2

Edukasyon sa Pagpapakatao
Una nga Markahan – Modyul 2:
Mga Hilikuton sa Pagpabilin sang Katinlo
sang Lawas
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikalawang Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 2: Mga Hilikuton sa Pagpabilin sang Katinlo sang Lawas
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang
pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan.
Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o
trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng
karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa
paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-
aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga
orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan
nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Ginsulat/Ginlubad: AL JOHN U. FEBRERO/ MARIVIC E. MAGTUBO
Patnugot: MA. TERESA M. PENECILLA
LEILA G. VALENCIA
Tagasuri: JERSON B.LABOS
JUVY MAE S.CONSIBIT
ANNA MARIE E. VELANO
JEZEREEL GRACE TIRON
BERNIE P. ALCEDO
Tagaguhit: JINKY H.MARTIN
IMLEDA B.SICAT
PAOLO JOHN D. BRETANA
Tagalapat: AIZA G. DINGLE
Tagapamahala:
MA. GEMMA M. LEDESMA, CESO V
ELENA P. GONZAGA
DONALD T. GENINE
MA. LUZ M. DE LOS REYES, CESO V
ARLO L. VILLALVA
LEILA G.VALENCIA
JERSON B.LABOS
Inilimbag sa Republika ng Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyon VI
Office Address: Duran Street, Iloilo City
Telefax: (033) 336-2816, (033) 509-7653
E-mail Address: region6@deped.gov.ph
 2
Edukasyon sa Pagpapakatao
Una nga Markahan
Modyul 2:
Mga Hilikuton sa Pagpabilin sang Katinlo
sang Lawas
Pauna
Para sa mga Manunudlo/Tagagiya:
Malipayon nga pag baton sang tulun-an sa Edukasyon sa
Pagpapakatao 2 ang Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul
para sa leksyon Mga Hilikuton sa pagpabilin sang katinlo sang
Lawas.
Sa pagbuligay sang mga eksperto sa patag sang edukasyon halin
sa pampubliko kag pang pribado nga
institusyon,gindihon,ginpasanyog kag tul-id nga gintun-an ang
modyul nga ini para giyahan ka, ang mga manunudlo ukon
manugpatigayon agud mabuligan nga maangkon sang mga bumulutho
ang pag sulundan sa K to 12 Curriculum samtang ginaatubang nila
sing madinalag-on ang mga pagpanghangkat sa ila kaugalingon, sang
sosyudad kag sang pang-ekonomiko nga paghangkat sa ila pagtuon.
Ginalauman nga ang ini nga modyul makabulig kag makaubay
sa pagtuon nga may paggiya sa kaugalingon. Katuyuan man sini nga
mabuligan sila nga maaangkon ang mga kasampaton sa ika-21nga
siglo samtang padayon nga ginahatagan sang pagtamod ang ila
kinahanglanon kag kahimtangan.
Makita ninyo ang kahon nga ini sa modyul bilang dugang nga
materyal sa una nga teksto:

Mga dapat Tandaan sang Manunudlo/Tagagiya

Ini nagaunod sang pahanumdum, bulig ukon

Para sa Tagagiya:
Bilang tagagiya,ginalauman nga mahatagan mo sang ideya ang
mga bumulutho kon paano gamiton ini nga modyul. Kinahanglan man
sia giyahan kag ilista ang iya pag-umwad samtang padayon niya nga
ginadumalahan ang iya pagtuon.Ginalauman halin sa imo nga mas
magganyat mo pa kag maggiyahn sia samtang ginaobra niya ang mga
hilikuton sa sulod sini nga modyul.

Para sa Bumulutho:
 Malipayon nga pagbaton sa Edukasyon sa Pagpapakatao sang
Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul nahanungod sa Mga
Hilikuton sa Pagpabilin sang Katinlo sang Lawas.
Ang modyul nga ini ginhimo bilang sabat sa imo
kinahanglanon.Katuyuan sini nga mabuligan ka sa imo pagtuon
samtang wala ka sa sulod sang hulot-klasehan.Gunalauman man nga
mahatagan ka sing mabungahon nga oportunidad sa pagtuon.
May mga parte kag icon ang modyul nga dapat mo
maintindihan.

Hibalu-a Ini Sa bahin nga ini, imo mahibaluan

ang mga dapat mo matun-an sa
modyul (objectives/learning
competencies).
Tinguha-i Ini Isa ini ka pre-test. Diri makit- an kon
ano ang nahibalu-an mo sa sining
leksyon. Kon husto ang tana m nga
sabat (100%) ,pwede mo laktawan
ang ini nga modyul.

Balikan Mo Malip-ot ini nga test ukon review

sang natapos na nga leksyon.

Diskubreha/ Sa sini nga bahin sang modyul,

Tukiba
ipakilala saimo ang bag-o nga
leksyon sa nagkalainlain nga
pamaagi kasubong sang
istorya,kanta,binalaybay,problema,ul
ubrahon ukon isa ka sitwasyon.
Usisa-a Ini Sa sini nga bahin, ginasaysay sing
tul-id ang leksyon (discussion).
Katuyuan sini nga mabuligan ka sa
pag-intindi ukon paghangop sng bag-
o nga konsepto kag nga tulun-an

Maghanas Makit-an sa sininga bahin ang mga

ulubrahon para sa paggiya sa imo sa
paghanas agud lubos mo nga
maintindihan ang leksyon.Pwede mo
matsek ang imo mga sabat sa mga
ulubrahon gamit ang Talamdan sang
mga Sabat nga makit-an sa ulihi nga
bahin sang modyul.

Tanda-i Makit-an sa sini nga bahin ang mga

pamangkot ukon para maproseso mo
kon ano ang natun-an mo sa leksyon.

Himu-a Ini Ini nga bahin sang modyul may mga

hilikuton nga makabulig sa imo s
paggamit sang imo bag-o natun - an
sa matuod nga sitwasyon o realidad
sang kabuhi. (application)
Pagtakus sang Imo Katuyuan sini nga ma assess ukon
Ihibalo
matakus ang imo nahibaluan sa
leksyon.
 Dugang nga mga Sa bahin nga ini, may bag-o kag
Hilikuton
dugang nga mga ulubrahon para
mapasanyog ang imo nahibal-an sa
leksyon.
Talamdan sang Makit-an sini nga bahin ang husto
Husto nga mga
nga mga sabat sa tanan nga mga
Sabat.
buluhaton sa sini nga modyul.

Sa katapusan sang modyul nga modyul nga ini, Makita-an mo man

ang:

Reperensya Diri nakasulat ang tanan nga

ginkuhaan sa pagdihon ukon
pagpasanyog ang modyul.
Mga importante nga pahanumdum sa paggamit sang modyul nga ini:
1. Gamita ang modyul nga may paghalong. Indi pagbutang sang
bisan ano nga marka ukon sulat ang anuman nga bahin sini.
Maggamit sang papel sa pagsabat sang mga hilikuton.

2. Indi pagkalimtan nga sabtan ang Tinguha-i Ini antes

magpadayon sa iban pa nga hilikuton.
3. Basaha sing maayo ang mga direksyon antes himuon ang kada
hilikuton.
4. Mangin tampad sa pag sa pag-obra sang mga hilikuton kag sa
pagtsek sang mga sabat.
5. Tapuson ang una nga hilikuton antes magpadayon sa
masunodnga mg hilikuton.
6. Palihog ibalikang modyul sa imo manunudlo ukon
manugpatigayon kon tapos na nga masabtana ang tanan nga
hilikuton.

Kon ikaw nabudlayan magsabat sa mga hilikuton, indi

magkahuya nga pamangkuton ang imo nga manunudlo ukon
manugpatigayon. Pwede man ikaw makapangayo sang bulig kay
nanay ukon tatay, ukon sa imo mga magulang ukon sin-o man sa
inyo balay nga may ikasarang sa paggiya sa imo. Tandaan mo
permi nga wala ka nagaisahanon.
Ginalauman nga paagi sa sini nga modyul, maeksperyensyahan
mo ang makahulugan nga pagtuon kag maintindihan sing maid-id
ang masunod nga mga kasampaton.
Masarangan mo ini!
 Hibalu-a Ini

Ang modyul nga ini ginhanda para mahibaluan ninyo ang

mga pamaagi para mapabilin ang katinlo kag ikaayong-lawas.
(EsP2PKP-Id-11)
Pagkatapos sang modyul nga ini ikaw ginalauman nga:
1. mahibalu-an ang mga pamaagi para mapabilin ang katinlo
sang lawas;
2. makilala ang mga galamiton sa pagpaninlo sang lawas;
3. magamit ang mga matun-an sa pagpaninlo sang lawas.

Tinguha-i Ini
 Direksyon: Kilalaha ang mga galamiton sa pag paninlo sang
lawas. Kumpletuha ang masunod nga dinalan. Isulat ang
letra sang husto nga sabat sa linya.

a. b. c. d.

_____1. Ini ang pang-utod kag pang tinlo sang mahigko nga kuko.
_____2. Ini ang ginagamit sa pagpaninlo sang dulunggan.
_____3. Ini ang ginagamit sa pagsipelyo sang ngipon.
_____4. Ini ang ginagamit sa pagtrapo sang aton lawas pagkatapos
paligo.

Leksyon Mga Hilikuton sa Pagpabilin sang

2 Katinlo sang Lawas

Ang pagpabilin sang katinlo sang aton lawas kabahin sang aton
pangabuhi. Adlaw-adlaw kita naga paligo, nagasipilyo sang aton
ngipon, nagapaninlo sang aton dulunggan kag nagapabilin sang husto
nga kalabaon kag katinluon sang aton mga kuko .

Mga Dapat Naton Himuon Para Mangin

Matinlo ang Aton Lawas
Sa pagpaligo adlaw-adlaw mapabilin naton ang katinlo sang
aton lawas kag ini makabulig man sa aton para makalikaw sa
nagakalainlain nga sakit.
Ang pagpanipelyo kada tapos kaon, isa ka maayo nga pamaagi
para mapabilin nga matinlo kag mabaskog ang aton ngipon.
Sa pag-utod sang kuko makalikaw nga masudlan sang mikrobyo
nga pwede maghalin sa mga butang nga nauyatan.
Sa pagtinlo sang dulunggan gamiton ang matinlo nga cotton
buds. Usaron ini sang ensakto para indi matuslok ang imo dulunggan
kag mapabilin nga maathag ang palamatin-an.

Imo nahibaluan ang pila ka mga pamaagi para mapabilin ang

katinlo kag ikaayo sang imo lawas.
Ang ihibalo nga ini imo pagagamiton para masabat ang
masunod nga mga hilikuton.

Balikan Mo

Direksyon: Hibalu-on ang maayo nga epekto sang pagpaligo. Iangot

sa laragway nga may kaangtanan sa maayo nga epekto
sang pagpaligo.
a. Mahamot ang lawas.
b. Mahumok ang buhok.
c. Mahigko ang kuko.
d. Mabatyagan ang kapresko.
e. Masinaw ang panit.
f. Matinlo ang guya.
g. Mapilit ang tiil.
 Dapat Tandaan sang Manunudlo

1. Ipahibalo sa mga bata ang mga pamaagi para mapabilin ang

katinlo sang lawas.

2. Ipakilala sa mga bata ang mga galamiton sa pagtinlo sang

lawas.

3. Ipagamit sa mga bata ang mga natun-an sa pagpaninlo sang

lawas.
 Diskubreha

Importante nga mahibaluan ang mga pamaagi sa pagpabilin sang

katinlo sang lawas para mangin mabaskog, mapagsik kag mapalayo
sa sakit ukon balatian.
Mga nagakalainlain nga pamaagi para mapabilin ang katinlo
sang lawas:

1. Pagpaligo
2. Magpanipelyo
3. Pag-utod sang kuko
4. Pagtinlo sang dulunggan

Mga Gamit sa Paglimpyo sang Lawas

habon
sipelyo
husay
nail cutter
cotton buds
 Tun-i

Hibaluon naton ang mga pamaagi kag ang mga galamiton

para mapabilin ang katinlo sang lawas.
Mga Nagakalainlain nga Pamaagi Para Mapabilin ang Katinlo
sang Lawas
1. Pagpaligo – maggamit sang matinlo nga tubig, manghabon
sang kalawasan, mang shampoo sang buhok, kag trapuhan
ang kalawasan sang malimpyo nga tuwalya.
2. Magpanipelyo – maggamit sang malimpyo nga tubig,
toothbrush, kag toothpaste.
3. Pag-utod sang kuko – hugasan ang kamot sang tubig kag
habon, pagkatapos utdan ang kuko gamit ang matinlo nga
nail cutter.
4. Pagtinlo sang dulunggan –pagkatapos paligo limpyuhan ang
dulunggan gamit ang matinlo nga cotton buds.
Mga Gamit sa Paglimpyo sang Lawas
 habon – ginagamit sa paglimpyo sang lawas
 sipelyo – ginagamit sa paglimpyo sang ngipon
 husay – ginagamit para maghipid sang imo
buhok
 nail cutter – ginagamit sa pag-utod sang
malaba nga kuko
 cotton buds – ginagamit sa pagtinlo sang
dulunggan
Sa ibabaw ginhambal ang mga pamaagi kag galamiton nga
makabulig para mapabilin ang katinlo sang lawas. Makabulig man ini
para mapahilayo sa mga sakit nga dala sang virus o bacteria ilabi
nagid sa panahon subong nga may pandemya nga COVID-19. Ang
mga impormasyon nga ini magamit ninyo para masabtan ang mga
masunod nga hilikuton.

Direksyon: Kilalaha ang mga butang nga makabulig sa pagtinlo sang

imo lawas. Isulat ang letra sang imo sabat sa kada linya antes sang
numero.

_____1. sipilyo a.

_____2. habon b.

_____3. cotton buds c.

_____4. nail cutter d.

_____5. husay e.

Hanasa

Direksyon: lbutang sa blangko ang kurte sang tagipusu-on

kon husto ang ginahambal nga dinalan kag kurte bituon
kon sala ang dinalan.
_ ___ 1. Ang bata nga nagapaligo adlaw-adlaw pirme lang naga
masakit.
_____ 2. Ang sipelyo ginagamit para sa pagtinlo sang ngipon.
_____ 3. Si Ben nagapang-utod sang iya kuko para masudlan sang
mikrobyo.
_____4. Ako nagagamit sang habon kon maligo para
makuha ang higko sang akon lawas.

_____ 5. Si Jenny nagapanglimpyo sang iya dulunggan para mangin

maathag ang iya palamatin-an.

Tanda-i

Ang mga hilikuton nga nagapabilin sang katinlo sang

lawas pareho sang pagpaligo, pagpanipelyo, pag - utod sang
kuko kag pagtinlo sang dulunggan, makabulig ini para mapalayo
sa mga mikrobyo nga pwede tunaan sang mga sakit.

Himu-a

Direskyon: Butangi sang tsek (√) ang blangko antes ang

numero kon husto ang ginahambal kag ekis (x) kon indi
husto.
_____ 1. Maligo gamit sang matinlo nga tubig kag
habon .
_____ 2. Maggamit sang toothbrush kag toothpaste sa
pagtinlo sang ngipon.
 _____ 3. Maggamit sang higko nga husay sa buhok.
_____ 4. Maggamit sang gunting sa pag - utod sang kuko.
_____ 5. Maggamit sang malimpyo nga cotton buds sa
pagtinlo sang dulunggan.

Taksa

Direksyon: Kilalaha ang husto nga galamiton sa pagpaninlo sang

imo lawas. Isulat ang letra sang husto nga sabat.
__________1. Ginahipid ang buhok
a. sabon c. sipelyo
b. husay d. nail cutter
__________2. Gina-utod sa malaba kag mahigko nga
kuko
a. habon c. sipelyo
b. husay d. nail cutter
__________3. Ginagamit sa pagtinlo sang ngipon
 a. habon c. sipelyo
b. husay d. nail cutter

__________4. Ginagamit sa pagkuha sang higko sa dulunggan

a. habon c. nail cutter
b. husay d. cotton buds

Dugang nga mga Hilikuton

Basaha ang sitwasyon. Pila ka beses mo ginahimo ang mga

hilikuton nga ini. Butangan sang tsek (√) ang imo sabat:
Hilikuton Permi Talagsa Wala
1. Nagapaligo adlaw-
adlaw gamit ang
matinlo nga tubig kag
habon.
2. Nagapanipelyo sang
ngipon.
3. Nagapang-utod sang
malaba kag mahigko
nga kuko
4. Nagapaninlo sang
dulunggan gamit ang
matinlo nga cotton
buds
Talamdan sang Husto nga mga Sabat

√
d X
c X
d √
b √
Taksa Himu-a

5.
4.

e
c f a
d d c
 b a b
Hanasa Tun-i Balikan Tinguhai

Reperensya
Victoria Guia-Biglete, Maria Carla Mabulay-Caraan, Rolan
Baldonado Catapang, Isabel Monterozo-Gonzales. 2013.
Kagamitan ng Mag-aaral. Basura mo, Itapon ng Wasto!;
Luntiang paligid mo, Tuwa ng puso ko!; Kalinisan at
kaayusan sa pamayanan, pananagutan ko. pp. 186-210.

Victoria Guia-Biglete, Maria Carla Mabulay-Caraan, Rolan

Baldonado Catapang, Isabel Monterozo-Gonzales. 2013.
Patnubay ng guro. Basura mo, Itapon ng Wasto!;
Luntiang paligid mo, Tuwa ng puso ko!; Kalinisan at
kaayusan sa pamayanan, pananagutan ko. pp. 80-86.
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph