Ucho jest narządem słuchu i równowagi. Dzięki niemu
odbieramy wrażenia dźwiękowe, rozpoznajemy natężenie dźwięku i kierunek, z którego dochodzi. Ucho składa się z trzech części: ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego.
Ucho zewnętrzne to ta część ucha, którą widać na zewnątrz.
Tworzą go małżowina uszna i przewód słuchowy, który prowadzi w głąb ucha . Małżowina uszna ma charakterystyczne fałdy i wypukłości, służące do skupiania się fal dźwiękowych.
Ucho środkowe to wypełniona powietrzem komora, oddzielona
od środowiska zewnętrznego błoną bębenkową. W tej komorze znajdują się trzy kosteczki słuchowe: młoteczek, kowadełko i strzemiączko. Są to najmniejsze kości w organizmie. Strzemiączko ma około 3 milimetrów długości, a młoteczek około 8 milimetrów. Ucho środkowe jest połączone z jamą gardła za pomocą trąbki słuchowej. U dzieci jest ona krótka i szeroka, dlatego częściej niż u dorosłych dochodzi u nich zapalenia ucha środkowego przy infekcjach górnych dróg oddechowych.
Ucho wewnętrzne jest zbudowane z: błędnika, w którym
wyróżnia się m.in. ślimak oraz trzy kanały półkuliste. Ślimak jest odpowiedzialny za odbieranie bodźców dźwiękowych, natomiast kanały półkuliste - za odbieranie o położeniu ciała.
Docierające do ucha fale dźwiękowe wywołują drgania
błony bębenkowej, które są następnie przenoszone na kosteczki słuchowe. Dźwięki, wydawane przez drgające przedmioty, mogą się różnić wysokością i natężeniem. Tony niskie wydaje gitara basowa lub perkusja, tony wysokie wydają dzwonki lub piszczałki. Wysokość dźwięków zależy od częstotliwości drgań i jest mierzona w hercach (Hz). Jeden herc to jedno drgnięcie na sekundę ( 1 Hz = 1 drgnięcie / sekundę ).
Ucho człowieka może rejestrować dźwięki od 20 do 20 000 Hz.
Poszczególne osoby mogą słyszeć dźwięki w różnych zakresach. Znacznie większe różnice występują między zakresami dźwięków słyszanych przez zwierzęta.
W uchu wewnętrznym, obok ślimaka, znajdują się trzy kanały
półkuliste, odpowiedzialne za równowagę ciała. Ich ułożenie w trzech płaszczyznach prostopadłych do siebie pozwala na odbieranie informacji o położeniu ciała. Na wewnętrznej powierzchni kanałów półkulistych występują komórki czuciowe z rzęskami. Podczas zmian pozycji ciała płyn wewnętrznych kanałów się porusza, ziarnistości uciskają rzęski komórek czuciowych. To powoduje powstanie impulsu nerwowego, który przesyłany do mózgu, jest interpretowany. Mózg otrzymuje informację o położeniu ciała i dostosowuje do tego pracę mięśni odpowiedzialnych za pozycje ciała w danej chwili. Umożliwia to utrzymywanie równowagi.
Alkohol zakłóca działanie móżdżku, czego konsekwencją są
m.in. problemy z utrzymaniem równowagi przez osoby będące pod jego wpływem.
Hałas to zbyt głośne i uciążliwe dźwięki o bardzo dużym
natężeniu. Nadmierny hałas może doprowadzić do uszkodzenia komórek dźwiękowych. Objawem może być przejściowe osłabienie słuchu, np. po wysłuchaniu głośnego koncertu.
Poziom natężenia dźwięku mierzy się w decybelach. Wyjątkowo
głośne dźwięki (powyżej 120 dB), takie jak np. dźwięk wybuchu petardy, mogą być przyczyną trwałych uszkodzeń narządu słuchowego. Upośledzenie słyszenia może być wynikiem uszkodzenia struktur w uchu zewnętrznym (np. zatkania przewodu słuchowego), w uchu środkowym (np. pęknięcia błony bębenkowej) lub w uchu wewnętrznym (np. zniszczenia komórek zmysłowych w ślimaku). Gruchota może być również skutkiem zmian chorobowych nerwu słuchowego lub ośrodka słuchu w mózgu.
Współcześnie na głuchotę cierpią nie tylko przedstawiciele
niektórych uciążliwych zawodów, ale także młodzi ludzie. Do tego schorzenia przyczynia się długotrwałe słuchanie muzyki na słuchawkach oraz częste, przebywanie w pomieszczeniach gdzie jest głośno. Należy więc, ze względu na swój słuch, unikać miejsc hałaśliwych i ograniczyć słuchanie głośnej muzyki przez słuchawki. Jest niedopuszczalne, aby w ten sposób słuchali muzyki rowerzyści czy kierujący samochodem, gdyż to zagraża bezpieczeństwu nie tylko ich samych, ale także innych osób.
ZAPAMIĘTAJ !!!
- Ucho jest narządem słuchu i równowagi
- Fala dźwiękowa przechodzi przez małżowinę uszną i przewód
słuchowy, po czym wprawia w drgania błonę bębenkową i kosteczki słuchowe. Drgania są przenoszone do ślimaka, co wyzwala impulsy nerwowe, które są przewodzone do mózgu nerwem słuchowym.
- W ośrodku słuchu w korze mózgowej powstaje wrażenie słyszenia
- Człowiek słyszy dźwięki w innym zakresie niż zwierzęta
- Impulsy płynące z kanałów półkulistych błędnika dostarczają do
mózgu informację o położeniu ciała, co umożliwia zachowanie równowagi - Ucho wewnętrzne jest odpowiedzialne za utrzymywanie właściwej postawy ciała oraz informuje o jego położeniu