T.C.

DANIŞTAY
SEKİZİNCİ DAİRE

Esas : 1991/829
Karar : 1991/2026
Tarih : 20.12.1991
KAMULAŞTIRMA
TARIM REFORMU
( 3083 s. SAADK m. 5 , Geçici 1 )

ÖZET
Toprağın kamulaştırma günündeki gerçek niteliğinin ne olduğunun yerinde yapılacak bilirkişi incelemesi
ile saptanması gerekir.
Temyiz İsteminde Bulunan: .................
Karşı Taraf : Tarım Reformu Genel Müdürlüğü
İstemin Özeti : Davacının ....... Merkez İlçe ....... ve ....... köylerindeki 1757 sayılı Yasa yürürlükte iken,
kamulaştırılmış 33, 34, 35 ve 252. 280 parsel nolu tarım yerlerinin 3083 sayılı Yasaya göre norm dışı
olduğundan geri verilmesi gerektiği yolundaki başvurusunun reddine ilişkin davalı idare işleminin iptali
istemiyle açılan davayı, davacının 1757 sayılı Yasaya göre kamulaştırılan yerleri kamulaştırma gününde
tapuda tarla olarak kayıtlı olduğundan, 3083 sayılı Yasa uygulamasında norm dışı sayılmasının olanaksız
olduğu, kamulaştırmadan sonra bu yerlerde niteliğin değişmesi sonucu yeni niteliğinin 3083 sayılı Yasa
uygulamasına esas tutulmasının yasanın amacına aykırı düşeceği gerekçesiyle reddeden ....... İdare
Mahkemesinin 30.3.1989 gün ve 138 sayılı kararının kamulaştırılan yerin niteliğinin kamulaştırma
günündeki durumuna göre değil 3083 sayılı Yasanın uygulama gününe göre saptanması gerektiği öne
sürülerek 2577 sayılı yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi yolundadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : G.Ç.
Danıştay Savcısı O.D.''nin Düşüncesi: Davacının evvelce kamulaştırılan taşınmaz mallarının norm dışı
olduğundan iadesi yolundaki istemin reddiyle ilgili uyuşmazlıkta idare mahkemesi davayı reddetmiştir.
Davacı temyiz dilekçesinde, taşınmaz malların meyveli arazi bulunduğundan norm dışında tutulması
gerektiği yolundaki iddialarla temyizen bozulmasını istemiş ise de;
2577 sayılı Yasanın 46. maddesi uyarınca idare mahkemelerinin nihai kararlarına karşı yapılan temyiz
isteminde; öne sürülen hususlar, anılan Yasanın 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden
hiçbirisine uymadığından, idare mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler
karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle İdare Mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı
düşünülmektedir.
TÜRK MÎLLETÎ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Yasasının geçici 1.
1/2 Corpus © Mevzuat ve İçtihat Programı
maddesinde; yürürlükten kalkmış olan 1757 sayılı Toprak ve Tarım Reformu Yasasına göre yapılan
uygulamalarda kendilerinden toprak kamulaştırılanların altı ay içinde başvurmaları durumunda bu yasa
kurallarına göre yapılacak incelemeden sonra, Yasanın sahibine bırakılacak araziye ilişkin kurallarının
uygulanacağı öngörülmüştür.
Aynı Yasanın sahibine bırakılacak toprakların neler olduğu 5. maddesinde düzenlenmiştir. Maddede
uygulama alanlarından yasanın amacını gerçekleştirmek için ilgili kuruluşlarca, bağ, bahçe, ağaçlık yer ve
örnek işletmeler ayrık tutularak tarım topraklarının kamulaştırılabileceği belirtilmiştir. Tarım dışı yerleri ise
bağ, bahçe, ağaçlık yer ve örnek işletmeler olarak tek tek sayılmıştır.
Olayda davacı bu yerlerin bağ, bahçe, fıstıklık gibi norm dışı tutulması gerekli yerlerden olduğunu ileri
sürdüğüne göre (ağaçların, yaşını belirleyerek) toprağın kamulaştırma günündeki gerçek niteliğinin ne
olduğunun yerinde yapılacak bilirkişi incelemesi ile saptanabileceği kuşkusuzdur.
Açıklanan nedenlerle yerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak belirlenen sonucuna göre bir karar
verilmek üzere ....... İdare Mahkemesi kararının bozulmasına ve dosyanın anılan Mahkemeye
gönderilmesine 20.12.1991 gününde oybirliği ile karar verildi.

2/2 Corpus © Mevzuat ve İçtihat Programı