Thị vệ (tiếng Trung: 侍衛; bính âm: shìwèi) hay Thị vệ xứ (侍衛處),

là lực lượng quân sự được tuyển chọn từ con em các gia tộc thuộc Bát
Kỳ Mãn Châu và Mông Cổ, có trách nhiệm canh giữ các cổng trong
Tử Cấm Thành, bảo vệ Hoàng đế và Hoàng tộc. Lực lượng Vệ binh
Hoàng gia được chia thành ba nhóm: Hộ Quân, Quân Tiền Phong và
Lĩnh Thị Vệ
- Hộ Quân (tiếng Mãn: bayara; chữ Hán giản thể: 护军; chữ Hán phồn thể: 護軍;
bính âm: hùjūn) được giao nhiệm vụ bảo vệ hoàng cung. Những
người lính thuộc các kỳ Mãn Châu và Mông Cổ sẽ được nhận
vào phục vụ trong đơn vị này. Hộ Quân có quy mô gấp mười lần
Quân Tiền Phong và Lĩnh Thị Vệ, và là đội hình lớn nhất của
lực lượng thị vệ Hoàng gia.
- Quân Tiền Phong (tiếng Mãn: gabsihiyan; chữ Hán giản thể: 前锋; chữ Hán
phồn thể: 前鋒; bính âm: qiánfēng) được chỉ định hành quân cùng hoàng
đế khi ông rời cung du hành. Binh lính từ các kỳ Mãn Châu và
Mông Cổ có thể được tham gia. Quân Tiền Phong bao gồm
khoảng 1500 người.
- Lĩnh Thị Vệ (tiếng Mãn: hiya; chữ Hán giản thể: 领 侍衛; tiếng Hán phồn thể:
領 侍衛; bính âm: lǐngshìwèi) được giao nhiệm vụ bảo vệ hoàng đế mọi
lúc. Chỉ những người cờ Mãn Châu mới có thể tham gia, và hầu
hết các thành viên đều thuộc Thượng tam kỳ. Giống như Quân
Tiền Phong, Lĩnh Thị Vệ bao gồm khoảng 1500 người.

Khái lược
Các Thị vệ trong Tử Cấm Thành, chỉ tuyển chọn trong Bát Kỳ Mãn
Châu, đa số đều thuộc Thượng tam kỳ (Tương Hoàng kỳ, Chính
Hoàng kỳ và Chính Bạch kỳ
Đây là lực lượng Túc vệ thân cận nhất của Hoàng đế.
Họ được chia làm 4 bậc cơ bản:

1. Nhất đẳng Thị vệ, cũng gọi Đầu đẳng Thị vệ, hàm Chính
tam phẩm; tuyển 60 người.
2. Nhị đẳng Thị vệ, hàm Chính tứ phẩm; tuyển 150 người.
 3. Tam đẳng Thị vệ, hàm Chính ngũ phẩm; tuyển 270 người.
4. Tứ đẳng Thị vệ, còn gọi Lam Linh Thị vệ, hàm Chính lục
phẩm, tuyển 90 người.
5. Ngoài ra còn có 3 bậc Thị vệ chỉ tuyển Tông thất từ thời
Khang Hi, lần lượt là 9 người, 18 người và 66 người.
Cấp đẳng của Thị vệ là quy định chung của các Thị vệ, tức là Thị vệ
canh gác ở những đặc khu khác nhau tùy ban quản chế phân định,
nhưng đều như nhau chia sẻ 4 đẳng cấp. Trong đó, Ngự tiền Thị
vệ (禦前侍衛) và Càn Thanh môn Thị vệ (乾清門侍衛) là khác biệt
hẳn với những nơi khác, do họ đều là được Hoàng đế đích thân chọn
lựa, thường là con nhà quý thích, hoặc có dị tài thì mới được vào. Các
Ngự tiền Thị vệ và Càn Thanh môn Thị vệ đều trực thuộc trực tiếp
từ Ngự tiền đại thần, mà không phải Lĩnh thị vệ Nội đại thần như các
Thị vệ khác. Chịu sự quản hạt của một cấp bậc có uy thế như vậy,
hiển nhiên Ngự tiền Thị vệ cùng Càn Thanh môn Thị vệ là 2 hạng Thị
vệ có đãi ngộ cao cấp nhất triều Thanh, trừ bổng lộc dựa theo cấp bậc,
thì họ còn thường xuyên được thưởng thêm như dịp sinh thần của
Hoàng đế và Hoàng hậu.

Triều đại Thanh, để quản Thị vệ xứ đã đặt ra chức Lĩnh thị vệ Nội đại
thần hàm Chính nhất phẩm, dành cho các võ quan cao cấp thuộc
Thượng tam kỳ, lấy 6 người; Nội đại thần làm phụ, hàm Tòng nhất
phẩm, cũng lấy 6 người; ngoài ra còn có Tán trật đại thần vô hạn định,
hàm Tòng nhị phẩm. Các đại thần nhiều trường hợp sẽ có quyền như
Ngự tiền Thị vệ và Càn Thanh môn, họ được gia thêm chữ [Hành tẩu;
行走], như Ngự tiền hành tẩu hay Càn Thanh môn hành tẩu.

Lịch sử triều Thanh ghi nhận, từ Ngự tiền Thị vệ bay lên chiếm uy
phong, làm Khanh làm Tướng chiếm cơ số rất nhiều, như: Nạp Lan
Minh Châu thời Khang Hi, Phó Hằng, Hòa Thân thời Càn Long, Tăng
Cách Lâm Thấm, Vinh Lộc... Có trường hợp do các Tông thất nắm
giữ như: Miên Ức, Miên Chí, Dịch Khuông,...