2.

11 orfizm (2 os)

9.11 Protagoras

Okres 1: Naturalizm

Poszukiwanie ARCHÉ

ARCHÉ (początek, źródło) – ARCHÉ nie jest fizyczne(woda w kubku) , a

jedynie manifestuje się fizycznie

Definicja ARCHÉ :

Tales z Miletu – woda uznana za zasadę, „wszystko jest pełne

bogów”= wszystko jest przeniknięte wodą , dusza jest siłą poruszającą

Woda: życiodajna, wszechobecna

Anaksymander – używa terminu ARCHÉ jako pierwszy.

Apeiron (bezruch) jako zasada nieskończona ilościowo z której

wyłaniają się elementy.

Pierwsze zwierzęta zrodziły się z wody

Anaksymander uznaje istnienie wielu światów.

Anaksymenes – zasadą jest powietrze.

Empedokles -

Anaksagoras –
Filozofia = filo (miłuję) + sofia (mądrość)

Pierwszy Pitagoras twierdzi że filozof to osoba chcąca poznać prawdę

dla niej samej.

 Teoretyczny wymiar

 Zdziwienie – brak zrozumienia

Zaczyna się od pytania. Dia – ti? (dlaczego)

 Model znaleźć principium
Principium(Zasada)

Główne kierunki filozofii starożytnej:

Filozofia starożytna dzieli się na 2 kierunki:
- starożytna filozofia pogańska
- starożytna filozofia chrześcijańska- PATRYSTYKA II do poł VIII w
529 pne dekret

Patrystyka (pater-ojciec)
Ousia (substancja)
Fizis (natura/przyroda)
Causa (przyczyna)
Logos (znaczenie podstawowe – rozum,)
Greckie pojęcie czasu : cykliczność świata
 Tales z Minetu (ok.620 - ok. 554 pne)

Metoda naukowa: obserwacja- życia, dynamizm

Anaksymenes (ok.585 - ok.525 pne)

Heraklit z Efezu (ok.544 – ok. 484pne)

Wiedza pozyskana poprzez studiowanie samego siebie.

Heraklit pisał gnomą

Ogień jako ARCHÉ

Pantha rei – Wszystko płynie

Wariabilizm – pogląd filozoficzny według którego rzeczywistość jest

zmienna

Ruch/zmiana jest wyznacznikiem rzeczywistości.

Świat nigdy NIE jest chaosem.

Pitagoras z Samos (ur. ok.570 – ok.496)

Pitagorejczycy dzielą się na:

 Matematyków
 Akuzmatyków (zajmowali się religią)

 Cel- wyzwolenie duszy

 Bios theoreticos(życie teoretyczne) – wyzwalanie
1) Milczeć i słuchać
2) Rozwój matematyczny
3) Poznawanie Kosmosu

ARCHÉ – Liczby
Liczba w kategoriach ontologicznych.

Arcyczwórka - Tetraktys
Liczba arcydoskonała, która „obejmuje całą naturę liczb” jest liczba
10 jako suma czterech pierwszych liczb (1+2+3+4), przedstawiany
jako złożony z 10 punktów trójkąt równoboczny.
Kwinta czysta: 3:2
Kwarta czysta: 4:3
 Pró by pogodzenia nauki filozofó w
przyrody z filozofią eleató w
Empedokles – Anaksagoras – Atomiści

Empedokles z Acragas

Filozofia przyrody:
ARCHÉ – ogień, powietrze, woda, ziemia

Na żywioły działają dwie siły:

 Miłość – elementy się jednoczą
 Nienawiść – elementy się dzielą, mieszają i powstają rzeczy
Doskonały jest SFAJROS – powstaje gdy zwycięża miłość.

SFAJROS –> Przyroda –> Żywioły –> Przyroda –> SFAJROS

Świat jest cykliczny i nic co istnieje nie ginie ani nie powstaje z
niczego.
Przemianą rządzi kosmiczny rozum (Bóg jako rozum absolutny).

Nauka o wędrówce dusz

Wpływy orfickie.
Możliwie wierzono w hierarchizację.
Ostateczną formą jest Bóg?
 Anaksagoras z Kladzomen

Dwie zasady:
 Bierna - „wszechmieszanina” (meigma)
 Czynna – umysł,rozum

Nieskończona ilość „nasion”(spermata) odpowiadających

jakościom:
 Wszystko jest zrobione ze wszystkiego.
 Rzeczy różnią się od siebie ilością i układem „nasion”
 Nasiona są nieskończenie podzielne
 „homoiomerion” – po podziale zawsze tak samo

Zachowana eleacka zasada w odniesieniu do ilości i jakości.

Rozum:

 Umysł jest nieograniczony, niezależny i niezmieszany z żadną

rzeczą
 Jako jedyny istnieje sam w sobie
 Panuje nad każdą rzeczą
 Wszystkie rzeczy żywe mają rozum

Umysł dał impuls do powszechnego krążenia, tak że ziścił się ruch

wirowy. Na początku wir ten zaczął się od małego punktu i zaczął
rosnąć. Ruch wirowy wywoływał proces formowania.
 Atomiści
Leucyp(ur.ok.480/475), Demokryt z Abdery(ur.ok.460
zm.ok.350)
Byt:

Sam z siebie wziął się wir i ruch, który spowodował masy cząstek i
doprowadził wszystko do obecnego porządku.

Nic nie powstaje bez przyczyny, lecz wszystko z jakiejś racji i

wskutek konieczności.(Leucyp)

ARCHÉ – atomy (atomos, pluralizm)

Atomy – niepodzielne i niełączące się elementy

Agregat atomów = skupisko

Atomy mają ruch wsobny.

Pojawia się pojęcie próżni jako miejsce gdzie są atomy.

Poznanie:

Istnieją dwie formy poznania:

 Ciemna
 Należy do niej: wzrok, słuch, węch, smak i dotyk
 Prawdziwa
 Prawdziwe poznanie nie polega na 5 zmysłach