında ise çalışmazlar.

Sıcaklık ve pH değişimlerinden etkilenirler.

Aktivatör

Enzimlerin etkinliğini arttıran kimyasal maddeler.

İnhibitör

Enzim çalışmasını yavaşlatır, durdurur.

Vitaminler

Yapı ve enerji kaynağı değillerdir.

Katalizör(koenzi) olarak kullanılır.

Sindirilmezler.

Bulundurdukları C, H, O miktarına göre farklı çeşitleri oluşur.

Yağda çözünen vitaminler

Adek, fazlası karaciğerde depolanır.

Suda çözünen vitaminler

Bc, fazlası idrarla dışarı atılır.

İnsanda üretilen vitaminler

A, B12, D, K

Karaciğerde A, deride D, bağırsak bakteri hücrelerinde K ve B12 üretilir.

Öncül vitaminlerden dönüşüm tepkimeleri ile üretilir.

Gece körlüğü

A vitamini

Raşitizm

D vitamini
Kısırlık

E vitamini

Pıhtılaşmama

K vitamini

Beriberi

B vitamini

Skorbit

C vitamini

Atp

Enerjinin kontrollü bir şekilde kullanımını sağlar.

Hücre içinde üretilir ve tüketilir.

Depolanamaz.

Adeniz bazı-(glikozit bağı)-riboz-(ester bağı)-fosfat grupları(yüksek enerjili bağlar)

Atp üretimi

Solunum ve fotosentez
Atp tüketimi

Sentez reaksiyonları

Aktif taşıma

Sinirsel iletim

Hareket, kasılma

Nükleik asitler

Yönetim ve kalıtımdan sorumludur.

Nükleotit denilen birimlerden oluşur.

Çok sayıda nükleotit nükleik asitleri oluşturur.

Baz-(glikozit bağı)-şeker-(fosfoester bağı)-fosfattan oluşur.

Dna ve Rna üretimi sırasında ortamdaki nükleotit, Atp azalır. Su, bağ artar. Enzim değişmez.

Bir hücrede Dna-Dna(bölünme için)

Dna-Rna(protein sentezi için) sentezlenir.

Pürin

Çift halkalı baz: adenin, guanin

Pirimidin

Tek halkalı baz: timin, urasil, sitozin

Dna molekülü

Karşılıklı iki nükleotit zincirinden oluşur.

Zincirlerde pürin karşısına pirimidin gelir. (A=T, G=S)

Karşılıklı zincirler hidrojen bağları ile bağlanır.

A T arasında ikili,

G S arasında üçlü hidrojen bağları vardır.

Eşlenir.

Şekeri deoksiribozdur.

Çekirdekte bulunur.

Rna molekülü

Tek zincirlidir.

A, G, S, U bazılarından oluşur.

Özel şekeri ribozdur.

mRna, tRna, rRna çeşitleri bulunur.

Eşlenmez.

Çekirdek, sitoplazma, mitokondri, kloroplast, ribozomda bulunabilir.

mRna

Çekirdekten aldığı bilgiyi ribozoma taşır.

tRna

Sitoplazmadaki uygun aminoasitleri ribozoma taşır. Hidrojen bağı bulundurur.

rRna

Protein sentezinin gerçekleştiği ribozom yapısındadır.

...

...

Kanun

Doğada var olan bir olayın nasıl gerçekleştiği

Teori

Bu olayın neden gerçekleştiği

Canlılar kaça ayrılır?

6 : bakteriler, arkebakteriler, protistler, bitkiler, hayvanlar, mantarlar

Tek hücreliler;

Bakteriler-Arkeler-Protistlerin çoğu(amip,öglena,paramesyum,plazmodyum)

Çok hücreliler;

Bitkiler-Hayvanlar-Bazı mantarlar
Prokaryot hücre özellikleri: [bakteriler,arkeler,siyanobakteriler]

•Çekirdeği yok

•DNA sitoplazmada dağınık halde

•Zarla çevrili organelleri yoktur

*(ribozom bulunur, ribozom zarsızdır)

Ökaryot hücre özellikleri: [bitki,mantar,amip,öglena,paramesyum,algler]

•Kalıtım materyali çekirdekte bulunur

•Hem ribozom hem de zarlı organelleri bulunur

Prokaryot ve ökaryot hücrelerin ortak sahip oldukları:

Hücre zarı , Sitoplazma , Ribozom , DNA ve RNA

Ototrof

Kendi besinini kendi yapabilen canlılar {1-fotosentez yapanlar(klorofil var) , 2- kemosentez yapanlar}

Heterotrof

Kendi besinini dışardan alan canlılar {1-katı beslenenler 2-çürükçül beslenenler}

Hem ototrof hem heterotrof canlılara örnek;

Öglena , böcekçil bitkiler

Boşaltımın temel amacı nedir?

Homeostasiyi sağlamak

Bazal metabolizma

Bir canlının yaşaması için gereken minimum enerji düzeyi.

Anabolizma

Küçük moleküllerin birleşerek büyük molekül oluşturması

Katabolizma

Büyük molekülün küçük moleküllerine ayrılması

Pasif hareket

Bitkilerde görülen hareket şekli (durum değiştirme)

Aktif hareket

Tek hücrelilerde ve hayvanlarda görülen yer değiştirme hareketi

Aktif taşıma

Küçük maddelerin az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçişi

Difüzyon

Küçük maddelerin çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçişi

Gerektirmez

Difüzyon olayı ATP

Protein Sentezi

n(Amino asit) ———— Protein + (n-1) H2O

Bitkilerde yaşam süresince büyüme

Sınırsızdır

Gelişme

Canlının sahip olduğu yapıların zamanla değişerek olgunlaşması

Osmoz

Suyun difüzyonu
Enzimler protein yapılıdır

...

Dehidrasyon

Sentez

Hidroliz

Sindirim

Canlıların ortak özellikleri virüsler için geçerli değildir (virüsler canlı değildir)

...

İzomer

Kapalı formülleri aynı, açık formülleri birbirinden farklı olan moleküllerdir.

Inorganik Bileşikler

Canlıların tamaminin vücudunda üretemeyip, dışarıdan almak zorunda oldukları maddelerdir.

Sindirilmezler.

hidroliz edilemezler.

Düzenleyici olarak görev yaparlar. Enerji vermezler.

ph=7

ortam nötr

ph>7

ortam bazik

ph<7

ortam asidik

Monosakkaritler

Monosakkaritler Hidroliz edilmezler Basit şekerlerdir. Monomerdirler. Hücre zanndan geçebilirler

5 Clular (Pentozlar)

Riboz Deoksiriboz

Riboz

RNA ve ATP'nin yapisina katılır.

Deoksiriboz

DNA'nin yapisina katlır. Riboz ile aralanndaki fark, deoksiribozda bir oksijen atomunun eksik
olmasından kaynaklanır.
6 Clular (Heksozlar)

Glikoz Fruktoz Galaktoz

Glikoz

Kanda ve üzümde bulunan bir şekerdir. Sinir hücreleri enerji verici olarak sadece glukoz kullanır.

Fruktoz

Meyvede bulunduğundan meyve şekeri denir.

Galaktoz

Süt şekeri olarak isimlendirilir.

Disakkaritler

iki monosakkaritin birleşmesiyle oluşmuş şekerlerdir. Aralarında glikozit bağı vardır. Hidroliz edilirler

Dehidrasyon

Küçük organik moleküller oluşur.Sentez reaksiyonlarıdır, rxn sonucunda su açığa çıkar.

Hidroliz
veya çikmaz açiga ATP denir. ayrişmasına moleküllere Glikoz organik + küçük Glikoz kullanılarak H20 +
su Maltoz : moleküllerin Örnek organik harcanmaz. Büyük ATP :

Hücresel yapı

Canlıların işlevsel en küçük birimi hücredir.

Tek hücrelidir.

Tüm prokaryotlar.

Tek yada çok hücrelidir.

Ökaryotlar.

Prokaryot canlılar

Bakteriler

Arkeler

Ökaryot canlılar

Protistalar

Mantarlar

Bitkiler

Hayvalar
Prokaryot canlılar

Organeller ve karmaşık sitoplazma yapısı bu canlılarda bulunmaz.

Ökaryot canlılar

Zarla çevrili çekirdeğe ve zarlı organellere sahip olan hücrelere denir.

Beslenme

Tüm canlılar madde ve enerji ihtiyacını karşılamak için beslenirler.

Öğlena ve böcekcil bitki

Bazı canlılar hem üretici hem de tüketicidir.

Ototrof beslenme

Besinini kendi üreten canlıların yapmış olduğu beslenmedir.

Ototrof beslenme

Bu canlılar besini üretmek için gerekli olan ham maddeyi dışardan alırlar.

Heterotrof beslenme

Besini dışardan hazır alan gerektiğinde besinini üretebilen canlıların yapmış olduğu beslenmedir.
Hem ototrof hem hetotrof

Gerektiğinde besini hazır alan gerektiğinde besinini üretebilen canlıların beslenme tarzıdır.

O2'li

Aerob

O2'siz

Anerob

Oksijenli solunum

Besinin parçalanması sürecinde oksijenin kullanılmadığı solunumdur.

Oksijenli solunum

Diğer hücresel solunumlara göre daha fazla eneeji üretir.

Oksijensiz solunum

Besinin parçalanması sürecinde oksijenin kullanılmadığı solunumdur.

Motabolizma

Canlılarda gerçekleşen yapım ve yıkım tepkimelerinin tamamına denir.

Anabolizma

Yapım

Anabolizma

Dehidrasyon

Anabolizma

Özümleme

Katabolizma

Yıkım

Katabolizma

Hidroliz

Katabolizma

Yadımlama

Canlı yaşlandıkça anabolizma olayları

AZALIR

Canlı yaşlandıkça katabolizma olayları

ARTAR

Bazal metabolizma

Bir canlının sadece yaşamını devam ettirmek için gerekli olan metabolizmadirr.

Üreme

Canlıların nesillerini devam ettirebilmek için yeni bireyler oluşturmasıdır.

Üreme ikiye ayrılır.

Eşeyli üreme

Eşeysiz üreme

Eşeysiz üreme

Canlının üremek için başka bir canlıya ihtiyaç duymadan yaptığı üremedir.

Eşeysiz üreme

Genellikle gelişmemiş canlıların üreme çeşitidir.

Eşeyli üreme

İki canlının beraberce yavru meydana getirdiği üremedir.

Büyüme tek hücreli

Sitoplazmanın hacminin ve kütlesinin artmasıdır.

Büyüme çok hücreli

Hücre sayısı, hücrenin hacmi ve kütlesinin artmasıdır.

Gelişme

Canlıların yapısının olgunlaşmasıdır.

Homeostazi

Canlıların çevre şartlarındaki değişimlere karşı iç ortamlarını belli sınırlar içinde tutmaya çalışmasıdır.

Homeostazi

Kararlı iç denge

Boşaltım

Metabolik faaliyetler sonucu oluşan atık maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasına boşaltım denir.
Tek hücreli canlıların hareketi

Kamçı

Sil

Yalancıayak

Bitkisel canlıların hareketi

Yönelme

İrkilme

Organizasyon

Tek hücreli canlıların en yüksek organizasyon birimi hücre iken; çok hücreli canlıların gelişmişliğine
göre en yüksek organizasyon birimi değişir.

Tek hücrelilerde organizasyon

Atom

Molekül

Organel

Hücre

Çok hücreli organizasyon

Atom

Molekül
Organel

Hücre

Doku

Organ

Sistem

Organizma

Uyarılara tepki

Tüm canlılar dış çevreden gelen fiziksel ve kimyasal uyarılara karşı cevap verirler. Bu cevap canlının
hayatının devam etmesini sağlar.

Adaptasyon

Bir canlının bulunduğu ortamda hayatta kalması ve üreme şansını arttıran kalıtsal özellikleridir.

Tüm canlılardaki ortak özelliklerdir

Protein sentezi gerçekleşetirme

Tüm canlılardaki ortak özelliklerdir

Dna ,rna ,ribozom ve hücre zarı bulundurma

Tüm canlılardaki ortak özelliklerdir

Enzim sentezleme ve kullanma

Tüm canlılardaki ortak özelliklerdir

Glikoz reaksiyonu gerçekleştirme

Tüm canlılardaki ortak özelliklerdir

Mutasyona uğrayabilme

Tüm canlılardaki ortak özelliklerdir

Rna sentezi

Tüm canlılardaki ortak özelliklerdir

Dna sentezi

Prokaryot

Tek hücreli gelişmemiş. Çekirdeği zarlı organeli yoktur.

Ökaryot

Çok hücreli gelişmiş. Çekirdeği ve zarla kaplı organeli vardır.

Ototrof

Kendi besinini kendi yapabilen(üretebilen)canlılar.

Hetotrof

Hazır besinler tüketenler.

Hem ototrof hem hetotrof

Hem kendi besinini üretebilir hem de dışarıdan besin tüketebilir.

-böcekçil bitkiler

-öglena (protesto üyesi)

Anabolizma

Tüm yapım faaliyetleri.

Katabolizma

Tüm yıkım faaliyetleri.

Hareket:PASİF

Yönelim hareketidir.

Hareket:AKTİF

Yer değiştirmedir.
Homeostazi

İç dengedir.

Üreme canlıların yaşamı için gerekli midir?

Hayır canlıların yaşamı için gerekli değildir ama neslin devamı için gereklidir.

bilimsel yöntem

Bilimsel bir problemin çözülme sürecinde izlenen basamaklardan oluşan yönteme denir.

veri toplama ve analizi

Gözlem yapma, problemi belirleme,_____________, hipotez kurma, tahmin yapma, kontrollü

deneyler yapma, sonuca ulaşma bilimsel yöntemin basamaklarıdır.

kontrollü deneyler yapmak

Gözlem yapma, problemi belirleme, veri toplama ve analizi, hipotez kurma, tahmin
yapma,__________, sonuca ulaşma bilimsel yöntemin basamaklarıdır.

gözlem

Bilimsel bilgiye ulaşırken önce _____________ yapılır.

problem
Gözlemlere bağlı olarak, araştırılmak istenen __________ belirlenir.

çalışmalar

Konu ile ilgili diğer bilim insanlarının yaptığı __________ incelenir.

hipotez

Toplanan verilere ve analizlere dayanarak bir _______________ kurulur.

tahmin

Hipoteze bağlı olarak başka varsayımlarda bulunur, ________ yapılır.

kontrollü deneyler

Bir faktörün değiştirilip diğer faktörlerin sabit kalmasıyla ______________ yapılır.

sonuca

Uzun süreli yapılan deneyler ve çalışmalardan elde edilen çıkarımlar ile _________ ulaşılır.

teori

Araştırılan olayın neden olduğunu açıklayan, içeriği geniş olan ________ öne sürülebilir.
Hücresel yapı

*Canlıların işlevsel yapı birimi hücredir.

*Tüm canlılar bir veya çok sayı hücreden meydana gelir.

Tek hücreli canlılar

Amip, öglena,paramesyum,siyano bakteri

Çok hücreli canlılar

İnsan,Çam ağacı,Arı , İnek

Prokaryot canlılar

Bakteriler ve arkeler

Ökaryot canlılar

Hayvanlar

Bitkiler

Mantarlar

Protistler

Beslenme

Canlılar enerji üretebilmek için besine ihtiyaç duyar.

Ototrof

(Üretici)

Besinlerini fotosentez veya kemosentez ile kendi yapan canlılardır.

Heterotrof

(Tüketici)

İhtiyaç duyduğu besini diğer canlılardan karşılayan canlılardır.

SOLUNUM

Canlılar ihtiyaç duydukları enerjiyi solunum reaksiyonları ile elde ederler.

Metabolizma

Canlılarda gerçekleşen yapım ve yıkım reaksiyonların tamamına denir.

Anabolizma

Yapım tepkimeleridir. Basit moleküllerden karmaşık moleküllerin sentezlenmesidir.

Örnekler

*Fotosentez

*Protein sentezi

Katabolizma
Yıkım tepkimeleridir. Kompleks moleküllerin basit moleküllere parçalanmasıdır.

Örnekler

*Solunum

*Sindirim

Homeostazi

Kararlı iç denge

Boşaltım

Canlıların metabolik faaliyetleri sonucu metabolik atık oluşur. Atıkların vücuttan uzaklaştırılmasına
denir.

Bitkiler terleme , idrar ve solunum ile bu atıkları vücutlardan uzaklaştırır.

Uyarılara tepki

Canlının iç ve dış çevresinde meydana gelen değişimlere uyarı bu uyarılara karşı vücutlarında oluşan
değşime tepki denir.

TÜM CANLILAR UYARILARA TEPKİ GÖSTERİR.

Hareket

BÜTÜN CANLILAR HAREKET EDER.

Örneğin

*Bitkiler pasif hareket ederken insanlar aktif olarak hareket edebilir, yani yer değiştirebilirler.
Uyum

Her canlı yaşadığı yere göre farklı özellikler gösterirler. Bu özellikler KALITSALDIR ve canlının üreme ile
hayatta kalma şansını arttırır. Bu özelliklere genel olarak ADAPTASYON denir.

Üreme

Canlıların neslini devam ettirmek amacıyla birey sayılarını arttırmasına ÜREME denir.

Üreme neslin devamı için zorunludur.

Eşeysiz üreme

*Tek ata

*Çeşitliliği sağlamaz.

Eşeyli üreme

*Genellikle iki ata

*Çeşitliliği sağlar

Büyüme ve gelişme

Tek hücrelilerde sitoplazma miktarının çok hücrelilerde hücre sayısının artması sonucu canlı BÜYÜR.
GELİŞME ise yaşam boyu devam eden FARKLILAŞMADIR. TÜM CANLILAR BÜYÜR VE GELİŞİR.

Organizasyon

Ortak bir amaç için ortak çalışma düzenidir.

*Atom>Molekül>Organel>Hücre>Doku>Organ>Sistem>Organizma
Biyoloji nedir?

Canlıların özelliklerini ve birbirleriyle olan etkileşimlerini inceleyen bilim dalıdır

Hayvanları inceleyen bilim nedir?

Zooloji bilimi

Bitkileri inceleyen bilim nedir?

Botanik bilimi

Hücreyi inceleyen bilim nedir?

Sitoloji bilimi

Canlıların sınıflandırılmasını inceleyen bilim nedir?

Taksonomi

Bir problemi çözmek için gerçekleştirilen,gözlem ve deneye dayalı sistemli çalışma bütünü nedir?

Bilimsel yöntem

Bilimsel yöntemin basamakları nelerdir?

Gözlem yapma-problemi belirleme-hipotez kurulması-tahminlerde bulunma-deney yapma-sonuçlar
hipotezi doğruluyor mu?

Evet ise bilim adamlarıyla paylaşılır

Hayır ise hipotez değiştirilir

Gözlem nedir?

Duyu organları ya da ölçü araçları kullanılarak yapılan incelemelerdir

Duyu organlarıyla yapılan gözlemlere ne denir?

Nitel gözlem

Nicel gözlem nedir?

Ölçü araçlarıyla yapılan gözlemlere denir

Kayıt altına alınan gözlemlere ne denir?

Veri

Veri toplama bilimsel sürecin her aşamasında yapılabilir mi?

Evet

Hipotez nedir?

Bir problemin çözümüne ait geçici yanıttır

Bilim adamları kurdukları hipotezleri test etmek için ne yapar?

Kontrollü deneyler yapar

Eğer ............. ise ............. dır kalıbından oluşan cümleler nedir?

Tahmin

Kontrollü deney nedir?

Deney şartlarından sadece bir tanesi değiştirilerek yapılan deneylerdir

Teori nedir?

Doğada gerçekleşen olayları açıklayan ve güçlü deliller içeren bilgilerdir

Teori,çok sayıda ..................... arasında bağlantı kurar

hipotez

Teori nasıl çürütülebilir?

Teoriler;çok sayıda farklı kanıtla desteklendiğinde geniş ölçüde kabul görür ancak yeni bulgular ortaya
çıkınca teoriler çürütülebilir

Kanun nedir?
Bir olayın belirli şartlar altında nasıl gerçekleştiğini açıklayan prensiplerdir

Kanun, doğada var olan bir olayın ............... gerçekleştiğini açıklar

nasıl

Teori bir olayın .................. gerçekleştiğini açıklar

neden

Teorilerin kanuna dönüşmesi söz konusu mudur?

söz konusu değildir birbirlerinden farklı şeylerdir

Canlılar kaç alemde incelenir bunlar nelerdir?

Bakteriler,arkeler,protistler,bitkiler,mantarlar ve hayvanlar olmak üzere altı farklı âlemde incelenir

Canlıların ortak özellikleri nelerdir?

1-Hücresel yapıya sahip olma

2-Beslenme

3-Solunum

4-Metabolizma

5-Homeostasi(iç denge)

6-Boşaltım

7-Uyarılara tepki verme

8-Adaptasyon(uyum)

9-Organizasyon(iş birliği)

10-Üreme

11-Büyüme ve gelişme

12-Aktif taşıma ve difüzyon

13-Protein ve enzim sentezi(üretimi)

Bütün canlılar neyden oluşur?

hücre veya hücrelerden

Tek hücreli canlılar nelerdir?

Bakteriler,arkeler ve protistlerin çoğu(amip,öglena,paramesyum,plazmodyum)

Çok hücreli canlılar nelerdir?

Bitkiler,hayvanlar ,bazı mantarlar

Hücre nedir?

Canlıların yapı ve işlev bakımından temel birimidir

Canlılar hücre sayısına göre kaça ayrılır?

2 ye

Tek hücreliler
Çok hücreliler

Canlılar hücre yapısına göre kaça ayrılır?

2 ye

Prokaryot

Ökaryot

Prokaryot hücreli canlılar?

Bakteriler,arkeler,siyanobakteriler

Ökaryot hücreli canlılar?

Bitki,mantar,amip,öglena,paramesyum,mantar,algler

Prokaryot hücre nedir?

Çekirdeği ve zarlı organeli bulunmayan hücredir

Prokaryot hücrede kalıtım materyali DNA sitoplazmada nasıl bulunur?

Dağınık halde bulunur çekirdeği olmadığı için

Prokaryot hücrede sadece hangi organel vardır?

Ribozom organeli oda zarsızdır

Ökaryot hücre nedir?

Çekirdek ve zarlı organelleri olan hücredir

Ökaryot hücrede kalıtım materyali nerde bulunur?

Çekirdekte

Ökaryot hücrede ribozom bulunur mu?

Evet

Prokaryot bir hücrede neler bulunur?

Kapsül

Pilus

Hücre duvarı

Hücre zarı

Ribozom(zarsız)

DNA ve RNA

Kamçı

Ökaryot bir bitki hücresinde neler bulunur?

Hücre duvarı

Hücre zarı
Ribozom(zarsız)

Çekirdek

Çekirdekçik

Koful

Golgi

Kloroplast

Mitokondri

Endoplazmik retikulum

Sitoplazma

Prokaryot ve ökaryot hücrede ortak yapılar nelerdir?

Hücre zarı

Sitoplazma

Ribozom

DNA,RNA yani bütün canlılarda bu yapılar ortaktır

Canlılar madde ve enerji ihtiyacını karşılamak için ne yapmak zorundalardır?

Beslenmek

Bütün canlılar ............... ................. (su ve mineral) dışarıdan hazır alır

inorganik besinleri

Bazı canlılar ............... ................ kendisi üretir(ototrof=üretici),bazıları hazır alır(heterotrof=tüketici)

organik besinleri

Bitkiler organik besinleri nasıl kendisi üretir ?(ototrof)

Fotosentez yaparak

Organik besinlerini çevreden hazır alan canlılar ? (heterotrof)

Hayvanlar ve mantarlar

Solunum nedir?

Enerji verici organik besinlerden ATP sentezlenmesine denir

Canlılarda ATP sentezi nasıl görülür?

Bazılarında oksijenli solunum

Bazılarında oksijensiz solunum

Bazılarında ise fermantasyonla ATP sentezi görülür

Solunum olayı canlılarda ne kadar süre devam eder?

hayat boyu gece gündüz aralıksız

Canlı ............. üretmeden yaşayamaz

ATP
ATP enerjisi hangi olaylarda kullanılır?

Büyüme,üreme,hareket etme,besin sentezleme gibi birçok olayda kullanılır

Bütün canlılarda ne ortak olarak gerçekleşir?

hem ATP üretimi hem de ATP tüketimi

Fotosentezde ışık enerjisi besinin yapısındaki neyde depolanır?

kimyasal bağlarda

Solunumda besin parçalanarak kimyasal bağlardaki enerji .......... enerjisine dönüştürülür

ATP

Bütün canlılarda kimyasal bağ enerjisini ............ enerjisine çevirme olayı(solunum) ortaktır

ATP

Metabolizma nedir?

Hücre içinde meydana gelen bütün yapım ve yıkım olaylarına denir

Metabolizma kaça ayrılır?

2 ye

1-Anabolizma=Özümleme=Yapım

2-Katabolizma=Yadımlama=Yıkım

Küçük moleküllü maddelerin büyük moleküllü maddelere dönüşmesi nedir?

Anabolizma=Özümleme=Yapım

Bütün sentez olayları .................

anabolizmadır ör/protein sentezi,yağ sentezi,fotosentez

Protein sentezi denklemi

n(Amino asit)———-> Protein+(n-1)H2O

Fotosentez denklemi

CO2+H2O—————>Glikoz+O2

Büyük moleküllü maddelerin küçük moleküllü maddelere dönüşmesi nedir?

Katabolizma=Yadımlama=Yıkım

ör/solunum ,hidroliz(sindirim)

Protein hidrolizi denklemi

Protein+(n-1)H2O————->n(Amino asit)

Oksijenli solunum denklemi

Glikoz+O2——————->CO2+H2O+ATP+Isı

Biyoloji nedir?

Biyoloji, canlıların özelliklerini ve birbirleriyle olan etkileşimlerini inceleyen bilim dalıdır.

Biyolojinin alt dalları

Zooloji; bilimi hayvanları inceler

Botanik bilimi bitkileri inceler.

Sitoloji bilimi hücreyi inceler.

Taksonomi bilimi canlıların sınıflandırılmasını inceler.

Bilimsel yöntem nedir?, bir problemi çözmek için gerçekleştirilen, gözlem ve deneylere dayalı sistemi
çalışmalar bütünüdür.

Bir problemi çözmek için gerçekleştirilen, gözlem ve deneylere dayalı sistemi çalışmalar
bütünüdür.BİLİMSEL YÖNTEMİN BASAMAKLARI Gözlem yapma Problemi belirleme Hipotez kurulması
Tahminlerde bulunma Deney yapma Hipotez değiştirilir Sonuçları hipotezi doğruluyor mu? Evet Наyir
Bilim adamlarıyla paylaşılır

BİLİMSEL YÖNTEMİN BASAMAKLARI

Gözlem yapma -----> Problemi belirleme -----> Hipotez kurulması -----> Tahminlerde bulunma ----->
Deney yapma ---->Sonuçları hipotezi doğruluyor mu? Evet ise bilim adamlarıyla paylaşılır; Hayır ise
hipotez değiştirilir
Gözlem

Duyu organları ya da ölçü araçları kullanılarak yapılan incelemelerdir.

Nitel gözlem

Duyu organlarıyla yapılan gözlemeler

Nicel gözlem

Ölçü araçlarıyla yapılan gözlemeler

Veri

Kayıt altına alınan gözlemlere veri denir. Veri toplama bilimsel sürecin her aşamasında olabilir.

Hipotez

Hipotez, bir problemin çözümüne ait geçici yanıttır. Bilim adamları kurdukları hipotezleri test etmek
için kontrollü deneyler yapar.

Tahmin

"Eğer .......ise ............dir" kalıbından oluşan cümlelerdir.

Kontrollü deney
Deney şartlarından sadece bir tanesi değiştirilerek yapılan deneylerdir. Hipotezin doğruluğu kontrollü
deneylerle test edilir. Kontrollü deney sonuçları hipotezi desteklemiyorsa, hipotez terk edilir. Eğer
kontrollü deney sonuçları hipotezi destekliyorsa elde edilen çıkarımlar diğer bilim insanlarıyla
paylaşılır.

Teori (kuram)

Teori, doğada gerçekleşen olayları açıklayan ve güçlü deliller içeren bilgilerdir. Teori, çok sayıda
hipotez arasında bağlantı kurar. Teoriler; çok sayıda farklı kanıtla desteklendiğinde geniş ölçüde kabul
görür ancak yeni bulgular ortaya çıkınca teori çürütülebilir.

Kanun

Kanun, bir olayın belirli şartlar altında nasıl gerçekleştiğini açıklayan prensiplerdir.

teori ve kanun

Kanun, doğada var olan bir olayın nasıl gerçekleştiğini açıklar, teori ise bu olayın neden gerçekleştiğini
açıklar. Teorilerin kanuna dönüşmesi söz konusu değildir. Bunlar bir birinden farklı şeylerdir.