Chương 4

Các đặc điểm của ngành

Presenter: Vo Hoang Kim An

Foreign Trade University – Hochiminh City – Vietnam
 PHÂN TÍCH NGÀNH
◎ Cấu trúc thị trường: Các yếu tố tác động tới quyết định
quản trị của người quản lý
○ Số lượng và quy mô công ty (size)
○ Mức độ tập trung của thị trường
○ Các yếu tố về công nghệ và chi phí
○ Cầu thị trường.
○ Khả năng xuất nhập ngành

2
NUMBER AND SIZE OF FIRM

3
 MỨC ĐỘ TẬP TRUNG CỦA THỊ TRƯỜNG

◎ Tỉ lệ tập trung bốn doanh nghiệp (Four-Firm

Concentration Ratio)
○ Đo lường tỉ trọng tương đối của tổng sản lượng ngành
công nghiệp chiếm bởi 4 DN lớn nhất
&!
𝐶! = 𝑤" + 𝑤# + 𝑤$ + 𝑤!; Với: 𝑤% = &"
◎ Herfindahl-Hirschman Index (HHI)
○ Tổng bình phương của thị phần của tất cả các doanh
nghiệp trong ngành, nhân với 10,000
&
○ 𝐻𝐻𝐼 = 10,000 × ∑ 𝑤%# ; Where: 𝑤% = & !
"
4
 VÍ DỤ

◎ Có 5 ngân hàng cạnh tranh với nhau trong một thị trường
nội địa. Mỗi ngân hàng chiếm 20% thị phần.
◎ Tỉ lệ tập trung bốn doanh nghiệp là bao nhiêu?
𝐶! = 0.2 + 0.2 + 0.2 + 0.2 = 0.8
◎ Chỉ số HHI?
𝐻𝐻𝐼 = 10,000 0.2# + 0.2# + 0.2# + 0.2# + 0.2# = 2,000

5
6
 HOẠT ĐỘNG THU MUA-SÁP NHẬP
◎ Sáp nhập dọc (Vertical integration)
○ Mua bán, sáp nhập giữa các doanh nghiệp tham gia vào các giai
đoạn khác nhau của quá trình sản xuất và tiếp cận thị trường.
◎ Sáp nhập ngang (Horizontal integration)
○ Là hình thức mua bán, sáp nhập giữa các doanh nghiệp cùng
ngành, việc sáp nhập giữa các công ty cạnh tranh trực tiếp, có
cùng loại sản phẩm và thị trường
◎ Sáp nhập kết hợp (Conglomerate integration)
○ sự liên kết giữa các doanh nghiệp trong các lĩnh vực kinh
doanh khác nhau và không có liên quan

7
 ƯU VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA SÁP NHẬP NGANG

ƯU ĐIỂM NHƯỢC ĐIỂM

◎ Chi phí thấp hơn→ Lợi thế
kinh tế theo quy mô.
◎ Đa dạng hoá sản phẩm
◎ Tăng sức mạnh thị trường
◎ Giảm cạnh tranh
◎ Mở rộng thị trường
◎ Giảm giá trị
◎ Các tác động xấu về luật
pháp
◎ Giảm sự linh hoạt.

8
 HƯỚNG DẪN VỀ MUA BÁN SÁP NHẬP

&!
◎ Dựa 𝑡rên 𝐻𝐻𝐼 = 10,000 × ∑ 𝑤%# ; Trong đó: 𝑤% =
&"
◎ Sáp nhập có thể bị xem xét khi:
○ HHI vượt quá 2500, hoặc sau khi sáp nhập HHI vượt
quá 2500, và
○ Sáp nhập làm tăng HHI hơn 200 điểm
◎ Tuy nhiên....
○ Cân nhắc về tính hiệu quả: “Lợi ích chính của việc sáp nhập đối
với nền kinh tế là tiềm năng của hoạt động này ... có thể giảm
giá cho người tiêu dùng ... Trong phần lớn các trường hợp, chính
phủ sẽ cho phép các công ty sáp nhập mà không bị can thiệp khi
họ có thể tạo ra tác động tốt cho nền kinh tế ... "
9
VÍ DỤ

10
 CÁC DẠNG CỦA CẤU TRÚC THỊ TRƯỜNG

◎ Các nhà kinh tế học đã phát triển 4 mô hình của cấu

trúc thị trường: cạnh tranh hoàn hảo, độc quyền, độc
quyền nhóm, cạnh tranh độc quyề
◎ Cấu trúc thị trường được phân biệt dựa trên 2 yếu tố:
○ Số lượng doanh nghiệp trong thị trường (một, một
số, hoặc rất nhiều)
○ Sản phẩm tương đồng hay khác biệt

11
CÁC DẠNG CẤU TRÚC THỊ TRƯỜNG

This system of market

structure is based on two
dimensions:
• The number of firms in the
market (one, few, or many)
• Whether the goods offered
are identical or
differentiated
Differentiated goods are
goods that are different but
considered somewhat
substitutable by consumers
12
13
 THỊ TRƯỜNG CẠNH TRANH HOÀN HẢO

◎ Nhà sản xuất chấp nhận giá: hành vi của nhà sản xuất
không tác động đến giá của sản phẩm
◎ Người mua chấp nhận giá: hành vi của người tiêu
dùng không có tác động đến giá của sản
◎ Thị trường cạnh tranh hoàn hảo: là thị trường mà tất
cả người tham gia là người chấp nhận giá
◎ Ngành cạnh tranh hoàn hảo: là ngành mà tất cả
người sản xuất đều là người chấp nhận giá

14
 CẠNH TRANH HOÀN HẢO
Hai điều kiện của ngành cạnh tranh hoàn hảo:
1. Một ngành cạnh tranh hoàn hảo khi có rất nhiều nhà sản
xuất, và không có ai năm giữ phần lớn thị phần.
◉ Thị phần của nhà sản xuất là phần trăm sản phẩm của
toàn ngành được sản xuất bởi nhà sản xuất đó.
2. Một ngành cạnh tranh hoàn hảo khi khách hàng xem sản
phẩm sản xuất từ các nhà sản xuất trong ngành là như
nhau.
○ Một sản phẩm được xem là chuẩn hoá khi người tiêu
dùng xem các sản phẩm được sản xuất từ các nhà sản
xuất khác nhau là như nhau.
15
 CẠNH TRANH HOÀN HẢO

Tự do gia nhập ngành

◎ Tự do gia nhập ngành giúp:
○ Sốlượng nhà sản xuất trong một ngành có thể điều
chỉnh để thay đổi phù hợp với điều kiện thị trường
○ Các nhà sản xuất trong ngành không thể cản trở
các nhà sản xuất mới gia nhập ngành.

16
 ĐỘC QUYỀN

◎ Nhà độc quyền là công ty duy nhất sản xuất sản phẩm
trong thị trường và không có sản phẩm thay thế. Thị
trường bị điều khiển bởi một nhà độc quyền được gọi
là thị trường độc quyền.
◎ Khả năng nhà độc quyền tăng giá cao hơn giá thị
trường bằng cách giảm sản lượng sản xuất được gọi là
sức mạnh thị trường
◎ Nhà độc quyền làm gì với sức mạnh thị trường này?

17
 ĐỘC QUYỀN

Tại sao thị trường độc quyền tồn tại?

◎ Một nhà độc quyền có sức mạnh thị trường sẽ tăng giá sản phẩm
bằng cách sản xuất ít hơn. Bằng cách này, nhà độc quyền sẽ có lợi
nhuận ngay cả trong ngắn hạn và dài hạn.
◎ Lợi nhuận sẽ không được bảo toàn trong dài hạn nếu không có
cản trở gia nhập. Cản trửo gia nhập có thể là:
○ Quyền kiểm soát đầu vào
○ Lợi thế kinh tế theo quy mô
○ Lợi thế về công nghệ
○ Các cản trở từ chính phủ như bằng sáng chế hoặc bản quyền

18
 ĐỘC QUYỀN

Nhược điểm
◎ ”Bóc lột” người tiêu dùng – giá cao
◎ Khả năng hạn chế nguồn cung thị trường – ít lựa chọn hơn
◎ Khả năng nền kinh tế trở nên kém hiệu quả – sự tự mãn khi có
khả năng kiểm soát thị trường

19
 ĐỘC QUYỀN

Lợi thế
◎ Có thể thích hợp với độc quyền tự nhiên (chi phí cô định cao –
gas, điện, nước, viễn thông, đường sắt,…)
◎ Thúc đẩy R&D
◎ Thúc đẩy đổi mới
◎ Một số sản phẩm không thể phát triển được nếu không có sự bảo
trợ của độc quyền
◎ Có thể đạt được lợi thế kinh tế theo quy mô – người tiêu dùng có
thể có lợi

20
 ĐỘC QUYỀN NHÓM

◎ Độc quyền nhóm là một dạng thị trường phổ biến.

Các động lực hình thành tương tự độc quyền hoàn
toàn. Có rất ít nhà sản xuất trong thị trường.
◎ Thị trường độc quyền nhóm là thị trường cạnh tranh
không hoàn hảo: không có doanh nghiệp nào có sức
mạnh độc quyền, nhưng họ có thể tác động tới giá cả
thị trường.
◎ Vd: siêu thị, ngân hàng, hoá chất, dầu, thuốc chữa
bệnh, phát thanh truyền hình…
21
 ĐỘC QUYỀN NHÓM

Làm sao để xác định một thị trường là độc quyền

nhóm?
◎ HHI vượt quá 2500.
◎ Trong một ngành có HHI vượt quá 2,500, nếu một hoạt
động sáp nhập làm tăng đáng kể HHI của thị trường
(200 điểm) thì sẽ bị kiểm tra nghiêm ngặt và thường bị
bác bỏ.

Source: The United States Department of Justice, 2018

22
 ĐỘC QUYỀN NHÓM
HHI của một số ngành độc quyền nhóm
Industry HHI Largest firms
PC Operating systems 9,182 Microsoft, Linux
Wide-body aircraft 5,098 Boeing, Airbus
Diamond mining 2,338 De Beers, Alrosa, RioTinto
Automobiles 1,432 GM, Ford, Chrysler, Toyota, Honda, Nissan, VW
Buena Vista, Sony Pictures, 20th Century Fox, Warner Bros,
Movie distributor 1,096
Universal, Paramount, Lionsgate
Internet service provider 750 SBC, Comcast, AOL, Verizon, Road Runner,…

Retail grocers 321 Walmart, Kroger, Sears, Target, Costco, Walgreens,

Sources: Canadian Government; Diamond Facts 2006; www.w3counter.com; Planet retail; Autodata; Reuters; ISP Planet; Swivel. Data cover 2006-2007

23
 CẠNH TRANH ĐỘC QUYỀN

Cạnh tranh độc quyền là cấu trúc thị trường có:

◎ Rất nhiều nhà sản xuất cạnh tranh trong ngành
◎ Mỗi nhà sản xuất bán một sản phẩm khác biệt
◎ Tự do gia nhập và rời khỏi ngành

24
 SUMMARY

Perfect
Monopolistic
Competition Oligopoly Monopoly
Competition

Large number of buyers Few sellers

Many sellers Single producer and seller
and sellers Homogeneous or
Differentiated product differentiated product No close substitutes
Homogeneous product available
Perfect substitutes Close substitutes Interdependent decision-
Impossible entry (pure
available available making
monopoly), or may face
Relatively free entry and Substitutes may or may threat of potential entrants
Free entry and exit not be available (contestable monopoly)
exit
Perfect knowledge and Very difficult entry and exit Usually regulated public
innovation Non-price competition in utilities (natural
the form of advertising Strategic pricing-output monopolies that produce
No advertising or product and product innovation decision and marketing
essential goods)
innovation effort

25
Thank you for
your listening!
Any questions?

You can find me at:

an.vohoangkim16@gmail.com
26