Bài 11 : Một số phạm trù cơ bản của đạo đức học.

I . Nghĩa vụ .
a) Nghĩa vụ là gì ?
Ví dụ 2 : Trẻ em cần được đi học , muốn vậy phải có trường học và đội ngũ thầy , cô giáo
. Do đó , cha mẹ học sinh và tất cả người lao động phải đóng thuế và dùn một phần tiền
đó xây dựng trường , trả lương cho các thầy cô. ( này là ví dụ của - Các yêu cầu của
đạo đức nha )
Ví dụ 3: - con cái có nghĩa vụ yêu thương , kính trọng , hiếu thảo , vâng lời ông bà , cha
mẹ .
- Công dân có nghĩa vụ đóng thuế theo quy định của pháp luật

- Công dân có nghĩa vụ tôn trọng và bảo vệ tài sản của nhà nước.

* TÌNH HUỐNG 1 : Anh trai Hùng có giấy gọi nhập ngũ. Bố mẹ Hùng không
muốn cho con đi nên đã bàn nhau tìm cách xin cho anh ở lại.

 Theo em, Hùng nên làm gì khi biết ý định của bố mẹ? Vì sao?

TRẢ LỜI : Hùng nên phân tích cho bố mẹ hiểu làm như thế là trái với Luật Nghĩa
vụ quân sự. Đi bộ đội là nghĩa vụ và quyền lợi của công dân. Việc đi nhập ngũ là
thể hiện lòng yêu quê hương đất nước, trách nhiệm của cá nhân đối với quốc gia,
dân tộc. Vào quân ngũ, anh trai Hùng còn được đào tạo và rèn luyện để trở
thành người sống có kỉ luật, có trách nhiệm và có ích.

II.Lương tâm .
- Ví dụ 1 : qua ví dụ ở trang cuối / 69 . hãy cho biết. Cảm giác hối hận của bà A còn
được gọi là gì ? Nó có tác động thế nào đến bà ấy ?
TRẢ LỜI : - Bà A cảm thấy hối hận vì sự nghi ngờ và những lời nói bóng gió không
đúng của mình
Sự hối hận ấy đã giúp bà A điều chỉnh thái độ của mình : phải bình tĩnh xem
xét , không phản ứng vội vàng làm hại đến tình làng nghĩa xóm .
- Ví dụ 2 : + Giúp đỡ một người già không nơi nương tựa.
  +Vu oan cho người khác trộm đồ nhưng sau đó biết người ta không phải
vậy.
Ví dụ : khi bản thân nhặt được của rơi nhưng băn khoăn không biết có nên trả lại
người đánh mất hay giữ của riêng. Lương tâm không cho phép và trả lại người đã
đánh rơi tiền thì bản thân cảm thấy nhẹ nhõm và vui vì đã làm được việc tốt.

*Tình huống 1: An và Bình ngồi cạnh nhau trong một lớp. Một hôm Bình
mất cây viết rất đẹp mà Mẹ mới mua cho. Bình nghi ngờ An lấy trộm của
mình, nhưng do không có chứng cứ nên Bình cứ nói xỏ, nói xiên ý xúc phạm
An trong các giờ học. Sau đó hai ngày, trong lúc học bài Bình đã thấy cây
viết của mình bị nằm dưới bàn học trong một góc khuất.

Nếu em là Bình, lúc đó em có suy nghĩ như thế nào? Và sẽ làm gì? Trạng thái
của em khi đó được gọi là gì? Thông qua tình huống này em rút ra được bài
học gì cho bản thân?

*Trả lời: - Bình đã ăn năn, hối hận, đó là trạng thái cắn rứt lương tâm, ý nghĩa
tích cực là giúp Bình điều chỉnh hành vi của mình cho phù hợp với yêu cầu
của xã hội
- Tìm gặp và xin lỗi bạn.
- Bài học cần phải cận thận trong lời nói và suy nghĩ, có thái độ cư
xử đúng đắn
*Tình huống 2 : Trên đường về nhà , bạn Việt nhặt được 1 chiếc ví có chứa rất nhiều
tiền. Lúc đó chẳng ai nhìn thấy Bạn Việt sẽ :
1 . Đem đến đồn công an gần nhất nhờ tìm giúp chủ nhân chếc ví.
2 . Bỏ vào cặp đi thẳng về nhà, lòng hồi hộp lo sợ.
Vậy bạn sẽ chon trường hợp nào ? Trường hợp nào là trạng thái của lương tâm?
*Trả lời : cả 2 đều là trạng thái của lương tâm
1 . đây là trạng thái thanh thản của lương tâm .
2 . Còn đây là trạng thái cắt rứt lương tâm .