Baitang 8

BANGHAY ARALIN
I. Layunin

a. Natutukoy ang magiging epekto sa kilos at pagpapasiya nang wasto at hindi wastong pamamahala ng mga
pangunahing emosyon.

b. Nasusuri kung paano naimpluwensiyahan ng isang emosyon ang pagpapasiya sa isang sitwasyon na may
krisis, suliranin, o pagkalito.

c. Naipapaliwanag ang Batayang Konsepto ng aralin.

d. Naisasagawa ang mga angkop na kilos upang mapamahalaan nang wasto ang emosyon.

II. Paksang Aralin

1. Paksa: Emosyon

2. Sanggunian: Aklat sa Edukasyon sa Pagpapakatao, Baitang-8, pahina 166-194

3. Mga Kagamitan: Aklat sa Esp, Visual aids, Laptop, Audio speaker.

4. Pagpapahalaga: Mapamamahalaa nang wasto sa mga emosyon.

III. Pamamaraan

Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral

A. Paghahanda

 Pagbati
“Magandang umaga sainyong lahat!”
“Kamusta ang inyong araw?” “Magandang umaga rin po sainyo
“Mabuti naman kung ganun” Ma'am!”
 Panalangin “Maayos naman po Ma'am.”
“Tumayo po muna tayong lahat para sa panalangin, Miss Polo
maaari mo po bang pangunahan ang panalangin?”
a. Pagtala ng liban “Opo, ma'am”
 Mayroon bang lumiban ngayon sa ating klase? “Sa ngalan ng Ama...."
 Magaling! Dahil diyan bigyan natin ng tatlong bagsak ang ating mga
“Wala po ma'am”
sarili!

 Paghahawan ng mga balakid

“Class,meron ako ditong mga piling salita at inilagay ko rin ang (Babasahin ng mga mag-aaral ang
kanilang mga kahulugan. Ang mga salitang ito ay ating magagamit mga salita at mga kahulugan nito ng
mamaya sa ating talakayan, kaya naman ay mainam na malaman sabay sabay)
ninyo kung ano ang ibig sabihin ng mga salitang ito. Maari nyo bang
basahin ito ng sabay sabay?”

Emosyon- ang pakiramdam ng isang tao na hindi nagagawa ng pisikal kundi

ng mental at sikolohikal na gawain na makikita sa kilos, gawa o ugali ng
isang indibidwal.
Emotional quotient - ay ang kakayanan ng isang tao na maintindihan ang
emosyon at ang emosyon ng iba. Kasama na dito ang pagkakaroon ng
tamang reaksyon sa mga emosyong ito.
Katatagan ng loob (fortitude) – ito ay ang pagkakaroon ng katapangan at
tibay ng kalooban sa pagharap sa panganib, problema, suliranin at
pagsubok sa buhay.
Kahinahunan (prudence) -tumutukoy sa estado o yugto sa isang
pangyayari kung saan ang lahat ay mahinahon o tahimik, sa kabila ng
magulong pangyayari.

 Pagganyak

“Bago natin simulan ang pormal na pagtatalakay sa ating aralin ngayong

araw, tayo muna ay maglalaro ng Jigsaw Puzzle. Gusto ba ninyo ito class?”
“opo ma’am!”
Panuto: Hahatiin ang klase sa tatlong grupo . Bawat grupo ay
bibigyan ng isang set ng jigsaw puzzle na tulong tulong nilang aayusin. Ang
pangkat na unang makabuo ng puzzle at makasagot sa tanong na nasa
puzzle ang siyang mananalo.

 Pagganyak na tanong

“Ngayon naman ay maroon akong tanong dito na pansamantala

iiwanan at inaasahan ko na sa pagtatapos ng ating talakayan ay
masasagutan ninyo ito.” (Makikinig nang mabuti ang mga
mag-aaral)
 Bakit mahalagang mapamahalaan nang wasto ang ating mga
emosyon?

 Paglinang ng Gawain

(Ipapanood sa mga mag aaral ang short film na may pamagat na

"Plank”)

“Ano ang emosyon ipinakita sa napanood ninyo class?

“Labis na galit po ma'am.”
“Sa inyong napanood, napamahalaan ba ng karakter ang kayang
emosyon?” “Hindi po….”

“Ano ang kinalabasan nag kanyang labis na galit?” “Hindi po niya nagawa nang
maayos ang kanyang trabaho.”
“Tama mga bata, hindi nga maganda ang naging dulot ng sobrang
galit doon sa karakter na ating napanood. Ang hindi niya pag kontrol “Lalo pong nasira ang kanyang
sa kanyang emosyon ay nagresulta lamang sa mas matindi pang inaayos na bahay..”
problema.”

B. Paglalahad
“Kaya naman ngayong umaga ay pag uusapan natin ang paksang
Emosyon at kung paano natin ito mapamamahalaan ng wasto.”

C. Pagtalakay
“Sa puntong ito class, maari ba ninyong ibahagi sa klase ang
damdamin ninyo sa kasalukuyan? Kayo ba masaya? Malungkot o
maaring nawawalan ng pag-asa?” “Malungkot po ma’am.”
 “Bakit ito ang inyong nararamdaman?” “Kasi po nag away kami ng matalik
“Bawat indibidwal ay may kani-kaniyang damdamin. Minsan pilitin kong kaibigan...”
man natin tumawa ay hindi natin magawa sapagkat nababalot ng sakit o
galit ang ang ating kalooban.” “Kasi po napagalitan kanina ni
“Ngunit lagi nating tatandaan class na anu man ang ating mama”
nararamdaman ngayon, ito ay pansamantala lamang. Sikapin nating gawing
makabuluhan ang bawat oras, maging masigla, piliing maging masaya at
huwag magpadala sa negatibong emosyon. Dahil ang hindi maayos na
pamamahala ng emosyon ay walang magandang idinudulot.”
“Nauunawaan ba class?”
“Mayroon bang katanungan?”
“Mabuti naman kung ganun. Mag patuloy tayo.”
Ayon kay Max Scheler (Dy,2007): “Opo ma’am”
“Ang damdamin ang pinaka mahalagang larangan ng pag-iral ng tao.”
 Ano kaya ang ibig sabihin nito? Mayroon bang makapag “Wala po”
papaliwanag?
Ang tao ay naiiba sa lahat ng nilikha ng Diyos. May isip at puso tayo
na wala sa iba pa Niyang nilikha. Nakadarama tayo nang naaayon sa ating
nakikita at nararamdaman. Sa bawat karanasan natin ay may kaakibat na
emosyon at damdamin.
(Sasagot ang mga mag-aaral ayon sa
Mga Pangunahing Emosyon kanilang kaalaman)

Pagmamahal (love) Pagkamuhi (hatred)

Paghahangad (desire) Pag-iwas (aversion)

Pagkatuwa (joy) Pagdadalamhati (sorrow)

Pag-asa (hope) Kawalan ng pag-asa (despair)

Pagiging matatag (courage) Pagkatakot (fear)

Pagkagalit (anger)

Ang mga emosyon sa unang hanay ay nakasisiya ngunit

nangangailangan ng wastong pamamahala. Ang mga emosyon sa ikalawang
hanay ay nagpapahirap sa damdamin dahil ito ay nakatatakot,
nakalulungkot at nagdudulot ng sakit sa kalooban ng tao. Sa ganitong
pagkakataon ay kailangang ang katatagan ng loob (fortitude) upang
malampasan ang hirap at takot na nararamdaman.

Ayon kay L. Feldman (2005, ph.346), sa pamamagitan ng emosyon ay:

1. Nababatid ng tao ang nangyayari sa kaniyang paligid at nabibigyan
ito ng katuturan ng kaniyang isip. Kung ikaw ay binantaan ng iyong
kamag-aral na sasaktan paglabas ng paaralan ang karaniwang
mararamdaman ay takot.
2. Nakatutukoy ang higit na angkop na kilos kung sakaling
maramdaman muli ang damdamin. Nakapag-iingat at nakaiwas ang
tao sa posibleng panganib na dala ng sitwasyong nararanasan sa
sarili at sa kapwa.
3. Nagagamit ang pakikipagkomunikasyon at pakikipag-ugnayan sa
kapwa. Sa pamamagitan ng emosyon,naipababatid natin ang tunay
nating nararamdaman at naipapahiwatig ang mga pangangailangan
natin at inaasahan mula sa iba.
Ang mga emosyon na hindi napamamahalaan ay maaaring hindi
maganda ang impluwensiya sa ating mga kilos at pagpapasiya sa sitwasyong
may krisis, suliranin, o pagkalito. Ito ang dahilan kung bakit kailangan ng tao
ng literasiya sa kaniyang emosyon.
 Ang literasiyang pandamdamin ay tumutukoy sa dalawang bagay:
1. Kakayahang alamin at unawain ang mga sariling emosyon;
2. Matukoy at maramdaman ang damdamin na angkop o akma lamang
sa sitwasyon na kinakaharap.
Kailangan lamang na mapagtagumpayan ng tao ang pamamahala ng
kanyang emosyon. Kapag nagawa niya ito nangangahulugan lamang na
mataas ang kanyang Emotional Quotient na kilala rin sa tawag na Emotional
Intelligence.
Iminumungkahing paraan upang mapamahalaan ang emosyo:
a. Tanungin ang sarili, "hahayaan ko bang magawa ko ang di karapat-
dapat o mas pipiliin kong gumawa ng makabubuti?"
b. Tanggapin na ikaw ay takot harapin ang takot, ngunit isipin na
mayroon pang higit na magandang mangyayari. Maging positibo sa
pagharap sa hamon ng buhay.
c. Isaisip na ang tagumpay ay hindi nasusukat sa yaman,
kapangyarihan, at pagiging tanyag kung hindi sa kakayahan na
mamuhay nang may pagpapahalaga at dangal.
d. Matutong tanggapin na may hangganan ang lahat ng bagay na
mayroon tayo, tao man o bagay.
e. Sa tuwing ikaw ay nawawalan ng pag-asa, isipin na may mga taong
maaari mong pagkatiwalaan at mahingan ng tulong.
Ang mga iminungkahing paraan kalakip ang mga birtud ay
nakatutulong upang mapamahalaan ang emosyon at maging maga
ndang gabay sa pagpapasiya tungo sa matiwasay na pamumuhay at
maging produktibong miyembro ng lipunan.
Kaya naman ang hamon sa inyo bilang kabataan ay huwag kayong
padadala sa bugso ng damdamin. Isangguni sa mga magulang ang mga
plano upang magabayan kayo sa tamang pagdedesisyon. Ang bawat pintig
ng damdamin o ano mang emosyong nangingibabaw, kapag hindi
napapamahalaan nang maayos ay hahantong sa kabiguan o kalungkutan.

D. Pagsasanay

Panuto: Magbalik-tanaw kayo ngayon. Isipin ang mga emosyon na

madalas mong maramdaman na nagdudulot ng hindi magandang sa inyo at
saiba. Isulat ang mga ito sa bawat bahagi ng bilog. At sa bawat kahon,
magtukoy ng mga maimumungkahi ninyong paraan upang mapamahalaan
ng tama ang emosyong ito kapag muling naramdaman. Gawin ito sa isang
kalahating papel pahalang.

1.Magrelax muna tulad 1.

ng pag- eehersisyo.

2. 2.

GALIT

1. 1.

2.
2.
E. Paglalahat

 Balikan natin ang ating iniwang tanong kanina at atin ng sagutin

ngayon.

 Bakit mahalagang mapamahalaan nang wasto ang emosyon?

(Sasagot ang mga mag-aaral base sa
Inaasahang kasagutan: kanilang natutunan sa talakayan)
Mahalaga ang wastong pamamahala ng emosyon dahil ito ay
kaugnay ng maunlad na pakikipagkapwa. Kapag wasto ang pamamahala
natin sa ating emosyon, higit na magiging madali para sa saatin ang
makihalubilo at makisama sa ating kapwa. Hindi tayo matitinag ng kahit
anong di magandang maririnig o mararanasan mula sa iba. Gawan man
tayo ng iba ng masama, mananatili pa rin tayong nasa panig ng kabutihan.
Ganito ang taong may wastong pamamahala ng emosyon, nasa tamang
direksyon ang pag-iisip at pagkilos.

F. Paglalapat

Hatiing muli sa tatlong pangkat ang klase. Bawat isang pangkat ay

bubunot ng isang sitwasyon. Sa pamamagitan ng maikling dula dulaan ay
ipapakita nila ang angkop na tugon sa kanilang nakuhang sitwasyon.
Itanghal ito sa harap ng klase. Gawin ito sa loob ng 15 minuto.

Unang Sitwasyon:
Hindi na mautusan at palaging nakasimangot ang nakababata
ninyong kapatid dahil may bagong cellphone na binili ang inyong nanay para
sa inyong ate. Bilang isang pamilya ano ang inyong magiging tugon sa
sitwasyong ito?

Pangalawang Sitwasyon:
Nabigo ang isa ninyong kaibigan na maipasa amg asignaturang
Mathematics kung kaya ay nawalan na siya ng ganang pumasok pa. Paano
ninyo matutulungan ang inyong kaibigan sa kinakaharap niyang sitwasyon?

Pangatlong Sitwasyon:
Dumating ang inyong ama galing sa ibang bansa. Sa sobrang saya ay
nakalimutan ninyong patayin ang gas range na siyang dahilan ng sunog.
Paano ninyo haharapin ang hamong ito sa inyong buhay?

Rubriks Puntos
Pagkaugnay ng daloy ng storya sa paksang aralin 20
Damdamin sa paglalahad 10
Kalinisan ng mensahe 10
Pagkakaisa ng pangkat 10
Kabuuan 50
G. Pagtataya

Panuto: Ngayon, upang lalo ninyo pang maintindihan ang

mahalagang konsepto ng aralin, inyong suriin ang mga katanungan.
Pagkatapos ay pangatwiranan ang mga ito gamit lamang ng isa (1) hangang
tatlong (3) pangugusap. Gawin ito sa isang kapat na papel.

1. Gaano kahalaga ang katatagan (fortitude) at kahinahunan sa gitna

ng mga hamon sa buhay?
2. Nakatutulong ba ito sa pagpapaunlad ng ating sarili? Paano?
3. Masasabi mo bang maayos ang pakikitungo ng isang tao sa kanyang
kapwa kung puro positibong emosyon ang ipinapakita nito? Bakit?

Rubriks Puntos
Kabatiran sa paksang aralin 10
Kaayusan ng mga ideya 5
 Pag sunod sa panutong ibinigay ng guro 5
Kabuuan 20
H.Pagpapahalaga

Isaisip natin na ang emosyon ay nagbibigay kulay sa bawat tao. Ang

ano mang namumutawi sa ating mga labi ay siya ring nilalaman ng ating
budhi. Kaya gawing simple ang lahat ng bagay huwag maghangad ng hindi (makikinig ng mabuti ang mga mag -
makakaya upang hindi sasapitin ang kabiguan. Manatiling mapagkumbaba aaral)
upang kalulugdan ka ng iyong kapwa. Panatilihin din ang pagiging matatag
at mahinahon upang sa kahit anumang hamon magiging panatag ang
damdamin at emosyon.

V. Takdang Aralin

Bumuo ng tula tungkol sa sarili ninyong karanasan sa epekto nang

wasto at hindi wastong pamamahala ng emosyon sa inyong sarili at
pakikipagkapwa. Malaya kayong gumawa ng pamagat. Gawin ito sa inyong
kuwaderno.

Rubriks Puntos
Kaugnayan sa Paksang Aralin 20
Nilalaman/Mensahe 10
Istilo sa Pagsulat 10
Orihinalidad 10
Kabuuan 50