Biblia – pytanie 2

Jak człowiek może zachowywać się w obliczu cierpienia?

Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Księgi Hioba. W swojej odpowiedzi
uwzględnij również wybrany kontekst.

Przeżywanie cierpienia jest niezwykle trudnym doświadczeniem egzystencjalnym dla człowieka, a

pytanie o sens cierpienia dotyczy każdego z nas. Choroba, śmierć najbliższych, głód, bieda to
zjawiska, których nierzadko doświadczamy. I wciąż szukamy przyczyn i sposobów na ich uniknięcie.
Dlatego też cierpienie, zwłaszcza niezawinione, od zawsze nurtowało twórców kultury. Człowiek
cierpiący pojawia się zarówno w tekstach literackich, jak i ikonicznych. Biblijna Księga Hioba
koncentruje się właśnie wokół tematu cierpienia i Bożej sprawiedliwości. Jak pokazuje ten biblijny
tekst, człowiek zwykle przyjmuje cierpienie, choć nie potrafi go ani pojąć, ani wytłumaczyć.
Hiob cierpi, a jego cierpienie przekracza wszelkie wyobrażenie – Bóg, aby przekonać Szatana o
lojalności bohatera i jego głębokiej wierze, odbiera Hiobowi niemal wszystko: majątek, dzieci,
zdrowie. Pojawia się pytanie o sens tak ogromnego bólu – jest to przedmiotem teodycei, koncepcji
mającej na celu pogodzenie sprzeczności między wiarą w dobroć i wszechmoc Boga a istnieniem zła.
Przyjaciele radzą Hiobowi uznać swoją winę, nawet jeśli teraz czuje się niewinny. Twierdzą bowiem,
że cierpienie jest wynikiem grzechów.
Hiob posiada niewzruszoną pewność swojej prawości, dlatego wobec strasznego cierpienia wybucha
skargą, pragnie poznać przyczynę swojego nieszczęścia. Kocha Stwórcę, lecz nie potrafi pogodzić się
ze swoim złym losem – przemawia przez niego żal, czasem smutek, ale wypowiada też ostre słowa, w
których przeklina swój los. Pragnie by Bóg zesłał mu śmierć.
Aby poznać przyczynę i sens swojego cierpienia Hiob domaga się rozmowy z Bogiem. Bóg
odpowiada wiernemu słudze, ale nie czyni tego wprost: ukazuje niewiedzę Hioba na temat stworzenia
świata, dowodząc, że człowiek nie jest w stanie zrozumieć Jego zamiarów i poczynań.
Bohater uznaje swoją niewiedzę, małość, korzy się przed wielkością Pana. Wie już, że wyroki Boskie
są nieodgadnione. Wie, że ich nie pojmie, więc może je tylko przyjąć. Bohater widzi wyjście z
cierpienia w zachowaniu wiary i pokory. Uznaje, że znoszenie bólu jest wpisane w ludzkie życie.
Interpretacja losów Hioba pozwala zastanowić się nad niezawinionym cierpieniem, pojawiającym się
również w III cz. Dziadów Adama Mickiewicza, np. w scenie ukazującej Panią Rollison, która błaga
Nowosilcowa o łaskę dla swojego dziecka. Matka cierpi z powodu uwięzienia syna. Nie rozumie,
dlaczego ona – ślepa i samotna – musi znosić tak niewyobrażalne męki. Wie, że młody Rollison jest
bity i maltretowany.
Męka jedynego dziecka sprawia, że matka poniesie każda ofiarę – zrozpaczona kobieta przyjmuje
postawę pokory wobec nieczułego, okrutnego Senatora. Korzy się, wciąż czeka przed siedzibą
carskiego urzędnika.
Matka pod wpływem bólu zrobi wszystko, by uwolnić syna, nawet jeśli nie ma nadziei na litość.
Dlatego też przyjmuje cierpienie, choć go nie rozumie.
Historia Hioba pokazuje, że mimo cierpienia można zachować wiarę w Boga, można godnie znosić
swój los. Biblijny bohater staje się symbolem upartego i dumnego trwania w cierpieniu mimo chwil
zwątpienia, słabości, rozpaczy, a nawet buntowniczej skargi na los. Obcowanie z cierpieniem, na co
zwraca uwagę Adam Mickiewicz w III części Dziadów, może także wywoływać współczucie.
Cierpienie można uznać za temat nieprzemijający. Przykłady literackie pokazują, że człowiek
powinien je, mimo wszystko, zaakceptować. Nawet jeśli uzna, że jego nieszczęście jest niezawinione.