CHƯƠNG 2

SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA

GIAI CẤP CÔNG NHÂN
 NỘI DUNG CHÍNH CỦA CHƯƠNG

QUAN ĐIỂM CƠ BẢN CỦA CN MÁC - LÊNIN VỀ GIAI CẤP

CÔNG NHÂN VÀ SỨ MỆNH LỊCH SỬ THẾ GIỚI CỦA GCCN

GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ VIỆC THỰC HIỆN SỨ MỆNH

LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN HIỆN NAY

SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN VIỆT NAM

I. QUAN ĐIỂM CƠ BẢN CỦA CN MÁC - LÊNIN
VỀ GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ SỨ MỆNH LỊCH
SỬ THẾ GIỚI CỦA GCCN

1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp

công nhân

2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp

công nhân

3. Những điều kiện quy định và thực

hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân
 1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân
- Khái niệm GCCN Thuật ngữ

Dù được diễn đạt bằng nhiều thuật ngữ khác nhau, song GCCN được
xác định trên 2 phương diện cơ bản: Kinh tế - XH và chính trị – XH
 1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân
Là sản phẩm và chủ thể của nền sản xuất đại công nghiệp,
GCCN là những người lao động trực tiếp hay gián tiếp
vận hành các công cụ sản xuất có tính chất công nghiệp
ngày càng hiện đại và xã hội hoá cao.
Kinh tế - xã hội
Sản xuất bằng máy móc, lao động có tính chất xã
hội hoá, năng suất lao động cao và tạo ra những
Hai phương
tiền đề, của cải vật chất cho xã hội.
diện XĐ
GCCN:

- Là sản phẩm xã hội của quá trình phát triển

Chính trị - xã hội
TBCN (là giai cấp không sở hữu TLSX chủ
yếu của xã hội nên họ phải bán SLĐ…
 Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội, hình thành và phát
triển cùng với quá trình phát triển của nền công nghiệp hiện
Khái đại; họ lao động bằng phương thức công nghiệp ngày càng hiện
niệm đại và gắn liền với quá trình sản xuất vật chất hiện đại, là đại
biểu cho phương thức sản xuất mang tính xã hội hoá ngày càng
giai cấp
cao. Họ là người làm thuê do không có tư liệu sản xuất, buộc
công
phải bán sức lao động để sống và bị giai cấp tư sản bóc lột giá
nhân trị thặng dư; vì vậy lợi ích cơ bản của họ đối lập với lợi ích cơ
bản của giai cấp tư sản. Đó là giai cấp có sứ mệnh phủ định chế
độ tư bản chủ nghĩa, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và
chủ nghĩa cộng sản trên toàn thế giới. (GT, tr.55)
 Đặc điểm của giai cấp công nhân
01
Là sản phẩm của bản thân nền đại công
nghiệp, là chủ thể của quá trình sản xuất
vật chất hiện đại. Do đó, họ đại biểu cho
PTSX tiên tiến, quyết định sự tồn tại và
phát triển của xã hội hiện đại.
03
Lao động bằng phương thức công nghiệp
với đặc trưng công cụ lao động là máy móc,
tạo ra năng suất LĐ cao, quá trình lao động
mang tính chất xã hội hoá.
02
Có những phẩm chất đặc biệt về tính tổ
chức, kỷ luật lao động, tinh thần hợp tác
và tâm lý lao động công nghiệp. Là giai
cấp mang tinh thần cách mạng triệt để.
 2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

CSNT

TBCN GCCN thực hiện sứ

mệnh lịch sử của mình
CĐPK
Sứ mênh lịch sử tổng quát của giai cấp công nhân là
CHNL thông qua chính đảng tiền phong, giai cấp công nhân tổ
chức, lãnh đạo nhân dân lao động đấu tranh xoá bỏ các
CSNT chế độ bóc lột người, xoá bỏ chủ nghĩa tư bản, giải
phóng giai cấp công nhân, nhân dân lao động khỏi mọi
Chưa có
GC
sự áp bức, bóc lột, nghèo nàn, lạc hậu, xây dựng xã hội
cộng sản chủ nghĩa văn minh.
 * Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

Ø Nội dung cụ thể:

Nội dung
chính - xã
Nội dung
Nội dung hội
văn hoá,
kinh tế
b tư tưởng

a c
 *Là nhân tố hàng đầu của lực lượng sản xuất
xã hội hoá cao, đại biểu cho quan hệ sản xuất
mới, sản xuất ra của cải vật chất đáp ứng
nhu cầu của con người và xã hội. Tạo tiền đề
vật chất – kỹ thuật cho sự ra đời của xã hội
mới, xã hội chủ nghĩa.
Nội
* Là giai cấp đại biểu cho lợi ích chung của xã hội
dung
kinh tế * Với các nước XHCN ra đời từ phương thức phát
triển rút ngắn bỏ qua chế độ TBCN, thực hiện SMLS
a của GCCN về nội dung kinh tế là : Giai cấp công
nhân đóng vai trò nòng cốt trong quá trình giải
phóng LLSX, thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển
để tạo cơ sở cho sự ra đời của quan hệ sản xuất mới,
XHCN.
 Dưới sự lãnh đạo của ĐCS, GCCN cùng với
NDLĐ tiến hành cách mạng chính trị lật đổ
quyền thống trị của giai cấp thống trị, xóa
bỏ chế độ áp bức, bóc lột, giành quyền lực
Nội
về tay GCCN và NDLĐ. Thiết lập nhà nước
dung
kiểu mới mang bản chất giai cấp công
chính trị
nhân, xây dựng nền dân chủ xã hội chủ
- xã hội
nghĩa. GCCN sử dụng nhà nước của mình
b như một công cụ có hiệu lực để cải tạo xã
hội cũ, tổ chức xây dựng xã hội mới theo lý
tưởng và mục tiêu của CNXH
 q Tập trung xây dựng hệ giá trị mới:
công bằng, dân chủ, bình đẳng và tự
do.
Nội q Thực hiện cuộc cách mạng về văn
dung hoá, tư tưởng: cải tạo cái lỗi thời, xây
văn hóa, dựng cái mới tiến bộ. Xây dựng và
tư
củng cố ý thức hệ tiên tiến của giai
tưởng
cấp công nhân (chủ nghĩa Mác –
c Lênin). Xây dựng con người mới xã
hội chủ nghĩa.
3. Những điều kiện quy định và thực hiện SMLS của GCCN

a) Điều kiện khách quan quy định SMLS của GCCN

b) Điều kiện chủ quan để GCCN thực hiện SMLS

 a) Điều kiện khách quan quy định SMLS của GCCN

Thứ nhất, do địa vị kinh tế của giai cấp công nhân quy định:
GCCN là con đẻ, là sản phẩm của nền đại CN, là chủ thể
của quá trình sản xuất hiện đại. Vì thế giai cấp công nhân đại
diện cho PTSX tiên tiến và LLSX hiện đại. Giai cấp công nhân là
lực lượng lao động sản xuất ra của cải vật chất chủ yếu cho xã
hội, làm giàu cho xã hội, có vai trò quyết định sự phát triển của xã
hội. Điều kiện khách quan này là nhân tố kinh tế quy định giai
cấp công nhân là lực lượng phá vỡ quan hệ sản xuất TBCN giành
chính quyền về tay mình. Giai cấp công nhân trở thành đại biểu
cho sự tiến hoá tất yếu của lịch sử, là lực lượng duy nhất có đủ
điều kiện để tổ chức và lãnh đạo xã hội, tạo nền tang vững chắc để
xây dung chủ nghĩa xã hội.
 a) Điều kiện khách quan quy định SMLS của GCCN

Thứ hai, do địa vị chính trị – xã hội của GCCN quy định:
- Trong chủ nghĩa tư bản, giai cấp công nhân không sở hữu tư liệu sản
xuất chủ yếu, phải bán sức lao động để kiếm sống, bị bóc lột nặng nề, vì
vậy lợi ích cơ bản của họ đối lập với lợi ích cơ bản của giai cấp tư sản
và thống nhất với lợi ích cơ bản của đa số nhân dân lao động.
- Giai cấp công nhân có những phẩm chất của một giai cấp tiên tiến, giai
cấp cách mạng: tính tổ chức và kỷ luật, tự giác và đoàn kết trong cuộc
đấu tranh tự giải phóng mình và giải phóng xã hội.
- Giai cấp công nhân được trang bị lý luận tiên tiến là chủ nghĩa Mác –
Lênin, có đội tiền phong là Đảng Cộng sản dẫn dắt.
 b) Điều kiện chủ quan để GCCN thực hiện sứ mệnh lịch sử

o Sự phát triển của bản

thân giai cấp công nhân
cả về số lượng và chất
ĐCS là nhân tố chủ lượng
quan quan trọng
nhất o Có sự liên minh giữa GCCN, GCND
và các tầng lớp lao động khác do
GCCN lãnh đạo thông qua đội tiên
phong là ĐCS (đây là điều kiện
quan trọng không thể thiếu)
 1. Giai cấp công nhân
2. GIAI CẤP hiện nay
CÔNG
NHÂN VÀ
VIỆC THỰC
HIỆN SỨ
MỆNH 2. Thực hiện sứ mệnh lịch
LỊCH SỬ sử của giai cấp công nhân
CỦA GCCN trên thế giới hiện nay
HIỆN NAY
 • Đầu thế kỷ XX công nhân ở các nước công nghiệp
NHỮNG phát triển làm việc với 3000 giờ trong một năm.
THAY ĐỔI VỀ • Trong những năm 1980 số giờ làm trong một năm
đã giảm xuống nhiều:
THỜI GIAN
LÀM VIỆC • Ở Mỹ còn 1850 giờ

CỦA GC • Ở Đức 1600 giờ

CÔNG NHÂN • Ở Pháp 1700 giờ

HIỆN ĐẠI • Ở Anh 1950 giờ
• Ở Nhật gần 2000 giờ.
 Ở Anh, số công nhân có cổ phần trong
10 năm (1979-1989) đã tăng từ 7% lên
20% với 8 triệu người.

Về sở Ở Mỹ. Trong thời gian (1974 -1989) có tới 30

triệu người mua cổ phiếu. Cho đến năm 1997
có tới 40% dân cư Mỹ bao gồm cả công nhân,
hữu có sở hữu dưới dạng cổ phần.

Giá trị cổ phiếu của khoảng 70% đến 80% công

nhân mua chỉ chiếm 1% tổng cổ phiếu.
 2.1. Giai cấp công nhân hiện nay
a) Điểm tương đối ổn định so
với GCCN thế kỷ XIX:
- GCCN hiện nay vẫn là LLSX
hàng đầu của xã hội hiện đại.
- Ở các nước TBCN hiện nay, công
nhân vẫn bị bóc lột giá trị thặng
dư.
- Phong trào cộng sản và công
nhân ở nhiều nước vẫn luôn đi
đầu trong cuộc đấu tranh vì hòa
bình, hợp tác và phát triển, vì dân
sinh dân chủ, tiến bộ và CNXH.
b) Những biến đổi và khác
biệt của GCCN hiện đại:
- Xu hướng “trí tuệ hoá” tăng
nhanh
- Xu hướng “trung lưu hoá” gia
tăng
- Là giai cấp giữ vai trò lãnh
đạo, ĐCS giữ vai trò cầm
quyền trong quá trình xây dựng
chủ nghĩa xã hội ở một số quốc
gia xã hội chủ nghĩa.
 2.2. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của GCCN trên thế giới hiện nay

Ø Nội dung cụ thể:

Nội dung
chính - xã
Nội dung
Nội dung hội
văn hoá,
kinh tế
b tư tưởng

a c
 - Thông qua vai trò của họ trong quá trình sản
xuất gắn với công nghệ hiện đại, năng suất, chất
lượng cao ( đây cũng là nhân tố kinh tế, là điều
kiện để phát huy vai trò chủ thể của GCCN trong
công cuộc đấu tranh vì dân chủ, tiến bộ xã hội và
Nội
CNXH)
dung
- Mâu thuẫn lợi ích cơ bản giữa giai cấp công
kinh tế -
nhân và GCTS ngày càng sâu sắc ở từng quốc
xã hội gia trên phạm vi toàn cầu (nhân tố thúc đẩy
a cuộc đấu tranh chống chế độ bóc lột giá trị
thặng dư trên phạm vi thế giới).
 Ở các nước TBCN: Mục tiêu đấu tranh trực tiếp là
chống bất công, bất bình đẳng xã hội, chống nghèo
đói, ô nhiễm môi trường. Mục tiêu đấu tranh lâu dài
là giành chính quyền về tay GCCN và NDLĐ.
Nội
dung
chính trị Đối với các nước xã hội chủ nghĩa: GCCN lãnh đạo
- xã hội thành công sự nghiệp đổi mới, giải quyết thành công
các nhiệm vụ của thời kỳ quá độ lên CNXH, xây
b dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, thực hiện thành
công sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất
nước.
 vTrước hết là cuộc đấu tranh ý thức hệ
(giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư
bản).
vCuộc đấu tranh của giai cấp công nhân và
Nội nhân dân lao động vì những giá trị cao cả
dung như lao động, sáng tạo, công bằng, dân
văn hóa, chủ, tự do đã đạt được nhiều tiến bộ xã
tư hội quan trọng.
tưởng vĐấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của
c Đảng, giáo dục nhận thức, củng cố niềm
tin khoa học đối với lý tưởng và mục tiêu
CNXH, giáo dục và thực hiện chủ nghĩa
quốc tế chân chính.
 1. Đặc điểm của giai cấp công
3. SỨ nhân Việt Nam
MỆNH
LỊCH SỬ 2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của
CỦA GIAI giai cấp công nhân Việt Nam hiện
CẤP CÔNG nay
NHÂN
VIỆT NAM 3. Phương hướng và một số giải
pháp chủ yếu để xây dựng giai
cấp công nhân Việt Nam hiện nay
 1. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam

Khái niệm giai cấp công nhân Việt Nam:

“GCCN Việt Nam là một lực lượng xã hội to lớn,

đang phát triển, bao gồm những người lao động
chân tay và trí óc, làm công hưởng lương trong các
loại hình sản xuất kinh doanh và dịch vụ công
nghiệp hoặc sản xuất kinh doanh, dịch vụ có tính
chất công nghiệp”. Hội nghị lần sáu ban chấp hành TW khóa X:
 1. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam

Đặc điểm của giai cấp công nhân VN đầu thế kỷ XX:
- Ra đời trước giai cấp tư sản, vào đầu thế kỷ XX, là giai cấp
trực tiếp đối kháng với tư bản thực dân Pháp và bè lũ tay sai
của chúng. Giai cấp công nhân Việt Nam phát triển chậm.
- Là lực lượng chính trị tiên phong lãnh đạo cuộc đấu tranh giải
phóng dân tộc, mở đường cho sự phát triển của dân tộc Việt
Nam.
- Trưởng thành nhanh chóng về ý thức chính trị, sớm giác ngộ
về sứ mệnh lịch sử của giai cấp mình.
 1. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam

- Là giai cấp có tinh thần cách mạng triệt để.

- Là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiên
phong là Đảng Cộng sản.
- Gắn bó mật thiết với các tầng lớp nhân dân trong xã
hội, thống nhất lợi ích với dân tộc tạo thành động lực
thúc đẩy đoàn kết giai cấp gắn liền với đoàn kết dân
tộc.
 1. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam

Những biến đổi của giai cấp công nhân VN hiện nay (so với đầu
thế kỷ XX):
- Tăng nhanh về số lượng, chất lượng, đi đầu trong sự nghiệp công
nghiệp hoá, hiện đại hoá, gắn với phát triển kinh tế tri thức, bảo vệ tài
nguyên và môi trường.
- Đa dạng về cơ cấu nghề nghiệp, có mặt trong mọi thành phần kinh tế.
- Công nhân tri thức nắm vững khoa học – công nghệ tiên tiến và công
nhân trẻ được đào tạo nghề theo chuẩn nghề nghiệp, có học vấn, văn
hoá, là lực lượng chủ đạo trong cơ cấu giai cấp công nhân, trong lao
động và trong phong trào công đoàn.
2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay

Ø Nội dung cụ thể:

Nội dung
chính - xã
Nội dung
Nội dung hội
văn hoá,
kinh tế
b tư tưởng

a c
 Là nguồn nhân lực chủ yếu tham gia vào
phát triển nền kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa.
Nội
dung
kinh tế
Phát huy vai trò và trách nhiệm của lực lượng đi
a đầu trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá
đất nước (là vấn đề nổi bật nhất).
 - Giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của
Đảng.
- Giữ vững bản chất giai cấp công nhân
của Đảng.
Nội
- Tiên phong, đi đầu góp phần củng cố và
dung
phát triển cơ sở chính trị – xã hội quan
chính trị
trọng của Đảng.
- xã hội
- Chủ động, tích cực tham gia xây dựng,
b chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự
suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức,
lối sống trong nội bộ.
 q Xây dựng nền văn hoá VN tiên tiến,
đậm đà bản sắc dân tộc (nội dung cốt
lõi là xây dựng con người mới xã hội
Nội chủ nghĩa, giáo dục đạo đức cách
dung mạng, rèn luyện lối sống, tác phong
văn hóa, công nghiệp…).
tư
q Tham gia vào cuộc đấu tranh trên
tưởng
lĩnh vực tư tưởng để bảo vệ sự trong
c sáng của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh.
3. Phương hướng và một số giải pháp chủ yếu để xây dựng GCCN VN hiện nay

SINH VIÊN TỰ NGHIÊN CỨU

 KẾT
THÚC
CHƯƠNG 2

37