You are on page 1of 66

PHÁP LUẬT MUA LẠI VÀ SÁP NHẬP

DOANH NGHIỆP XUYÊN BIÊN GIỚI


PGS.TS. Trần Việt Dũng
Khoa Luật Quốc Tế
Bộ môn Luật thương mại quốc tế
17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 1
Giới thiệu môn học
• Tín chỉ: 02 (30 tiết)
• Đánh giá: Kiểm tra tại lớp 30%; thi cuối khóa: 70%
• Yêu cầu:
- sinh viên phải có kiến thức nền về pháp luật doanh nghiệp, luật
kinh doanh quốc tế, luật cạnh tranh, luật thuế
- đọc tài liệu tham khảo theo hướng dẫn của giảng viên trước khi
bắt đầu các buổi học
- Tham gia trao đổi trên lớp

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 2


Nội dung môn học
1. Tổng quan về Mua lại và sáp nhập doanh nghiệp (M&A)
2. Khung pháp lý cho giao dịch M&A
3. Quy trình, thủ tục của giao dịch M&A
4. Soạn thảo Hợp đồng M&A

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 3


Tài liệu tham khảo
• Trương Hữu Ngữ, Pháp lý M&A, NXB Thái Hà (2019)
• Michael Frankel, M&A Căn Bản – Các Bước Quan Trọng Trong Quá Trình Mua Bán Doanh
Nghiệp Và Đầu Tư, NXB Tri Thức (2009)
• Phạm Trí Hùng, Đặng Thế Đức, Mua lại và Sáp nhập Doanh nghiệp ở Việt Nam, NXB Lao động
– Xã Hội (2010)
• Báo cáo M&A 2009 của Cục quản lý Cạnh tranh
• Eurocham, Sách Trắng (Whitebook) về đầu tư kinh doanh tại Việt Nam, 2020
(https://www.eurochamvn.org/sachtrang2020)
• Chapter 1, Donald DePamphilis, “Mergers and Acquisitions Basics, Academic Press, (2020)
• Claire Hill, Brian J.M. Quinn & Steven Davidoff Solomon, Mergers and
Acquisitions: Law, Theory, and Practice (2nd Ed.), West Academic Publishing, (2019)

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 4


Tài liệu tham khảo
• Stephen Kenyon-Slade, Mergers and Takeovers in the US and UK: Law and
Practice (2004)
• Mesut Eren, “Mergers and Acquisitions Versus Greenfield Investment, Absorptive Capacity, and
Economic Growth: Evidence from 12 New Member States of the European Union”, Eastern
European Economics, 53, (2015): 99–123
• Daniel Ho and Antony Ting, New Tax Landscape for Cross-Border Merger & Acquisition
Transactions and Intragroup Reorganizations in China, Working Paper (2015)

• Min Du, Agyenim Boateng, “State ownership, institutional effects and value creation in cross-
border mergers & acquisitions by Chinese firms”, International Business Review, 24 (2015):
430–442

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 5


1
TỔNG QUAN VỀ
MUA LẠI VÀ SÁP NHẬP
DOANH NGHIỆP (M&A)
6
1.1. KHÁI NIỆM M&A
• Mua lại và sáp nhập doanh nghiệp là một hình thức đầu tư
• Thuật ngữ “Sáp nhập – mua lại doanh nghiệp”
• Giao dịch M&A sẽ liên quan tới việc mua, bán, chia tách và hợp
nhất các doanh nghiệp khác nhau qua đó hình thành một thực thể
kinh doanh lớn hơn cho phép nó có thể phát triển nhanh hơn
trong ngành kinh doanh hoặc tạo ra một vị thế trên thị trường liên
quan

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 7


Các thuật ngữ M&A
• Sáp nhập doanh nghiệp (Merger)
• Hợp nhất doanh nghiệp (Consolidation)
• Thâu tóm doanh nghiệp (Acquisition)
• Sáp nhập thân thiện (Friendly Merger)
• Sáp nhập thù địch (Hostile Merger)
• Công ty mục tiêu (Target Company)
• Công cụ thâu tóm đặc biệt (Special Purchase Vehicle – SPV)
• Trao đổi cổ phần (Share-swap)

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 8


M&A từ góc độ kinh tế
Đầu tư gián tiếp
Hình thức đầu tư
Đầu tư trực tiếp Thành lập DN mới

Mua lại DN hiện hữu

Sáp nhập DN hiện hữu


Mua lại và sáp nhập (M&A)
• Quyền sở hữu doanh nghiệp
• Quyền kiểm soát quản trị doanh nghiệp

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 9


Các phương thức M&A

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 10


M&A từ góc độ pháp luật
Luật doanh nghiệp Luật cạnh tranh

• Hợp nhất doanh nghiệp (Đ. 200) • Sáp nhập doanh nghiệp (Đ. 29.2)
• Hợp nhất doanh nghiệp (Đ. 29.3)
• Sáp nhập doanh nghiệp (Đ. 201) • Mua lại doanh nghiệp (Đ. 29.4)

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 11


1.2 PHÂN LOẠI CÁC HÌNH THỨC M&A
a) Dựa theo mối quan hệ cạnh tranh giữa các bên
– M&A theo chiều dọc
– M&A theo chiều ngang
– M&A tổ hợp
b) Dựa trên cấu trúc tài chính
– Sáp nhập
– Hợp nhất
c) Dựa trên tính chất quan hệ của các bên
– M&A thân thiện
– M&A thù địch

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 12


1.3 ĐỘNG CƠ CHO HOẠT ĐỘNG M&A
• Mở rộng thị trường và mạng lưới kinh doanh
• Tiết kiệm chi phí quá lý
• Chiếm tài sản trí tuệ và con người
• Giảm đối thủ cạnh tranh trên thị trường
• Nhanh chóng đạt hiệu quả và quy mô
• Chiếm hữu công nghệ
• Phát triển thị trường mới
• Gia tăng quyền lực thị trường

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 13


1.3 ĐỘNG CƠ CHO HOẠT ĐỘNG M&A

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 14


Động cơ M&A trong bối cảnh toàn cầu hóa

• Vượt qua các rào cản thương mại


• Thâm nhập thị trường nhanh
• Mạng lưới kinh doanh
• Sức mạnh thị trường trên phạm vi khu vực và toàn cầu
• Công nghệ mới

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 15


1.4. RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG M&A
Bên mua/ Bên thâu tóm
• Trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp mục tiêu
• Không biết đầu đủ
• Nhân sự và cấu trúc kinh doanh
• Giấy phép kinh doanh cho những ngành nghề đặc thù
• Quyền phát triển dự án sau khi hoàn tất giao dịch
• Quy định đặc thù đối với doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 16


1.4. RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG M&A

Bên bán: Cổ đông/Doanh nghiệp mục tiêu


- Mất thương hiệu
- Mất công nghệ
- Bên mua không thực hiện các cam kết/bảo đảm như thỏa thuận M&A

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 17


Hoạt động M&A tại Việt Nam
Quy mô các giao Giáo dịch quy mô nhỏ dưới 5 triệu USD/thương vụ và giao dịch ở mức
dịch M&A ở mức
trung bình dưới 25 triệu USD/thương vụ. Các thương vụ còn mang tính
vừa và nhỏ so
với quốc tế do
nhỏ lẻ, tự phát, chỉ chiếm khoảng 1% về số lượng và 0,1% về giá trị giao
quy mô nền kinh dịch trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương.
tế còn nhỏ

Về số lượng Về giá trị


Giá trị các giao
dịch M&A có yếu
tố nước ngoài
22%
lớn hơn nội địa 34%
1% DN VN mua DN VN
DN VN mua DN VN
M&A ngành ngân 65% 1%
DN VN mua DN nước
hàng, hàng tiêu 77% ngoài DN VN mua DN nước
ngoài
dùng, bất động
DN nước ngoài mua
sản, khai khoáng DN VN
DN nước ngoài mua
DN VN

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 18


Xu hướng M&A tại Việt Nam

Các doanh nghiệp sử dụng


M&A mang tính chiến lược
đầu tư và chủ động hơn

M&A được thúc đẩy bới quá trình


tái cấu trúc doanh nghiệp và quá
trình cổ phần hóa các doanh
nghiệp nhà nước

Tiềm ẩn xuất hiện các giao dịch


M&A thâu tóm và cạnh tranh
không lành mạnh

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 19


Cấu trúc cho một giao dịch M&A xuyên biên giới
BÊN MUA
GIAO DỊCH M&A
THÔNG QUA VSP 100%

VSP

Cơ quan BÊN BÁN


nhà nước NƯỚC A
Công ty mục 100%
tiêu

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 20


Cấu trúc cho một giao dịch M&A xuyên biên giới
BÊN MUA
GIAO DỊCH M&A
TRONG LĨNH VỰC 100%
PHÂN PHỐI
VSP 1
49.9%

50.1% SPA
Vietco VSP 2 BÊN BÁN

NƯỚC A
Cơ quan 100%
nhà nước Công ty mục tiêu

1 2 3 5 6

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 21


Cấu trúc cho một giao dịch M&A xuyên biên giới

GIAO DỊCH M&A


ONSHORE
BÊN MUA 1

Cơ quan SPA SPA


BÊN MUA 2 BÊN BÁN NƯỚC A
nhà nước

Công ty mục 100%


tiêu

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 22


Cấu trúc cho một giao dịch M&A xuyên biên giới
SPA
BÊN MUA BẾN BÁN
GIAO DỊCH M&A
OFFSHORE Cơ quan
100% nhà nước
VSP

Cơ quan Công ty mục 100% NƯỚC A


nhà nước tiêu

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 23


Cấu trúc cho một giao dịch M&A xuyên biên giới

BÊN MUA BÊN MUA


100% 100%
SSA 60%
VSP VSP

NƯỚC A
BÊN BÁN BÊN BÁN

Công ty mục 100% 40%


Công ty mục
tiêu tiêu

Tăng Vốn

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 24


Cấu trúc cho một giao dịch M&A xuyên biên giới

60%
BÊN MUA BÊN MUA

Thế chấp cổ
Thỏa thuận

phần (60%)
Vay chuyển đổi

NƯỚC A
Cổ Đông A Công đông A

Công ty mục 100% 40%


Công ty mục
tiêu tiêu

Tăng Vốn

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 25


2
KHUNG PHÁP LÝ CHO
GIAO DỊCH M&A
26
Giao dịch M&A chịu sự điều chỉnh của nhiều luật
Luật đầu tư: Xem xét M&A là một hình thức đầu tư trực tiếp bao gồm đầu tư sáp nhập và mua
lại doanh nghiệp, mua cổ phần hoặc vốn góp để tham gia quản lý đầu tư.
Luật Doanh Nghiệp: Quy định M&A như một hình thức tổ chức lại doanh nghiệp bao gồm sáp
nhập doanh nghiệp và hợp nhất doanh nghiệp. Ngoài ra còn điều chỉnh các cách thức và thủ tục
cổ phần, mua vốn góp, mua lại doanh nghiệp tư nhân, sáp nhập và hợp nhất doanh nghiệp.
Luật Cạnh Tranh: Nhìn nhận M&A dưới góc độ hành vi tập trung kinh tế bao gồm sáp nhập
doanh nghiệp, mua lại doanh nghiệp, hợp nhất doanh nghiệp và liên doanh doanh nghiệp. Đưa
ra các quy định hạn chế các giao dịch M&A dựa trên thị phần kết hợp của các bên tham gia giao
dịch.
Luật thương mại và bộ luật dân sự: Chủ yếu điều chỉnh hoạt động M&A dưới khía cạnh hợp
đồng giữa các bên.

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 27


Giao dịch M&A chịu sự điều chỉnh của nhiều luật
Luật thuế: Khi thực hiện M&A thông thường sẽ thay đổi lớn về tài chính, các loại thuế
thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, thuế giá trị gia tăng…
Luật kế toán: Quy định về việc hợp nhất báo cáo tài chính.
Luật kiểm toán: Kiểm tra các hoạt động về tài chính của doanh nghiệp để xác định giá
trị tài sản của doanh nghiệp.
Luật sở hữu trí tuệ: Điều chỉnh khía cạnh chuyển giao quyền tác giả, công nghệ, bí
mật kinh doanh giữa các bên.
Luật lao động: Điều chỉnh các vấn đề liên quan tới quan hệ giữa doanh nghiệp và
người lao động trong công ty mục tiêu

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 28


1. M&A TRONG KHUÔN KHỔ LUẬT ĐẦU TƯ
Điều 5. LĐT
• Nhà đầu tư có quyền thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh trong các
ngành, nghề mà Luật này không cấm.
• Đối với ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện thì nhà đầu tư phải đáp
ứng các điều kiện đầu tư kinh doanh theo quy định của pháp luật.

Điều 21. LĐT


• Đầu tư góp vốn
• mua cổ phần/phần vốn góp.

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 29


Điều kiện để nhà đầu tư nước ngoài thực hiện giao
dịch M&A tại Việt Nam
Nhà đầu tư nước ngoài góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp của tổ chức
kinh tế phải đáp ứng các quy định, điều kiện sau đây:
a) Điều kiện tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài
b) Bảo đảm quốc phòng, an ninh theo quy định của Luật này
c) Quy định của pháp luật về đất đai về điều kiện nhận quyền sử dụng đất
(Điều 24. LĐT)

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 30


Hình thức góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp

• Mua cổ phần phát hành lần đầu hoặc cổ phần phát hành thêm của công ty
cổ phần
• Góp vốn vào công ty
• Mua cổ phần của công ty cổ phần/phần vốn góp từ công ty hoặc cổ đông
công ty CP /thành viên công ty TNHH

(Điều 25 LĐT)

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 31


Thủ tục đăng ký đầu tư đối với giao dịch M&A

• Bên mua phải đáp ứng các điều kiện mua vốn tại công ty mục tiêu
- Nhà đầu tư nước ngoài phải xin giấy chấp thuận cho phép mua vốn (chấp
thuận M&A) với cơ quan cấp phép (Phòng đầu tư Sở KH&ĐT)
- Mở tài khoản đầu tư gián tiếp => chuyển tiền để mua cổ phần/phần vốn
góp
• Công ty thực hiện các thủ tục thay đổi thành viên/cổ đông theo quy
định của pháp luật (Phòng Đăng ký KD, Sở KH&ĐT).
- Nếu công ty mục tiêu là Công ty TNHH: Đăng ký điều chỉnh Giấy chứng
nhận đăng kỳ kinh doanh (đăng kỳ điều chỉnh thành viên)
- Nếu công ty mục tiêu là Công ty CP: báo cáo sổ cổ đông

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 32


2. M&A TRONG KHUÔN KHỔ LUẬT DOANH NGHIỆP

• Sáp nhập
• Hợp nhất
• Mua lại phần vốn góp/cổ phần: - của cổ đông hiện hữu
- của công ty (phát hành mới/cổ phần dự trữ)

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 33


Thủ tục sáp nhập
• Các công ty liên quan chuẩn bị hợp đồng sáp nhập và dự thảo Điều lệ công ty nhận sáp
nhập.
Hợp đồng sáp nhập phải gồm các nội dung chủ yếu sau:
- tên, địa chỉ trụ sở chính của công ty nhận sáp nhập;
- tên, địa chỉ trụ sở chính của công ty bị sáp nhập;
- thủ tục và điều kiện sáp nhập;
- phương án sử dụng lao động;
- cách thức, thủ tục, thời hạn và điều kiện chuyển đổi tài sản,
- cách thức, thủ tục, thời hạn và điều kiện chuyển đổi phần vốn góp, cổ phần, trái phiếu
của công ty bị sáp nhập thành phần vốn góp, cổ phần, trái phiếu của công ty nhận sáp
nhập; thời hạn thực hiện sáp nhập.
• Các thành viên, chủ sở hữu công ty hoặc các cổ đông của các công ty liên quan thông qua
hợp đồng sáp nhập, Điều lệ công ty nhận sáp nhập
• đăng ký doanh nghiệp công ty nhận sáp nhập theo quy định của pháp luật DN.

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 34


Thủ tục sáp nhập
• Hợp đồng sáp nhập phải được gửi đến tất cả chủ nợ và thông báo cho người lao động
biết trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày thông qua
• Sau khi công ty nhận sáp nhập đăng ký doanh nghiệp, công ty bị sáp nhập chấm dứt tồn
tại; công ty nhận sáp nhập đương nhiên kế thừa toàn bộ quyền, nghĩa vụ, và lợi ích hợp
pháp của các công ty bị sáp nhập theo hợp đồng sáp nhập.
• Các công ty thực hiện việc sáp nhập phải bảo đảm tuân thủ quy định của Luật Cạnh
tranh về sáp nhập công ty.

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 35


Thủ tục hợp nhất
• Công ty bị hợp nhất chuẩn bị hợp đồng hợp nhất, dự thảo Điều lệ công ty hợp nhất.
• Các thành viên, chủ sở hữu công ty hoặc cổ đông của công ty bị hợp nhất thông qua hợp
đồng hợp nhất, Điều lệ công ty hợp nhất, bầu hoặc bổ nhiệm Chủ tịch Hội đồng thành viên,
Chủ tịch công ty, Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc công ty hợp nhất và tiến
hành đăng ký doanh nghiệp đối với công ty hợp nhất theo quy định của Luật DN.
• Hợp đồng hợp nhất phải được gửi đến các chủ nợ và thông báo cho người lao động biết
trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày thông qua.
• Công ty bị hợp nhất phải bảo đảm tuân thủ quy định của Luật Cạnh tranh về hợp nhất công
ty.
• Sau khi công ty hợp nhất đăng ký doanh nghiệp, công ty bị hợp nhất chấm dứt tồn tại; Công
ty hợp nhất đương nhiên kế thừa toàn bộ quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của các công
ty bị hợp nhất theo hợp đồng hợp nhất công ty.

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 36


Quy định về quản trị doanh nghiệp

• Giao dịch phải được thông qua bởi Đại hội đồng cổ đông/Hội
đồng thành viên theo quy định của Luật DN và Điều lệ
• Giạo dịch nội gián

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 37


3. M&A TRONG LUẬT CẠNH TRANH
• Quy định về các hoạt động tập trung kinh tế

• Xác định thị trường và vị thế thống lĩnh

Trường hợp tập trung kinh tế bị cấm khi thị phần kết hợp của các doanh
nghiệp tham gia tập trùng kinh tế chiếm trên 50% trên thị trường liên
quan, trừ trường hợp:
• “một hoặc nhiều bên tham gia tập trung kinh tế đang trong nguy cơ bị
giải thể, hoặc lâm vào tình trạng phá sản”; hoặc
• “có tác dụng mở rộng xuất khẩu hoặc góp phần phát triển kinh tế - xã
hội, tiến bộ kỹ thuật, công nghệ”, hoặc
• “sau khi thực hiện tập trung kinh tế vẫn thuộc loại doanh nghiệp nhỏ và
vừa theo quy định của pháp luật”.

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 38


3. M&A TRONG LUẬT THUẾ
Thuế giá trị gia tăng (GTGT) Bên mua

❖ DN chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ tài sản như nhà xưởng, máy
móc thiết bị: 10%
❖ DN chuyển nhượng vốn góp, cổ phần, chứng khoán được giao dịch trên
thị trường chứng khoán thì các giao dịch này được xếp vào giao dịch tài
chính: không chịu thuế GTGT.

Doanh nghiệp phải xác định tách bạch giá trị của yếu tố vật chất, giá trị của
hàng hóa, dịch vụ, bất động sản gắn với mảng kinh doanh được chuyển
nhượng để tính đủ thuế GTGT. Phần giá trị về vốn, công nợ, tài sản sở hữu
trí tuệ thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT.

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 39


3. M&A TRONG LUẬT THUẾ

Thuế thu nhập doanh nghiệp (Chủ sở hữu là cá nhân) Bên bán
• Các giao dịch của DN về chuyển nhượng tài sản, vốn, chứng khoán đều
phải thực hiện nghĩa vụ nộp thuế thu nhập doanh nghiệp: 20%.
• Đối với các trường hợp bán toàn bộ doanh nghiệp thì cần tách riêng trị
giá bất động sản để áp thuế theo quy định, không được quyền bù trừ
giữa lãi của hoạt động bất động sản với khoản lỗ từ hoạt động sản xuất,
kinh doanh.

Thuế thụ nhập cá nhân (Chủ sở hữu là cá nhân)


Chuyển nhượng chứng khoán phải nộp thuế thu nhập cá nhân theo mức 0,1%
trên tổng trị giá giao dịch; chuyển nhượng vốn nộp 20% trên thu nhập.

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 40


3
QUY TRÌNH, THỦ TỤC
CỦA GIAO DỊCH M&A
41
1. CÁC BƯỚC CƠ BẢN TRONG MỘT GIAO DỊCH M&A

1. Ký thỏa thuận bảo mật (confidentiality agreement)


– Mục đích
2. Ký Biên bản ghi nhớ/Thỏa thuận nguyên tắc/Điều khoản căn bản
(MOU/In-principle Agreement/Term-sheet)
– Mục đích
3. Thực hiện các thủ tục rà soát doanh nghiệp (due diligence) bao gồm:
– Soát xét về khía cạnh kinh doanh (business due diligence);
– Soát xét về khía cạnh tài chính (financial due diligence); và
– Soát xét về khía cạnh pháp lý (legal due diligence)

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 42


1. CÁC BƯỚC CƠ BẢN TRONG MỘT GIAO DỊCH M&A

4. Ký hợp đồng chuyển nhượng cổ phần/phần vốn góp (Share


Transfer Agreement) và Thỏa Thuận cổ đông (Shareholder’s
Agreement).
5. Thực hiện nghĩa vụ của các bên nêu tại hợp đồng
6. Đăng ký giao dịch M&A với cơ quan nhà nước có thẩm quyền

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 43


2. Rà soát pháp lý
Mục đích:

➢ Xác định tình trạng doanh nghiệp;

➢ Xác định những vi phạm/điểm yếu của doanh nghiệp có thể khiến chấm
dứt giao dịch;

➢ Tìm kiếm thông tin, dữ kiện về doanh nghiệp có thể giúp:

a. đánh giá tài sản doanh nghiệp;

b. thiết lập các điều kiện tiên quyết, các khẳng định, bảo đảm và cam
kết trong HĐMB; và

c. giúp đàm phán giá bán.

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 44


2. Rà soát pháp lý
1. Gửi danh mục tài liệu mà doanh nghiệp cần cung cấp (legal due diligence checklist)
2. Phạm vi rà soát:
– Việc thành lập công ty có hợp lệ, các giấy phép, giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh
doanh đã có đủ;
– Tổ chức, cơ cấu doanh nghiệp;
– Tài sản doanh nghiệp tạo dựng có hợp pháp;
– Các khoản vay và các nghĩa vụ tài chính lớn khác có hợp pháp; Các hợp đồng
thương mại chính có hợp pháp;
– Việc tuân thủ pháp luật lao động;
– Bảo hiểm;
– Việc tuân thủ pháp luật về sở hữu trí tuệ;
– Việc tuân thủ pháp luật về môi trường;
– Việc tuân thủ pháp luật về cạnh tranh;
– Vấn đề tranh tụng, khiếu kiện; và
– Các nội dung khác.

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 45


2. Rà soát pháp lý
3. Báo cáo rà soát (Kết quả rà soát) :
– Xác định tình trạng pháp lý doanh nghiệp
– Những vấn đề pháp lý còn tồn tại. Trong đó:
➢ Vi phạm nghiêm trọng → không tiếp tục giao dịch;
➢ Vi phạm không nghiêm trọng → doanh nghiệp, cá nhân liên quan
khắc phục. Việc khắc phục đưa vào trong dự thảo hợp đồng mua bán
tại các điều khoản về điều kiện tiên quyết, khẳng định, bảo đảm và
cam kết.
4. Lưu ý về mức độ soát xét pháp lý
– Lưu ý về ưu tiên của khách hàng;
– Giá trị giao dịch; và
– Tránh gây bế tắc hoặc đổ vỡ giao dịch.

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 46


3. Hợp đồng và các tài liệu phục vụ cho giao
dịch M&A
• Hợp đồng M&A
- Hợp đồng mua cổ phần (SPA)
- Hợp đồng đăng ký mua cổ phần (SSA)
- Hợp đồng mua bán tài sản
• Chấp thuận của Đại hội cổ đông/Hội đồng thành viên (bên mua/bên bán
là DN)
- giá trị giao dịch ≥ 50% tổng giá trị tài sản trở lên được ghi trong báo cáo tài chính gần
nhất của công ty TNHH
- giá trị giao dịch ≥ 35% tổng giá trị tài sản trở lên được ghi trong báo cáo tài chính gần
nhất của công ty TNHH
• Chấp thuận của bên thứ 3
• Thanh toán

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 47


4. Đăng ký giao dịch M&A
Cơ quan quản Nhà đầu tư nước ngoài
lý đầu tư
Đăng ký chấp thuận M&A
Công ty TNHH: Đăng ký giấy
chứng nhận kinh doanh
Công ty CP: Đăng ký biến động Tài khoản vốn
sổ cổ đông đầu tư gián tiếp
(IDICA)

Đăng ký các giấy phép con


(trong ngành nghề có điều kiện) Bên bán/ Công ty

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 48


Quy trình phổ biến cho một giao dịch M&A

Ký TT Ký TT Nguyên tắc Ký HĐMB Hoàn Thành Chấm Dứt (theo thỏa thuận,
Bảo Mật Soát Xét TTCĐ Thanh Toán thoái vốn)

Thỏa mãn các ĐK tiên quyết

Bảo đảm các KĐ & BĐ

Thực hiện các cam kết

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 49


4
SOẠN THẢO HỢP
ĐỒNG M&A
50
1. HỢP ĐỒNG M&A

• Hợp đồng chuyển nhượng cổ phần


• Hợp đồng đăng ký mua cổ phần mới phát hành
• Hợp đồng chuyển nhượng tài sản
• Thỏa thuận cổ đông
• Điều lệ

51
1. HỢP ĐỒNG CHUYỂN NHƯỢNG CỔ PHẦN
• Cơ sở kết lập hợp đồng (recitals):
– Bối cảnh hợp đồng ra đời;
– Mục đích của hợp đồng là hợp pháp; và
– Các bên không có tỳ vết về ý chí.
• Điều khoản về định nghĩa (definitions and interpretation)
– Mục đích
• Các điều kiện tiên quyết (conditions precedent)
– Mục đích
• Giá cả và Thanh toán (price & payment)

52
1. HỢP ĐỒNG CHUYỂN NHƯỢNG CỔ PHẦN

• Cam kết và bảo đảm (representations and warranties)


– Mục đích
– Các khẳng định và bảo đảm tiêu chuẩn: đủ năng lực giao
kết; thẩm quyền giao kết; chịu ràng buộc bởi hợp đồng; báo
cáo tài chính chính xác; đã thực hiện các nghĩa vụ thuế, bảo
hiểm, lao động; không vi phạm pháp luật SHTT; không có
kiện tụng v.v.;

53
1. HỢP ĐỒNG CHUYỂN NHƯỢNG CỔ PHẦN
• Cam kết làm hoặc không làm (restrictive
covenants/undertakings)
- Mục đích
• Hậu quả của vi phạm các khẳng định, bảo đảm và cam kết: vấn
đề bồi hoàn/bồi thường (indemnity)
• Điều khoản bảo mật (confidentiality)
- Thời gian: 2 - 5 năm sau khi kết thúc giao dịch
• Điều khoản đối với ban giám đốc

54
1. HỢP ĐỒNG CHUYỂN NHƯỢNG CỔ PHẦN

• Điều khoản đối với ban giám đốc


- Mục đích
- Không cạnh tranh
• Xử lý vi phạm hợp đồng
- đòi bồi thường thiệt hại
- phạt vi phạm hợp đồng
- buộc tiếp tục thực hiện nghĩa vụ
- hủy bỏ hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng

55
1. HỢP ĐỒNG CHUYỂN NHƯỢNG CỔ PHẦN

• Điều kiện kết thúc giao dịch

• Điều khoản thông báo (notice)

• Luật điều chỉnh (governing law)

• Giải quyết tranh chấp (dispute settlement)

• Điều khoản về tính toàn diện (entire agreement)

-- Mục đích

56
2. HỢP ĐỒNG ĐĂNG KÝ MUA CỔ PHẦN PHÁT HÀNH MỚI

• Giá cả và phương thức thanh toán


• Cam kết và bảo đảm
• Quyền quản trị doanh nghiệp

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 57


2. HỢP ĐỒNG ĐĂNG KÝ MUA CỔ PHẦN PHÁT HÀNH MỚI

• Điều kiện tiên quyết (condition precedents)


• Điều kiện bồi hoàn (Indemnity)
• Điều kiện thoàn tất giao dịch (closing)

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 58


3. THỎA THUẬN CỔ ĐÔNG VÀ ĐIỀU LỆ
Điều lệ công ty Thỏa thuận cổ đông
- Bản chất: Hiến chương của Công ty - Bản chất: Hợp đồng giữa các cổ đông về cơ
chế tổ chức vận hành của công ty
- Nội dung: - Nội dung:
• Cấu trúc tổ chức, nguyên tắc vận hành, • Cấu trúc tổ chức, nguyên tắc vận hành,
quyền và nghĩa vụ của các cổ đông quyền và nghĩa vụ của các cổ đông
• Cơ chế quản trị công ty (theo quy định • Cơ chế quản trị (yêu cầu, thỏa thuận
của luật công ty / luật doanh nghiệp) đặc thù giữa các cổ đông ngoài quy định
- Luật điều chỉnh: Luật Công ty / Luật doanh cứng của Luật DN/Luật Cty)
nghiệp • Quyền và cơ chế thoái vốn
- Luật điều chỉnh: Luật hợp đồng/Luật DS

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 59


3. THỎA THUẬN CỔ ĐÔNG

Điều khoản buộc chuyển nhượng (drag along)


- Cho phép cổ đông lớn trong công ty buộc các cổ đông nhỏ
khác phải chấp thuận việc bán theo cổ phần cho bên thứ ba
khi họ bán.
- Giá bán, điều kiện bán cổ phần của Cổ đông nhỏ phải tương tự
như cổ phần của cổ đông lớn.

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 60


3. THỎA THUẬN CỔ ĐÔNG

• Điều khoản buộc chuyển nhượng (drag along)


- Cho phép cổ đông lớn trong công ty buộc các cổ đông nhỏ
khác phải chấp thuận việc bán theo cổ phần cho bên thứ ba
khi họ bán.
- Giá bán, điều kiện bán cổ phần của Cổ đông nhỏ phải tương tự
như cổ phần của cổ đông lớn.

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 61


4. THOẢ THUẬN KHÁC

• Thư bảo đảm của bên thứ ba


• Hợp đồng vay chuyển đổi
• Thỏa thuận thế chấp cổ phần

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 62


4. THOẢ THUẬN KHÁC
Cấu trúc vay chuyển đổi
3
Chi trả
CÔNG TY 7
1 Tiếp nhận
4 cổ phần
Phát hành giấy
ghi nhận nợ Lãi suất
6
5 Chuyển đổi
Sự kiện thành cổ
Ghi nhận Cổ phần
Nhà đầu kích hoạt phần theo
Khoản nợ tỷ lệ đã (phần vốn góp)

thỏa thuận
Lãi suất

Đăng ký
NGÂN HÀNG
Hợp đồng NHÀ NƯỚC
2
17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 63
4. THOẢ THUẬN KHÁC

Hợp đồng Vay chuyển đổi

• Là sự tổng hợp của Hợp đồng vay và Hợp đồng chuyển nhượng cổ phần

• Tại sao các bên lại chọn Hợp đồng vay chuyển đổi?

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


4. THOẢ THUẬN KHÁC
Thỏa thuận thế chấp cổ phần

NHÀ ĐẦU Hợp đồng vay


CÔNG TY
TƯ chuyển đổi
Văn phòng
X đăng ký giao
Cổ phần dịch bảo đảm

Thỏa thuận
CỔ ĐÔNG thế chấp cổ
phần

17 August 2022 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM 65

You might also like