2

Araling Panlipunan
Kwarter 4 - Modyul 2.2:
Mga Katungdanan sang Imo
Kinamatarong

REHIYON VI-VISAYAS NAKATUNGDAN

Araling Panlipunan – Ikaduha nga Halintang
Alternative Delivery Mode
Kwarter 4 – Modyul 2.2: Mga Katungdanan sang Imo Kinamatarong
Unang Edisyon, 2021

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anumang paraan nang walang pahintulot sa kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Mga Katapu sa Pagdihun sang Modyul

Taga Sulat: Aileen F. Abeto

Taga Editor: Nove P. Macayan
Taga Rebyu: Pinky Pamela S. Guanzon
Caroline C. Sedayon
Tagalaragway: Sandra N. Amugod
Nove P. Macayan
Tagalapat: Mary Grace N. Prologo

Tagadumalahan: Ramir B. Uytico Pedro T. Escobarte, Jr.

Elena P. Gonzaga Donald T. Genine
Mary Hazel Vivien P. Pineda Alicia A. Olid
Gladys Amylaine D. Sales Peter J. Galimba
Janalyn B. Navarro Ellen G. De La Cruz
Pinky Pamela S. Guanzon

Ginprinta sa Pilipinas sang Departamento sang Edukasyon – Rehiyon VI

Address sang Opisina : Duran St., Iloilo City
Telefax : (033) 336-2816, (033) 509-7653
Email Address : region6@deped.gov.ph

ii
 2

Araling Panlipunan
Kwarter 4 - Modyul 2.2:
Mga Katungdanan sang Imo
Kinamatarong

iii
Paunang Salita
Para sa mga manunudlo/manugpatigayon:

Malipayon nga pagbaton sang tulun-an sa Araling Panlipunan 2 sang

Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul para sa leksyong Mga Katungdanan
sang Imo Kinamatarong!

Sa pagbuligay sang mga eksperto sa patag sang edukasyon halin sa

pampubliko kag pangpribado nga institusyon, gindihon, ginpasanyog kag tul-
id nga gintun-an ang modyul nga ini para giyahan ka, ang mga manunudlo
ukon manugpatigayon agud mabuligan nga maangkon sang mga
bumulutho ang pagsulundan sa K to 12 Curriculum samtang ginaatubang nila
sing madinalag-on ang mga pagpanghangkat sa ila kaugalingon, sang
sosyudad kag sang pang-ekonomiko nga pagtilaw sa ila pagtuon.

Ginalauman nga ang bulig nga ini sa ila pagtuon, makaubay sa mga
bumulutho sa pagtuon nga may paggiya kag makinaugalingon. Katuyuan
man sini nga mabuligan sila nga maangkon ang mga kasampaton sa ika-21
nga siglo samtang padayon nga ginahatagan sang pagtamod ang ila
kinahanglanon kag kahimtangan.

Makita ninyo ang kahon nga ini sa modyul bilang dugang nga material sa
una nga teksto:

Mga Dapat Tandaan sang Manunudlo/Manugpatigayon

Ini nagaunod sang pahanumdum, bulig ukon estratehiya
nga maggamit sa paggiya sa mga bumulutho.

Bilang manugpatigayon, ginalauman nga mahatagan mo sang ideya ang

mga bumulutho kon paano gamiton ini nga modyul. Kinahanglan man sia
giyahan kag ilista ang iya pag-umwad samtang padayon niya ng
ginadumalahan ang iya pagtuon. Ginalauman halin sa imo nga mas
magganyat mo pa kag maggiyahan sia samtang ginaobra niya ang mga
hilikuton sa sulod sini nga modyul.

iv
Para sa bumulutho:

Malipayon nga pagbaton sa Araling Panlipunan 2 sang Alternative Delivery

Mode (ADM) Modyul nahanungod sa leksyong Mga Katungdanan sang Imo
Kinamatarong!

Ang modyul nga ini ginhimo bilang sabat sa imo kinahanglanon. Katuyuan
sini nga mabuligan ka sa imo pagtuon samtang wala ka sa sulod sang hulot-
klasehan. Ginalauman man nga mahatagan ka sing mabungahon nga
oportunidad sa pagtuon.

May mga parte kag icon ang modyul nga dapat mo maintindihan:

Sa bahin nga ini, imo mahibaluan ang mga

Hibalu-a dapat mo matun-an sa modyul
(objectives/learning competencies).
Isa ini ka pre-test. Diri makit-an kon ano ang
nahibaluan mo sa sining leksyon. Kon husto ang
Tinguha-i tanan mo nga sabat (100%), pwede mo laktawan
ang ini nga modyul.
Malip-ot ini nga test ukon review sang natapos na
Balikan nga leksyon.
Sa sini nga bahin sang modyul, ipakilala sa imo
Diskurbeha ang bag-o nga leksyon sa nagkalainlain nga
pamaagi kasubong sang istorya, kanta,
binalaybay, problema, ulubrahon ukon isa ka
sitwasyon.
Sa, sini nga bahin, ginasaysay sing tul-id ang
Usisa-a leksyon (discussion). Katuyuan sini nga mabuligan
ka sa pag-intindi ukon paghangop sang bag-o
nga konsepto kag mga tulun-an.
Makit-an sa sini nga bahin ang mga ulubrahon
Hanasa para sa paggiya sa imo sa paghanas agud lubos
mo nga maintindihan ang leksyon. Pwede mo nga
matsek ang imo mga sabat sa mga ulubrahon
gamit ang Talamdan sang mga Sabat nga makit-
an sa ulihi nga bahin sang modyul.
Makit-an sa sini nga bahin ang mga pamangkot
Tanda-i ukon para maproseso mo kon ano ang natun-an
mo sa leksyon.
Ini nga bahin sang modyul may mga hilikuton nga
Himu-a makabulig sa imo sa paggamit sang imo bag-o
natun-an sa matuod nga sitwasyon o realidad
sang kabuhi. (application)

v
 Pagtakus
sang Imo Katuyuan sini nga ma assess ukon matakus ang
imo nahibaluan sa leksyon.
Ihibalo

Dugang nga Sa bahin nga ini, may bag-o kag dugang nga
mga Hilikuton mga ulubrahon para mapasanyog ang imo
nahibal-an sa leksyon.

Talamdan
sang Husto Makit-an sini nga bahin ang husto nga mga sabat
nga mga sa tanan nga mga buluhaton sa sini nga modyul.
Sabat

Sa katapusan sang modyul nga ini, makit-an mo man ang:

Reperensya Diri nakasulat ang tanan nga ginkuhaan sa
pagdihon ukon pagpasanyog sang modyul.
Mga importante nga pahanumdum sa paggamit sang modyul nga ini:

1. Gamita ang modyul nga may paghalong. Indi pagbutangan sang

bisan ano nga marka ukon sulat ang anuman nga bahin sini.
Maggamit sang papel sa pagsabat sang mga hilikuton.
2. Indi pagkalimtan nga sabtan ang Tinguha-i antes magpadayon sa
iban pa nga hilikuton.
3. Basaha sing maayo ang mga direksyon antes himuon ang kada
hilikuton.
4. Mangin tampad sa pag-obra sang mga hilikuton kag sa pagtsek sang
mga sabat.
5. Tapuson anay ang una nga hilikuton antes magpadayon sa masunod
pa nga hilikuton.
6. Palihog ibalik ang modyul sa imo manunudlo ukon manugpatigayon
kon tapos na nga masabtan ang tanan nga hilikuton.
Kon ikaw nabudlayan magsabat sa mga hilikuton, indi magkahuya nga
pamangkuton ang imo nga manunudlo ukon manugpatigayon. Pwede man
ikaw makapangayo sang bulig kay nanay ukon tatay, ukon sa imo mga
magulang ukon sin-o man sa inyo balay nga may ikasarang sa paggiya sa
imo. Tandaan mo pirme nga wala ka nagaisahanon.

Ginalauman nga paagi sa sini nga modyul, maeksperyensyahan mo ang

makahulugan nga pagtuon kag maintindihan sing maid-id ang masunod nga
mga kasampaton.

Masarangan mo ini!

vi
 Hibalu-a

Sang nagligad nga semana aton nasugudan tuon

nga ang kada kinamatarong may mga katungdanan.
Subong aton hibalu-on kon ano pa gid ang iban nga
katungdanan mo bilang isa ka bata. Ang katungdanan
amo ang obligasyon nga dapat himuon para malikawan
ang pag-abusar sini kag makapangabuhi sing
matawhay.

Sa modyul nga ini, ginapaabot nga:

1. Mahibalu-an mo nga ang mga kinamatarong may
kaupod nga katungdanan nga dapat himuon.
2. Maisa-isa mo ang mga katungdanan sa imo
komunidad nga dapat himuon.

Tinguha-i

Kinamatarong ukon katungdanan?

Direksiyon: Idrowing ang kon kinamatarong kag kon
katungdanan ang ginatumod sang kada
dinalan. Himua ini sa imo papel.

1. Magpaligo adlaw adlaw.

2. Mahanas ang kaugalingon nga talento.
3. Magbulig paninlo sang balay.
4. Magaan sang husto nga medikasyon.
5. Magtulog sing temprano.

1
Leksiyon
Mga Katungdanan sang
2.2 Imo Kinamatarong

Madamo pa gid ang mga katungdanan naton sa

aton kinamatarong. Hibalu-on ta ang iban pa.

Balikan
Direksiyon: Kilalaha ang mga masunod nga
katungdanan sa kada numero. Isulat kon ini
katungdanan sa kaugalingon ukon
katungdanan sa panimalay. Isulat sa papel
ang imo sabat.

1. Magpati sa sugo sang mga ginikanan.

2. Magtulog sing temprano.
3. Magkaon sang utan kag prutas.
4. Magtaha sa mga ginikanan.
5. Magpanghugas pinggan pagkatapos magkaon.

2
 Diskubreha

Basaha ang comics nahanungod sa pamilya nga

naga-istoryahanay para mahibalu-an mo kon ano ang
aton bag-o nga leksyon.

Indi lamang ini

katungdanan sa
kaugalingon kag
pamilya. Ikaw, bilang
Aton tandaan nga isa ka bata, hibaluon
kada kinamatarong naton kon
may kaupod nga ano pa gid.
katungdanan.

3
 Usisa-a

Sa nagligad nga leksyon natun-an mo ang imo

katungdanan sang imo mga kinamatarong. Indi lamang
katungdanan sa kaugalingon kag panimalay ang imo
obligasyon. Basaha kag tun-a ang mga masunod para
mabal-an mo kon ano pa gid ang imo katungdanan.

Katungdanan para sa Eskwelahan

1. Mag-eskwela kag indi magsagi absent.

2. Magpamati sa imo manunudlo kag pagpartisipar sa
mga hilikuton sa klase.
3. Magsunod sa mga pagsulundan sang eskwelahan
pareho sang indi magpa-late, magsuksok sang ID,
mag-intra sa Flag Ceremony kag magsunod sang
maayo nga pamatasan.
4. Magrespeto sa mga katapo sang eskwelahan: mga
maestra, principal, kapareho nga estudyante kag
iban pa.
5. Halongan ang mga gamit sa eskwelahan. Indi
pagsulatan kag gub-on ang mga libro, pulungkuan,
dingding kag iban pa.

4
 Katungdanan para sa Komunidad

1. Magsunod sa mga kasuguan nga ginapatuman sang

mga lider sa komunidad.
2. Magkinot sa pag-usar sang tubig kag kuryente.
3. Magpartisipar sa mga proyekto sang komunidad
pareho sang pagpananom sang mga puno kag
pagpaninlo sang palibot.
4. Magbulig sa mga nabiktima sang kalamidad kon
may ara.
5. Maggamit kag ipabugal ang mga produkto nga
halin sa kaugalingon nga komunidad.

Ang tanan naton nga mga kinamatarong may

kaupod nga katungdanan kag obligasyon nga dapat
sundon kag himuon para malikawan ang pag-abusar sini.
Ang kinamatarong aton pribilehiyo gani gamiton ini sing
maayo kag insakto.

5
 Hanasa

Direksiyon: Basaha ang mga tinaga kag isulat sa imo

papel ang letra A kon katungdanan sa
eskwelahan kag letra B kon katungdanan sa
komunidad. Isulat sa papel ang imo sabat.

1. Pagbakal sang mga produkto nga halin sa Pilipinas.

2. Matutom nga nagatuon sang mga leksyon.
3. Pagpartisipar sa mga proyekto sang barangay.

4. Pagkinut sang tubig kag kuryente.

5. Ginarespeto ang principal kag mga manunudlo
sa eskwelahan.

Tanda-i

❖ Ang kada bata, pareho sa imo may mga

kinamatarong nga may kaupod nga mga
katungdanan nga imo himuon.
• Katungdanan para sa eskwelahan
• Katungdanan para sa komunidad
❖ Ang aton kinamatarong aton pribilehiyo gani dapat
himuon man naton ang aton katungdanan para
maagum ang kaayuhan kag katawhayan sang aton
komunidad.

6
 Himu-a

Direksiyon: Sa imo papel, sunda ang tsart. Butangan sang

tsek ( ) ang pirmi, talagsa ukon wala
depende kon gina-ubra mo ini. Sumaha ang
imo iskor kag tan-awa ang katumbas nga
resulta sang imo puntos.

Sitwasyon Pirmi Talagsa Wala

(3 Puntos) (2 Puntos) (1 Puntos)
1. Ginahalungan kag
ginabalik ang mga
libro nga ginahulam
sa reading corner.
2. Ginasunod ang
mga pahanumdom
sang ginikanan nga
magpaninlo sang
palibot.
3. Nagapundo sa
paglakat kon
ginapataas ang
hayahay kag
makabati sang
Lupang Hinirang.
4. Nagatabok sa husto
nga talabukan.
5. Nagatuon kada
gab-i sang mga
tulun-an.
Kabilugan nga puntos

7
 Puntos Katumbas nga resulta

12-15 Congratulations! Nagapakita nga nahimo

mo pirmi ang imo mga katungdanan
bilang isa ka bata sa imo kaugalingon,
panimalay, eskwelahan kag sa komunidad.

8-11 Maayo kay nahimo mo man ang imo mga

katungdanan bilang isa ka bata sa
kaugalingon, panimalay, eskwelahan kag
sa komunidad. Sa sunod tinguhaan mo pa
gid para pirmi mo ini mahimo.

5-7 Tinguhaan mo gid nga mahimo mo ang

imo mga katungdanan bilang isa ka bata
sa imo kaugalingon, panimalay,
eskwelahan kag sa komunidad.

Pagtakus sang Imo Ihibalo

Direksiyon: Basaha ang mga pamangkot kag isulat ang

letra sang pinakahusto nga sabat sa imo
papel.

1. Ang mga masunod amo ang mga katungdanan mo

sa komunidad, diin ang INDI?
A. Magbulig sa nabiktima sang kalamidad.
B. Mag-intra sa tree planting activity.
C. Magpasaway sa mga may awtoridad.

8
2. Isa sa mga kinamatarong mo ang mahanas ang imo
talento sa pagdrowing. Ano ang imo himuon?
A. Indi mag-intra pero manuya sa mga bata nga
nagadrowing sa paindis-indis.
B. Maghipos lamang kon ginahambalan ka sang
imo manunudlo nga mag-intra.
C. Mag-intra sa mga paindis-indis sa eskwelahan
pareho sang poster making.

3. Kinamatarong mo ang maka-eskwela, gani

katungdanan mo nga _____________________________.
A. Kurisan ang libro
B. Maghampang bilog nga adlaw
C. Magtuon sang leksiyon

4. Nakita mo sa balita nga nasunogan sang balay ang

imo nga classmate. Bilang isa ka Grade 2 nga bata,
ano ang sarang nimo nga himuon para makabulig?
A. Kadlawan ang nasunugan nga classmate kon
maka-eskwela na ini.
B. Magdonate sang bayu nga pwede pa masuksok
sang imo classmate.
C. Pawalaan lamang kay indi man inyo balay ang
nasunog.

9
 5. Kinahanglan mo bala magtuon? Ngaa?
A. Indi, kinamatarong ko ang pabay-an ang
kaugalingon ko nga indi makabalo magbasa kag
magsulat.
B. Oo, kinahanglan ko magtuon sang leksiyon pero
pagusto lamang ako kon ano nga subject ang
akon tun-an.
C. Oo, kinamatarong ko ang maka-eskwela gani
katungdanan ko nga dapat makabalo ako sang
leksiyon.

Dugang nga Hilikuton

Direksiyon: Basaha ang mga parapo kag isulat sa imo

papel kon ano ang imo katungdanan nga
dapat himuon. (5 ka puntos kada numero)

1. Nagapa-group activity si Ma’am Abeto sa inyo klase sa

Araling Panlipunan, ano ang dapat mo nga himuon?

2. Importante sa aton ang tubig sa adlaw adaw nga

hilikuton. Paano mo ipakita ang pagkinot sini?

10
 11
TINGUHA-A HIMU-A
1. Nakadepende ang iskor
sang bata sa iya sabat
2. kag sa katumbas sini sa
rubrics
3.
PAGTAKUS SANG IMO
4. IHIBALO
1. C
5. 2. C
3. C
4. B
BALIKAN 5. C
1. katungdanan sa
panimalay DUGANG NGA HILIKUTON
2. katungdanan sa Nakadepende ang iskor
kaugalingon sang bata sa iya sabat
3. katungdanan sa
kaugalingon
4. katungdanan sa
panimalay
5. katungdanan sa
panimalay
HANASA
1. B
2. A
3. B
4. B
5. A
Talamdan sang Husto nga mga Sabat
Reperensya
Patnubay ng Guro sa Araling Panlipunan 2.
pahina 224-233

Kagamitan ng Mag-aaral sa Araling Panlipunan 2.

pahina 214-218

12
Para sa mga palamangkutanon, suhestiyon ukon komento,
magsulat ukon magtawag sa:
Department of Education – SDO Bacolod City
Office Address: Rosario-San Juan Sts., Bacolod City 6100
Telefax: (034) 704-2585
E-mail Address: bacolod.city@deped.gov.ph