Mga Teoryang Pampanitikan
Ang Teorya ay pormolasyon ng paglilinawing
mga simulain ng mga tiyak na kaisipan upang
makalikha ng paglalarawan o pagpapaliwang
ukol dito.
Teoryang Pampanitikan
Isang sistema ng mga kaisipan, kahalagahan ng
pag-aaral na naglalarawan sa tungkulin ng
panitikan kabilang ang layunin ng may akda sa
pagsulat at layunin ng tekstong pampanitikan na
ating binabasa.
Klasismo
Ito ay ang mga sinulat ng mga dakilang
manunulat. Ang klasisismo o klasismo ay isa sa
teoryang pampanitikan na nagmula sa Gresya,
sinasabi rito na kaisipan muna kaysa sa
damdamin. Mas higit na pinapahalagahan ang
kaisipan kaysa sa damdamin. Ito ay kasalungat ng
teoryang romantisismo. Ipinahahayag ng
klasismo na ang isang akda ay hindi naluluma o
nalalaos, sa kabilang dako ay nangyayari o
nagaganap pa rin sa kasulukuyan. Nakasaad rin
dito na nakatuon ang panitikan sa pinakamataas
patungo sa pinakamababang uri. Ibig sabihin, sa
itaas matatagpuan ang kapangyarihan at
kagandahan. Aristokratiko ang pananaw na
umiiral dito.
Humanismo
Sa pag-aaral at pagsusuri ng akda sa pananaw ng
Humanismo, pinaniniwalaan na ang tao ang
sukatan ng lahat ng bagay kaya’t kailangang ma-
ipagkaloob sa kanya ang Kalayaan sa
pagpapahayag sa saloobin sa pagpapasya.
Naniniwala ang mga humanist ana sibilisado ang
mga taong nakapag-aaral dahil kinikilala ang
kultura.
Para sa humanista ang literatura ay kailangang:
1. Isulat nang mahusay sa isang
lenggwaheng angkop lamang sa genre
nito.
2. May magkakaugnay na balangkas at may
kagandahan ng anyo.
3. Nakawiwili at nagbibigay-kasiyahan sa
mambabasa.
4. Nagpapahalaga sa katotohanan ng tula
(Poetic Truth)
5. May pagkamatimpi at hindi dapat
lumabag sa batas ng kalikasan (Pisikal,
Moral, at Sikolohikal).
Imahismo
Ang layunin ng panitikan ay gumamit ng mga
imahen na higit na maghahayag sa mga
damdamin, kaisipan, ideya, saloobin, at iba pang
nais na ibahagi ng may-akda na higit na madaling
maunawaan kaysa gumamit lamang ng mga
karaniwang salita. Sa halip na paglalarawan at
tuwirang maglalahad ng mga imahen na layong
ilantad ang totoong kaisipan ng pahayag sa loob
ng panitikan.
Naipapahayag ang kalinawan sa mga imaheng
Biswal, eksaktong paglalarawan o pagbibigay
anyo sa mga ideya.
Pananaw Imahismo
1. Malaya ang manunulat o makata na
pumili ng anumang nais na paksa sa
kanyang akda o tula.
2. Gumagamit ng salitang pangkaraniwan o
tiyak ang mga salita.
3. Malinaw ang mga epekto nito.
4. Kung may aral ang akda o tula, hindi ito
esensyal sa akda o tula.
Realismo Marskismo

Ipinaglalaban ng teoryang realism ang Inuunawa ang akda batay sa kalagayan ng mga
katotohanan kaysa kagandahan. Sinumang tao, tauhan. Hinahanapan ang akda ng patunay ng
anumang bagay, at lipunan ayon sa mga realista, mga naglalabasang lakas sa pagitan ng mahina at
ay dapat maging makakatotohanan ang malakas, matalino at mangmang, duwag at
paglalarawan o paglalahad. Karaniwang matapang, mahirap at mayaman. Dito
nakapokus ito sa paksang sosyo-pulitikal, nakapaloob ang mga tauhang bida at kontrabida.
kalayaan, at katarungan para sa mga naaapi.
May suliranin ang bida at ang gumagawa nito ay
ang kontrabida. Sa teoryang ito, di padadaig ang
naaping tauhan, babalikwas ito upang magapi
Bayograpikal
ang nangaaping lakas.
Ang teoryang ito ay patungkol sa may-akda ng
mga akdang pampanitikan, siya ay nagsusulat o
sumusulat ng mga akdang pampanitikan na ating Romantisismo
nababasa magpasahanggang ngayon. Ang
Ang teoryang pampanitikang umusbong sa
teoryang ito ay tumutukoy sa background ng
Europe. Kasalungat ng romantisismo ang
may akda sa kanyang sinulat na akda,
klasismo sapagkat ang higit na pinahahalagahan
makakabasa tayo ng ilang mga pangyayaring
ng romantisismo ay ang damdamin at guniguni.
nangyari sa tunay na buhay ng may-akda upang
Nagpapamalas ang romantisismo ng pag-ibig sa
mas mapaganda pa nito ang paghubog sa
kalikasan, pagmamahal sa Kalayaan at sa lupang
kanyang sinulat na akda. Kakikitaan din ito ng
sinilangan, paniniwala sa taglay na kabutihan ng
pilosopiya ng may akda sa dahilang kababasahan
tao, paghahangad ng espiritwalidad at hindi mga
ito ng kanyang pananaw patungkol sa mga bagay
bagay na materyal, pagpapahalaga sa dignidad
na nais niyang ihatid sa mga mambabasa.
hindi sa mga karangyaan at paimbabaw na
kasiyahan at kahandaan magmahal sa babae o
lalakeng nag-aangkin ng kapuri-puri at
Historikal
magagandang katangian, inspirasyon at
Ang teoryang ito ay patungkol sa pinagmulan at kagandahan.
pag-unlad ng wikang ginamit sa mga akdang
pampanitikan. Kakikitaan ang mga akda ng mga
pagbabago sa paggamit ng mga salitang naaayon Dekonstruksyon
sa panahon at sa kultura na may kinalaman sa
Ito ay teoryang pangpanitikan na maari mong
mga pagbabagong nagaganap sa ating bayan,
baguhin ang katapusan at pwede ka ding mag
kasama rito ang mga pagbabagong nagaganap sa
dagdag ng mga tauhan ngunit hindi mo pwedeng
ating lipunan, ekonomiya, edukasyon,
buhayin ang mga namatay na sa akda.
agrikultura, at higit sa lahat ang ating
pananampalataya.

Kultural

Ito ay tumutukoy sa mga kwentong base sa isang

kulturang pinaghanguan ng kwento o tula.
Eksistensyalismo

Hinahanapan ng katibayan ang kahalagahan ng

personalidad ng tao at binibigyan halaga ang
kapangyarihan ng kapasyahan laban sa katwiran.

Sosyolohikal

Ang teoryang sosyolohikal ay may paksang

nagbibigay ng kaapihang dinanas ng tauhan sa
kwento. Ang akda rin ay nagiging salamin sa mga
tunay na pangyayari sa lipunan.

Pormalismo

Ang pagpapaliwanag sa anyo ng akda, ang

tanging layunin ng pagsusuri; samakatuwid, ang
pisikal na katangian ng akda ang pinakabuod ng
teoryang pormalismo. Ang tunguhin ng teoryang
ito ay matukoy ang: nilalaman, kaanyuan, o
kayarian, paraan ng pagkakasulat ng akda.

Femenismo

Ang Femenismo ay tumutukoy sa kalakasan at sa

kayayahan ng tauhang babae sa isang kwento o
akda.

Arkitayp

Teoryang Arkitayp ay may layunin ng panitikan

na ipakita ang mga mahahalagang bahagi ng
akda sa pamamagitan ng mga simbolo. Ngunit
hindi basta-basta masusuri ang mga simbolismo
sa akda.