Verdamping bij planten

V5 RSG Magister Alvinus

Almastraat 5, 8601 EW Sneek
10/06/2022

Simone Szovan, Jeanet Engelsma

Mary Alhourani, Liz Olthof

 Inhoudsopgave

❖ Inleiding Blz.3
• Inleidende theorie Blz.3
• Vraagstelling Blz.3
• Hypothese Blz.3
❖ Onderbouwende theorie Blz.4/5/6/7
❖ Materiaal Blz.8
❖ Methode Blz.9
❖ Resultaten Blz.10
❖ Discussie Blz.11/12
• Verklaring van de resultaten Blz.11
• Conclusie Blz.12
• Betekenis Blz.12
❖ Bronvermelding Blz.13
❖ Logboek Blz.14/15

2


 Inleiding

Inleidende theorie:
In dit practicum wordt er onderzocht wat de invloed is van temperatuur en wind op de
verdamping van een plant. Een plant heeft water nodig om te overleven en verdamping
zorgt voor de toevoer van sapstroom door de plant heen. Vocht in een plant is nodig voor
de groei, maar als er door verdamping teveel water verloren gaat is dat ook niet goed. De
huidmondjes in de plant zullen dan ter bescherming sluiten, er kan geen fotosynthese
meer plaatsvinden en de temperatuur binnen de plant zal ook toenemen. Als deze
temperatuur te veel toeneemt kan dit leiden tot schade aan de plant. De open
huidmondjes zorgen ervoor dat warmte afgevoerd wordt en de verdamping van het water
kan zo optreden als koeling. Het belangrijkste van verdamping is dus het kwijtraken van
warmte in een plant, mits de huidmondjes openstaan.

Onderzoeksvraag:
Wat is de invloed van temperatuur en wind op de verdamping van een plant?

Hypothese:
Waarschijnlijk zal een plant bij warme wind meer water verdampen dan bij
kamertemperatuur/geen wind en koude wind. Een andere verwachting is dat de plant
meer water verdampt bij koude wind dan bij kamertemperatuur.

3
 Onderbouwende theorie

Spathiphyllum Pearl Cupido

De plant die voor het onderzoek in aanmerking komt is de Spathiphyllum Pearl Cupido.
Deze plant komt origineel uit de onderbegroeiing van het tropisch regenwoud. De plant
verlangt naar een vochtige bodem en een hoge luchtvochtigheid en groeit het beste in de
schaduw. Het is een geschikte plant voor een onderzoek naar de verdamping van een
plant omdat hij wortels, stengels en groene bladeren bevat. Al deze onderdelen hebben
een eigen functie zodat de plant blijft leven, en vele processen kan uitvoeren zoals
verdamping. Verdamping is een belangrijk proces en heeft 2 belangrijke functies. Het
zorgt namelijk voor afkoeling maar ook voor het verplaatsen en opnemen van de
nutriënten voor de plant.

wortels
De wortels van een plant halen voedingsstoffen zoals stikstof, fosfor en kalium samen met
water uit de bodem waarin de plant groeit. Het water en de voedingsstoffen worden
opgenomen via de wortelharen van de wortels. Een wortelhaar is de uitstulping van een
epidermiscel van een wortel en zijn celwand is omgeven met een koolhydraathoudend
slijm gevormd door de celwand. Dit slijm zorgt ervoor dat het contact met de omgeving
intensiever verloopt. Nadat de wortelharen het water hebben opgenomen wordt het water
met voedingsstoffen door de capillaire werking van poriën in de celwand verplaatst naar
de wortels. Capillaire werking is een principe waarbij de vloeistof in de plant opstijgt in
de vaten en kanalen doordat ze onderling worden aangetrokken door moleculen. Zo zal
het water vanuit grondwaterniveau naar de wortelzone van de plant bewegen. Wanneer
het water met de mineralen en voedingsstoffen zich in de wortel bevindt, zal het zich via
de celwanden verplaatsen naar de centrale cilinder. In de centrale cilinder bevindt zich
onder andere de endodermis waar de mineralen zullen worden opgenomen. Het water
met de mineralen zal uiteindelijk via het xyleem en oëem via de stengel naar de nerven
van het blad worden getransporteerd. Xyleem en oëem zijn transport weefsels in
vaatplanten.

4
fl
fl
Worteldruk
Het water met mineralen en voedingsstoffen wordt niet alleen verplaatst door de
capillaire werking van een plant maar ook door de worteldruk. De actieve opname van
mineralen zorgt voor een verhoogde osmotische waarde in de cellen van de wortels. De
osmotische waarde van de cellen in de wortel worden hierdoor hoger dan de osmotische
waarde van het milieu waarin de plant groeit. Om de osmotische waarde gelijk te krijgen
zal de plant erg veel water opnemen en dit de cellen van de wortels in laten stromen. Hoe
meer mineralen zich in de wortelcellen bevatten, hoe meer water de plant zal opnemen,
hoe krachtiger de worteldruk. Hoe lager de osmotische waarde, hoe meer water de plant
zal verdampen. Hoe hoger de osmotische waarde, hoe meer water de plant zal opnemen
en de plant zal minder water willen verdampen. Al deze krachten moeten ervoor zorgen
dat de plant zwaartekracht zal overwinnen. De adhesie van watermoleculen aan de
celwanden in de bladcellen zijn belangrijk (actief proces), maar ook de cohesie tussen de
watermoleculen moeten ervoor zorgen dat de zuigkracht (passief proces) sterk genoeg is
van blad, naar stengel, en naar wortel

Transpiratie Huidmondjes
De huidmondjes in een plant zorgen voor de verdamping. Aan de onderkant van het blad
van een plant bevinden zich de huidmondjes. Een huidmondje is opgebouwd uit twee
sluitcellen en veroorzaken de verdamping. De mate waarin dit gebeurt wordt geregeld
door het openen en sluiten van de huidmondjes. Dit gebeurt door een vormverandering
van de sluitcellen. Het komt vooral ‘s nachts maar ook overdag met droge
weersomstandigheden voor dat de huidmondjes gesloten zijn. Als de huidmondjes
gesloten zijn kan er niet verdampt worden en verliest de plant geen water, maar ook geen
warmte. Het kan zijn dat de temperatuur in de plant dan te hoog oploopt en er planten
schade ontstaat. Als de huidmondjes open zijn is de plant wel in staat om te verdampen
en warmte te verliezen. Bij het verdampen geven de huidmondjes waterdamp af aan de
lucht. Dit komt door een concentratieverschil tussen de omgevingslucht en de lucht in de
huidmondjes. De lucht in de huidmondjes is vochtiger dan de omgevingslucht, de

5
waterdamp zal dus naar buiten optreden. De mate waarin de huidmondjes open staan
bepaald hoe snel dit verloopt. Hoe verder deze openstaan hoe sneller het verloopt. Het
water dat de plant verlaat komt uit de mesofylcellen van het blad. Als deze cellen
‘’droger’’ zijn geworden vullen deze zich weer met water uit de nerven. Deze zijn
onderdeel van de watertransport binnen de plant en zo blijft dit proces doorgaan totdat de
huidmondjes gesloten zijn.

Fotosynthese en de CO2 concentratie

Een ander proces dat een plant uitvoert is fotosynthese. fotosynthese is een vorm van
biosynthese waarbij onder invloed van zonlicht, koolstofdioxide en water worden
omgezet in glucose en zuurstof.
6 CO2 + 6 H2O + energie --> C6H12O6 + 6 O2
Bij het volledig sluiten van de huidmondjes kan er geen fotosynthese plaatsvinden.
Hierdoor zal de plant zijn water dus slecht kwijt kunnen raken en vindt er weinig
verdamping, het verlies van water, plaats. Ook CO2 wordt opgenomen via de
huidmondjes, dus als deze gesloten zijn kan zal ook dit de verdamping van de plant
beperken. Overdag vindt er veel fotosynthese plaats doordat er licht op de plant schijnt. In
de avond en nacht neemt het licht af en zal de fotosynthese, en daardoor ook de
verdamping afnemen. Dit heeft ook een positief effect want hierdoor kan de plant zijn
watervoorraad weer aanvullen. Het klimaat en de stand van de huidmondjes zijn
bepalend voor de wateropname en verdamping van een plant.

6
Invloed van wind op de verdamping
De wind zorgt ervoor dat waterdampmoleculen in de lucht sneller worden weggeblazen
van de plant, hierdoor komen de waterdampmoleculen in de nerven sneller vrij en is er
sneller ruimte voor nieuwe waterdampmoleculen. Het effect van de wind op de
verdamping is dus dat het sneller zal verlopen.

Invloed van temperatuur op de verdamping

Als de plant in een warmere omgeving leeft wordt er meer water verdampt dan in een
koudere omgeving. Als de omgevingstemperatuur van de plant warm is zal de plant zelf
ook warmer worden. Het effect van de temperatuur op de verdamping is dus dat een
warmere temperatuur zorgt voor een sneller verdampingsproces dan een koudere
temperatuur.

Overige invloeden op de verdamping van een plant

Niet alleen de wind en temperatuur hebben invloed op de verdamping van een plant.
Denk bijvoorbeeld ook aan de wind en de luchtvochtigheid van het klimaat waarin de
plant groeit. De snelheid waarmee een plant water verdampt hangt ook af van hoeveel
waterdamp er al in de lucht zit. Dit wordt ook wel de relatieve luchtvochtigheid genoemd.
Hoe droger de lucht is, hoe minder luchtvochtig hij is en hoe makkelijker het voor de
plant is om zijn water te verdampen. Doordat het droog is zal de plant zijn water
verdampen en een laagje vocht aanbrengen. Dit onttrekt energie waardoor de plant zal
afkoelen. Dit gaat makkelijker wanneer de lucht droog is. Ook speelt de instraling van de
zon een rol. De zon heeft niet alleen invloed op de temperatuur van de omgeving van de
plant, maar verhoogt ook het vermogen van de watermoleculen om te verdampen. Ook
speelt de bodemvochtigheid van de plant een rol bij de verdamping. Hoe vochtiger de
bodem, hoe meer verdamping er plaats kan vinden.

7
 Materiaal

- Plant ( Spathiphyllum Pearl Cupido)

- Buretstander
- Föhn ( met koude en warme stand )
- Plastic zakje
- Rubberen elastiekje
- Balans
- Liniaal
- Stift

8
 Methode

Bindt om de aarde van de plant een boterham zakje vast met behulp van een rubberen
stiekje. Weeg nu de plant en schrijft het gewicht op een papiertje. Maak vervolgens de
föhn vast aan de buret stander en stop de stekker in het stopcontact. Zet het plantje op een
afstand van 75 cm van de föhn en zorg ervoor dat kop van de föhn richting de bladeren
van de plant staat gericht. Zet de föhn vervolgens aan op de koude stand en start een
timer van 7 minuten. Laat de föhn gedurende deze 7 minuten richting de bladeren blazen
en zit verder niet aan de opstelling. Zet de föhn na deze 7 minuten uit. Weeg vervolgens
de plant opnieuw en laat hem daarna gedurende 3 minuten weer op kamertemperatuur
komen. Plaats de plant weer op 75 cm van de föhn en laat hem weer gedurende 7 minuten
staan maar deze keer met de föhn uit. Weeg de plant opnieuw en schrijf dit gewicht op.
Zet de plant vervolgens weer op 75 cm van de föhn met de kop van de föhn richting de
bladeren van de plant gericht. Zet de föhn aan op de warme stand en laat deze 7 minuten
lang blazen richting de plant. Zet de föhn na 7 minuten weer uit en weeg de plant. Schrijf
dit gewicht op en bekijk de resultaten.

9


 Resultaten

Tabel 1: overzicht van het gewicht van de plant bij verschillende temperaturen/wind.
1e Proef 2e proef 3e proef
(geen wind) (koude wind) (warme wind)

Begingewicht (gram) 165,24 166,00 165,04

Eindgewicht (gram) 165,04 165,24 164,16

Verschil (gram) 0,20 0,76 0,88

Waarnemingen
- De bladeren van de plant worden door de wind van hun plek geblazen.
- het water dat door de plant wordt verdampt bevindt zich deels aan de binnenkant van
het zakje. Het zakje wordt dus nat.( bij de 3e proef met warme lucht.)

10
 Disscussie

Verklaring van de resultaten:

De verdamping van een plant is te meten aan de hand van het gewicht. Als een plant veel
gewicht heeft verloren heeft de plant dus veel verdampt. Omdat de proef gedurende 7
minuten is gemeten kunnen we ervan uitgaan dat de plant geen gewicht heeft verloren
door dissimilatie maar alleen door verdamping. Twee factoren die invloed hebben op de
verdamping van de plant en die in deze proef zijn onderzocht zijn wind en temperatuur.

Bij proef 1 hebben we de plant gewoon gedurende 7 minuten op de tafel laten staan
zonder de temperatuur of hoeveelheid wind te veranderen. De plant heeft ongeveer 0,20
gram verloren en heeft dus een klein beetje water verdampt.
Bij de tweede proef hebben de temperatuur hetzelfde gelaten maar hebben we de plant
onder invloed van wind gebracht. De plant heeft nu ongeveer 0,76 gram verloren en heeft
dus meer water verdampt onder invloed van wind. Dit komt door de huidmondjes in de
bladeren van de plant. Omdat de temperatuur normaal was staan de huidmondjes op de
normale stand en dus niet heel ver open. De plant verliest dus een normale hoeveelheid
water, wat verdampt in de lucht. In de lucht blijven de waterdampmoleculen even
hangen, maar omdat er een föhn met harde wind op staat gericht, waaien de
waterdampmoleculen bij deze proef weer heel snel weg. Dit heeft tot gevolg dat er sneller
weer meer waterdampmoleculen vrijkomen in de nerven. Een plant kan zo dus veel meer
water verdampen in dezelfde tijd dan wanneer de waterdampmoleculen niet snel worden
weggewaaid door harde wind. Als er dus een sterke wind staat verliest de plant meer
gewicht dan wanneer er niet een harde wind staat.

Bij de derde proef was de plant onder invloed van wind en een hogere temperatuur. De
wind was hetzelfde als in proef 2 maar de temperatuur was hoger. De plant heeft in deze
proef ongeveer 0,88 gram verloren en heeft dus het meeste water verdampt van alle
omstandigheden. Dit komt opnieuw door de huidmondjes die waterdamp afgeven aan de
lucht. De hoeveelheid waterdamp die de plant afgeeft heeft met de temperatuur te maken.
Als de omgeving van de plant erg warm wordt, zoals het geval was bij deze proef, warmt
de plant zelf natuurlijk ook op. De plant wordt erg warm en moet wat van deze warmte
afvoeren door genoeg water af te staan. De huidmondjes gaan verder open, waardoor er
door de plant meer water wordt afgegeven. De plant geeft dus veel water af aan de
omgeving waardoor de verdamping erg snel verloopt. Doordat de temperatuur dus hoger
is, verliest de plant meer gewicht.

Voor een beter resultaat zouden we de proef in duplo moeten uitvoeren voor
nauwkeurigere resultaten. Ook hebben we gedurende 7 minuten gemeten, waardoor we
geen groot verschil in gewicht konden meten, dus voor meer duidelijkheid in de
resultaten moet de duur van de meting langer worden.

11
Conclusie:

Onderzoeksvraag: Wat is de invloed van temperatuur en wind op de verdamping van een

plant?
Aan de hand van de resultaten kunnen we concluderen dat via de bladeren van de plant
meer verdamping van water plaatsvindt onder invloed van warme wind dan bij koude
wind/geen wind, omdat bij warme wind de plant het meeste gewicht heeft verloren
(0.88 g). Groter gewichtsverlies betekent dat er meer verdamping plaats heeft gevonden.
Ook wordt er meer water verdampt onder invloed van wind (koude wind) dan bij
standaard omstandigheden (geen wind/kamertemperatuur).
Kortom: wind en warmte zorgen ervoor dat er meer water gaat verdampen via de
bladeren.

Hypothese: Waarschijnlijk zal een plant bij warme wind meer water verdampen dan bij
kamertemperatuur/geen wind en koude wind. Een andere verwachting is dat de plant
ook meer water verdampt bij koude wind dan bij kamertemperatuur.

De hypothese komt overeen met de conclusie.

Betekenis:

Theoretisch gezien is de conclusie correct. De plant verdampt meer water bij de

aanwezigheid van wind, omdat sterkere wind ervoor zorgt dat de verdampte
waterdeeltjes eerder worden weggeblazen en daardoor gaat de verdamping extra snel.
Volgens de theorie is verdamping voor de plant een ef ciënte manier om warmte af te
voeren, dus bij hogere temperatuur gaat de plant via de huidmondjes (onderkant van het
blad) meer water verdampen om te koelen.

Suggesties voor vervolgonderzoek:

Voor vervolgonderzoek zouden we de proef in duplo moeten uitvoeren voor
nauwkeurigere resultaten. Ook hebben we gedurende 7 minuten gemeten, waardoor we
geen grote verschil in gewicht konden meten, dus voor meer duidelijkheid in de
resultaten moet de duur van de meting langer worden.

12
fi
 Bronvermelding

❖ Belang van vocht voor de groei van de plant - Anthura, auteur onbekend, 25-05-16,
Belang van vocht voor de groei van een plant, 01-06-22, adres onbekend
❖ https://www.tuinadvies.nl/plantengids/19775/spathiphyllum-pearl-cupido auteur
onbekend, publicatiedatum onbekend, Spathiphyllum Pearl Cupido, 07-06-22, adres
onbekend
❖ Kan een plant zelf beslissen wanneer hij stopt met drinken? - NEMO Kennislink, Lot
Gommers, 14-01-2014, Kan een plant zelf beslissen wanneer hij stopt met drinken?,
08-06-2022, adres onbekend
❖ Waar hangt verdamping vanaf? - Weer.nl, auteur onbekend, 15-10-2020, Waar hangt
verdamping vanaf?, 09-06-2022, adres onbekend
❖ https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Wortelhaar auteur onbekend, publicatie datum
onbekend, wortelhaar, 09-06-22, adres onbekend
❖ https://www.bioromeo.nl/capillaire-werking/ auteur onbekend, publicatie datum
onbekend, capillaire werking, 09-06-2022, adres onbekend
❖ https://biologielessen.nl/index.php/dna-12/577-transport-in-de-plant auteur on
bekend, publicatie datum onbekend, transport in de plant, 09-06-2022, adres onbekend
❖ https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Fotosynthese auteur onbekend, publicatie datum
onbekend, fotosynthese, 09-06-2022, adres onbekend
❖ https://www.weer.nl/nieuws/2020/waar-hangt-verdamping-vanaf auteur onbekend,
publicatie datum onbekend, waar hangt verdamping vanaf, 09-06-2022, adres onbekend

13


 Logboek

❖ Voorblad Liz
❖ Inhoudsopgave Simone
❖ Inleiding
❖ Inleidende theorie Simone
❖ Vraagstelling Simone en Liz
❖ Hypothese Simone en Liz
❖ Onderbouwende theorie Liz en Simone
• welke plant Liz
• wortels Liz
• worteldruk Liz
• transpiratie huidmondjes Simone
• co2 concentratie fotosynthese Liz en Simone
• invloed van temp op verdamp Simone
• invloed van wind op verdamp Simone
• andere invloeden op verdamp Liz
❖ Materiaal Jeanet
❖ Methode Jeanet
❖ Resultaten Liz en Jeanet
❖ Verklaring van de resultaten Liz en Jeanet
❖ Conclusie Mary
❖ Betekenis Mary
❖ Bronnenlijst iedereen
❖ Logboek iedereen

14
 De nitief logboek:

15
fi