Apuntes Fundmentos

administraciAn-pAoblica.
pdf
aestudiar123
Fundamentos de Ciencia Política y de la Administración I
1º Grado en Ciencias Políticas y de la Administración Pública
Facultad de Derecho
Universitat de València
Reservados todos los derechos.

No se permite la explotación económica ni la transformación de esta obra. Queda permitida la impresión en su totalidad.
Administración Pública.
Tema 1. O estudo da administración pública na ciencia política.
Administración pública: estudo do conxunto de organizacións que conforman o aparato

estatal. Obxecto de estudo interdisciplinar e de gran complexidade:
- Dereito administrativo.
- Economía e enfoques xerencialistas.
- Socioloxía.
- Ciencia Política.
"Administración pública" ten diversos significados segundo os diferentes "observatorios" que

se escollan. Non é posible un significado unívoco nin desde o punto de vista teórico nin desde
o punto de vista aplicado.
Subirats (1991): A administración pública ten que ver con executar a lei (Dereito
administrativo), coa actividade e o rendemento e cos problemas de xestión que isto formula
(Economía, enfoque xerencialista), e ten que ver tamén co poder, e iso supón dar resposta a
problemas sobre os que traballa a Ciencia Política.
Tradicionalmente, a Ciencia Política abordou a Administración Pública coma un problema de

poder, situando o foco en cuestións como:
- O carácter representativo (democrático) da Administración.

- A relación da Administración con outros poderes estatais.
- Os mecanismos de control sobre o seu funcionamento.
Debate clásico sobre a dicotomía entre administración e política (proposto

orixinariamente por Woodrow Wilson e desenvolto despois polas correntes economicistas e
xerencialistas da administración pública):
Os órganos políticos toman as decisións e os órganos administrativos execútanas con

"eficacia" indiferente. A burocracia opera «tecnicamente», sen «bias» político algún, sendo
sempre posible a transferencia da súa capacidade técnica dun tipo de réxime a outro.
Cara os anos 50' do S. XX, desde a Ciencia Política norteamericana tratouse de poñer de
relevo o carácter político do proceso administrativo, a súa relación cos grupos de interese ou
a natureza profundamente política do proceso orzamentario.
A labor administrativa como un proceso político, no que non se trata tanto de conseguir
eficiencia, como de conseguir garantías de que non se produza un uso arbitrario (contrario
aos valores políticos consagrados democraticamente) da parcela de poder controlada polos
aparatos administrativos.
a64b0469ff35958ef4ab887a898bd50bdfbbe91a-5939597
- A Administración Pública no sistema político.
A análise sistémica da política (David Easton):
- É posible analizar a política desde a teoría de sistemas.

- É posible identificar os seus compoñentes e a lóxica do seu funcionamento.
- É posible delimitar o obxecto de estudo da ciencia política.

O contexto: Fonte de influencias que crean e dan forma á circunstancias nas que opera o
sistema político.
- Ambiente intrasocial: outros sistemas que pertencen á sociedade ademais do político

(económico, cultural, estrutura social, etc.)
- Ambiente extrasocial: sociedade internacional.
Compoñentes do sistema político:
- En resposta ao contexto xéranse un conxunto de demandas e apoios que se agregan a

través de diferentes actores políticos (partidos, movementos sociais etc.)
(INPUT/POLITICS).
- As institucións teñen que xestionar estes inputs para garantir a estabilidade do sistema
(BLACK BOX/POLITY).
- Esa xestión deriva na elaboración e implementación de políticas públicas

(OUTPUTS/POLICY).
si lees esto me debes un besito

A estabilidade dos sistemas políticos:
- As autoridades deben contar con información respecto dos efectos das súas accións e
decisións.
- O circuíto de información evitará que o nivel de apoio decaia a un nivel crítico e xere
tensión no sistema político.
Cal é o lugar da administración pública no sistema político?
- A administración pública é un sub-sistema do sistema político.
- Forma parte da polity, do conxunto de institucións estables para a toma de decisións

colectivas e a súa posta en práctica.

- Como estudamos a Administración Pública dende a Ciencia Política?
Parte especializada no estudo do subsistema administrativo, que analiza as súas

peculiaridades de organización e funcionamento e as súas relacións cos demais elementos do
sistema político. Estudo da black box eastoniana.

O poder e a Administración Pública.
A posición da administración pública no

sistema político outórgalle unha especial
relación co concepto de poder.
Perspectivas de análise da administración pública.
Perspectiva descriptiva. Perspectiva normativa.
Como é a administración pública? Cal debe ser o rol da AP?
Como funciona? Debe ter tamaño maior ou menor?
Cal é súa estrutura? Debe ter máis ou menos recursos?

Con que actores interacciona Como debe
e de que maneira? ser xestionada?
A administración pública como variable: a perspectiva explicativa.
A perspectiva aplicada. As análises sobre a administración pública teñen tamén un claro

compoñente aplicado, enfocado á solución dos problemas prácticos derivados da xestión das
organizacións públicas (xestión pública).
Como se pode conseguir un mellor rendemento do persoal das administracións públicas?

Como podo abordar a lentitude dos procedementos Administrativos? Como podo acadar unha
maior satisfacción das persoas usuarias dun servizo? Etc.

A consolidación da Administración Pública como obxecto de estudo da Ciencia Política.
A expansión da administración pública moderna:
- A administración pública con posterioridade á II Guerra Mundial sofre un notable

proceso de ampliación.
- Aumentan os ámbitos onde se desenvolven políticas públicas.
- Increméntase o gasto público e a intervención estatal da economía (políticas

socialdemócratas).
- O poder descentralízase no territorio e créanse administracións públicas en novos

niveis de goberno.

- A estructura e formas de funcionamento vólvense moito máis complexas.
Desenvolvemento dos Estados de Benestar. Cal debe ser o papel do Estado e da

administración pública? Que ámbitos deben ser desmercantilizados e/ou desfamiliarizados?
Desmercantilizar: servizo ou ben que deixa de ser

provisto só polo mercado e pasa a formar parte dos
servizos provistos polo Estado.
Desfamiliarizar: servizo ou ben que deixa de ser provisto

só pola familia (as mulleres) e pasa a formar parte dos
servizos provistos polo Estado.
Os novos ámbitos de actuación. No século XX, cambian as demandas da cidadanía sobre os

ámbitos onde o Estado debe intervir (inputs). Cambia a resposta á pregunta: ¿cal debe ser o
papel do Estado e da administración pública? (perspectiva normativa). As institucións deben
responder a ditas demandas para manter a estabilidade do sistema.
A provisión de servizos vinculada ao traballo remunerado. A finais do século XIX e

primeiro terzo do XX, o Estado comeza a intervir na provisión de servizos e no garante de
dereitos sociais básicos (seguridade social, accidentes laborais, pensións etc.). Introdúcese o
concepto de Estado de Benestar (Welfare) e perde peso a familia e a caridade como
provisores de políticas asistenciais. Nos anos 50s e 60s consolídase a idea de que o Estado
debe ser provedor de servizos básicos e desenvólvense os tres grandes pilares do EB.
Pilares do Estado de Benestar. Enténdese ademais que o Estado

debe intervir na economía de mercado (políticas keynesianas) e
contribuír a redistribuír a riqueza.
Comparación sistema de provisión da
sanidade nun Estado de Benestar e nun
Estado liberal.
Cambios nos dous primeros terzos do século XX:

- Tipoloxía de Estados de Benestar (Sping-Andersen).
Según Sping-Andersen, a combinación de distintos factores políticos e económicos nas

sociedades capitalistas conduciu ao desenrolo de tres tipos de réximes de benestar que
reflexan unha ideoloxía diferente en relación ca estratificación social, a
(des)mercantilización, é dicir, o grado en que a supervivencia e o benestar de cada individuo
se supeditan a súa participación no mercado laboral, e o equilibrio entre tres fontes de
provisión do benestar: mercado, familia y Estado. Estes tres réximes teñen diferentes
consecuencias en termos sociais, económicos e políticos.

Preguntas centrais:
- Cal é o nivel centralidade do mercado na producción de benestar?

- Que grao de desmercantilización provocan as políticas no ámbito do benestar? ¿Canto
depende o individuo do mercado?
- Que consecuencias ten sobre a orde social? (Contribúe a promover a igualdade?).
Exemplos - medidas que incentivan un ou outro modelo: as políticas de coidado de 0-3 anos:
- Liberais: desgravacións fiscais para os gastos en garderías (incentivamos o recurso ao

mercado).
- Conservador: subsidio directo por fillo/a (incentivamos de maneira indirecta o traballo

remunerado das mulleres a tempo parcial ou a dedicación ás tarefas de coidado).
- Socialdemócrata: educación universal e gratuíta de 0 a 3 anos (desfamiliarizamos e

desmercantilizamos para crear un novo dereito social).

A crise do Estado de Benestar. A crise económica dos anos 70 deriva no cuestionamento do
tamaño das administracións e do gasto público durante a década dos 80s. Auxe do
neoliberalismo:
- O Estado non se considera o axente máis eficaz e

eficiente na provisións de determinados servizos e
prestacións.
- Apóstase de novo pola mercantilización, o cal pode
derivar en novos procesos de (re)familiarización
para as persoas de familias de renda baixa.
Os valores postmaterialistas e a expansión dos ámbitos de actuación a finais do s. XX.

Sociedade post-industrial (anos 60s): consolidación de Estado de Benestar e cobertura das
necesidades básicas da poboación; cambios educativos, culturais, etc.
Cambios socioeconómicos → Cambios culturais (sistema de valores)
Os valores post materialistas:

Cambio inter-xeracional de valores.
Cambio cara os valores da autoexpresión:

autorrealización personal; autonomía
individual; tolerancia cara a diversidade.
O cambio de valores ten a súa

plasmación nas demandas orientadas cara
o sistema político e nos actores que as
agregan.
Os novos movementos sociais xurdidos

nos 60 exemplifican este cambio.
Cambios non rol da Administración Pública: en resposta ao cambio de demandas e apoios

(inputs), as institucións teñen que adaptar as políticas públicas que producen e expandir de
novo os ámbitos de intervención da administración pública. O obxectivo é manter a
estabilidade do sistema.

¿Qué tipo de políticas públicas se introducen nos anos 80 en resposta a estos cambios
nos sistemas de valores? Políticas de protección do medioambiente; políticas de igualdade
entre mulleres e homes; políticas anti-racismo; políticas LGTBi (2000s).
O contexto español. O Estado de Benestar incórporase na Constitución Española de 1978:
Artículo 1. España se constituye en un Estado social y democrático de Derecho, que

propugna como valores superiores de su ordenamiento jurídico la libertad, la justicia, la
igualdad y el pluralismo político.
Os rasgos fundamentais do modelo social que propón a Constitución Española de 1978,

baséanse en tres piares: o principio de igualdade material ( art. 9.2); os dereitos sociais ( Cap
III do Título I, art 39-52); a regulación do modelo económico ( Título VII).

Artículo 9.2. Corresponde a los poderes públicos promover las condiciones para que la
libertad y la igualdad del individuo y de los grupos en que se integra sean reales y efectivas;
remover los obstáculos que impidan o dificulten su plenitud y facilitar la participación de
todos los ciudadanos en la vida política, económica, cultural y social.
A Constitución desenvolve os contidos da protección da saúde (art. 43), o acceso á cultura (

art.44), do medio ambiente ( art.45) e o da vivenda digna ( art. 47). Tamén aparecen fora
deste título, o dereito á educación (art. 27), o dereito ao traballo ( art. 35) ou o dereito á folga
( art. 38).
Artículo 27: Artículo 41: Artículo 43:

Los poderes públicos 1. Se reconoce el derecho a
1. Todos tienen el derecho a mantendrán un régimen la protección de la salud.
la educación. Se reconoce la público de SS para todos los
libertad de enseñanza. ciudadanos, que garantice 2.Compete a los poderes
la asistencia y prestaciones públicos organizar y tutelar
2. 4. La enseñanza básica es sociales suficientes ante la salud pública a través de
obligatoria y gratuita. situaciones de necesidad, medidas preventivas y de las
especialmente en caso de prestaciones y servicios
desempleo. necesarios.
O modelo económico: os principios económicos da CE establécense no Título VII da CE:
Artículo 128.1. Toda la riqueza del país en sus distintas formas y sea cual fuere su titularidad
está subordinada al interés general.
Artículo 128.2. Se reconoce la iniciativa pública en la actividad económica. Mediante ley se

podrá reservar al sector público recursos o servicios esenciales, especialmente en caso de
monopolio y asimismo acordar la intervención de empresas cuando así lo exigiere el interés
general.
A evolución do Estado de Benestar. O desenvolvemento do Estado de Benestar en España
(anos 80 e 90) prodúcese de forma simultánea ao proceso de descentralización e a
conformación do Estado das Autonomías. As políticas sociais constituen o núcleo duro das
competencias autonómicas. En 2006 xunto cos tres pilares clásicos (prestacións, sanidade e
educación) incorpórase a atención á dependencia como cuarto pilar (Ley 39/2006, de 14 de
diciembre, de Promoción de la Autonomía Personal y Atención a las personas en situación de
dependencia. Incorporación doutros ámbitos de actuación:
Políticas de igualdade de xénero. Políticas LGTBI.
1983 → Instituto de la Mujer. 1995 → No discriminación en base a

1999 → Orden de protección. orientación sexual.
2004 → Lei de violencia de xénero. 2005 → Matrimonio homosexual.
2007 → Lei de igualdade. 2006 → Reproducción asistida.
2010 → Lei de interrupción do embarazo. 2007 → Identidade de xénero.
Ponse en cuestión o Estado de Benestar durante o período de crise? O Estado de Benestar

consolídase en época de bonanza económica. Hipótese de Eloísa del Pino (2003):

Crise económica → Máis apoio ás medidas de austeridade
(disminución de ingresos) (dismunución do EB)
Entre 2008-11, incrementouse o % de cidadáns a favor do recorte nalgunhas políticas:

defensa, seguridade cidadá, infraestruturas, transportes, medio ambiente, cultura e ciencia e
tecnoloxía. Pero o apoio á sanidade, educación e pensións mantívose: ata un 97% se opoñía
ao recorte.
- A ampliación dos niveis de goberno.
A distribución territorial do poder: Na segunda metade do século XX, a Administración

Pública expándese tamén como resultado dos cambios na distribución territorial do poder. O
Estado central cede poder aos niveis supra e infra-estatal.
Nivel supranacional / supraestatal: Comisión

Europea, Consello Europeo, Parlamento
Europeo, etc.
Nivel estatal: Administración Xeral do Estado.
Nivel autonómico: Administración das Comunidades Autónomas.
Nivel local: Administracións municipais, administración provinciais.

Distribución territorial do poder. Prodúcese unha distribución de competencias entre os
diferentes niveis de goberno (Quen fai que?). Esta distribución determina o rol e tamaño da
administración pública en cada un deles.
- Política pública.
Que é unha política pública? Accións e decisións tomadas polos actores públicos coa fin de
resolver un problema definido politicamente como inaceptable (Subirats et al., 2008).
Compoñentes: problema (Identificación da existencia dun problema público para o que se

identifican cursos de acción posibles (hipótese de intervención)); actores (os actores públicos
teñen un papel clave para a abordaxe do problema); produtos (como resultado da intervención
xéranse accións ou decisións (outputs)).

Como se define a axenda pública? Como pasan os problemas a ser públicos? Os
problemas non son públicos per se, se non que chegan a ser públicos (problematizamos
asuntos). A intervención de diferentes actores (medios de comunicación, movementos
sociais, opinión pública etc.) determina que unha situación que inicialmente era considerada
normalizada, tolerada ou simplemente situada no ámbito privado pase a considerarse obxecto
de preocupación e debate público.
Por exemplo: a violencia de xénero como problema público. A violencia contra as mulleres
era considerado un problema situado no ámbito privado (crimes paixoais). En 1997, o
asasinato de Ana Orantes ten un gran impacto na opinión pública e nos medios de
comunicación situando a violencia por primeira vez na axenda pública. Nos anos
subseguintes, a atención dos medios e as demandas do movemento feminista situárono tamén
na axenda institucional. Aprobase a Ley Orgánica 14/1999, de 9 de junio, en materia de
protección a las víctimas de malos tratos. Precedente do desenvolvemento de políticas de
loita contra a violencia de xénero en todos os niveis de goberno e da súa consolidación na
axenda institucional.

La definición de problemas públicos. Os diferentes actores políticos compiten por definir o
contido de cada un dos problemas públicos. Teñen visións diferentes sobre: diagnóstico (cal é
o problema?); pronóstico (cal é a solución?).
A identificación dun problema público conleva sempre a adopción de medidas? “Una política
pública es todo aquello que los gobiernos deciden hacer o no hacer” (Dye, 1992). Políticas
públicas baseadas na inacción.
Exemplo de non adopción: a regulación da eutanasia. Periodicamente xeraba debate público,
pero sen derivar no deseño e implementación de políticas públicas. O resultado da toma de
decisións era a inacción.
Políticas con implementación limitada ou inexistente. A non asignación de recursos

específicos (materiais, humanos etc.) determina que as políticas públicas poidan ser
meramente simbólicas e sen efectos prácticos.
Avaliación. A avaliación permítenos coñecer os resultados (outputs) e o impacto (outcomes)

dunha política. Qué productos xera (servizos, recursos, dereitos etc.)? Qué impacto ten sobre
a sociedade respecto ao problema público que aborda? É eficiente no uso dos recursos

públicos? Escasa cultura avaliadora nas administracións públicas españolas (evidence-based
policies) e cultura da transparencia.
Ex. A Agencia Estatal de Evaluación de las Políticas Públicas y la Calidad de los Servicios
(AEVAL) creada en 2007 foi eliminada en 2017.
O ciclo das políticas públicas.
O desenvolvemento dunha política

pública ao longo das diferentes fases do
ciclo constitúe unha pregunta de
investigación.
A administración pública ten un rol

relevante en todas as fases.

Tema 2. As Administracións Públicas como organización.
Os paradigmas de política administrativa: Burocracia e Nova Xestión Pública.
Administracións Públicas modernas: gran tamaño e manexo de grandes volumes de recursos

humanos e recursos materiais. Multiplicidade de ámbitos de actuación. Diversidade
organizativa adaptada á pluralidade de funcións.
Administracións Públicas: constitúen a suma de organizacións baixo a dirección do goberno,

que se estruturan territorial e funcionalmente, e que deben servir aos intereses xerais
(definidos polas decisións gobernamentais e o sistema de principios constitucionais), con
imparcialidade e obediencia á legalidade (Villoria, 2016).
- Teoría da organización.

Dende o enfoque da teoría da organización enténdese que os avances teóricos nesta disciplina
poden ser aplicados á calquera tipo de organización. Podemos analizar as administracións
públicas empregando os mesmos conceptos e enfoques porque comparten características coas
grandes empresas privadas.
Organización: estrutura de elementos ordenados que presenta un alto grao de formalización,

composta por individuos ou grupos, e que ten uns fins determinados que pretende conseguir a
través de funcións diferenciadas e coordinadas. Elementos fundamentais:
- Un grupo de persoas asociadas.

- Para o logro dunha fin común.
- Que establecen entre elas, a tal fin, relacións formalizadas.
- Con pretensión de continuidade no tempo.
- Lexitimadas polo sistema social externo.
- Coa posibilidade de substituír aos seus propios membros sen que perige a
supervivencia da propia organización.
A organización como colectividade formal.
Como acadar os obxectivos facendo converxer as

aportacións individuais? Como garantir a permanencia
no tempo? Como diminuír o grao de incerteza?
Estrutura: diminúe a incerteza determinando o lugar que
ocupa cada individuo, as súas funcións e a súa
capacidade de actuación; regula e estabiliza o sistema de
poder dentro da organización condicionando
comportamentos e permitindo que sexan previsibles.
Estrutura administrativa. Tódalas organizacións, das máis simples ás máis complexas,
dispoñen dunha estrutura que equivale a un conxunto de mecanismos destinados a fragmentar
o traballo en diferentes tarefas sen perder unha visión integrada. A estrutura é o conxunto de
tódalas formas nas que se pode dividir o traballo para conseguir posteriormente a súa
coordinación (Gil, 1999). Compoñentes: a xerarquía (dimensión vertical) e a
divisionalización (dimensión horizontal); os sistemas de coordinación e de control; os postos
de traballo; as unidades; a diferenciación entre as unidades que prestan servizos sectoriais
fronte ás unidades que prestan servizos comúns.
A xerarquía e a divisionalización. Un organigrama representa as dúas dimensións básicas
dunha estrutura administrativa:
- Dimensión vertical: agrupa os diferentes niveis xerárquicos.

- Dimensión horizontal: agrupa as diferentes unidades sectoriais sobre a base de
diversos criterios de divisionalización.
Subdivisión xerárquica segundo o poder de decisión:

delimitación das tarefas ou actividades a realizar por cada

posición; o número de niveis xerárquicos configura a
"altura" da organización; a altura é proporcional á
complexidade das actividades; as organizacións públicas
adoitan ter estruturas altas debido á complexidade das
súas actividades.
División funcional segundo as materias ou ámbitos de

actuación. Permite agrupar ás persoas que prestan os seus
servizos nunha organización artellando as actividades en
unidades e facendo máis factible a consecución dos
obxectivos.
- Modelos de divisionalización máis característicos na Administración Pública.
Divisionalización funcional: a produción dun servizo ou produto público realizase mediante

a colaboración de varias unidades, cada unha especializada nun ámbito funcional (xestión
económica, xestión de persoal, produción dun servizo, prestación do servizo...).
Ex: Empresa pública de servizos informáticos que se organiza nos seguintes departamentos:
compras, persoal, produción, finanzas e ventas.

Divisionalización por servizos públicos: asígnase a cada unidade a responsabilidade de
xestionar un servizo ou conxunto de servizos. Cada unidade ten todas as áreas necesarias para
a produción do servizo.
Ex: Os servizos educativos e culturais dun concello poden estruturarse sobre a base das
seguintes unidades que están vinculadas a uns servizos concretos: servizo de educación,
servizo de deportes, servizo de xuventude, e servizo de cultura.
Divisionalización por colectivos de cidadanía: asígnase a cada unidade unha tipoloxía de
receptores de servizos públicos (terceira idade, mocidade, migrantes...). É un criterio de
divisionalización apropiado en organizacións prestadoras de servizos con vontade de atender
de maneira diferenciada a cada segmento dos receptores dos servizos públicos.
Ex. os servizos sociais dunha C.A poden estar estruturados nas seguintes unidades orientadas
a colectivos concretos da cidadanía: dirección xeral de menores, dirección xeral de terceira
idade e dirección xeral de poboación migrante.
Divisionalización territorial: algúns ámbitos divisionalizanse en función do territorio, no

caso de administracións que xestionan un territorio amplo ( ex. Administración xeral do

Estado, a maioría das Administracións autonómicas ou os grandes municipios organizados en
distritos). É un modelo que favorece a descentralización, xa que delega unha parte da
capacidade de decisión aos responsables territoriais.
Ex. Unha dirección xeral de carreteras dunha Administración autonómica pluriprovincial ten
un servizo territorial en cada unha das provincias que se encarga da construcción e
mantemento das carreteras do territorio provincial.
Divisionalización matricial: integración simultánea de dous criterios de divisionalización.

Normalmente, nunha organización pública, utilízanse catro posibles combinacións de
criterios de divisionalización que xeran estruturas matriciais:
1. O funcional e o de servizo.
2. O funcional e o territorial.
3. O de servizo e o territorial.
4. Dúas liñas superpostas de produción de servizos.
Ex. As universidades públicas organízanse matricialmente en departamentos que representan

e dirixen as diversas áreas académicas ou científicas e, en facultades que se encargan de
xestionar unhas titulacións determinadas. Os departamentos teñen como competencia básica a
investigación e as facultades a docencia.

- Os sistemas de coordinación e control.
A existencia de división vertical e horizontal xera tensións centrífugas, de maneira que as

diferentes unidades poden ter propósitos diferentes que é necesario vertebrar. Mintzberg:

Nas organización públicas poden localizarse toda esta variedade de sistemas de coordinación
aínda que se pode establecer unha diferenciación entre:
- Organizacións burocratizadas, nas que predominan claramente os sistemas de

coordinación de supervisión directa, de normalización de procesos e unidades
específicas de coordinación.
- Organizacións pouco burocratizadas, que se coordinan basicamente a partir da

normalización dos resultados, a normalización das habilidades e a adaptación mutua.
- Os postos de traballo.
O posto de traballo é a unidade mínima da estrutura administrativa. Unha unidade específica

e impersoal constituída por un conxunto de actividades que deben realizarse en certas
condicións e cunhas aptitudes e actitudes que debe ter a persoa que ocupe o posto. Posto de
traballo vs titular do posto de traballo (persoa que o ocupa). Poden caracterizarse por dous
parámetros:
- Amplitude: no de tarefas que comprende un posto. Con 2 ou 3 tarefas (archivar) ten

pouca amplitude, mentres que se ten asignadas 10 ou 15 tarefas diferentes ten moita
amplitude (posto administrativo, que archiva, redacta documentos, atende o teléfono,
atende á cidadanía...).
- Profundidade: grado de dominio e control que debe ter o titular do posto sobre as
tarefas e actividades realizadas. Un posto gaña profundidade a medida que ten
capacidade para tomar decisións e exercer un control sobre a actividade, os
obxectivos e criterios que conforman esas decisións.
Ex. O posto de auxiliar de enfermería tería pouca profundidade e posto de medico/a tería
unha elevada profundidade.
O grao de amplitude e profundidade dun

posto de traballo afecta a factores como a
facilidade de coordinación e a capacidade de
control e dominio dos superiores xerárquicos
sobre o posto e o nivel de motivación e de
produtividade do titular do posto.
- As unidades.
Un organigrama non adoita referirse a postos de traballo senón a unidades dun nivel superior
que agrupan xeralmente a varios postos de traballo. Se non fose así, o organigrama seria
inmanexable. Estas unidades denomínanse “ órganos": cada unha das unidades
administrativas nas que se divide unha organización pública e que se compón dunha serie de
atribucións ou posibilidades de actuación e dun conxunto de medios materiais adscritos á
organización. A articulación dos distintos órganos, baseándose nos criterios de
especialización e xerarquía, configura a estrutura orgánica ou estrutura administrativa.
Diferenciación entre
unidades que prestan
servizos sectoriais e
unidades que prestan
servizos comúns:
Os servizos comúns máis característicos dunha organización pública son: coordinación

política e institucional; orzamentos e control económico; informática; gabinete-asesoría
xurídica; normalización lingüística e documental; xestión de persoal; formación;
organización. Exemplo:
Os ministerios da Administración Xeral do Estado agrupan secretarías de Estado, secretarias

xerais e unha subsecretaría. As secretarías de Estado e secretarias xerais teñen unha
orientación cara o exterior, son macrounidades sectoriais ou verticais: prestan servizos,
regulan e controlan o entorno.
A subsecretaría ten unha orientación interna, é unha macrounidade común ou horizontal:

presta servizos de carácter económico, de xestión de persoal, informaticos, de organización...
ao resto de unidades do ministerio.
Teñen as organizacións públicas normas informais ou non escritas? Como calquera

colectividade as organizacións tamén teñen unha dimensión cultural. Xeran uns parámetros
culturais específicos (costumes, símbolos, valores, etc.) que facilitan a súa cohesión e
determinan o comportamento individual. Estes parámetros configuran a cultura organizativa.
Que diferencia ás organizacións públicas das organizacións privadas? Especificidades

das organizacións públicas:
- Fins: perseguen a promoción do interese público (non privado), interese definido

polos cargos electos.
- Obxectivos: a determinación de obxectivos é máis confusa e plural que no sector
privado.

- Regulamentación: importancia das normas escritas e do control xurisdicional en
múltiples aspectos do seu funcionamento (RRHH, procesos etc.) (DTO.
ADMINISTRATIVO).
- Potestades: capacidades coercitivas das que carece o sector privado (capacidades
cuasi-lexislativas e cuasi-xudiciais).
- Contexto: de alta complexidade marcado por unha pluralidade de demandas e
presións.
- Transparencia: o grao de visibilidade e control formal e informal do sector público é
moi elevado.
- Flexibilidade: menor flexibilidade para aspectos como o deseño organizativo, a
xestión dos recursos humanos ou dos recursos financeiros.
- Cliente: o cliente é cautivo respecto a múltiples ámbitos porque o Estado actúa en
situación monopolio, noutros ten que competir co sector privado.
- Principios: réxese polo principio de equidade fronte á individualización que ofrece o
sector privado.
- Pluralidade de funcións: produtiva (producir e distribuír bens (ex. enerxía));
subministro (prestación de servizos á sociedade (ex. Educación, sanidade);
redistributiva (extracción de recursos privados para destinalos á produción dun ben
público (ex. Axencia Tributaria)); regulativa: dirixir e controlar comportamentos

colectivos e individuais (ex. Código Penal, regulación produtos alimenticios, etc.)).
- A subordinación ao poder político.
- As organizacións públicas como compoñente da polity.
- O estudo da burocracia. Bureau (oficina, mesa) + cratos (poder, goberno)
Poder do corpo de funcionarios/as e empregados/as das administracións públicas.
O paradigma burocrático en Max Weber, en Economía y sociedad (1922) observa que o

modelo burocrático abarca cada vez máis ámbitos da sociedade (administración, empresas,
partidos políticos).
Burocracia: unha forma de organización que realza a precisión, a velocidade, a claridade, a

regularidade, a exactitude e a eficiencia conseguida a través da división prefixada das tarefas,
da supervisión xerárquica e de detalladas regras e regulacións.
Burocracia típico ideal: un sistema dirixido a garantir a racionalidade das accións e das
relacións de todos os participantes (Weber).
O contexto. Comezo do s. XX: ampliación da dimensión liberal (limitación do poder

arbitrario do Estado) e democrática (expansión do dereito ao sufraxio, complexización do
sistema de partidos etc.) do Estado + Expansión do aparato estatal e aumento do poder dos
burócratas (burocracias de masas).

A lexitimidade: por que obedecer? A lexitimidade é o motivo que explica que as decisións
(dos poderes públicos) sexan aceptadas e obedecidas. Potestas/ poder (coacción) + autoritas/
autoridade (aceptación, adhesión). Tres tipos ideas (puros) de lexitimidade segundo Weber:
Son tipos ideais ou puros, o cal quere dicir que na práctica os imos atopar mesturados. Para
Weber no Estado Moderno (democrático e de dereito) debe predominar a lexitimidade de tipo
legal-racional. O funcionamento do aparato estatal pola súa amplitude e complexidade debe
obedecer aos principios de legalidade e racionalidade e non ser arbitrario.

A burocracia está suxeita a: normas legal e racionalmente establecidas o cal lle outorga
imparcialidade e previsibilidade; aos poderes públicos (democráticos) e conta cun persoal
profesionalizado e neutral.
- Principios do modelo burocrático:
Separación entre política (decisión) e administración (execución): garante a

imparcialidade da administración e o sometemento ao mandato democrático.
Procedementos: regulamentación previa dos procedementos de maneira que se apliquen de

modo imparcial e estandarizado (dto. Administrativo).
Xerarquía: especialización vertical que outorga diferentes graos de responsabilidade e

garante a existencia dunha cadea de mando.
División do traballo: especialización funcional que permite a división de tarefas.
Profesionalización: capacitación e especialización do persoal da administración que accede e

promociona por mérito e capacidade.
Comunicación formal: Utilización de documentación escrita que permita control estricto da

legalidade dos procedementos.
Control: procedementos de disciplina e control.

- A regulación do emprego público na burocracia.
- Requirimentos de preparación técnica e acceso por mérito e capacidade.
- Regulamentación de acceso, promoción, retribución, réxime disciplinario etc.
- Responsabilidades inherentes ao cargo non ao individuo (non propiedade do cargo).
- Sometemento á norma, lle outorga certa independencia respecto dos poderes públicos.
Vantaxes do modelo burocrático. Precisión, previsibilidade, racionalidade, continuidade.
Que críticas lle podemos formular ao paradigma burocrático?
- Excesiva rixidez de procedementos e estrutura: incapacidade de adaptarse a entornos

cambiantes.

- Excesiva especialización: incapacidade para traballar de maneira transversal.
- Estruturas xerárquicas excesivamente longas que favorecen a aparición de redes de
poder informal.
- Dificultade de reforma: cada crise solvéntase aumentando o tamaño.
- A división entre políticos e burócratas.
Na práctica non se produce a férrea división entre decisión (política) e execución

(burocracia): os/as burócratas teñen unha posición permanente a diferencia do persoal
político; teñen gran experticia sobre o funcionamento da administración e os seus ámbitos de
intervención; teñen un importante papel no Estado xestor (xestionan recursos, teñen contacto
directo coa cidadanía etc.). O rol dos burócratas no ciclo de políticas públicas:
A influencia dos burócratas no proceso de implementación. Os programas amosan unha gran

diferencia entre o deseño e os resultados e impacto que finalmente se conseguen. Hai que ter
en conta cando deseñamos un programa a pluralidade de actores que interveñen nel: os
intereses que teñen, as resistencias que xeran, etc. O persoal de ventanilla (street-level
bureaucrats) é determinante para que un programa teña éxito ou fracase.
Análise de políticas públicas: importante combinar enfoques top-down (característico do
paradigma burocrático) co enfoque bottom- up (importancia do aparato administrativo e
doutros actores externos).
Diferencias entre osburócratas tradicionais e os directivos/as públicos segundo Moore:
Vantaxes de adoptar a perspectiva dun directivo/a público.
- A nova xestión pública: os cambios no contexto.
Crise económica anos 70: diminución dos recursos públicos nunha administración que está
acostumada ao seu aumento ilimitado. Complexización da axenda pública: dificultade da
administración para abordar problemas públicos complexos e ser dinámica. Aumento das
expectativas cidadás respecto á súa eficacia.
Neoliberalismo: incremento do descrédito da labor do Estado fronte á revalorización do papel

do mercado e da sociedade civil. Cuestionamento do modelo administrativo burocrático.

Cuestiónanse os límites e tamaño da administración. New Deal e construción dos
sistemas de benestar: expansión do sector público non só como axente de provisión de
benestar senón tamén como xerador directo de bens e servizos á cidadanía. Construción dun
discurso crítico en torno á idea de que o Estado sobrepasara os seus límites adecuados e debía
retraerse a un tamaño máis modesto.
Cuestiónanse os métodos de organización e prácticas de xestión. Revalorización do

mercado e os instrumentos da xestión privada (Ronald Reagan,Margaret Thacher).
mInsastifación cidadá ante o desempeño dos gobernos: burocracias con estructuras
escleróticas; persoal funcionario desapegado das preocupacións cotiás da xente; regras
excesivas e procesos lentos e ineficaces.
Xurde neste entorno de ideas económicas e políticas favorables ao mercado e recelosas do

Estado. Primeiras experiencias (Nova Zelanda, Inglaterra e Australia) suxerían que había un
núcleo de iniciativas comúns e certa coherencia conceptual. Xiro drástico nas doutrinas
administrativas (Hood, 1995):
- Da feitura das políticas ás habilidades xerenciais.

- Do énfase nos procesos ao énfase nos produtos.

- Das xerarquías ordenadas a un esquema de maior competencia na provisión de
servizos públicos.
- De sistemas homoxéneos de pago á sistemas con variación
- Dun servicio público uniforme e incluínte a unha estrutura diversa, con máis énfase
nos contratos de prestación de servizos.
Novos instrumentos de xestión: Autonomía xerencial (en detrimento da regulación detallada);

promoción da competencia e incorporación de mecanismos de mercado (subcontratación,
pagos diferenciados, incentivos ao desempeño..) na organización do sector público.
Orixe intelectual da Nova Xestión Pública:
- Teoría da elección pública (Public Choice): o escepticismo fronte aos instrumentos

tradicionais de xestión; a vontade de introducir mecanismos de mercado (contrapeso
fucionariado); o interese por construír sistemas de incentivos para o persoal
funcionario.
- Xerencialimo (managerialism): a demanda de maior liberdade de xestión; a

orientación cara a función directiva do goberno; gran parte da linguaxe.

A lexitimidade de resultados: a orientación cara o cidadán-cliente determina que a
lexitimidade pase de ser soamente legal-racional (procesos) e se oriente tamén cara os
resultados (eficacia, satisfacción, etc.).
Nova xestión pública nos Estados Unidos: o informe gore. Anos 90: identificación dos
problemas da burocracia extensiva (too much bureaucracy) e da necesidade de cambiar a
cultura organizativa. Cambios clave: cambiar cara un sistema onde as persoas respondan por
conseguir resultados; poñer aos clientes primeiro; empoderar ao persoal da administración
para conseguir resultados; conseguir un mellor goberno con menos gasto e menos tamaño da
administración.

A Nova Xestión Pública agrupa diferentes correntes e modelos de xestión que vertebran un
novo paradigma denominado “postburocrático” (Barzelay, 1998). Desregulación.
Axencialización: novas entidades que prestan servizos públicos cun maior grao de autonomía
e flexibilidade na xestión e controladas polo goberno en base a resultados. Privatización:
cambio da provisión dun servizo por parte da admón. a provisión por parte do mercado.
Externalización (contracting out): establecemento de relación contractual entre a
administración e unha entidade privada que provee un servizo. Ética na xestión pública. A
participación cidadá, etc.
Correntes neoempresariais: representan a maioría da literatura e resultan ser a fonte de

inspiración directa dun significativo número de equipos de goberno das nosas
administracións. Características (Ramió, 2001): filosofía de “non remar”, facer que os outr@s
“remen”; fomentar a mutación das administracións públicas; adopción da linguaxe e os
conceptos do sector privado; redución da relación entre a Administración e a cidadanía á
relación Administración-clientes; fragmentación da Administración en unidades máis
pequenas. Todo o anterior materializase en organismos que teñen unhas formas xurídicas
afastadas en maior ou menor grao do Dereito Público.

Correntes neopúblicas: características (Ramió, 2001): reforzar o concepto de cidadanía;
reforzar os valores do "público" entre os empregados/as públicos; recoñecer novos dereitos
con garantía á cidadanía; ter como horizonte a satisfacción da cidadanía na utilización dos
servizos públicos; aprobar e organizar novos servizos públicos; actuar con principios e
valores como a universalidade e a igualdade; incrementar a calidade e o número de servizos
públicos; definir claramente que ámbitos da xestión pública poden ser obxecto de
externalización e cales non poden selo desde a perspectiva das necesidades e dereitos da
cidadanía.

Problemas ou críticas a estas dúas formas de interpretar a xestión pública.
Correntes neoempresariais:
- Problemas para vincular o Estado Relacional co Estado de Benestar: algúns servizos

públicos prestados por organizacións privadas poden xerar efectos asimétricos sobre a
cidadanía.
- Unha administración que non “rema” pode perder o control da nave.
- Confúndense medios con fins (tecnoloxías da información, indicadores de xestión...).
- Téndese a formular obxectivos de actuacións públicas sen compromisos concretos.
- Reducir a condición de cidadá a cliente/a é un paso atrás: obviase o contrato social e
político.
- Inspirarse na xestión privada é un erro conceptual grave.
- Impúlsanse organismos que teñen unhas formas xurídicas afastadas do Dereito
Público.
- A presión impositiva sobre a cidadanía para obter uns recursos é estable na súa
totalidade.
- Increméntanse os requisitos e a complexidade dos baremos para a utilización dos
servizos públicos.
- A fragmentación e a empresarialización do sector público poden provocar corrupción.
Corrientes neopúblicas:
- Adoptar como eixos básicos da xestión pública a igualdade, a participación, a cultura

pública, a regulación e o ríxido control dos servizos públicos externalizados utilizase
como escusa ao non conseguirse, por déficit de medios técnicos, unha xestión
flexible, eficaz e eficiente.
- No fondo, detrás da defensa dos valores públicos atópanse actores acomodados que
teñen como obxectivo a supervivencia dun modelo burocrático que satisfai as
necesidades particulares dos empregados/as públicos e non da cidadanía.
Principais achegas na práctica da nova xestión pública.
Redución do tamaño do sector público (merma do tamaño, recursos, ámbitos e influencia

do sector público).
Descentralización das organizacións (derribo do monopolismo e xigantismo das

organizacións públicas, aproximación das entidades aos centros de decisión e á sociedade).
Aplanamento das xerarquías ( eliminación de niveis xerárquicos e xefaturas intermedias,

incremento de órganos staff para facilitar a coordinación..).
Ruptura do monolitismo e especialización (creación de entidades máis pequenas e

adaptadas ao entorno, sistema de axencias -unidades xestoras independentes das centrais-).
Desmantelamento da estrutura estatutaria (ruptura ou cuestionamento da estrutura

estatutaria tradicional dos empregados/as públicos, novas políticas de persoal).
Clientelización (cambio radical na orientación dos servizos: o/a cliente non é alguén sobre o
que se exerce autoridade, senón alguén a quen se serve).
Avaliación (rendición de contas) (acento nos resultados da xestión, so se pode avaliar aquilo
que se mide, importancia da avaliación polo desempeño, a retribución debe estar ligada ao
desempeño, á motivación e a competencia).
Cambio cultural (hai que xestionar a cultura, o cambio cultural pretende romper a rixidez
que xeran os roles e a inercia..).

Tema 3. O sistema político-administrativo de España (I):
A Administración na Constitución de 1978. Goberno e Administración Xeral do Estado.
Goberno e Administración xeral do estado. Análise de como se imbrica a esfera política e

administrativa na cúpula da administración no caso español. As formas de goberno: ¿cal é a
relación entre o poder lexislativo e o executivo?
O parlamentarismo e o equilibrio de poderes. Nos sistemas parlamentaristas clásicos o
poder lexislativo tiña gran peso e capacidade de decisión. O xurdimento do Estado de
Benestar determina o incremento do peso dos executivos polas importantes labouras de
xestión de servizos, recursos etc. que pasa a realizar o goberno (o Estado xestor vs o Estado
regulador).
O parlamentarismo no sistema político español. Sistema político español na CE:
A xefatura do Estado: Corona - Art. 56. 1. El Rey es el Jefe del Estado, símbolo de su unidad
y permanencia, arbitra y modera el funcionamiento regular de las instituciones, asume la
más alta representación del Estado español en las relaciones internacionales, especialmente
con las naciones de su comunidad histórica, y ejerce las funciones que le atribuyen
expresamente la Constitución y las leyes. 3. La persona del Rey es inviolable y no está sujeta
a responsabilidad. Sus actos estarán siempre refrendados en la forma establecida en el
artículo 64, careciendo de validez sin dicho refrendo, salvo lo dispuesto en el artículo 65, 2.
A elección do presidente/a do goberno - Art. 99. 1. Después de cada renovación del

Congreso de los Diputados (...) el Rey, previa consulta con los representantes designados por
los Grupos políticos con representación parlamentaria, y a través del Presidente del
Congreso, propondrá un candidato a la Presidencia del Gobierno. 2. El candidato propuesto
conforme a lo previsto en el apartado anterior expondrá ante el Congreso de los Diputados
el programa político del Gobierno que pretenda formar y solicitará la confianza de la
Cámara. 3. Si el Congreso de los Diputados, por el voto de la mayoría absoluta de sus
miembros, otorgare su confianza a dicho candidato, el Rey le nombrará Presidente.

¿Cales son as atribucións do presidente/a? No caso español a figura do presidente/a
correspóndese cun primus inter pares. Atribucións: dirección e coordinación da acción do
goberno; establecemento do programa de goberno; capacidade de disolver as cámaras e de
convocar eleccións; propoñer o nomeamento por parte do rei dos ministros e ministras. Na
práctica obsérvase a crecente tendencia cara a presidencialización do poder executivo a través
de factores como a creación do Ministerio da Presidencia estable ou o aumento do tamaño do
Gabinete do Presidente/a. O Ministerio de Presidencia realiza tarefas de asistencia,
coordinación interministerial, relación coas Cortes, etc. O gabinete constitúe o equipo político
e técnico que asesora ao presidente/a. A inexistencia de gobernos de coalición contribuíu a
reforzar o peso do presidente/a. Os gobernos foron ben en maioría ou ben en minoría con
acordos de investidura ou acordos puntuais con partidos minoritarios.
O goberno: funcions: de dirección política (política interior e exterior, dirección da

administración civil e militar); potestade regulamentaria (capacidade de aprobar disposicións
xerais (Real Decreto, Orde Ministerial, etc) e elaborar proxectos de lei.
O goberno: composición: Artículo 98. 1. El Gobierno se compone del Presidente, de los

Vicepresidentes, en su caso, de los Ministros y de los demás miembros que establezca la ley.
2. El Presidente dirige la acción del Gobierno y coordina las funciones de los demás

miembros del mismo, sin perjuicio de la competencia y responsabilidad directa de éstos en su
gestión.
Como se estruturan os ministerios? Ley 40/2015, de 1 de octubre, de Régimen Jurídico del

Sector Público Artículo 57. 1. La Administración General del Estado se organiza en
Presidencia del Gobierno y en Ministerios, comprendiendo a cada uno de ello uno o varios
sectores funcionalmente homogéneos de actividad administrativa. 3. La determinación del
número, la denominación y el ámbito de competencia respectivo de los Ministerios y las
Secretarías de Estado se establecen mediante Real Decreto del Presidente del Gobierno.
Ministerios: áreas departamentais cunha doble natureza: política: implementar o programa de

goberno no seu ámbito de actuación; administrativa: levar a cabo a xestión operativa do
departamento (orzamento, recursos humanos, establecemento de obxectivos etc.).
Competencias: poderes formalmente outorgados por lei ás autoridades públicas en cada
campo de actividade. A estructuración de ministerios no segundo goberno Rajoy e nos dous
gobernos de Sánchez - diferencias entre organigramas de goberno:

A que factores responden as diferentes estruturas dos gobernos? Reflexar a axenda de
goberno outorgando peso político a unha determinada política sectorial (ex. dotándoa de
ministerio propio). Amosar dinamismo e vontade de reforma. Responder aos cambios do
entorno (ex. Inmigración, axenda dixital, UE etc.).
Existen diferencias entre ministerios? Qué factores explican que teñan maior ou menor peso
dentro do goberno? Os diferentes ministerios presentan importantes diferencias en relación a:
centralidade en relación coa axenda do goberno (temas máis e menos
importantes/prioritarios); os orzamentos, persoal e recursos dispoñibles; o seu peso político e
capacidade de influencia en determinar as actuacións doutros ministerios (ex. Capacidade de
veto e de fiscalización do Ministerio de Facenda).
A estructura gubernamental: as diferencias entre departamentos. Temas consolidados:

ministerios máis antigos, con maior peso político e con máis recursos (exteriores, presidencia,
interior, economía e facenda, administracións públicas). Temas que gañan e perden
importancia na axenda gubernamental: ministerios máis recentes e con menos peso político
(ciencia e tecnoloxía, igualdade, servizos sociais, medio ambiente).
A importancia da situación no organigrama gobernamental. Aquelas temáticas en

consolidación poden gañar peso político e influencia se se vinculan a ministerios con maior
tradición ou a niveis xerárquicos superiores. Ex. Vinculación das políticas de igualdade a
Área de Vicepresidencia (era Sánchez) vs. a vinculación ao Ministerio de Sanidade e Servizos
Sociais (era Rajoy).
Como se toman as decisións no Consello de Ministros/as? Toma decisións en base a tres

principios xerais: departamentalidade (responsabilidade de cada ministro/a sobre o seu
ámbito de competencia); colexialidade (as decisións tómanse predominantemente por
consenso e os membros responden solidariamente ante as mesmas); confidencialidade (as
deliberacións son segredas).
O Consello de Ministros/as: os
órganos de apoio. Comisións delegadas:
formadas por representantes de varios
ministerios para abordar temas
transversais cun lugar relevante na
axenda de goberno.
Comisión Xeral de Secretarios/as de Estado e Subsecretarios/as (CGSES): creada en 1983
para estudar e preparar os asuntos que compoñan a orde do día do Consello de Ministros.
Clasifican cada tema nun índice valorando a pertinencia de que sexa preciso remitilo ao
consello de ministros/as para a súa deliberación.
A estructura interna dos ministerios. As administracións públicas na constitución de 1978:
o paradigma burocrático. Art 103: 1. La Administración Pública sirve con objetividad los
intereses generales y actúa de acuerdo con los principios de eficacia, jerarquía,
descentralización, desconcentración y coordinación, con sometimiento pleno a la ley y al
Derecho. Principios de funcionamiento na CE: eficacia (lograr obxectivos); legalidade (actuar
con pleno sometemento á lei e velar polo cumprimiento do ordenamento xurídico);
obxectividade (actuar con neutralidade, profesionalidade e equidade).

Órganos superiores dos Ministerios. Nomeamento discrecional
por parte do superior en función do criterio de confianza política.
Está suxeito ao principio de idoneidade (incompatibilidade,
conflito de intereses, etc.). Teñen como responsabilidade establecer
os plans de actuación da área da súa competencia e a supervisión
da súa execución.
Órganos directivos dos ministerios.

Nomeamento discrecional entre persoal
funcionario de carreira de calquera
administración do Estado (excepto Sec.
Xeral, Dir. Xeral motivadamente). Está
suxeito ao principio de idoneidade. Exercen
tarefas referidas á execución de políticas e á
xestión de recursos.

- A estrutura da administración xeral do Estado.
A administración periférica: a desconcentración territorial. Para a execución da acción de
goberno en todo o territorio a administración dispón de delegacións territoriais dos diferentes
ministerios. A acción de goberno na administración periférica está dirixida por os
delegados/as do goberno nas Comunidades Autónomas, os subdelegados/as do goberno nas
provincias.

A administración exterior. Órganos e institucións que levan a cabo a acción de goberno no
exterior.

Sector público institucional. Entidades que se crean baixo fórmulas orzamentarias e
xurídicas máis áxiles e adaptadas a obxectivos diversos. Teñen personalidade xurídica propia
pero están suxeitas a control por parte dun departamento ministerial. Exemplo: Instituto de la
Mujer (Organismo Autónomo); Renfe e ADIF (entidades públicas empresariais).
As políticas de austeridade: a CE. Artículo 135. 1. Todas las Administraciones Públicas

adecuarán sus actuaciones al principio de estabilidad presupuestaria. 2. El Estado y las
Comunidades Autónomas no podrán incurrir en un déficit estructural que supere los
márgenes establecidos, en su caso, por la Unión Europea para sus Estados Miembros (...) 3.
(...) El volumen de deuda pública del conjunto de las AAPP en relación con el PIB del Estado
no podrá superar el valor de referencia establecido en el Tratado de Funcionamiento de la
Unión Europea. Ley Orgánica 2/2012, de 27 de abril, de Estabilidad Presupuestaria y
Sostenibilidad Financiera. Artículo 3. Principio de estabilidad presupuestaria. 2. Se entenderá
por estabilidad presupuestaria de las Administraciones Públicas la situación de equilibrio o
superávit estructural. Artículo 13. Instrumentación del principio de sostenibilidad financiera.
1. El volumen de deuda pública, definida de acuerdo con el Protocolo sobre Procedimiento
de déficit excesivo, del conjunto de AAPP no podrá superar el 60 por ciento del PIB nacional
expresado en términos nominales, o el que se establezca por la normativa europea.

Creación en 2012 da Comisión de Reforma de las Administraciones Públicas (CORA)
adscrita ao Ministerio de Facenda e Administracións Públicas. Reformas para a estabilidade
orzamentaria e a sostemento financeiro: control mensual da execución de orzamentaria de
todas as administracións públicas (central, autonómica, local); medidas de control do déficit
público.
As políticas de austeridade: o principio de eficiencia. Reformas para a eficiencia do gasto no

emprego público: diminución do emprego público (ex. reducción taxa reposición);
conxelación salarial; diminución días libre disposición e días adicionais por antigüidade, etc.
Reformas para a racionalización do tamaño do sector público:
- Principio: 1 administración = 1 competencia.

- Evitar duplicidades entre niveis territoriais (clarificar reparto de competencias) ou
entre organismos (fusionar organismos).
- Diminuir o tamaño do sector público institucional.
A xestión orientada aos resultados: implantación de novos sistemas de índices de eficacia,

calidade e eficiencia; instrumentos para a mellora da calidade no funcionamento das
administracións públicas. Exemplo: consolidación de instrumentos como as Cartas de
Servizos do Ministerio de Educación y Formación Profesional.

Tema 4. O sistema político-administrativo de España (II):
Goberno e Administración das Comunidades Autónomas.
Downloading power: proceso de descentralización.
¿Por que se crean niveis institucionais intermedios como as CCAA? Razóns para a creación
de mesogobernos:

- Democracia: control do poder estatal (check and balance).
- Eficacia: resposta á complexidade das políticas públicas e/ou ao número de
habitantes.
- Identidade: resposta á diversidade identitaria.
Goberno e administración das Comunidades Autónomas. Análise de como se imbrica a

esfera política e administrativa na cúpula da administración no caso das CCAA.
Características esenciais do Estado Autonómico. División funcional do poder: quen fai qué
e cómo? Distribución territorial do poder: cantos niveis de goberno hai? cal é a relación entre
ambos? a qué nivel de goberno se fai qué e como? qué competencias ten cada un?
Dimensións para a análise da distribución territorial do poder: Estados unitarios vs. Estados
federales. Descentralización vs. Centralización. Simetría vs. Asimetría. Uninacional vs.
Plurinacional. Competitivo vs. Cooperativo.
O Estado Autonómico segundo as diferentes dimensións da distribución territorial do poder:

Perspectiva descriptiva: Como é o Estado Autonómico? Que nos di o coñecemento
acumulado ao respecto? Perspectiva normativa: Como debería ser o Estado Autonómico?
Que propostas políticas ou académicas hai ao respecto?
O eixo unitario- federal: tipos ideais de modelo de estado. O modelo de Estado ven definido
polo texto constitucional.
Modelo territorial español. Non ten cabida nos tipos ideais. Sitúase no continuum unitario-
federal nun punto intermedio: federalismo imperfecto; estado federal na práctica; estado
federalizante; estado federo-regional; etc.

Que características ten e cales lle
faltan ao Estado Autonómico
español para ser considerado
formalmente federal?

CE 1978: o modelo de Estado desconstitucionalizado. Art. 2: “La constitución se fundamenta
en la indisoluble unidad de la nación española, patria común e indivisible de todos los
españoles, y reconoce y garantiza el derecho a la autonomía de las nacionalidades y regiones
que la integran y la solidaridad entre todas ellas”. A CE unicamente define dúas vías de
acceso ao autogoberno e una división inicial de competencias entre Estado e CCAA. Abre un
proceso, non establece un modelo. O modelo institucional do Estado Autonómico e o mapa
territorial final serán definidos a través doutras normas: Estatutos de Autonomía (bloque de
constitucionalidade); Sentencias do Tribunal Constitucional; Normas marco estatais.
Máis alá do deseño incluído na Constitución, que poder é efectivamente exercido polo nivel
sub-estatal? Vén determinado pola lexislación, a Constitución e a práctica política: sobre
cantos ámbitos ten capacidade de lexislar a rexión? Que nivel de responsabilidade ten nas
tarefas administrativas? Que grao de autonomía financeira ten?
Alto nivel de descentralización en España. As comunidades autónomas teñen competencias

lexislativas e executivas en moitos ámbitos (educación, sanidade, servizos sociais etc.). O
núcleo do Estado de Benestar está descentralizado. Pódense analizar os reximenes de
benestar autonómicos de maneira comparada.

Reparto competencial na CE. Art. 149. Listado de competencias exclusivas do Estado (rel.
Internacionais, defensa, etc.). Art. 148 Listado de competencias que poden ser asumidas polas
Comunidades Autónomas. Art. 149.3. Cláusula residual: as materias non atribuidas
expresamente ao Estado poderán corresponder ás Comunidades Autónomas, se así o
establecen os seus propios Estatutos.
O nivel de autonomía das CCAA respecto á recadación de impostos e determinación do gasto

é máis limitada. A excepción son os territorios forais (País Vasco e Navarra).
Cambios no nivel de descentralización na última década. A centralización a través do

control do gasto público. A aplicación das políticas de austeridade implicou a implantación
de dinámicas centralizadoras cun maior control do goberno central sobre as políticas
económica e financeira (Colino, 2013).

Intervención financiera da autonomía catalana. Orden HFP/878/2017, de 15 de septiembre,
por la que se publica el Acuerdo de la Comisión Delegada del Gobierno para Asuntos
Económicos de 15 de septiembre de 2017. Adoptar nuevas medidas adicionales para
garantizar en la Comunidad Autónoma de Cataluña la prestación de los servicios públicos en
defensa del interés general, en los términos que a continuación se recogen, y garantizar el
cumplimiento de la Constitución y las leyes. El artículo 135 de la Constitución española
dispone que todas las Administraciones Públicas adecuarán sus actuaciones al principio de
estabilidad presupuestaria que (...) supone un límite constitucional a la autonomía financiera.
Para garantizar el cumplimiento de dicho principio constitucional, las directrices de
cooperación y coordinación debe darlas el Estado. Orden HFP/878/2017, de 15 de
septiembre, por la que se publica el Acuerdo de la Comisión Delegada del Gobierno para
Asuntos Económicos de 15 de septiembre de 2017: "Mientras se mantenga la actual
situación que amenaza el correcto funcionamiento de la Hacienda Pública y pone en riesgo
el interés general, a través del presente Acuerdo, se dictan instrucciones a la Comunidad
Autónoma para evitar que se financien actividades contrarias al ordenamiento jurídico
vigente y asegurar que la financiación que tiene como origen la Hacienda del Estado, se
destina al pago de los sueldos y salarios de losempleados públicos, la sanidad, la educación
y los servicios sociales, como servicios públicos fundamentales".

A suspensión da autonomía catalana. Resolución de 27 de octubre de 2017, de la Presidencia
del Senado, por la que se publica el Acuerdo del Pleno del Senado, por el que se aprueban las
medidas requeridas por el Gobierno, al amparo del artículo 155 de la Constitución.
"Acordado el cese del Presidente, del Vicepresidente y de los Consejeros de Gobierno, el
ejercicio de sus respectivas funciones en orden a la organización de los Departamentos de la
Generalitat de Cataluña (...) corresponderá igualmente al Gobierno de la Nación o a los
órganos o autoridades creados o designados por el Gobierno de la Nación en sustitución de
aquéllos".
- O eixo simetría-asimetría.
Tipos de asimetrías entre unidades constitutivas: asimetrías de facto (feitos obxectivos que
diferencian ás rexións entre si (lingua, xeografía, economía etc.)); asimetría de iure
(diferencias entre as rexións recollidas pola lexislación (competencias diferentes, réxime de
financiación diferente, linguas co-oficiais etc.)).
Asimetrías no estado autonómico:
- De facto: poboación, extensión, insularidade, linguas, cultura, identidade, sistema de

partidos.
- De iure: CCAA de vía lenta e de vía rápida, réxime de financiación común e foral,
cabildos insulares e deputacións forais, rexime fiscal canario, linguas.

Vías de acceso á autonomía:
Réximenes de financiamento autonómico:

Común Foral
As CA combinan fontes de recursos en As CA e/ou as Diputacións Forais regulan o

forma de transferencias e de recadación de seu réxime tributario e recadan a maior
tributos propios. parte dos impostos e taxas.
Establécese un cupo/aportación para

Sistema de financiamento plurianual. contribuir aos gastos do Estado e á
solidaridade interterritorial.
Deben existir asimetrías de iure?
Si Non
Permite acomodar as diferencias Incompatible co principio de igualdade

e diminuír o conflicto. entre os/as cidadáns e os territorios.
Permite organizar territorios diversos. Potencia a ineficiencia.
Pode adoptarse no tránsito a unha Risco de

situación de simetría (UE). desintegración.
Asimetrías de output. Diferencias en termos de marco institucional, políticas públicas, etc.

entre CCAA que son resultado do exercicio do autogoberno. Non confundilas coas asimetrías
de iure (diferencias de trato entre CCAA establecidas normativamente).
- O eixo uninacional - plurinacional.
En ocasións non se produce unha congruencia entre Estado (polity) e nación (demos ou
comunidade política). 1 Estado < varias nacións desintegradoras →tensións. Varios estados >
1 nación unificadora →tensións.
O sistema de partidos e o cleavage territorial. Existencia de partidos rexionalistas,
nacionalistas e independentistas. Presencia de sistemas de partidos autonómicos con
características diferenciadas.
Modelo constitucional aberto. “España está destinada a vivir el debate constitucional como
parte de la vida política diaria, en lugar de (como ocurre en Alemania) como algo que se
resuelve una vez en cada generación” (Keating, 2009).
As administracións das Comunidades Autónomas. España país cuasi-federal,
descentralizado, asimétrico e plurinacional. As administracións das CCAA xestionan ao redor
do 40% do gasto público total e contan con aproximadamente 1’5 millóns de empregados/as
públicos (aprox. 50%). Xestionan ámbitos clave do Estado de Benestar.
O isomorfismo institucional. A estructura, cultura e principios organizativos das

administracións autonómicas replicaron as provintes da Admón. Xeral do Estado. Razóns:
transferencia de persoal funcionario da AGE ás CCAA; necesidade de creación rápida de
estructuras administrativas para poder exercer as competencias adquiridas.
O marco normativo das administracións autonómicas. Principios xerais establecidos na

CE para todas as administracións públicas. Estatutos de Autonomía. Normas marco estatal
(ex. Estatuto do Empregado Público). Normativa que lles dá desenvolvemento (Ex. Galicia:
Lei 16/2010 de organización e funcionamento da administración xeral e o sector público
autonómico de Galicia, Lei 2/2015 emprego público de Galicia).
Os gobernos das Comunidades Autónomas. Todas as CCAA replicaron a forma de

goberno parlamentarista prevista para as CCAA de vía rápida. Artículo 152 CE: (...) la
organización institucional autonómica se basará en una Asamblea Legislativa, elegida por
sufragio universal, con arreglo a un sistema de representación proporcional (...) un Consejo
de Gobierno con funciones ejecutivas y administrativas y un Presidente, elegido por la
Asamblea, de entre sus miembros (...). El Presidente y los miembros del Consejo de Gobierno
serán políticamente responsables ante la Asamblea.
O presidente/a. Elexido/a pola asamblea lexislativa. Constitúe un primus inter pares: define
o programa de goberno; decide número e denominación das consellerías; disolve as cámaras
e convoca eleccións; etc.
O consello de goberno: compoñentes. Consello de goberno está formado por Presidente/a,

Vicepresidente/as ou Viceconselleiros e Conselleiros/as. Os/as conselleiros/as exercen a
dirección política e administrativa de cada departamento.
O consello de goberno: a departamentalización. Os ámbitos de actuación adoitan replicar

os existentes no goberno central. Algunhas CCAA (ex. Comunidad Valenciana) xeraron
consellería innovadoras, inspiradas nas últimas tendencias de modernización administrativa
(a gobernanza e o goberno aberto).

Departamentalización das consellerías. Contan cunha estrutura administrativa que
reproduce o modelo de departamentalización estatal, xunto cos seus niveis xerárquicos o seu
contido funcional. Tres tipos de órganos:
- Órganos superiores: definen a estratexia e establecen os programas de actuación.

- Órganos directivos: impulsan a consecución dos obxectivos estratéxicos, executan e
controlan os programas de actuación específicos, realizan tarefas de estudo e
asesoramento, dirixen os servizos, etc..
- Órganos inferiores ou unidades administrativas: prestan apoio aos órganos de
dirección das consellarías e realizan tarefas operativas.
Os órganos das administracións autonómicas: a xerarquía. A estructuración dos órganos

superiores, directivos e inferiores varía ampliamente entre as CCAA. Podemos topar diversos
niveis de politización polo cal os criterios de nomeamento por confianza política abarcan
niveis xerárquicos diferenciados.
O principio de coordinación. Creación de comisións interdepartamentais para mellorar a

coordinación e xestionar políticas transversais (ex. Igualdade). Creación de comisións
intergubernamentais para mellorar a coordinación co nivel local.

A estructura das administracións autonómicas:
Administración periférica das CCAA. As CCAA de maior tamaño contan con delegacións
provinciais dependentes das diferentes consellerías. Experimentaron un proceso de
desconcentración territorial similar ao da AGE.

Administración exterior. O Estado ten competencia exclusiva en materia de relacións
internacionais pero as sentencias do TC amparan a acción exterior das CCAA en ámbitos
competenciais recollidos nos seus estatutos. Obxectivos: participación das CCAA nos asuntos
europeos; cooperación ao desenvolvemento; cooperación transfronteriza; asistencia a
cidadáns no exterior; etc. Consolidación nos estatutos de autonomía de segunda xeración.
Problemáticas nas administracións das Comunidades Autónomas (Colino, 2017).

Administración lenta, moi burocratizada e con dificultade para traballar de maneira
transversal. Tamaño excesivo do sector público autonómico: permite empregar fórmulas de
xestión máis flexibles, dificulta labouras de control e dá maior espacio ao clientelismo e a
corrupción, contratación de persoal excesivamente baseada en criterios de confianza
(politización), convivencia réximes de contratación de persoal diferenciados con menor peso
do persoal funcionario de carreira que na AGE.
Tipos de empregados/as públicos:
- Funcionario de carreira: en virtude de nomeamento legal, están vinculados a unha

Admón. Pública por unha relación estatutaria regulada polo dto. administrativo para o
desempeño de servizos profesionais de carácter permanente.

- Funcionario Interino: nomeados de forma temporal por razón xustificadas de
necesidade e urxencia para facer función propias dos funcionarios/as de carreira.
- Persoal laboral fixo e temporal: relación contractual coa administración que pode ser
fixa ou temporal.
- Persoal eventual: nomeado con carácter temporal para labouras de asesoría (non
dependen de proceso de oposición).

Tema 5. O sistema político-administrativo de España (III):
Goberno e Administración das Entidades Locais.
A regulación da administración local na CE. Artigo 140. A Constitución garante a

autonomía dos municipios. Estes gozarán de personalidade xurídica plena. O seu goberno e
administración corresponde aos seus respectivos Concellos. Artigo 141. 1. A provincia é
unha entidade local con personalidade xurídica propia, determinada pola agrupación de
municipios e división territorial para o cumprimento das actividades do Estado (...). 2. O
goberno e a administración autónoma das provincias estarán encomendados a Deputacións ou
outras Corporacións de carácter representativo.
Os municipios. Artigo140 CE. O seu

goberno e administración correspóndelles

ós seus respectivos concellos, integrados
polos alcaldes (as) e mailos concelleiros
(as). Os concelleiros serán elixidos polos
veciños (as) do municipio mediante
sufraxio universal, igual, libre, directo e
secreto, na formaestablecida pola lei. Os
alcaldes serán elixidos polos concelleiros
ou polos veciños. A lei regulará as
condicións nas que proceda o réxime de
concello aberto.
Presidencialización: a figura do alcalde/sa forte (strong mayor). Preside o pleno e exerce a

xefatura do goberno e da administración municipal. Ten voto de calidade en caso de empate e
conta con importantes atribucións.
Ley 57/2003, de 16 de diciembre, de medidas para la modernización del gobierno local:
- Dirigir, inspeccionar e impulsar los servicios y obras municipales.

- El desarrollo de la gestión económica de acuerdo conel Presupuesto aprobado,
disponer gastos dentro de los límites de su competencia, concertar operaciones de
crédito (...).
- Aprobar la oferta de empleo público de acuerdo con el Presupuesto y la plantilla
aprobados por el Pleno, aprobar las bases de las pruebas para la selección del personal
y para los concursos de provisión de puestos de trabajo y distribuir las retribuciones
complementarias que no sean fijas y periódicas.
- Desempeñar la jefatura superior de todo el personal, y acordar su nombramiento y
sanciones, incluida la separación del servicio de los funcionarios de la Corporación y
el despido del personal laboral, dando cuenta al Pleno, en estos dos últimos casos, en
la primera sesión que celebre.
- Ejercer la jefatura de la Policía Municipal.
Organización
administrativa
municipal. Tipoloxía:

Réximes especiais segundo o tamaño do municipio.
O concello aberto. Para municipios de ata 100 habitantes ou aqueles onde a localización
xeográfica ou a mellor xestión dos seus intereses o fagan aconsellable. Estrutura: Alcalde/sa;
Asemblea veciñal.
Municipios de gran poboación. Para municipios +250 mil habitantes e capitais de provincia
de +175mil habitantes. Estrutura organizativa ampliada: órganos superiores (alcalde/sa, xunta
de goberno etc.) e órganos directivos (coordinadores/as de concellería, directores/as xerais
etc.). Desconcentración territorial: deberán crear distritos para impulsar a participación cidadá
na xestión municipal.
Desconcentración territorial: os distritos. Problemáticas. Excesivo número de concellos,

que non se conseguiu racionalizar como se fixo moitos países. Existen máis de 8.000
concellos e o 84% teñen menos de 5000 habitantes.

Isto dificulta a provisión de determinados servizos e fai necesaria a creación doutros entes
supramunicipais. Os concellos non teñen capacidade técnica para afrontar a súa xestión e a
utilización dos recursos é pouco eficiente (incremento do custe).
Perspectiva comparada. A maioría de Estados que contan cun so nivel de goberno territorial
son relativamente pequenos en canto a superficie e poboación e cun número reducido de
municipios (Chipre, Estonia, Luxemburgo, Malta, Letonia ou Eslovenia). Os Estados con
dous niveis de goberno adoitan ser algo máis grandes en poboación ( Austria, Dinamarca,
Grecia, Hungría, Países Baixos, etc). Aqueles que contan con tres niveis de entes territoriais
son os países máis grandes en canto a poboación e extensión territorial ( Alemaña, España,
Francia, Italia, Polonia, Reino Unido). En moitos Estados, as grandes cidades disfrutan dun
estatus especial reforzado no sistema administrativo local asumindo un maior número de
funcións que os municipios de menor tamaño, como por exemplo en Alemaña, Reino Unido,
Hungría ou Poloña.
As competencias dos municipios. Comp. xerais propias dos municipios (veñen

determinadas por lei e exércense en réxime de autonomía, aínda que en coordinación con
outras administracións); competencias delegadas (atribuídas por delegación por parte do
Estado ou das CCAA).

Lei 7/1985, de 2 de abril, Reguladora das Bases do Réxime Local. Na práctica a
adscrición de competencias foi interpretada de maneira expansiva. “El Municipio, para la
gestión de sus intereses y en el ámbito de sus competencias, puede promover toda clase de
actividades y prestar cuantos servicios públicos contribuyan a satisfacer las necesidades y
aspiraciones de la comunidad vecinal” (art. 25.1). El Municipio ejercerá, en todo caso,
competencias, en los términos de la legislación del Estado y de las Comunidades Autónomas,
en las siguientes materias:
- Seguridad en lugares públicos.

- Ordenación del tráfico de vehículos y personas en las vías urbanas.
- Protección civil, prevención y extinción de incendios.
- Ordenación, gestión, ejecución y disciplina urbanística; promoción y gestión de
viviendas…
- Patrimonio histórico-artístico.
- Protección del medio ambiente.
- Abastos, mataderos, ferias, mercados y defensa de usuarios y consumidores.
- Protección de la salubridad pública.
- Participación en la gestión de la atención primaria de la salud.
- Cementerios y servicios funerarios.
- Prestación de los servicios sociales y de promoción y reinserción social.
- Suministro de agua y alumbrado público; servicios de limpieza viaria, de recogida y
tratamiento de residuos,...
- Transporte público de viajeros.

- Actividades o instalaciones culturales y deportivas; ocupación del tiempo libre;
turismo.
- Participar en la programación de la enseñanza y cooperar con la Administración
educativa ... (art. 25.2)
Los Municipios por sí o asociados deberán prestar, en todo caso, los servicios siguientes:
- En todos los Municipios: Alumbrado público, cementerio, recogida de residuos,
limpieza viaria, abastecimiento domiciliario de agua potable, alcantarillado, acceso a
los núcleos de población, pavimentación de las vías públicas y control de alimentos y
bebidas.
- En los Municipios con población superior a 5.000 habitantes, además: Parque público,
biblioteca pública, mercado y tratamiento de residuos.
- En los Municipios con población superior a 20.000 habitantes, además: Protección

civil, prestación de servicios sociales, prevención y extinción de incendios,
instalaciones deportivas de uso público y matadero.

- En los Municipios con población superior a 50.000 habitantes, además: Transporte
colectivo urbano de viajeros y protección del medio ambiente". (art. 26.1)
Disparidade estrutural entre as competencias atribuídas e as exercidas realmente e a

falta de recursos financeiros para facer fronte a ambas.
Expansión dos ámbitos

de actuación dos
municipios: Para a
abordaxe de problemas
públicos novos e novas
demandas sociais, os
municipios españois
foron expandindo os
ámbitos sectoriais de
intervención.

Lei 27/2013, do 27 de decembro, de racionalización e sustentabilidade da
Administración local. A reforma do artigo 135 da Constitución española e (...) a Lei
orgánica 2/2012, do 27 de abril, de estabilidade orzamentaria e sustentabilidade financeira,
que esixe novas adaptacións da normativa básica en materia de administración local para a
adecuada aplicación dos principios de estabilidade orzamentaria, sustentabilidade financeira
ou eficiencia no uso dos recursos públicos locais.
O marco de actuación da Lei 2/2012. Establece que os seus principios reitores afectan a
todos os poderes públicos (prioridade pago da débeda, déficit, etc.), incluíndo as corporacións
locais. “Las Corporaciones Locales deberán mantener una posición de equilibrio o superávit
presupuestario.” “El volumen de deuda pública (...) límite se distribuirá de acuerdo con los
siguientes porcentajes, expresados en términos nominales del PIB nacional: 44 por ciento

para la Administración central, 13 por ciento para el conjunto de Comunidades Autónomas y
3 por ciento para el conjunto de Corporaciones Locales.”
Problemáticas a abordar pola Ley 27/2013. Duplicidade na prestación de servizos;

exercicio de competencias non atribuidas; sistema competencial complexo que fai que se
desdebuxe a responsabilidade dos gobernos locais; falta de financiamento axeitado para
abordar tantas competencias. Principios:
Os municipios prestarán servizos non obrigatorios cando os obrigatorios estean garantidos,

non existan duplicidades coas competencias autonómicas e se cumpran os criterios de
estabilidade orzamentaria e sustentabilidade financeira.
A disminución da autonomía local. A nova regulación

interprétase dende certas perspectivas como un proceso
de diminución da autonomía local.
Ex. Restrinxindo de maneira moi estrita as competencias

en certos ámbitos (ex. Asistencia social)
As provincias. División territorial con longa tradición en España (1833) e que actuou como
articulación social, económica etc. nos territorios periféricos. Conxunto de municipios
definido pola división territorial nacional para a prestación de servizos estatais. A CE
consérvaas e institúeas como ente local xunto cos municipios.
Deputacións provinciais. Órgano que asume o goberno e a administración do ámbito

territorial da provincia. A lei establece que a organización provincial de todas as Deputacións
debe comprender: presidente, vicepresidentes, Comisión de Goberno, Pleno, Órganos
encargados do estudo, informe ou consulta dos asuntos que teñen que ser sometidos á
decisión do Pleno, e o seguemento da xestión do Presidente, a Comisión do Goberno e os
Deputados que ostentan delegacións (sempre que a lexislación autonómica non prevea unha
forma organizativa distinta neste ámbito...).

As deputacións de réxime común: estructura de goberno. Cada provincia está dividida en
zonas electorais (partidos xudiciais). Os/as deputados provinciais elíxense de maneira
indirecta. Asígnase no de deputados/as a cada zona segundo poboación. Repártense os
escanos segundo no de votos de cada partido nas municipais. Os concelleiros/as municipais
de cada partido político asignan os postos de deputado/a.
O pleno elixe ao Presidente/a da Deputación → O Presidente nomea vicepresidente/s e

membros da Comisión de Goberno.
As deputacións de réxime común: as competencias. Ampliadas pola Lei 27/2013 para

realizar un uso máis eficiente do gasto público e combater as externalidades de ter moitos
municipios pequenos (economías de escala): cooperación, asistencia e coordinación entre
municipios para que presten servizos obrigatorios; cooperación e asistencia nos restantes
servizos; asistencia e cooperación técnica, xurídica, etc.; prestación de servizos de carácter
supramunicipal.
Deputacións de réxime especial. Territorios históricos de Álava, Guipúzcoa e Vizcaya:

Deputacións Forais. Provincias insulares: Cabildos canarios, Consejos Insulares Baleares.
Comunidades Autónomas uniprovinciais carecen de deputacións.
As deputacións forais: estructura de goberno. Teñen potestade normativa en materia

tributaria e de aprobación de orzamentos e plans.

Outras entidades supramunicipais. A CE recolle a posibilidade de crear outro tipo de
entidades supramunicipais máis alá das deputacións. LRBRL 1985. Gozan, asimismo, de la
condición de Entidades Locales: a) Las Comarcas u otras entidades que agrupen varios
Municipios, instituidas por las Comunidades Autónomas de conformidad con esta Ley y los
correspondientes Estatutos de Autonomía; b) Las Áreas Metropolitanas; c) Las
Mancomunidades de Municipios.
Entidades locales en España, 2018.
Os consorcios en Galicia. Máis do 90% dos municipios participan nun consorcio. Ocúpanse
da prestación de servizos de transporte, subministro de auga, recolección de residuos, etc.


Apuntes Fundmentos

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Apuntes Fundmentos

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

administraciAn-pAoblica.

Fundamentos de Ciencia Política y de la Administración I

1º Grado en Ciencias Políticas y de la Administración Pública

Reservados todos los derechos.

Administración pública: estudo do conxunto de organizacións que conforman o aparato

"Administración pública" ten diversos significados segundo os diferentes "observatorios" que

Reservados todos los derechos.

Tradicionalmente, a Ciencia Política abordou a Administración Pública coma un problema de

- O carácter representativo (democrático) da Administración.

Debate clásico sobre a dicotomía entre administración e política (proposto

Os órganos políticos toman as decisións e os órganos administrativos execútanas con

- É posible analizar a política desde a teoría de sistemas.

Reservados todos los derechos.

- Ambiente intrasocial: outros sistemas que pertencen á sociedade ademais do político

- Ambiente extrasocial: sociedade internacional.

Compoñentes do sistema político:

- En resposta ao contexto xéranse un conxunto de demandas e apoios que se agregan a

- Esa xestión deriva na elaboración e implementación de políticas públicas

si lees esto me debes un besito

- A administración pública é un sub-sistema do sistema político.

- Forma parte da polity, do conxunto de institucións estables para a toma de decisións

Reservados todos los derechos.

Parte especializada no estudo do subsistema administrativo, que analiza as súas

si lees esto me debes un besito

A posición da administración pública no

Perspectiva descriptiva. Perspectiva normativa.

Como é a administración pública? Cal debe ser o rol da AP?

Como funciona? Debe ter tamaño maior ou menor?

Cal é súa estrutura? Debe ter máis ou menos recursos?

Reservados todos los derechos.

A administración pública como variable: a perspectiva explicativa.

A perspectiva aplicada. As análises sobre a administración pública teñen tamén un claro

Como se pode conseguir un mellor rendemento do persoal das administracións públicas?

si lees esto me debes un besito

- A administración pública con posterioridade á II Guerra Mundial sofre un notable

- Aumentan os ámbitos onde se desenvolven políticas públicas.

- Increméntase o gasto público e a intervención estatal da economía (políticas

- O poder descentralízase no territorio e créanse administracións públicas en novos

Reservados todos los derechos.

Desenvolvemento dos Estados de Benestar. Cal debe ser o papel do Estado e da

Desmercantilizar: servizo ou ben que deixa de ser

Desfamiliarizar: servizo ou ben que deixa de ser provisto

Os novos ámbitos de actuación. No século XX, cambian as demandas da cidadanía sobre os

A provisión de servizos vinculada ao traballo remunerado. A finais do século XIX e

Pilares do Estado de Benestar. Enténdese ademais que o Estado

Reservados todos los derechos.

si lees esto me debes un besito

Según Sping-Andersen, a combinación de distintos factores políticos e económicos nas

Reservados todos los derechos.

- Cal é o nivel centralidade do mercado na producción de benestar?

- Liberais: desgravacións fiscais para os gastos en garderías (incentivamos o recurso ao

- Conservador: subsidio directo por fillo/a (incentivamos de maneira indirecta o traballo

- Socialdemócrata: educación universal e gratuíta de 0 a 3 anos (desfamiliarizamos e

si lees esto me debes un besito

- O Estado non se considera o axente máis eficaz e

Os valores postmaterialistas e a expansión dos ámbitos de actuación a finais do s. XX.

Cambios socioeconómicos → Cambios culturais (sistema de valores)

Os valores post materialistas:

Reservados todos los derechos.

Cambio cara os valores da autoexpresión:

O cambio de valores ten a súa

Os novos movementos sociais xurdidos

Cambios non rol da Administración Pública: en resposta ao cambio de demandas e apoios