BAB 3

Jenis Alat
Pentaksiran
 Hasil Pembelajaran

❑ Menjelaskan konsep pentaksiran formatif dan sumatif

❑ Membanding bezakan pentaksiran formatif dan sumatif
❑ Membincangkan jenis-jenis ujian
❑ Menghuraikan ujian objektif dan ujian subjektif
❑ Menghuraikan ujian rujukan norma dan ujian rujukan
kriteria
❑ Menjelaskan konsep pentaksiran autentik
❑ Menghuraikan ciri-ciri, pentaksiran prestasi,
pentaksiran portfolio, penilaian rakan sebaya, penilaian
kendiri dan pentaksiran atas talian
SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved
© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 3
 Pentaksiran Formatif dan Sumatif

❑ Pentaksiran formatif ialah proses pembelajaran yang

membolehkan guru dan murid mendapatkan maklumat
dan evidens pembelajaran yang bertujuan untuk
penambahbaikkan aktiviti pengajaran dan pembelajaran
semasa atau masa hadapan.
❑ Pentaksiran sumatif ialah aktiviti atau tugasan yang
digunakan untuk mendapatkan evidens dan prestasi
pembelajaran murid di akhir sesuatu tempoh
pembelajaran.

SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 4
 Perbezaan antara Pentaksiran
Formatif dan Pentaksiran Sumatif

Kriteria Pentaksiran Formatif Pentaksiran Sumatif

Tujuan Untuk menilai perkembangan Untuk memberikan penggredan

atau tahap penguasaan sesuatu atau pensijilan bagi menentukan
unit atau topik pembelajaran. kejayaan sesuatu program atau
Maklum balas daripada penambahbaikan pada kurikulum.
pentaksiran ini digunakan untuk
penambahbaikan pengajaran
guru, merancang program
pemulihan, program pengayaan
atau mengajar semula topik yang
masih belum dapat dikuasai oleh
murid.
SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved
© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 5
 Perbezaan antara Pentaksiran
Formatif dan Pentaksiran Sumatif
(sambung…)

Kriteria Pentaksiran Formatif Pentaksiran Sumatif

Masa Dijalankan sepanjang proses Dijalankan pada

pengajaran dan pembelajaran.
Kaedah Ujian kertas dan pensel,
pemerhatian, kuiz, latihan,
sesi amali dan lain-lain kaedah
yang relevan yang ditadbirkan
kepada sekumpulan murid
atau individu.
penghujung fasa pengajaran
dan pembelajaran seperti di
akhir semester atau tahun.
Ujian kertas dan pensel,
ujian lisan atau amali
yang ditadbirkan kepada
sekumpulan murid.

SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 6
 Perbezaan antara Pentaksiran
Formatif dan Pentaksiran Sumatif
(sambung…)

Kriteria Pentaksiran Formatif Pentaksiran Sumatif

Contoh Kuiz, esei, ujian diagnostik, Peperiksaan akhir semester/tahun,

laporan sesi amali, rekod anekdot peperiksaan peringkat kebangsaan
dan lain-lain alat pentaksiran yang seperti UPSR, PT3, SPM
sesuai. dan ujian kelayakan.

SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 7
 Ujian Objektif dan Ujian Subjektif

❑Ujian objektif mengandungi item-item yang

memerlukan murid memilih respons daripada senarai
yang diberikan atau mengemukakan respons sendiri
dan respons murid adalah bersifat dikotomus (dua
kategori respons).
❑Ujian subjektif mengandungi item-item yang
mengundang subjektiviti atau pelbagai respons
polikotomus (pelbagai kemungkinan jawapan)
supaya murid dapat mempamerkan kedalaman
pengetahuan dan kemahiran yang dikuasainya.
SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved
© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 8
 Jenis-jenis Ujian Objektif

Aneka Pilihan

Aneka Gabungan

Item Memilih Respons

Betul – Salah
Benar - Palsu

Ujian Objektif Isi Tempat Kosong

Isi Tempat Kosong

Item Mengemukakan
Respons
Objektif Bergred

SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 9
 Jenis-jenis Ujian Subjektif

Item Berstruktur

Ujian Subjektif Item Respons Terhad

Item Respons Terbuka

SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 10
 Ujian Rujukan Norma dan Ujian
Rujukan Kriteria

❑ Ujian Rujukan Norma ialah proses pentaksiran yang

bertujuan menentukan kedudukan dan membezakan
murid berbanding dengan prestasi murid lain
berdasarkan statistik lengkung normal.
❑ Ujian Rujukan Kriteria menggunakan kriteria yang
ditetapkan bagi pencapaian sesuatu kemahiran untuk
mentaksir prestasi murid.

SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 11
 Perbezaan antara Ujian Rujukan
Norma dan Ujian Rujukan Kriteria

Kriteria Ujian Rujukan Norma Ujian Rujukan Kriteria

Tujuan • Membuat perbandingan prestasi
seseorang murid dengan murid
yang lain pada peringkat atau
tahun yang sama.
• Membuat pemilihan murid untuk
pensijilan dan sebagainya.
Jenis item/ Item dibina daripada peringkat
soalan mudah kepada sukar.
• Membuat perbandingan prestasi
murid dengan beberapa kriteria.
• Menentukan sama ada murid
telah menguasai sesuatu
pengetahuan atau kemahiran.
• Menambah baik dan
memperbaik pengajaran dan
pembelajaran.
Item lazimnya mempunyai
tahap kesukaran yang
hampir sama berdasarkan
kriteria yang ditetapkan.

SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 12
 Perbezaan antara Ujian Rujukan
Norma dan Ujian Rujukan Kriteria
(sambung…)

Kriteria Ujian Rujukan Norma Ujian Rujukan Kriteria

Pelaporan Gred atau markah diberikan.
Kecakupan Mencakupi kandungan yang
Kandungan luas (contoh: semua topik
dalam mata pelajaran).
Contoh Peperiksaan akhir semester/
tahun, UPSR, PT3, SPM dan
semua jenis peperiksaan berpusat.
Tidak diberikan gred atau
markah.
Aspek kandungan yang
spesifi k (contoh: skop yang
kecil dalam sesuatu topik).
Ujian, kuiz, latihan,
tugasan

SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 13
 Pentaksiran Autentik

❑ Pentaksiran autentik merujuk penilaian yang dilakukan

berdasarkan pencapaian sebenar yang dipamerkan oleh
murid di dalam bilik darjah.
❑ Ia merangkumi penilaian dari pelbagai aspek seperti
pengetahuan murid, pemahaman murid, kemahiran
menyelesaikan masalah, kemahiran sosial, kepekaan
terhadap persekitaran, serta simulasi kepada situasi
kehidupan sebenar.

SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 14
 Pentaksiran Autentik (sambung…)

❑ Prinsip asas pentaksiran autentik adalah seperti yang berikut:

➢ Murid diminta untuk mengemukakan jawapan.
➢ Menggalakkan pemikiran aras tinggi.
➢ Pendekatan secara langsung untuk menilai projek dan proses
mencipta produk akhir.
➢ Seiring dengan pengajaran di dalam bilik darjah.
➢ Kerja murid yang telah dikumpulkan dari semasa ke semasa.
➢ Berdasarkan kriteria yang jelas dan diberikan kepada murid.
➢ Membenarkan pelbagai interpretasi, tafsiran dan tanggapan.
➢ Murid belajar untuk menilai hasil kerja sendiri.

SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 15
 Ciri-ciri Utama Pentaksiran
Autentik

❑ Relevan dengan kehidupan sebenar murid

❑ Kompleks
❑ Memberikan peluang berkolaboratif
❑ Memberikan peluang kepada murid untuk
membuat refleksi
❑ Memberikan peluang kepada murid untuk
menyelesaikan dari pelbagai perspektif
❑ Merentas pelbagai bidang mata pelajaran
❑ Mencabar pemikiran murid dan menghasilkan
pelbagai outcome.
SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved
© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 16
 Perbandingan antara Pentaksiran
Autentik dan Pentaksiran Tradisional

SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 17
 Jenis-jenis Pentaksiran Autentik

Pentaksiran
Prestasi

Pentaksiran Pentaksiran
Atas Talian Portfolio

Pentaksiran
Autentik

Penilaian
Penilaian
Rakan
Kendiri
Sebaya

SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 18
 Pentaksiran Prestasi

❑ Pentaksiran prestasi merupakan aktiviti atau tugasan yang dapat

menilai apa-apa yang murid boleh buat berdasarkan pengetahuan
dan kemahiran yang telah mereka pelajari dalam keadaan dunia
sebenar.
❑ Kelebihan pentaksiran prestasi termasuklah:
➢ Mengukur secara langsung
➢ Mentaksir pembelajaran secara konstruktif
➢ Diintegrasikan dalam pengajaran dan pembelajaran
➢ Murid berpeluang mempamerkan keupayaan dalam pelbagai
kaedah
❑ Jenis-jenis: projek, persembahan, pemerhatian, produk, amali,
tugasan bertulis, buku skrap, portfolio

SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 19
 Pentaksiran Portfolio

❑ Pentaksiran portfolio merupakan pentaksiran yang

dilakukan terhadap satu koleksi hasil kerja murid atau
evidens kemajuan pembelajaran murid yang dilakukan
bersama-sama guru dan murid berdasarkan kriteria yang
telah ditetapkan.
❑ Pentaksiran portfolio dapat dijalankan dengan lebih
objektif, tepat dan konsisten sekiranya rubrik yang
digunakan jelas, tepat dan menyeluruh.
❑ Jenis-jenis: portfolio produk, portfolio proses, portfolio
penilaian
SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved
© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 20
 Penilaian Rakan Sebaya

❑ Dalam penilaian rakan sebaya, murid menilai dan

memberikan maklum balas hasil kerja rakan mereka
secara individu atau berkumpulan.
❑ Penilaian haruslah berdasarkan kepada kriteria rubrik
atau senarai semak yang disediakan.
❑ Penilaian rakan sebaya yang berkesan memerlukan
persekitaran pembelajaran di dalam bilik darjah yang
menyokong aktiviti ini dan murid haruslah berasa selesa
dan percaya antara satu sama lain.

SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 21
 Penilaian Kendiri

❑ Penilaian kendiri membolehkan murid membuat

penilaian ke atas pencapaian mereka dan mengenal
pasti status pembelajaran mereka sendiri.
❑ Penilaian yang dilakukan oleh murid sendiri mengenai
kemajuan pembelajaran mereka berdasarkan matlamat
pembelajaran atau standard yang perlu dicapai.
❑ Instrumen yang digunakan dalam penilaian kendiri ini
lazimnya merupakan senarai semak dan rubrik.

SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 22
 Pentaksiran atas Talian

❑ Pentaksiran atas talian adalah proses pentaksiran secara

elektronik dengan menggunakan Teknologi Maklumat dan
Komunikasi (TMK) dalam semua aktiviti pentaksiran termasuk
maklum balas (McLoughlin & Luca, 2006).
❑ Pentaksiran atas talian juga dikenali sebagai online
assessment merupakan proses pentaksiran yang
dilaksanakan secara elektronik dengan penggunaan
komputer dan Internet.
❑ Kebolehan kognitif biasanya dinilai menggunakan perisian
e-ujian, manakala kemajuan prestasi murid yang berterusan
pula dinilai menggunakan e-portfolio atau perisian simulasi.
SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved
© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 23
 Rumusan

❑ Pentaksiran Formatif bertujuan memperbaik dan meningkatkan

pembelajaran.
❑ Pentaksiran Sumatif bertujuan mengetahui tahap penguasaan murid.
❑ Ujian Rujukan Norma ialah proses pentaksiran yang bertujuan
menentukan kedudukan dan membezakan murid berbanding dengan
prestasi murid lain berdasarkan statistik lengkung normal.
❑ Ujian Rujukan Kriteria menggunakan kriteria yang ditetapkan bagi
pencapaian sesuatu kemahiran untuk mentaksir prestasi murid.
❑ Pentaksiran Autentik ini ialah proses pentaksiran alternatif yang lebih
luas untuk melihat perkembangan murid dengan lebih menyeluruh.

SPG Pentaksiran dalam Pendidikan All Rights Reserved

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T), 2016 1– 24