‫کینزیولوژی‬ ‫جلسه دوم‬

‫در این جلسه تمرکز اصلی مباحث بر روی بررسی و مطالعهِ ساختار و عملکرد مفاصل بدن است‬

‫از چپتر ‪ 2‬کتاب نیومن تحت عنوان ‪ basic structure and function of human joints‬برای ارایه مطالب اینجلسه استفاده شده‬
‫است‬

‫‪(arthrology‬مفصل شناسی)‪:‬‬

‫یکی از مهم ترین پیش نیاز ها برای تشخیص و طراحی برنامه درمانی در مشکالت مفصلی است‪..‬شما وقتی ساختار و عملکرد مفصل را بشناسی‬
‫‪ ،‬عملکرد نرمال مفصل را در حرکات بشناسی ‪،‬طبیعتا موقعی که مشکلی برای مفصل پیش بیاد راحتتر میتونید مشکل را ‪( detect‬مشاهده)‬
‫بکنید و بر اسا س مشکل پیش امده میتونید برنامه درمانی موثر ی طراحی بکنید‪ ،‬ولی در مقابل اگر ساختار و عملکرد مفصل مورد نظر را‬
‫نشناسیم ‪،‬نحوه حرکتش را در زنجیره و دامنه حرکتی نشناسیم ‪،‬طبیعتا هنگامی که این مفصل با مشکل و اختاللی مواجهه بشود‪،‬شما نمیتوانید‬
‫مشکل را به درستی پیدا کنید و همچنین به درستی براش برنامه درمانی طراحی بکنید‪.‬‬

‫یکی از راه هایی که براساس ان مفاصل بدن را ‪( classifiy‬طبقه بندی) می کنند‪،‬پتانسیل حرکت داشتن یا نداشتن اون مفصل است بر همین‬
‫اساس مفاصل بدن به ‪ 2‬گروه کلی ‪ synarthroses:1:‬و ‪ diarthroses:2‬تقسیم می شوند‬

‫براساس نوع بافت همبندی که اطراف مفصل رو فرا میگیرد و ما به آن ‪ prearticular connective tissue‬می گوییم ‪،‬مفاصل‬
‫‪ synarthroses‬به ‪ 2‬گروه تقسیم می شوند‪:‬‬

‫‪( fibrous:1‬فیبری)‬

‫‪( cartilagious:2‬غضروفی)‬

‫مفصل ‪ synarthroses‬چیست؟؟‬

‫مفصلی است که بین ‪ 2‬یا چند استخوان یا اجازه حرکت نمی دهد یا اجازه حرکت خیلی کمی می دهد‬

‫‪:synarthoses fibrous‬‬

‫نوعی از ‪ synarthroses‬است که توسط با فت همبند متراکم و با درصدی باال کالژن ساپورت و حمایت میشود‬

‫اینقدر بافت همبند وکالژن زیاد دارد که اجازه حرکت را نمی دهد یا اینکه خیلی جزعی است مثال شایع ایننوع مفصل‪distaltibiofibular‬‬
‫است که به سین دسموز معروف است‪.‬‬
‫‪21‬‬
‫استاد ملهمی‬ ‫جلسه دوم‬
‫مفاصلی که غشای بین استخوانی (‪ ) interesous membrane‬دارند هم از نوع مفاصل فیبری هستند‪..‬‬

‫‪ : synathroses cartilage‬مفصل سین ارتروزی هستند که بافت همبندی که انها را فرا گرفته از نوع فیبرو کارتیلیج منعطف است یا‬
‫هیالین کارتیلیج است‪ .‬بعضی وقت ها درصدی از کالژن هم در آنها پیدا می شود‬

‫مثال شایع این مفاصل معموال در ‪( midline‬خط مرکزی بدن) هستند‪ ،‬مثل سمفیز پوبیس (حرکت بسیار جزئی وریز)و مفاصل بین مهره‬
‫ها در ‪. spine‬‬

‫*مفصل ‪ synarthroses‬بطور کلی وظیفه اش این است استخوان ها را محکم درکنار همدیگر فیکس نگه دارد ونیرو ها را از ان عبور بدهد‬
‫‪،‬یعنی یکی از بهترین نوع مفاصل برای ‪ transfer‬نیروها میباشد‬

‫همانطور که گفته شد مفاصل ‪ synarthroses‬معموال توسط ‪ pre articular tissue‬خیلی خوب ساپورت میشوند ‪،‬بنابراین چون ساپورت‬
‫خوبی دارند ‪،‬اجازه حرکت نمی دهند یا اگر بدهند حرکت خیلی کم‪.‬‬

‫مفاصل ‪diarthroses‬‬

‫مفاصلی هستند که اجازه حرکت متوسط تا زیادی رو به ما می دهند ‪ .‬این مفاصل یک ‪ cavity‬یا محفظه ای دارند ک مایع ساینویال در ان‬
‫محفظه قرار میگیرد به همین دلیل به این مفاصل ‪ synovial،‬هم میگویند‪..‬‬

‫*جالب است بدانید اکثر مفاصل سیستم ‪ musculo skeletal‬بدن ما از نوع مفاصل ‪ synovial‬هستند‬

‫هر مفصل ‪ synovial‬هفت ایتم زیر را دارد‪:‬‬

‫‪synovial fluid:۱‬‬

‫‪articular cartilage:2‬‬

‫‪joint capsule:۳‬‬

‫‪synovial memebrane:۴‬‬

‫‪ligaments:۵‬‬

‫‪blood vessle:۶‬‬

‫‪sensory nerves:۷‬‬

‫‪(articular cartilage:‬غضروف مفصلی)‬

‫دو انتهای استخوانی تشکیل دهنده در مفاصل ساینویال را غضروف مفصلی تشکیل می دهد‪.‬‬

‫‪( joint capsule:‬کپسول مفصلی)‪:‬‬

‫الیه هایی از بافت همبند که اطراف مفصل را فرا می گیرند ‪،‬در مفاصل ساینویال ‪ 2‬الیه دارند ‪:‬الیه بیرونی و خارجی فیبری است که تشکیل‬
‫شده از بافت همبند متراکم است که وظیفه اش ساپورت مفصل و محتوای داخل مفصل است‪.‬نقش محافظت و ساپورتیو دارد‬

‫‪22‬‬
‫کینزیولوژی‬ ‫جلسه دوم‬
‫الیه داخلی آن را که غشای ساینوویال یا ) ‪ (synovial membrane‬گفته در این غشا سلولهای ویژه ای وجود دارند که مایع ساینویال را‬
‫تولید و ترشح می کنند ‪،‬مایعی شفاف و رنگش به زردی می خورد و خیلی جزئی خاصیت ویسکوزی دارد (تقریبا مشابه موقعی که تخم مرغ‬
‫را میشکنیم یک مایع نیمه شفاف سفیدی در تخم مرغ هست تقریبا شبیه مایع ساینویال است)‬

‫اینمایع میاد روی سطح مفصلی قرار می گیرد ‪،‬آن ها را کاور می کند‬

‫به همین دلیل میاد و اصطحکاک بین سطوح مفصلی را حین حرکت به کمترین حد خودش کاهش می دهد‬

‫مایع ساینویال یک منبع تغذیه ای مهم برای ‪articular cartilage‬به شمار می رود وقتی میاد روی ‪ articular cartilage‬قرار میگیرد‬
‫‪،‬باعث تغذیه بهتر به آن میشود‬

‫‪( ligaments‬رباط ها)‪:‬‬

‫نوعی از بافت همبند هستند که از مفصل محافظت می کنند و وظیفه ترمز برای مفصل دارند‪ .‬یعنی زمانی که حرکت اسیب‬
‫رسان(‪)excessive‬در مفصل است ‪،‬لیگامنت ها ‪(tight‬محکم ) می شوند و جلوی ادامه ان حرکت را برای مفصل میگیرند‬

‫و لیگامانهای ‪ extera capsular‬تقسیم میشوند‪..‬‬ ‫لیگامنت ها به ‪ 2‬گروه ‪ :‬کپسوالر یا مفصلی‬

‫‪:capsular ligamen‬‬

‫الیه هایی از قسمت فیبری کپسول ضخیم می شوند (یعنی لیگامنت مربوط به همون قسمت فیبری است) و تشکیل لیگامنت کپسوالر میدن‬

‫در مفصل ‪ glenohumeral‬ازشون زیاد داریم ‪.‬‬

‫در مفصل زانو نیز بخشی از ‪( medial colatral ligamment‬قسمت عمقی اش) کپسوالر است‪..‬‬

‫لیگامنت های ‪ extera capsular‬خیلی ارتباط مستقیمی با خود مفصل ندارند‬

‫مثال از روی مفصل رد می شوند ولی بطور غیر مستقیم مفصل را از حرکت اسیب رسان یا ‪ excessive‬محافظت می کنند ‪.‬‬

‫‪(blood vessle:‬عروق خونی)‬

‫عروق به مفصل نفوذ می کنند و باعث خون رسانی به مفصل و الیهِ غشای سینویال مفصل می شوند‬

‫‪2۳‬‬
‫استاد ملهمی‬ ‫جلسه دوم‬
‫‪( sensory nerves‬اعصاب حسی) ‪:‬‬

‫اعصاب حسی در الیه خارجی و فیبری کپسول و همچنین عضالت و لیگامنت ها قرار می گیرند و حس درد و(‪ ) properioception‬را برای‬
‫مراکز باالتر از خودشون مخابره می کنند‪..‬‬

‫عملکرد مفاصل بدن ما خیلی متنوع است به همین دلیل ممکن است درمفاصل سینویال مختلفی که در بدن وجود داره عالوه بر ‪ ۷‬ایتم قبل‬
‫‪،‬یکسری ایتم های اضافه تری را هم درمفاصل ببینیم‪ :‬همچون‪:‬‬

‫‪ : intra-articular discs ۱‬دیسک بین مفصلی‬

‫‪ : intra_articular menisci 2‬مینیسک های بین مفصلی‬

‫این دو بین سطوح مفصلی قرار می گیرند و تجانس و چفت شدن دو سطح مفصلی را افزایش می دهند‬

‫وقتی تجانس افزایش پیدا بکند ‪،‬این دو سطح مفصل کامل تر در هم فرو می رود و این ها می توانند نیروهای بیشتری را روی خو تحمل کنند‬
‫و دیگه فشار در یک نقطه زیاد نمی شود ‪،‬سطحی که فشار میتونه روش پخش بشه ‪،‬سطح افزایش پیدا کرده و فشار کمتر روش اعمال میشه‬
‫و یعنی قابلیت پخش نیروی بیشتری رو پیدا می کند‪..‬‬

‫بنابراین اسیب کمتری به مفصل می رسد‪..‬‬

‫مینیسک ها را در مفصل ‪ tibiofemoral‬داریم ( زانو)‬

‫دیسک را در ‪ distal radioulnar‬و ‪ temperomadibulaar‬داریم‬

‫‪:peripheral labrum:۳‬‬

‫یک حلقه ‪ fibrocartilage‬است که گودی حفره مفصلی و ‪ concavitiy‬را بیشتر می کند تا جزء محدب بتواند راحت تر در حفره قرار‬
‫بگیرد‬

‫دو جا لبروم داریم‪:‬‬

‫یکی مفصل ‪ gleno humeral‬دور حفره ی‪ glenoide‬و دومی مفصل ‪ hip‬و دور حفره استابلوم‬

‫حفره ‪ glenoide‬و حفره استابلوم را یک حلقه رینگ شکل از جنس فیبروکارتیلیج رویش نصب می کننند تا مفصل عمیق تر و گودتر‬
‫بشود بتواند راحت تر جز محدب را بپذیرد‬

‫‪( fat pads:‬پد های چربی)‬

‫در زانو زیاد داریم و در مفصل ارنج ‪..‬معموال بین ‪ 2‬الیه کپسول قرار می گیرند‪.‬یعنی همانطور که در تصویر گویاست ‪،‬بین الیه فیبروز و الیه‬
‫غشای سینویال قرار می گیرند‬

‫این ها کپسول ها را ضخیم می کنند و از این طریق سطح ‪ non articular‬را برای کاور شدن توسط غشای سینویال کم می کنند‬

‫با توجه به شکل تصور بکنیم ‪ fat pad‬نبود ‪،‬سطح غشای سینویال بیشتر میشد و به عقب می امد ‪،‬مایع ساینویال بیشتری ترشح می شد ‪.‬حاال‬
‫اگر ‪ fat pad‬وجود داشته باشه دیگر مایع ساینویال نمیاد قسمت ‪ fat pad‬را پر بکند‬

‫* بنابر این ‪ fatpad‬ها باعث می شوند کار غشای ساینویال برای ترشح مایع ساینویال و کاور شدن سطح ‪ non articular‬راحت تر صورت‬
‫گیرد‪.‬‬
‫‪2۴‬‬
‫کینزیولوژی‬ ‫جلسه دوم‬
‫البته ‪ fat pad‬ها یک بدی دارند اگر انها ضخیم بشوند خودشان میشوند علت ایجاد درد و عالیم پس خودشان ممکنه اسیب رسان باشند‬

‫‪bursa:‬‬

‫در مفصل شانه و زانو زیاد هستند بورس بخشی از غشای ساینویال است کهمیاد نقش محافظت کننده رو برای بافت های مفصل ایفا می کنند‬
‫‪.‬بصورت کیسه ای پر از مایع ساینویال است‬

‫بورسا ب ین تاندون و استخوان یا بین کپسول و لیگامنت قرار می گیرد‪.‬خود بورس هم اگر ملتهب بشود هم میتواند درد و عالیم ایجاد بکند‬
‫مثال بارز ان بورس ساب اکرومیال در زیر اکرومیون درمفصل شانه است که اگر سر استخوان ‪ humerus‬زیاد به بورس ‪ tention‬وارد بکند‬
‫‪،‬این بورس ملتهب میشود و یک حالت پاتولوژیک برای ما ایجاد می کند به نام‬ ‫و بر اثر ‪ compertion‬های پشت هم‬
‫‪ subacromialbursitis‬یعنی التهاب بورس ساب اکرومیون‬

‫‪:synovial plicae‬‬

‫در زانو زیاد داریم‪.‬‬

‫قسمت اضافی غشای سینویال اند که اینها روی هم همدیگر تا خورده اند و حالتی همچون چروک پارچه دارند‪.‬عملکرد نرمال اینها برای این‬
‫است که حین حرکت موقعی که مفصل باز میشود‪،‬این چروک ها باز میشوند تا الیه ساینوویال کمبودی از لحاظ کم کردن اصطحکاک بینمفصلی‬
‫نداشته باشد ولی خود اینها هم میتوننن باعث ایجاد مشکل بشوند مثال اگر چروک ها روی هم زیاد بشوند و ضخیم بشوند وچسبنده شوند‬
‫‪،‬خودشان ملتهب میشوند و علت درد هستند‬

‫‪Diarthroses:synovial joints‬‬

‫عکس سمت چپ مفصل زانو را نشان می دهد به ‪ fat pad‬ها دقت کنید ‪ .‬یک بورس را داریم‪Intra articular meniscus .‬‬

‫را ببینید این ها تجانس را در سطح مفصلی زیاد می کنند‪..‬‬

‫در شکل وسط درمفصل ‪ glenohumeral‬لبروم را مشاهده کنید که حفره ‪ glenoide‬را عمیق میکند در شکل سمت راست بورس را‬
‫نگاه کنید سمت راست بروس ساب اکرومیال در شکل مشخص است اگر سر استخوان بازو خیلی ‪ compretion repetitive‬به بورس‬
‫وارد بکند باعث ملتهب شدن بورس و علت درد می شود‪.‬رینگ ابی رنگ دور حفره گلونویید لبروم است‪.‬‬

‫به دلیل اهمیت خیلی باالیی که مفاصل ساینویال وشناخت حرکتشون برای ما دارد‬

‫و برای اینکه راحت بتوانیم حرکتشان را بشناسیم ‪،‬مفاصل را بر اساس شباهتشان به قطعات مکانیکی هم تقسیم بندی می کننند‬
‫‪2۵‬‬
‫استاد ملهمی‬ ‫جلسه دوم‬

‫‪( hing joint:‬مفصل لوالیی)‬

‫مفصلی است که شییه لوال عمل میکند‬

‫لوال یک پین مرکزی دارد و ‪ 2‬تا صفحه بر حول این پینمرکزی حرکت انجام میدهند ‪..‬مثال بارز آن ‪ humero ulnar‬است‪،‬که اینمفصل‬
‫یک پینمرکزی دارد وحرکت عمود بر پین انجام می شود مثال دیگر مفاصل )‪ ip (inter phalangeal‬در دست است‬

‫‪pivot joint:2‬‬

‫مثالش دستگیره در است‬

‫یکپین مرکزی داریم ولی بر خالف مفصل ‪ hinge‬که حرکت صفحات موبایل عمود بر پین است ‪،‬اینجا حرکت صفحات موبایل موازی با پین‬
‫انجام میشه که یادآور حرکت ‪ spine‬برای ما است که مثالش در بدن مفصل ‪ proximal radio ulnar joints‬است مثال دیگرش مفصل‬
‫‪ atlanto -axial‬در ناحیه ‪ cervical‬است‬

‫‪2۶‬‬
‫کینزیولوژی‬ ‫جلسه دوم‬
‫‪( ellipsoid joint:۳‬مفصل بیضی شکل)‬

‫در این مفاصل یکجز مقعر فلت و یک جز محدب فلت داریم‬

‫این نوع مفاصل ‪ by planar‬هستند (یعنی حرکت را در ‪ 2‬صفحه اجازه می دهند انجام بشود‪).‬بخاطر اینکه اینها تقریبا فلت هستند اجازه‬
‫حرکت ‪ spine‬را به هیچ طریقی نمیدهند یعنی حرکت ‪ spine‬در این مفاصل به شدت محدود است‬

‫مثال شایع این نوع مفاصل ‪ radio carpal‬است که اجازه ‪ extention ,abduction,adduction،flextion‬میدهد ولی زمانی که‬
‫میخواد مفصل حرکت ‪ spine‬رو انجام بده ‪،‬مفصل قفل میشود وگیر می کند پس حرکت فقط در ‪ 2‬صفحه انجام می شود و ‪ spine‬انجام‬
‫نمیشود‪..‬‬

‫‪( ball and socket joint:4‬مفاصل گوی کاسه ای )‬

‫این نوع مفاصل یک حفره عمیقی دارند که اون جز محدب در اون حفره جای میگیره که این مفصل را در ‪ gleno hemural‬و ‪ hip‬فقط‬
‫داریم در مفصل شانه اجزایی همچون لبروم نیز به این مفصل اضافه می شوند تا گودی جزع مقعر افزایش پیدا بکند و جزء محدب راحت تر‬
‫جا بگیرد‪.‬‬

‫این نوع مفاصل در ‪ ۳‬صفحه به حرکت ازادی می دهند و همچنین قابلیت انجام حرکت ‪ spine‬هم دارند پس این مفاصل به راحتی و بدون‬
‫اینکه ‪ dislocation‬اتفاق بیفتد ‪،‬این مفاصل حرکت ‪ spine‬دارند‬

‫‪2۷‬‬
‫استاد ملهمی‬ ‫جلسه دوم‬
‫‪(plane joint:5‬مفاصل صفحه ای)‬

‫این مفاصل از ‪ 2‬جز فلت یا تقریبا فلت تشکیل میشوند‪..‬حرکاتی که انجام می دهند حرکات )‪slide(translation‬و ‪ rotation‬یک جزع بر‬
‫روی جزء دیگری است مثال بارز مفصل ‪ carpo methacarpal‬انگشت های ‪ 2‬تا ‪ ۵‬است که این مفاصل از نوع صفحه ای میباشند‪.‬‬

‫‪Saddle joint:‬‬
‫نوع دیگری از مفاصل سینویال که در بدن وجود دارد و البته بسیار جالب و زیبا است مفصل ‪ saddle‬یا زینی شکل میباشد که همانطور که‬
‫در تصویر مشاهده میشود نام گذاری این مفصل به علت شباهت داشتن به زین انجام میشود‪.‬اگر یک زین را از نمای ‪ Anterior‬به ‪posterior‬‬
‫نگاه کنیم مقعر است اما اگر از مدیال به لترال نگاه کنیم محدب است ‪ .‬دقت شود که این یک سطح مفصلی است یعنی در مفصل ‪saddle‬‬
‫یکی از سطوح مفصلی هم جز مقعر داردهم جز محدب‪.‬جز مفصلی مقابل هم که قرار است با این چفت شودآن هم جز محدب و مقعر دارد که‬
‫این اجزای دو سطح مفصلی با همدیگر چفت میشوند و شبیه به کسی هستند که روی زین نشسته است‪.‬یعنی نام گذاری این مفصل به دلیل‬
‫همین شباهت است‪.‬‬

‫مثال هایی که در بدن از این نوع مفصل داریم مفصل کارپومتاکارپال انگشت شست و مفصل استرنوکالویکوالر می باشند‪ .‬همانطور که در تصویر‬
‫دیده میشود این مفصل اجازه حرکت در دو صفحه را میدهد و حرکت اسپین در این مفصل محدود است (شکل ‪ B‬تصویر زیر)‬

‫‪Condyloid joint:‬‬
‫نوع دیگری از مفاصل ساینویال مفاصل ‪condyloid‬هستند ‪ .‬این مفاصل مفاصلی هستند که تقریبا شکل آنها مشابه گوی و کاسه است ولی‬
‫با این تفاوت که جزء مقعر مفصلی خیلی کم عمق است و خیلی ‪shallow‬است ‪ .‬معموال این مفاصل اجازه دو درجه ازادی میدهند و در دو‬
‫صفحه حرکت انجام میشود‪ .‬لیگامان ها یا تجانس کم بین سطوح مفصلی حرکت را در صفحه سوم محدود میکنند مثال هایی که از این مفصل‬
‫در بدن داریم یکی تیبیو فمورال یا مفصل زانو و یکی ‪ atlanto occipital‬است یعنی مفصلی که بین اکسیپیتال و مهره اول گردن تشکیل‬
‫میشود‪ .‬مفصل متاکارپوفاالنژیال)‪ )MP‬دست هم ‪ condyloid‬محسوب میشوند‬

‫حرکت این مفاصل بسیار به ساختار مفصل مدنظر بستگی دارد‪.‬مثال در مفصل زانو کندیل های فمور با حفره های کم عمق طبق تیبیال مفصل‬
‫میشوند‪ .‬منیسک ها در آن جا وجود دارند تا تجانس را افزایش دهند‪.‬این تقسیم بندی تشکیل شدن مفصل باعث میشود که حرکت فلکشن ‪،‬‬
‫اکستنشن وحرکت اگزیال روتیشن انجام گیرد اما حرکت ابدکشن و اددکشن به دلیل لیگامانهایی که وجود دارند ( در شکل پایین سمت راست‬
‫نشان داده شده اند) در واقع این لیگامان ها ‪ tight‬میشوند و این حرکات را محدود میکنند ‪ .‬پس این مفصل فقط میتواند حرکت فلکشن و‬

‫‪28‬‬
‫کینزیولوژی‬ ‫جلسه دوم‬

‫اکستنشن و تا درجاتی اگزیال روتیشن انجام بده د که این درجه کم اگزیال روتیشن که مفصل تیبیو فمورال میتواند انجام دهد برای ‪lock‬و‬
‫‪ unlocking‬مفصل زانو استفاده میشود‬

‫سخت است که ما بخواهیم تمام مفاصل ساینویال بدنمان را صرفا بخاطر نزدیکی شکل آن به یک قطعه مکانیکی اسم آن قطعه را روی آن قرار‬
‫دهیم‪ .‬مثال بگویم مفصل (‪ )hinge‬است یا مفصل ‪ plane‬است ‪ .‬به عنوان مثال مفاصل اینترکارپال و اینترتارسال در ناحیه پارا اگر بخواهیم‬
‫بر اساس شکل نام گذاری کنیم مفاصل ‪ plane‬هستند در اسالید های قبل گفته شد که مفاصل ‪plane‬حرکات ساده ‪translation‬و‬
‫روتیشن را انجام می دهند ‪.‬درصورتی که در واقعیت مفاصل اینتر تارسال واینتر کارپال حرکات خیلی پیچیده (‪ )multiplanar‬را انجام میدهند‬
‫بنابرین به سادگی نمیشود اسم مفصل ‪ plane‬را روی آنها بگذاریم ولی برای ساده سازی این مسئله و مطرح نشدن این پیچیدگی ها میگویند‬
‫دو نوع مفصل ساینویال در بدن داریم ( با چشم پوشی نسبت به مفاصل دیگر)‬

‫مفاصل ساینویال بدن ما یا ‪ ovoid‬هستند یعنی تخم مرغی شکل اند یا ‪(saddle‬زینی شکل) هستند‪.‬مفصل زینی در اسالید های قبل گفته‬
‫شد یک سطح مفصلی ‪ ،‬هم جزء محدب دارد هم مقعر که این ها بر یکدیگر عمود اند‪.‬‬

‫مفصل تخم مرغی مفصلی است که جزء محدب دارد و سطح مفصلی مقابل آن جزء مقعر دارد یا برعکس‪ .‬بر اساس این تقسیم بندی حرکات‬
‫اسالید و رول و اسپین را تعریف میکنند‪.‬‬

‫به عنوان ساده سازی تمام مفاصل ساینوویال در یکی از این دو گروه قرار میگیرند که اکثریت مفاصل ساینوویال ما بر اساس این تقسیم بندی‬
‫از نوع تخم مرغی هستند‪.‬پس سه تقسیم بندی برای مفاصل مشخص شد‬

‫‪)1‬براساس پتانسیل حرکت ‪ ،‬یک مفصل آیا پتانسیل حرکت دارد یا ندارد؟که بر این اساس مفاصل به دو دسته سین آرتروز و دی آرتروز تقسیم‬
‫بندی میشوند‬

‫‪) 2‬تقسیم بندی دیگری که گفته شد مربوط به مفاصل ساینویال که بر اساس نزدیکی شکل آن مفصل به شکل قطعات مکانیکی است‬
‫‪ ،ellipsoid،saddle.‬و (‪)...‬‬

‫‪)۳‬تقسیم بندی سومی که برای مفاصل ساینویال گفته میشود برای ساده سازی گفته میشود که مفاصل ساینویال یا ‪ ovoid‬هستند یا ‪saddle‬‬
‫که بیشتر مفاصل بدن ما بر اساس این تقسیم بندی ‪ovoid‬هستند( ‪)A=ovoid b=saddle joint‬‬

‫‪29‬‬
‫استاد ملهمی‬ ‫جلسه دوم‬

‫در خصوص ‪ axis of rotation‬یا محور چرخش گفتیم که مثال ‪ Hinge joint‬که شکل لوالی در را برای آن مثال زدیم هنگامی که در‬
‫باز و بسته میشود لوال فیکس است و در باز و بسته میشود ولی در مفاصل ما محور چرخش نیز حین انجام حرکت روتیشن استخواان ها حرکت‬
‫میکند ولی محاسبه حرکت محور چرخش و مشخص کردن جای لحظه ای آن محور کار آسانی نیست‪.‬‬

‫همانطور که در تصویر زیر دیده می شود نقاط قبل و بعد از انجام حرکت را به هم وصل میکنیم وروی آنها عمود میکنیم و دو خط را به هم‬
‫وصل میکنیم تا محور چرخش بدست بیاید ولی در محیط بالینی این عمل برای ما مقدور نیست‪ .‬برای اینکار باید عکس‬

‫‪ X-Ray‬پشت سر هم از بیمار گرفته شود و روی عکس محور چرخش در هر لحظه مشخص شود‪ .‬به همین دلیل اگر بخواهیم دقیق تر به‬
‫محور چرخش در بدنمان اشاره کنیم میگوییم ‪ .instantaneous axis of rotation‬یعنی محور چرخش در آن لحظه کجاست‬

‫اگر دوباره موقعیت استخوان عوض شد‪ ،‬میگوییم محور چرخش در این لحظه کجاست؟ محور چرخش مرتب حرکت میکند اگر شکل ‪ B‬را‬
‫ن گاه کنیم مسیر چرخش یک مسیر به شکل عصا است که به آن (‪ )evolute‬یا عصا میگویند‪.‬در محیط بالین این شکل را نمیتوانیم رسم‬
‫کنیم در اکثر مواقع نیاز داریم بدانیم محور چرخش کجاست مثال زمانی که میخواهیم گونیامتری انجام دهیم یا دامنه مفصل را اندازه گیری‬
‫کنیم باید گونیامترمان را روی مفصل و استخوان ها ست کنیم آنجا ما نیاز داریم بدانیم محور کجاست؟ مرکز را در کجا قرار دهیم؟برای ساده‬
‫سازی گفته میشود یک ‪ avrage‬را مرکز چرخش درنظر میگیرند و گفته میشود که همیشه مرکز چرخش در جز محدب مفصل است‪ .‬به‬
‫عنوان ساده سازی همیشه میگویند مرکز چرخش همیشه در جزء محدب سطح مفصلی قرار دارد‬

‫ویژگی های بافت شناسی‪:‬‬

‫‪ ۴‬نوع بافت اصلی در بدنمان وجود دارد که درتصویر زیر شکل آنها دیده میشود‪ .‬بافت همبند‪ ،‬بافت عضالنی‪ ،‬بافت عصبی و بافت اپتلیال یا‬
‫پوششی‪ .‬این ‪ ۴‬نوع بافت اصلی فقط در بدن وجود دارند که بافت همبند ساختار مفاصل‪،‬کپسول ها‪،‬لیگامان ها‪،‬تاندون‪ ،‬غضروف مفصلی‪،‬‬
‫فیبروکارتیلیج‪ ،‬استخوان و پد چربی را میسازد‪.‬به صورت کلی متریا ل تشکیل دهنده بافت همبند در بدن ما سه جز اصلی دارد ‪ :‬فیبر های‬
‫پروتئین‪ ،‬ماده زمینه ای‪ ،‬سلول ‪ .‬تمام بافت های همبند بدن ما اینها را دارند ‪.‬اینکه این ها به چه اندازه و چه نسبتی و چه ‪arrangment‬‬
‫(محل قرارگیری نسبت به یکدیگر) ویژگی های یونیکی به آن بافت همبند میدهند مثال کپسول یا لیگامان یا فیبروکارتیلیج یا حتی بافت‬
‫همبند طحال و کبد اینها همه سه جزء اصلی را دارند فقط نوع ترکیب بندی متفاوت است‪ .‬اندازه تغییر میکند ولی مواد تشکیل دهنده اصلی‬
‫تمام آن ها همین ‪ ۳‬جزئی است که گفته شد ‪.‬‬

‫‪۳0‬‬
‫کینزیولوژی‬ ‫جلسه دوم‬

‫شایع ترین فیبر های پروتئینی که ما د ر بافت همبند اطراف مفاصلمان داریم کالژن و االستین میباشند‪ .‬از بین انواع مختلفی که پروتئین‬
‫کالژن وجود دارد دو نوع اش در ‪ prearticular connective tissues‬خیلی شایع است کالژن نوع ‪ 1‬و کالژن نوع ‪.2‬‬

‫تفاوت این دو نوع کالژن در چیست؟ کالژن نوع ‪ 1‬فیبر های ضخیمی دارد که خیلی کم کشیده میشوند یعنی زمانی که این فیبرها تحت‬
‫لود تنساید و کششی قرار میگیرند از خودشان مقاومت زیادی نشان میدهند‪ .‬بنابراین چون این ها خیلی ‪ stiff‬و قوی هستند بهترین کاربد‬
‫آنها برای ‪protection‬مفصل است برای همین درصد خیلی زیادی از این نوع کالژن در ال یه های فیبروز کپسول و همچنین لیگامان ها‬
‫وجود دارد‪ .‬چون لیگامان ها مرتب تحت تاثیر نیروهای کششی هستند ما الزم داریم که در آن ها کالژن نوع ‪ 1‬زیاد باشد تا از این طریق از‬
‫آسیب احتمالی لیگامان جلوگیری شود‪.‬‬

‫اما کالژن نوع ‪ 2‬نسبت به کالژن نوع ‪ 1‬فیبرهای نازک تری دارد به همین دلیل مقاومت آن در مقابل نیروهای ‪tense‬کمتر میباشد‬

‫بیشترین استفاده کالژن نوع ‪ 2‬در بافت های همبند اطراف مفصل باری حفظ ‪ integrity‬و تمامیت آن بافت است و البته بیشترین جایی که‬
‫از این نوع کالژن استفاده میشود در مفصل و غضروف هیالین است چون لود های کمپرسیو زیاد به مفصل وارد میشود باید تمامیت مفصل‬
‫بتواند حفظ شود و مفصل از همدیگر پاشیده نشود‪.‬بهترین نوع کالژن برای حفظ تمامیت یک ساختار کالژن نوع‪ 2‬است‪.‬‬

‫عالوه بر کالژن‪ ،‬بافت های همبند اطراف مفاصل مقادیری از االستین را هم دارند ‪ ،‬االستین هم یک پروتئین است که مثل کالژن یک مقدار‬
‫در مقابل نیروهای ‪ tensai‬از خود مقاومت نشان می دهد ولی پذیرش آن نیروها را بیشتر دارد یعنی بیشتر تغییر شکل میدهد ( نسبت به‬
‫کالژن نوع‪ ) 1‬بافت هایی که میزان االستین زیادی دارند معموال هنگامی که آن لود از روی آنها برداشته میشود راحت به شکل و سایز اولیه‬
‫خود برمیگردند ‪ .‬شایع ترین مثال ‪ ligamentum flavum‬در ناحیه اسپاینال است که در کینزولوژی اسپاین گفته میشود‪ .‬زمانی که به جلو‬
‫خم میشویم ‪ forward bend‬را انجام میدهیم این ‪ligamentum flavum‬درصد خیلی زیادی االستین دارد و کشیده میشود‪ .‬نیروی‬
‫کششی و مقاومتش را در خورد ذخیره میکند و ما زمانی که به سمت باال برمیگردیم ) ‪extend‬میشویم ) این انرژی ذخیره شده را کامال‬
‫برمیگرداند و باعث میشود که مهره ها دوباره (‪ )realine‬شوند و سرجای خودشان قرار بگیرند ‪.‬‬

‫فیبرهای پروتئینی که انواع آن ها گفته شد در یک ماده زمینه ای که شبیه ژل هستند که به آن ماده زمینه ای گفته میشود در آن معلق‬
‫هستند‪ .‬اجزای تشکیل دهنده این ماده زمینه ا ی گلوکوزآمینوگلیکان ها‪ ،‬آب و یکسری محلول ها هستند‪ .‬گلوکز آمینوگلیکان ها پلیمرهایی‬
‫هستند که به شدت آبدوست اند یعنی میتوانند ‪ ۵0‬برابر وزن خود آب جذب کنند و آن را نگه دارند اما هنگامی که آب جذب میکنند آن بافت‬
‫متورم میشود ‪.‬چیزی که جلوی تورم را میگیرد کالژن نوع ‪ 2‬است که گفتیم برای حفظ تمامیت بافت استفاده میشود و مانع تورم بیش از حد‬
‫میشود‬

‫علت نیاز آب در بافت‪:‬‬

‫برای رسیدن مواد مغذی به تمام سلول ها‪ ،‬به آب نیاز داریم همچنین هنگامی که بافتی آب را محصور در خودش نگه میدارد‪ ،‬نقش شاک‬
‫ابزوریشن اش تقویت میشود‪.‬تصور کنید کیسه ای پر از آب هرچقد به آن ضربه وارد کنیم مقاومت نشان میدهد‪ ،‬لود را جذب و پخش میکند‬

‫‪۳1‬‬
‫استاد ملهمی‬ ‫جلسه دوم‬
‫بنابرین خاصیت شاک ابزوریشن را نیاز داریم‪.‬خاصیت جذب و پخش نیرو را نیاز داریم‪.‬همانطور که گفته شد تعامل بین گلوکوز آمینوگلیکان‬
‫ها با فیبرهای پروتئینی در ماده زمینه ای باعث می شود بافت ما خاصیت نرمال و سالمی را از خودش نشان دهد‪ .‬اما اصلی ترین سلول هایی‬
‫که در لیگامان ها‪ ،‬تاندون ها و دیگر ساختار های ‪ supportive‬که اطراف مفاصل وجود دارد سلول های فیبروبالست است که این سلولها‬
‫فیبرهای پروتئینی و ماده زمینه ای را می سازندو هنگامی که هر ک دام از این فیبر ها یا اجزای ماده زمینه ای آسیب میبینند این سلول ها‬
‫دوباره آنها را تولید میکنند‪ .‬در مقابل کندروسیت ها را داریم که این سلول های اصلی غضروف هیالین و غضروف مفصلی هستند هردوی این‬
‫سلول ها همانطور که گفته شد فیبرهای پروتئینی و ماده زمینه ای را که مختص آن بافت است را برایش میسازند و همچنین از بافت محافظت‬
‫میکنند و در صورت آسیب بافت مجددا سعی در دفع آن آسیب ایجاد شده میکنند‬

‫در اطراف مفاصلمان سه نوع بافت همبند داریم اولین نوع بافت همبند بافت همبند متراکم یا ‪. Dense connective tissue‬بیشتر بافت‬
‫های نرم اطراف مفصل که عضالنی نیستند از این نوع بافت همبند اند ‪.‬قسمت های خیلی زیادی از بافت های ‪ nonmuscular‬اطراف مفاصل‬
‫از نوع ‪ Dense connective tissue‬هستند که به عنوان مثال الیه خارجی یا الیه ی فیبری کپسول مفصلی از این نوع بافت همبند است‬
‫و لیگامان ها و تاندون ها نیز از این نوع بافت همبند اند‪.‬این نوع بافت همبند سلول های کمی دارد‪ .‬فیبروبالست ها در این نوع بافت کم هستند‬
‫همچنین میزان پروتوگلیکان و االستین نیز در این بافت کم یا متوسط است‪.‬‬

‫عالوه بر این ها این بافت حاوی مقادیر خیلی زیادی از فیبرهای کالژن نوع ‪ 1‬میباشد‪ .‬همانطور که در اسالید های قبل گفته شد بافتی که‬
‫فیبرهای کالژن نوع ‪ 1‬زیادی داشته باشد بافت محکم است که در مقابل نیرو های ‪ tensai‬از خودش مقاومت زیادی نشان می دهد و برای‬
‫ساپورت کردن ‪ ،‬بافت بسیار خوبی است‪ .‬این بافت تغذیه و خونرسانی کمی دارد و به دنبال همین متابولیسم این بافت کم است‪ .‬در خیلی از‬
‫کتاب ها گفته میشود* بافت همبند متراکم به دو دسته ی بافت همبند متراکم منظم و نامنظم یا ‪ irregular‬تقسیم میشود‪ .‬این تقسیم‬
‫بندی بر اساس شکل فضایی قرار گیری فیبرهای کالژن در بافت همبند است‪.‬مثال الیه خارجی کپسول مفصل فیبرهای کالژن به صورت نامنظم‬
‫در ماده زمینه ای قرار گرفته اند که بتوانند در مقابل نیروهای ‪ tensai‬چند جهته از خودشان مقاومت نشان دهند‪ .‬به عنوان مثال در مفصل‬
‫شانه (گلونوهیومرال) فیبرهای کالژن موجود در کپسول مفصلی به این شکل (نامنظم)قرار گرفته اند که بتوانند مقابل نیروهای ‪ tensai‬که‬
‫در جهات مختلف به مفصل وارد میشود مقاومت کنند‬

‫در مقابل بافت همبند متراکم منظم را داریم ( همه در شکل زیر آورده شده اند) که همانطور که دیده میشود فیبرهای کالژن تقریبا موازی با‬
‫یکدیگر در ماده زمینه ای قرار گرفته اند( به صورت منظم) ‪.‬فیبرهای کالژن لیگامان ها و تاندون ها به این صورت قرار گرفته اند‪.‬پس لیگامان‬
‫ها و تاندون ها دارای بافت همبند متراکم منظم یا ‪ regular‬میباشد و این شکل قرارگیری فیبرهای کالژن باعث میشود که این هادر یک‬
‫جهت بیشترین مقاومت را داشته باشند‪.‬معموال در جهتی که این ها بیشترین مقاومت را نشان میدهند همان جهتی میباشد که موازی با خود‬
‫رشته های کالژن است‪ .‬لیگامانی را که در تصویر ‪ A‬است در نظر بگیریم‪ ،‬به نیرویی که در جهت باال یا پایین باشد بیشترین مقاومت را نشان‬
‫میدهند ( موازی کالژن )‪ .‬اگر لیگامان آسیب ببیند ثبات مفصل به عهده عضله می افتد که البته عضله به خوبی لیگامان نمیتواند این کار را‬
‫انجام دهد‪ .‬به خاطر آن ‪delay‬که در زمان ایجاد تحریک سیستم عصبی و دریافت پاسخ عضله صورت میگیرد‪.‬‬

‫تاندون ها نیز از این نوع بافت همبند متراکم(منظم) میباشند ‪.‬تاندون ها به سختی کشیده میشوند هنگامی هم که کشیده میشوند به خاطر‬
‫خاصیت ویسکواالستیکی که بافت های بدن ما دارند‪ ،‬این نیروها در آنها ذخیره میشود و در زمان برگشت‪ ،‬زمانی که لود از آنها برداشته شد‬
‫کمک می کنند به انقباض عضالنی بهتر و حرکت‬

‫‪۳2‬‬
‫کینزیولوژی‬ ‫جلسه دوم‬
‫‪:Articular cartilage‬‬

‫یکی دیگر از بافت های ه مبند اطراف مفاصل ما ارتیکوالر کارتیلیج یا غضروف مفصلی هست این بافت سطوح لود بیرینگ مفاصل مارا‬
‫تشکیل میدهد یعنی آن سطوحی که بهشان وزن وارد می شود‪ .‬غضروف مفصلی یک نوعی از غضروف هیالین است که این غضروف‬
‫مفصلی ‪ Avascular‬است یعنی خون رسانی مفصلی خوبی ندارد یا خون رسانی خیلی کمی دارد همچنین ‪ Aneural‬است و هیچ‬
‫عصب حسی نیز به آن وارد نمی شود بخاطر همین آسیب خود آرتیکوالر کارتیلیج به تنهایی نمی تواند درد را گزارش کند مگر اینکه‬
‫بافت های اطراف آن نیز آسیب ببینند و درد از طریق آن بافت ها مخابره بشود همچنین ارتیکوالر کارتیلیج پریکوندریوم ندارد که‬
‫باعث میشود که به عالوه ی آن ‪ Avascular‬بودنش و نداشتن پریکوندریومش ترمیم خوبی را به دنبال اسیب از خود نشان ندهد‬
‫یعنی یک ارتیکوالر کارتیلیج (غضزوف مفصلی) زمانی که در بدن ما اسیب میبیند یا اصال ترمیم نمیشود یا اگر بشود ترمیم بسیار‬
‫جزئ ی خواهد بود حال مکانیزم تغذیه ی بافت ارتیکوالر کارتیلیج را بررسی میکنیم همانطور که در تصویر کندروسیت ها را میبینید‬
‫این کندروسیت ها در الیه های مختلف ارتیکوالر کارتیلیج در ماده ی زمینه ای معلق هستند و از مایه ی ساینوویال تغذیه میکنند‬
‫مکانیسم تغذیه ی این کندروسیت ها اصطالحا ‪ Milking action‬است یعنی زمانی که نیرو به مفصل وارد میشود باعث می شود که‬
‫این مواد مغذی پخش بشوند بین این کندروسیت ها و کندروسیت ها بتوانند از این مواد استفاده بکنند و زمانی که این لود از روی‬
‫مفصل برداشته می شود دوباره آرتیکوالر کارتیلیج جمع می شود و مواد دوباره از دست اینها خارج میشود مکانیسم‬
‫تغذیه)‪ (nourishment‬آنها به این صورت است‬

‫با اینترمیتنت کامپرسیو فورس هایی که به مفصل وارد می شود این کندروسیت ها می توانند از مایه ساینوویال تغذیه بکنند که‬
‫مشاهده میکنیم با سایز های مختلف در الیه های مختلف این کندروسیت ها قرار دارند این بافت مقادیر خیلی زیادی از کالژن ‪type‬‬
‫‪ 2‬را در خودش دارد که کالژن ‪ type 2‬بیشترین استفاده اش برای حفظ اینترگیتی)‪ (integrity‬و تمامیت بافت است چون لود های‬
‫کامپرسیو به مفصل وارد میشود این نوع از بافت باید بتواند جلوگیری بکند از متالشی شدن بافت باید بتواند بافت را نگه دارد به همین‬
‫دلیل بهترین نوع کالژن‪،‬کالژن نوع ‪ 2‬هست همچنین کمک کالژن نوع ‪ 2‬این بافت مقادیر خیلی زیادی از پروتوگلیکان داردپروتوگلیکان‬
‫آب دوست است و مرتب آ ب رو جذب میکند و وقتی ساختاری آب را در خودش جذب بکند و نگهدارد توانایی تحمل لود بیشتری را‬
‫از خودش نشان میدهد زمانی که لود به بافت اعمال میشود بافت آب دارد و میتواند لود را جذب کند دیسی پیت یا اصطالحا پخش‬
‫بکند و به دنبال آن اسیب کمتری ببیند‪.‬‬

‫درعمقی ترین الیه ارتیکوالر کارتیلیج فیبر های کالژن نوع ‪ 2‬تقریبا عمود هستند و محکم به استخوان اتصال پیدا کرده اند به سمت‬
‫الیه ی میانی که نزدیک میشویم فیبر ها حالت اریب دارند وقتی به الیه های سطحی (‪ )Superficial zone‬میرسیم فیبرها تقریبا‬
‫افقی میشوند این ‪ arrangment‬خاصی که د ر تصویر میبینید همراه با مقدار زیادی پروتوگلیکان باعث می شود که قوام بافت و‬
‫اینترگیتی بافت به نحو احسنی درمقابل نیرو ها حفظ بشود همچنین الزم است بدانید که ارتیکوالر کارتیلیج اصطکاک بین سطوح‬
‫مفصلی را کاهش میدهد نکته ی جالبی که وجود دارد این است که اگر ارتیکوالر کارتیلیج بر روی سطوح مفصلی وجود داشته باشد و‬
‫سطوح مفصلی توسط مایه ی ساینوویال نیز مرطوب شده باشند به شدت اصطکاک بین این دو سطح مفصلی پایین می آید به طوری‬
‫که اصطکاک بین سطوح مفصلی زانو در بدن انسان ‪ ۵‬تا ‪ 20‬برابر کمتر از زمانی است که شما دوتا یخ را بر روی یکدیگر میکشید یعنی‬
‫‪ 20‬برابر روان تر از زمانی که دوتا یخ را بر روی یکدیگر میکشیم کاری که ارتیکوالر کارتیلیج با همکاری مایه ساینوویال در مفاصل ما‬
‫انجام میدهد همچین کاری است‬

‫‪۳۳‬‬
‫استاد ملهمی‬ ‫جلسه دوم‬

‫‪:Fibrocartilage‬‬

‫نوع دیگری از بافت های همبند اطراف مفاصل ما‪ ،‬فیبروکارتیلیج‪ fibrocartilage‬است‪ .‬فیبروکارتیلیج ترکیبی از دو بافت همبندی است که‬
‫در دو اسالید قبل گفته شد‪ .‬بخشی از خصوصیات بافت همبند متراکم یا ‪ dense connective tissue‬را در خودش دارد و بخشی از‬
‫خصوصیات غضروف مفصلی یا ارتیکوالر کارتیلیج را نیز در خودش دارد‪ .‬قسمت خیلی زیادی از دیسک های بین مهره ای‪ ،‬البروم (‪،)labrum‬‬
‫دیسکهایی که در مفاصل بدن قرار دارن مثل سمفیر پیوبیس‪ ،‬تمپرو مندیبوالر و مینیسک های زانو از فیبروکارتیلیج ساخته شده است‪.‬‬

‫این بافت مقادیر خیلی زیاد از کالژن توع ‪ 1‬داردکه این خصوصیتی است که نزدیک به بافت همبند متراکم است بنابراین فیبروکارتیلیج میتواند‬
‫در مقابل نیروهای ‪ tensai‬از خودش مقاومت نشان دهد‪ .‬همچنین مقادیر متوسطی از پروتوگلیکان ها را دارد‪ .‬این ویژگی است که نزدیک به‬
‫آرتیکوالر کارتیلیج است‪ .‬در اسالید قبل گفته شد بافتی که بتواند اب را جذب کند در خودش ان را نگه میدارد که این وظیفه بر عهده ی‬
‫پروتوگلیکان ها است‪ .‬میتواند در مقابل نیروهای کمپرسیو از خودش مقاومت نشان دهد‪ .‬لود را تحمل میکند‪ .‬ان رامیتوانو بگیرد و پخش کند‬
‫بنابراین شانس اسیبش پایین بیاید که بافت فیبرو کارتیلیج از این ویژگی بهره میبرد‪ .‬اما جالب است بدانید ک این بافت هم قسمت خیلی‬
‫زیادی) بدون عصب)‪ A neural‬است‪ .‬ینی اعصاب حسی به ان وارد نمیشود‪.‬پس ما‪،‬موقعی که این بافت به تنهایی آسیب می بیند‪ ،‬خودش به‬
‫تنهایی مستقیماً نمیتواند درد را مخابره کند مگر این که الیه های خارجی یعنی اگر مینیسک زانو را شما مشاهده کنید‪ ،‬الیه های خارجی به‬
‫واسطه عصب دهی که به بقیه بافت ها دارد می شود ممکن است اعصاب این ناحیه نیز تحریک شوند‪ .‬اگر این قسمت آسیب ببیند و بتواند‬
‫درد را مخابره کند‪ .‬در غیر این صورت نمی تواند به تنهایی برای ما دردی را ارسال کند‪ .‬همچنین این بافت خون رسانی خیلی محدودی دارد‪.‬‬
‫مجدداً همانند عصب رسانی‪ ،‬این الیه های بیرونی به واسطه خون رسانی به دیگر جا ها این ها نیز خون رسانی نسبتاً خوبی را دریافت می‬
‫کنند‪ .‬برای همین است که آسیب های مینیسک زانو اگر در این سوم خارجی باشد‪ ،‬احتمال ترمیم وجود دارد‪ .‬اگر در قسمت (‪ )middle‬یا‬
‫قسمت عمقی باشد‪ ،‬امکان ترمیم وجود ندارد‪ .‬چون مثل ‪ fibrocartilage ،articular cartilage‬پریکندریوم ندارد‪ .‬بنابراین نبود‬
‫پریکندریوم همچنین محدود بودن خون رسانی این ‪ 2‬تا با همدیگر می شوند علت های این که بافت ترمیم نمی شود‪.‬‬

‫مکانیزم تغذیه این بافت هم مثل بافت ‪ articular cartilage‬از ‪ milking action‬است‪ .‬اگر خاطرتان باشد گفتیم که از طریق نیرو های‬
‫کمپرسیو مواد مغذی در بافت پخش می شوند‪ ،‬متابولیزه می شوند و مواد زائد هنگامی که لود از روی بافت برداشته شد‪ ،‬دوباره بر می گردند‬

‫و از بافت خارج می شوند‪ .‬این فشار ها و برداشت فشار های متناوب باعث می شود که بافت تغذیه خودش را داشته باشد‪.‬‬

‫‪۳۴‬‬
‫کینزیولوژی‬ ‫جلسه دوم‬

‫‪:Bone‬‬

‫استخوان یک بافت همبند متمایز و شاخصی است‪،‬که داری ویژگی های مشترک بافت شناسی با دیگر بافت های همبند اطراف مفاصل است‪.‬‬
‫این بافت مقادیر بسیار زیادی از کالژن تایپ ‪ ، I‬سلول های استئوبالست و استئوکالست و همچنین ماده زمینه ای غنی حاوی مواد و آیتم های‬
‫مورد نیاز تغذیه ای و ترمیمی هست‪ .‬همانطور که می دانید استخوان ها ساپورت بسیار محکمی برای بدن هستند و همچنین اهرم های فوق‬
‫العاده ای برای کارکرد عضالت ما به شمار می آید‪.‬کورتکس خارجی استخوان های بلند بدن یک شفتی دارد که آن شفت (‪ )Shaft‬تشکیل‬
‫شده از یک الیه ضخیم استخوان متراکم یا ‪ Compact‬دارد‪ .‬اما انتهای این استخوان های دراز الیه ‪ compact‬شان نازک تر است که این‬
‫الیه ‪ compact‬نازک میاد یک شبکه ای از استخوان اسفنجی یا متخلخل را می پوشاند اما برای استخوان های کوتاه بدن مثل تنه (‪)body‬‬
‫مهره این الیه خارجی هم کامل ضخیم است و از استخوان ‪ compact‬تشکیل شده است که این استخوان ‪ compact‬میاد استخوان متخلخل‬
‫یا اسفنجی ما را ساپورت می کند‪.‬‬

‫استخوان یک بافت بسیار پویا و داینامیک است که اگر شما بروید در خصوص فیزیولوژیک و کارکرد استخوان مطالعه کنید قطعاً به نکات جالبی‬
‫برخواهید خورد‪.‬‬

‫زیر واحد تشکیل دهنده استخوان را استوئون یا هاورسین سیستم می گویند‪ .‬همانطور که در تصویر می بینید این مجرا های دایره‪ ،‬دایره این‬
‫ها که به هر کدامش استوئون می گویند که این ها می آیند فیبر های کالژن و همچنین ماده زمینه ای را الیه الیه که به هر کدامشان المال‬
‫می گویند؛ در قالب یک استخوان تشکیل می دهند‪ .‬یک استوئون حاوی چند تا الیه است که به آن ها المال می گویند‪ .‬توی این ها فیبر های‬
‫کالژن و ماده زمینه ای به طور منظمی کنار همدیگر شکل گرفته اند و استوئون ها را در استخوان ‪ compact‬برای ما می سازند‪ .‬کلسیم‬
‫فسفات هم به این استوئون ها اضافه می شود و باعث می شود که استخوان ‪ compact‬و کورتیکال‬

‫‪۳۵‬‬
‫استاد ملهمی‬ ‫جلسه دوم‬
‫بتواند نیروهای کمپرسیو بسیار زیادی را به راحتی تحمل بکند‪ .‬اما همانطور که در تصویر مشاهده میکنید خون رسانی بافت استخوان بسیار‬
‫خوب است دقت کنید که این قسمت استخوان متراکم یا ‪ compact‬است‪ .‬و این قسمت استخوان اسفنجی همانطور که میبینید عروق خونی‬
‫به زیبایی در این مجراها در حرکت هستند‪ .‬خون را به تمام جاهای استخوان میرسانند از مرکز این استوئون ها عروق خونی بیرون میزنند که‬
‫میبینیم خون را تا سطحیترین الیه های استخوان و عمقی ترین الیه های استخوان دارند انتقال میدهند‪ .‬استخوان جریان بسیار خوبی دارد‬
‫همچنین این الیه ی پریوست استخوان و ال یه ای اندوستوئوم استخوان که در تصویر دیده میشود اینها هم غنی از خون رسانی هستند و‬
‫همچنین اعصاب حسی را دارند که استخوان بتواند برای ما درد و همچنین حس های دیگر را مخابره کند همانطور که دیده میشود سلولها در‬
‫بین المالهای سلول های استخوانی قرار دارند که اگر ا ستخوان دوباره بخواهد تشکیل شود سلولها دوباره تشکیل میشوند‪ ،‬اگر بخواهد قسمت‬
‫های اضافه برداشته شود استئوکالست ها ان قسمت را برمیدارند‪ .‬از بین تمام بافت هایی که با انها سروکارداریم و با مفصل ارتباط دارند‬
‫استخوان بهتربن توانایی و قابلیت را برای ریمدلینگ و ریپی رینگ دارد ینی خودش را بتواند بازسازی کند و روی جنریشن یعنی بتواند دوباره‬
‫ان قسمت هایی که از بین رفته اند را برا خودش بافتش را تولید کند‪ ،‬ریمدل کند‪ .‬اگر چیزی تشکیل شده‪ ،‬اگر بافت جدیدی شگل گرفته‬
‫جهت دهی خوبی ندارد‪ ،‬استخوان میتواند به راحتی با نیروهای کمپرسیوی که مرتب دریافت میکند جهت دهی نرمالی به ان اعمال کند‪ .‬به‬
‫همین دلیل بخاطر اینکه استخوان یک جریان خون بسیار قوی دارد برخالف‬

‫دیگر بافت های همبند اطراف مفصل که گفته شد که اینها جریان خون رسانیشان محدود است ولی استخوان برخالف انها به دلیل ‪blood‬‬
‫‪ supply‬قوی که د ارد و داینامیک متابولیسم پویایی که همراه این جریان زیاد خون رسانی سوار میشود این ‪2‬جز با همدیگر متابولیسم پایه‬
‫ی قوی و داینتمیک و همچنین خون رسانی غنی اینها باعث میشود که این اسنخوان مرتب بتواند در پاسخ استرس های فیزیک لودهایی که‬
‫در زندکی روزمره به انها وار د میشود خودش را ریمدل کند‪ ،‬خودش را تطبیق دهد و همچنین یک پتانسیل خوبی برای ترمیم به دنبال‬
‫شکستگی داشته باشد‪.‬‬

‫‪:Immobilization‬‬

‫اما میزان و همچنین نحوه ی قرار گرفتن فیبرهای پروتئینی ماده ی زمیندای و میزان اب بافت های همبند اطراف مفصل کامال متاثر از‬
‫‪ physical activity‬است‪.‬‬
‫‪۳۶‬‬
‫کینزیولوژی‬ ‫جلسه دوم‬
‫در زمانی که همه چیز نرمال است‪ ،‬همه ی شرایط نرمال هستند این میزان و نحوه ی قرارگیری ایتم هایی که گفته شد جوری است که بتواند‬
‫جوابگوی نیازهای زندگی روزمره باشد با نیروهایی که با سیستم عضالنی اسکلتی وارد میشود مقابله بکند و هیچ مسئله ای هم پیش نمی اید‪.‬‬
‫اما زمانی که مفصلی را برای مدت زمانی طوالنی ایموبیالیز میکنند به دالیل مختلفی‪،‬بالخره ایموبیلیزیشن جز الینفک برنامه های درمانی به‬
‫شمار می رود‪ .‬بعضی وقت ها مثل شکستگی ایجاد شده‪ ،‬اسیبی ایجاد شده‪ ،‬کمر درد شدیدی بوده است‪ ،‬دکتر برای بیمار بدرست زا تجویز‬
‫کرده است(دالیل ان مدنظر ما نیست)‪ .‬زمانی که یک مفصل به مدت زمانی طوالنی در وضعیت ایموبیالیز قرار میگیرد ساختار و عملکرد بافت‬
‫های همبند ان دچار اختالل میشوند‪.‬ان لود های نرمال که در زندگی روزمره به بافت ها وارد میشوند اگر دیگر به دلیل ایموبیلیزشن نتوانند به‬
‫بافت اعمال شوند سبب میشود که بافت قدرتش را از دست بدهد‪ .‬به عنوان مثال قدرت ‪ tensai‬لیگامان های زانو خیلی سریع به دنبال‬
‫ایموبلیزیشن زانو کاهش پیدا میکند‪.‬در بسیاری از مقاالت گفته شده کاهش قدرت بافت بعد از ایموبلیزیشن حتی بعد از انجام تمرینات زمانی‬
‫که ایموبلی زیشن تمام شد و تمرینات فیزیوتراپی انجام شد‪ ،‬هنوز هم شاید نتواند به حالت قبل از اسیب و ایموبلیزیشن برگردد‪ .‬تاثیرات‬
‫ایموبلیزیشن بسیار سریع خودشان را نشان میدهند‪ ،‬حتی در ازمایش هایی که از افراد گرفته میشود در روزهای اول ایموبلیزیشن یکسری‬
‫مارکرها در خونشان پید ا کرده اند که نشان داده است که تاثیرات مخرب ایموبلیزیشن به سرعت دارند خودشان را نشان میدهند‪ .‬اما کاری که‬
‫ما باید انجام دهیم این است که برا اساس ارزیابی که از بیمار میکنیم مرتب و با طراحی یک برنامه ی درمانی موثر سعی کنیم اثرات این‬
‫ایموبلیزیشن را به کمترین حد ممکن برسانیم‪ .‬بتوانیم ان قدرت و قوام بافت را برای بیمار تا محدوده ی مطلوبی نگه داریم‪.‬‬

‫مروری خواهیم داشت بر اسیب هایی که ممکن است به مفاصل وارد شود‪:‬‬

‫اسیب بافت های همبند اطراف مفصل میتواند ناشی از یک اتفاق شدید ناگهانی باشد که به ان )‪ (Acute trauma‬میگویند‪ .‬یا اینکه میتواند‬
‫در پاسخ به اسیب های جزی ولی در طول و مرور زمان باشد که به انها )‪ (chronic trauma‬یا اوریوز (‪ )over use‬میگویند‪ .‬اکیوتروماها‬
‫معموال اسیب های قابل مالحضه ای ایجاد میکنند‪ .‬در نظر بگیرید یک لیگامان دچار پارگی یا کشیدگی شدید شود به دنبال ان مفصل در ان‬
‫جهت ثبات خودش را از دست میدهد بنابراین مستعد اسیب های بیشتری است یا اینکه اکیوتروما باعث شده که شکستگی داخل مفصلی یا‬
‫اینترا آرتیکوالر اتفاق بیوفتد در اینجور مواقع ‪ ) realine‬ردیف کردن مجدد)دقیق قطعه ی شکسته شده جوری که مکانیک مفصل بهم نخورد‬
‫حرکات آ رتروکینماتیک مفصل به هم نخورد بسیار حیاتی است‪ .‬تازه در نظر بگیرین آن شکستگی داخل مفصلی با ‪ articular cartilage‬هم‬
‫رسیده باشد‪ .‬اگر خاطرتان باشد گفتیم ‪ articular cartilage‬قابلیت ترمیم خیلی کم از خودش نشان می دهد یا اصالً قابلیت ترمیمی ندارد‪.‬‬
‫بنابراین شما در نظر بگیرید جراح حتی به نحو احسن هم کارش را انجام داده ‪ realinment‬را درست انجام داده و استخوان هم قابلیت ترمیم‬
‫بسیار خوبی دارد‪ .‬قابلیت ‪ remodeling ،regeneration‬و ‪ repair‬بسیار قوی دارد‪ .‬استخوان خوب می شود ولی بافت ‪fibrocartilage‬‬
‫یا ‪ articular cartilage‬که آسی ب دیده است خوب نمی شود قابلیت ترمیم ندارد و این خوب نشدن آن بافت باعث می شود که استرس‬
‫های نقطه ای در مفصل باال برود و به دنبال آن آرتروز زودرس اتفاق بیوفتد یا این که بافت ‪ fibrocartilage‬را به عنوان مثال مینیسک زانو‬
‫اگر آسیب ببیند اگر خاطرتان باشد گفتیم فقط اگر آسیب در الیه های خارجی مینیسک باشد قابلیت بهبود دارد‪ .‬اگر الیه های داخلی و قسمت‬
‫های داخلی مینیسک آسیب ببیند‪ ،‬ترمیم اتفاق نمی افتد و مینیسک هم اگر آسیب ببیند حرکات آرتروکینامتیک قابلیت ‪Shock‬‬
‫‪ Absorbtion‬همه این ها را تحت تأثیر قرار می دهد اما آسیب های ک رونیک که به آن ها اوریوز هم می گوییم در اثر جمع شدن آسیب‬
‫هایی بوده که این ها به ‪ repair‬ختم نشده است‪ .‬آسیب های کوچک بودند نسبتاً و ‪ repair‬و ترمیمی اتفاق نیفتاده‪ .‬مثالً کپسول مفصلی که‬
‫آسیب کرونیک دارد یا لیگامانی که آسیب کرونیک دارد‪ .‬این ها در طول زمان قدرت ‪ repair‬و ‪ function‬خودشان را از دست می دهند و‬
‫چون که با عضالت جایگزین می شوند عضله به صورت ناخودآگاه می آید و آن کمبود کاستی آن لیگامان را جبران می کند‪ .‬لیگامان ترمیم‬
‫نشده باقی می ماند و این مشکالت روز به روز خودشان را بیشتر نشان می دهند‪ 2 .‬تا از شایع ترین مواردی که توی آسیب های کرونیک به‬
‫ما مراجعه می کنند‪ ،‬استئو آرترایتیس و روماتویت آرترایتیس است‪ .‬استئو آرترایتیس که نشان دهنده تخریب به مرور زمان غضروف مفصلی با‬
‫درجاتی از التهاب همراه است باعث می شود که غضروف مفصلی از بین برود و غضروف مفصلی قابلیت ترمیم ندارد و نمی تواند خودش را‬
‫بازسازی کند و باعث می شود که عملکرد خودش را که دریافت و پخش نیرو ها بود به درستی انجام نده‪ .‬بنابراین نیرو های روی خود استخوان‬
‫ها مستقیماً وارد می شوند و این باعث می شود که استخوان ضخیم شود دردناک شود‪ .‬همانطور که گفتم استخوان جریان خون بسیار قوی‬
‫دارد‪ .‬اعصاب حسی بسیار قوی دارد‪ .‬درد را برای ما مخابره می کند همچنین به دلیل قابلیت ‪ remodeling‬قوی که دارد‪ ،‬این جا به ضرر آن‬
‫تمام می شود‪ .‬چون تمام این نیرو ها روی استخوان وارد می شود فشار نقطه ای باال می رود‪.‬‬

‫‪۳۷‬‬
‫استاد ملهمی‬ ‫جلسه دوم‬
‫استخوا ن برای این که بتواند این فشار نقطه ای را کم کند‪ ،‬میاد سطح خودش را افزایش می دهد‪ .‬میاد استئوفیت یا اسپور می سازد و این‬
‫اسپور ها خودشان عامل ایجاد درد می شوند به کپسول مفصلی فشار می آورند‪ .‬این ها همه باعث ایجاد درد می شود یا این که آرتید روماتویید‬
‫که به خاطر یک فرآیند التهاب سیستمیک غشا ساینوویال درگیر می شود در کپسول مفصلی و باعث می شود که ‪articular cartilage‬‬
‫آسیب ببیند و مفصل به خاطر پروسه التهابی که در آن اتفاق افتاد متورم می شود‪ .‬این متورم شدن به درد و بی ثباتی مفصل ختم می شود و‬
‫این عوارض را به دنبال دارد ‪ .‬البته خبر خوب این که تمام این آسیب ها با مداخالت فیزیوتراپی با تمرینات تقویتی با تمرینات کششی و طراحی‬
‫برنامه درمانی مناسب قابل پیشگیری و کاهش هستند‪.‬‬

‫‪۳8‬‬