Professional Documents
Culture Documents
Á Á Á 1 - Á Á Á Á Á 1 Á ¡Á Á Á Á Á Á Á Á Á Á Á Á Á Á Á ®á ¡Á Á Á Á Á Á Á Á Á Á ¡Á Á ®á Á Á Á
Á Á Á 1 - Á Á Á Á Á 1 Á ¡Á Á Á Á Á Á Á Á Á Á Á Á Á Á Á ®á ¡Á Á Á Á Á Á Á Á Á Á ¡Á Á ®á Á Á Á
I კვირა
პროცენტები და პროპორციები.
სავარჯიშოები ამოხსნებით და პასუხებით
1. ამოცანები პროცენტებზე
1. ფასდაკლებამდე გაზქურა ღირდა 300 ლარი. ფასდაკლების შემდეგ 270 ლარი ღირს.
რამდენი პროცენტით გაიაფდა გაზქურა?
ამოხსნა
I გზა:
30
∙ 100 %=10 %
300
ე.ი. გაზქურის ფასი შემცირდა 10 %-ით.
სიდიდეებსშორის სხვაობა
∙ 100 % ¿
საწყისსიდიდესთან
II გზა :
დავწეროთ პროპორცია:
300 100 %
30 x%
30∙ 100
აქედან 300 x=30 ∙100 ⟹ x= =10 %.
300
2. მოხალვის დროს თხილი კარგავს თავისი წონის 24%-ს. რამდენი კგ ნედლი თხილი
უნდა ავიღოთ, რომ მივიღოთ 38 კგ მოხალული თხილი?
ამოხსნა
თუ მოხალვისას თხილი კარგავს თავისი წონის 24 %-ს, ე.ი. რჩება თხილის წონის
100-24=76%, რომელიც ამოცანის პირობის მიხედვით შეადგენს 38 კგ-ს.
ამოცანის ამოსახსნელად უნდა ვიპოვოთ რიცხვი, რომლის 76 % (ანუ 0,76 ნაწილი) არის
38, ე.ი.
0,76 x=38 ⇒ x=38 :0 , 76=50.
1
II გზა:
შეგვიძლია დავწეროთ პროპორცია:
38 76 %
X 100 %
38 ∙ 100
X= =50
76
ანუ მოუხალავი თხილის წონა ყოფილა 50 კგ.
II გზა:
დავუშვათ, ტელევიზორი ღირდა x ლარი. დაიკლო 16 %-ით, ანუ დარჩა 100-
16=84%, ე.ი. 0,84 x, შემდეგ კიდევ დაიკლო 25 %-ით, ანუ დარჩა ახალი ფასის 75 %,
ე.ი.
0,84 x ∙0,75=0,63 x
ეს ნიშნავს, რომ ტელევიზორის ფასი მისი ორჯერ ცვლილების შედეგად დარჩა
საწყისი ფასის 63 %, ანუ შემცირდა 100 – 63 = 37 %-ით.
ბ) I გზა :
0 , 63 x=630 ⇒ x=630 :0 , 63=1000 ლარი.
2
II გზა :
ჩავწეროთ პროპორცია:
630 63 %
x 100 %
აქედან x = 1000 ლარი.
2. პროპორციები
1. წისქვილში 9 სთ-ში 27 ტონა ხორბალი დაფქვეს. რამდენი ტონა ხორბლის
დაფქვა შეიძლება 8 საათში, თუ მუშაობის ტემპი არ შეიცვლება?
ამოხსნა
შევადგინოთ პროპორცია:
9 სთ 27 ტ
8 სთ x ტ.
რადგან დაფქული ხორბლის რაოდენობა და დრო, რა დროშიც ეს ხორბალი
დაიფქვა, პირდაპირპროპორციული სიდიდეებია, პროპორციის ძირითადი თვისების
გამოყენებით (პროპორციის კიდურა წევრების ნამრავლი უდრის შუა წევრების
ნამრავლს) მივიღებთ:
9 ∙ x=27 ∙ 8⇒ x =24 ტ .
3. ამოხსენით განტოლება:
2 x−1 3 x+5
=
4 9
გადავამრავლოთ ჯვარედინად
9 ( 2 x−1 )=4 ( 3 x+5 )
გავხსნათ ფრჩხილები
3
18 x−9=12 x +15
18 x−12 x =15+9
6 x=24
x=4
სავარჯიშოები დამოუკიდებელი მუშაობისათვის:
1. ბანკის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილებით, წლის ბოლოს
თანამშრომელთა 15% მიიღებს პრემიას. რამდენ ადამიანს მოუწევს
პრემია, თუ ბანკს ჰყავს 80 თანამშრომელი? (პას. 12)
4
10. მუშის ხელფასმა ჯერ დაიკლო 20 %-ით, შემდეგ მოიმატა 50%-ით.
13. ნივთის ფასი გაიზარდა 8%-ით, ხოლო შემდეგ შემცირდა 10%-ით. სულ
რამდენი %-ით შეიცვალა ნივთის ფასი? (შემცირდა 2,8 %-ით)
5
19. ამოხსენით განტოლებები:
3 x +2 4 x −1 17
ა) = (პას. ¿
7 5 13
2 x−1,5 3 x−4,5 21
ბ) = (პას. ¿
4 5 4
5 x +6,2 7 x−2,5 46
გ) = (პას. ¿
6 5 17