, ~ ".2.
2" A A
HUONG DAN HOC SINH TIM HIEU DIEM NHIH NGHE THUAT
., ,..?
T'RONG HAl TAC 'PHAM CHIEC THUYEN NGOAI XA
VA MOT
.. NGuiJ'I HA NOI. (NGirvAN 12)
f) ie"mnhin la mQttrong nhling van de co ban
nhatcua van ban ngh~thu~t. £)ocOngla mQt
con dl1ang tiep can mQt tac pham van hoc,
giup ngl1ai doc dao sau cac gia tri ngh~ thu~t va nQi
dung. Tuy nhien, vai nhieu giao vien (GV) va da so
hQCsinh (H8), day con lavan de kho,nhieu khi con bo
ngo. Sai viet nay de xuat nhling bi~n phap giup H8
hi~u sau han diem nhin ngh~ thu~t(£)NNT) cua hai
van ban Chie'c thuyen ngoai xa va M9tngLldi Ha
N9icOn9 la gqi y cho GV trong qua trinh d~y hQC,hi
vQnggopthem mQthl1angtiep.c~n cac van ban tren.
1. So sanh "di~m nhin" trong hai tac ph~m
vOicac tac pham truy~n ng~n trucc 1975trong
chuang trinh
Nhin vet:; caetac phamtruyt;inngan1945-1975trong
Ngfrvan (NV) 12 gam: ItVqchong A Phil", ItRting
X8 nu", ItVq nh~t'~ "NhtIng dLia con trong gia
dinh"co th~ de dang nh~n thay £)NNT chu yeU la
a
ngoithuba, khong nhiln v~th6a. cacmc pham nay,
ngl161k~chuy~ dUngngocii,quansat,tranthu~tl~cau
chuy~n.Tranthu~ttlrngoi thLtba"khong nhan v~th6a"
nhl1tren co th~ mang den tinh khach quan cho cau
chuy~ neunhl1ngl161kechuy~n gilikhoang cachnhat
dinh vOithegi6idl1Q'cke.Ngl1Q'cI~i,adoicl/c khac,day
laila hinh thLtcto chLtcdi~m nhin the hien rotinh chu
quan cuatacgianhatbQjchuth~l61n6itrU~gkhitv6ichu
th~di~m nhin, chung d~tdl1Oisl/ki~m soat cua ngl10i
k~chuy~n latacgia.Tacgianhieu khixuathi~n trlfctiep
va trathanh ngl10idan d~t, binh lu~n trong tac pham
motcach 10lieu.
.Tuy nhien, a truy~n ng~n Chie'c thuyen ngoai
xa va M9t ngLldi Ha N9i, di~m nhin da co Sl/ dich
chuy~n tlr diem nhin ben ngoaivao diem nhin ben
trong.£)i~mnhin ben trong th~hi~n b~ng hinh thLtctl/
quari sat cua nhan v~t '10f' b~ng tl/ thu nh~n, ho~c
b~ng hinh thLtcngl1aitran thu~t tl/a vao giac quan,
tam han nhan v~td~ th~hi~n cam nh~n ve the giOi.Vi
v~y,veban chat, sl/phan bi~tdi~m nhin ben trong va
a
ben ngoai chinh la di~m d~t.
361 T~p chi Giao dye so 363
~ ~. , •
ThS. NGUYEN TH! HoAI AN*
Trong M9tngLldiHilN9iva Chie'cthuyen ngoiJi
xa, £)NNT dl1Q'ctocture theo danq: Ngl10ik~chuy~n
xuat hi~n nhir la mQt nhan v~t trong truyen xl1ng toi
(d~ng 1).MQtm~t, notao ra ao giac vetinh chan thl/c
cua cau chuyen, Quan trQnghan, co va nhir nqhjch
Ii,thi chinh di~m nhin nay cung cap cho cau chuy~n
tinh chu quan d~m d~c. Vi la mQtnhan v~Jtrong cau
chuy~n, ngl10ik~chuy~n covaitro binh dang v6'icac
nhan v~tkhac, coth~bQc IQcanhan minh vainhling
bi~u hi~n ve tinh cach, tam Ii, suy nghi vai tl1cach la
mQtnhan v~tcua tac pham ma khong g~p batcLrtra
ng~i nao... Do do, ngl1ai dQcde dang b~t g~p trong
tac pham hi~ntl1Q'ng:xen vao m~ch tranthu~tla m~ch _
suy tl1,chiem nghi~m eua nhan v~t '10i".
Xin lay M9t ngLldi HiJ N9i1am minh chUng. Loi
song cua co Hien luon dl1Q'emieu ta trong the doi
sanh vai loisong cua toi, ngam dinh mQtSl/ danh gia
a eua ban than ngl1aik~ chuy~n: "L~imja, caian cilng
khong giong voiso'dong ... Gia dinh chung toithian
uong binh dan hon, vq chong con cai ng61xum xit
quanh cai mam nhom, thuc an co khi muc ra bat, ra
cfia,co khi ctJde"nguyen trong not, n61k:m d~t gilia
mam, n6fnhodatcanh mam, ctJviecsucmoiv8o, suc
dila vao,vLiaan'viJ quatm§ng co~ cai,nhom nhoa~,
ha he, khong canphai khuon bo thea m9tquy t§cnao
ca.An cotde"song, de"lamvi~c,hay h6m gicaithtJ/~
nghi fLlOrn ra cua giai cap tLl san..." (NV12; tr 90).
Ngl1aidQcco th~ hi~u dl1Q'cvan de tac gia phan anh
vacaquan di~mcua ngl10ik~.Vi nhl1dang k~chuy~n
va Ha NQitham ngl10ico nay da gia, ngl1aik~vlra k~
vlra taVlta bQcIQsuy nghiva Mnh dQngeua ngl1Oieo
a
tlr do nghi ve net d~p eua van hoa Tet Ha NQi:~..
Nam nay chac chLla the"co thuytien. Dan Ha N9i
nhay tau len L~ng Son buon ban du thu ma khong
buon dLlqc vaingan cu thuy tien nhi? Vi thti co thuy
lien li~ucon congLlOibietg9t tia thiJylien.L~ithem cai
cach song, cai tam Ii song 6'~t,xo bo: v~ /qi cua dam
* TnrongTnmg hqc ph6 thong chuyen Phan Bqi Chilu, Ngh~An
(ki 1- 8/2015)
 ngLlOivtia thoatkhoicai kho?da d~ gic6dLlq'c subinh cua dan t¢c.Coth9'coi day lac6ttruy~n noi-nien bi9'u
tinh di thLlOngtnuc ve d(Jptrang tr9ng cua m9t gio ben ngoai mang tinh lich sli ra r~tvai nhling chi dan
hoa thuy tien': H~ qua la sl/ xuat hien cua nguai k9' nam thang Cl:(th9':'Wam 1955, toittikhangchie'ntra
chuy~nxung '10P'(NV12; tr96-97) ngoithLrnhatnhieu ve:.., duoc song nem dau aHa N9i vtia m6i giai
rengang,d~m suy nr nhieu khida lam nen giQngdi~u ph6ng ...,;."EMunam 1965, Ha N9i c6 dat tuyin quen
tranthu?ttham tram va nhjp di~u tranthu?tch~m rai. vao chie'ndiu trong Nam ..,'; "Thang 12nsm 1975,
Nhuv~y, vi~ d6ichieudi9'mnhin trong M9tnguOi co H;e'ncho con gai xuong nha 99i Vq'chong toit6i...~
Ha N9i, Chiec thuye'n ngoai xa vai cac tac pham "Nh;e'unem d§ troi qua ...': Nhlfng m6i sl/ ki~n clla
truac 1975 giup HS hi9'usau han d~c di9'm diem lich sli - xa h¢i dlfqc tac gia khai thac khOngphai tu
nhin trong hai tac pham, dong thOithay sl/v~n d¢ng ch6 n6 bien doi thl/c te dan t¢c, va d¢ng vao so'ph~n
a
cua di9'mnhin hai giai do~n van hQc. s6dong nhan dan nhuthenao maach6m6icanhan
2. Bam sat nhung d~c trung cua tac ph§'mtL! S9c6 cach ung xli the nao truac bien co'do. vai sl/
SL!,nhat lath~ lo~i truy~n ng~n hi~n d~i d~ nh~n ki~n Ha N¢i dlfqc giai phong nam 1955, van de rna
di~n cac cach tan g§n vOi £)NNT nglfai k9' chuy~n quan tam la thai d¢ cua co Hien
SI/dich chuyen 8NNT vao ben trong da dua I~i tnlac sl/ thay doi nay: "Chung toi thi vui the; fEjisao
nhieu thay doi Co' ban trong ngh~ thu~t tran thu~t nhtIng ngLlOfsongaHa N9ichlfa th?tvuinh/?"(NV12;
cua cac truy~n ng~n Chiec thuye'n ngoai xa va tr91}. COngn6ivesl/ki~ntuy9'n quan vao Nam clla
M9t nguui Ha N9i. 89' nh~n di~n nhling doi mai Ha N¢i nam 1965, cai nhfm v~t '10i"quan tam lasuy
trong tran thu~t g~n vai sl/ dich chuyen 8NNT, GV nghivacach Un~xliratth~tclla nhan v~txung quanh
huang dan HS bam sat cac d~c trung cua tac pham cau hoi: "Co bang long cho em di chien dau chil'
tl/ SI/,cl:(th9'la cua truy~n ng~n hi~n d~i: tinh hu6ng (NV12; tr94) ...Neu tinh y, ta S9nh~n thay, c6t 16ithuc
truy~n, c6t truy~n va m6i quan h~ gilia nguai k9' day di~nbiencau chuy~nnay hoan toankhOngphai 18.
ehuy~n - nhan v~t. cac slf ki~nlich slixa h¢irna lacac cau hoi mang tinh
2.1.Diem nh/~ gin lien v6i vi~c Ilfa ch9n tinh lu~n de dlfqc d~t ra: "T?isao c6khong phai h9CI?p
huong truy~n ngan.Xung quanh truy~nng~n Chiec cait?o, co giau cDng tainh/?':' uCob§nglong cho em
thuyen ngoai xa van co hai each nhin nh~n khae di chien dall chu?,:,''Xah9i nao cDngphai c6 m9t giai
nhau: ho~c cho la tinh hu6ng nghich Ii; ho~c xem la tang thLlq'ngILIUcua n6 Jamchuln cho m9i gia trio
tinh hu6ng mang tinh chat nh~n thuc. Neu ngam ki, Theo anh, a xa h9i ta la tang lOpna9?':' uAnhfa Ha
sa thaykieutinh huang bao trum toan truy~n I~ilam¢t N9i Ian nay tha'ypho' xa the'nao, tha'y dan tinh the'
sl/ki~n nghiengve nh~nthuc. Con caitinh the nghich nao?': 8ieu nay dlfa den m¢t kef lu~n thu vi: lich sli
Iicua gia dinh hang chaikia chrlam¢ttinh hu6ng nhe) dUQ'Cquan tam tuquan ni~ri1cua m¢tca nhan cl,lth9'
long vao tinh hu6ng Ian. Va canh dai nghich Ii do (toi)va trong tuO'ngquan vai so'ph~n, ccltinh clla ca
ca a
chinh la"nutth~f' cua hai slfnh~n thuc Phung: 1) nhan Cl,lthe (co Hien). Lich slitrathanh phuO'ngti~n
Nh~n thuc h~p ve thlfc tr~ng cu¢c s6ng; 2) va nh~n d9'the nghi~m nhling suy tlf, kinh nghi~m clla nglfai
thuc rQngve slftrai nglfqc gilia thl/c tr~ng euQcsong k9'chuy~n xlfng '1of'.
v6i y do ngh~ thu~t cua trltang phOng.Trong truy~n M~t kMc, m¢t khi nM van dong nhat di~m nhin
cohaim9ch v~ndQng.Tren benoilam9chv~n dQng nglfai ke chuy~n v6i diem nhin clla nhan v~t (nguai
eua~auchuy~n -3lan g~p gocua '1oi"v6i nglfai phl:( kechuy~ndOngthOi lanhanv~t),diemnhin cau chuy~n
nli. a be chim han, lam~ch v~n d¢ng trong slf nMn thuQcve nglfOi"khong biettatca', khOng"c6m?tkh§p
thuc cua nhan v~t'10f',di tusting s6t,cam gi~n,phan no'i"nen khOngcon la di9'm nhin biet tu6t thau su6t
a
d6iquyetli~tden chap nh~nvathau hieusl/nghi~t nga nlia. Chiec thuyen ngoai xa, ngay ca khi tlfang
cuacuQcdOicOngnhu banchatcua ngh~thu~t.TrQng nhu datham gia vao vi~cgiup do nglfai dim ba roi,rut
tam cau chuy~n rO'ivao m~ch thu haL Y nghia cua cu¢c, cai rna Phung nh~n duqc I~ila slf chap nh~n,
cau chuy~n n~m achinh hanh trinh nay. nghia lathua nh~nsl/bat II/ccOngnhu sl/dLfng ngoai
mm
2.2. Doi trong xay dlfng cot truy~n. Neu hoan toan clla minh vai cau chuy~n ella hQ.COng
nhin vaodi~n bienclla h~thong sl/ki~n, dau an m~ch v~y, trong M9tnguOi Ha N9i. nhan v~ttoi cung ditu
thOigian hi~n ra nhat trong tac pham M9t nguOi Ha nhling nghi nga, nhling nh~n thlic sai lam den hieu,
N9iv6icac mac thaigian trung khitv6i cac slfki~n Ian tran trQngva d~p clla co Hien. Thai d¢ nay khien ta

(ki 1- 8/2015) T~p chi Giao dye so 363137

 phaisuy nghivevaitrocua nhan v~t'10i".Anh ta cOng
chi la mot con ngl10i binh thl1ong, hoan toan khOng
phai la ngLIOin~m giG'chan li, th~m chi con tra nen
nho be mroc ngLIoi dan ba thau tri$t Ie dOi. Do do,
diem nhin nay giup nha vanthehi$n cai nhin dan chu
mrcc cuoc dOi.
2.3. Mol quan h~gilia ngLliTikichuy~n va cec
nhan v~tkhac. Trong hai tac pham thLIong thay co
sl!chuyen vailinh heat, suluan phi~n diem nhin va y
thLrctCtngl10i ke den nhan v~t. Chang h~n nhan v~t
'10i"da bQc IQtam tr~ng cua minh dl1Q'csong nam
dau aHa NQivCra giai phong la vui, la "cl/c kikhoan
khoal: NhLIng agoc nhin cua co Hien: tuyvui nhl1ng
"chinhphu can thi~p vao nhieu v;~ccua dan qua, nao
phai t~p thi dljC buol sang, phai sinh ho?t van ngh~
mo; tol, vq'chOngphai song ra sao, trai gai pha; yeu
nhau nhtJthe'nao, tMm chi ca tiencong sa cho ke an
ngtJaia... '! agoc nhin chjvu: "Cach m?nggitoandi
y den nhtJng chuy~n I?f v?f' (NV12; tr 93). TI! than
cac y kien do da la mQt sl! doi tho~i, dieu chinh vai y
kien cua ngl10i ke chuy$n. Co khi y thlic suy nghi,
quan diem cua ngl10i ke dl1Q'cnoi den nhl1 co Sl! doi
tho?i vai suy nghi, quan diem cua nhan v~t. Vi nhLI
chuy$n ngl10ico ran d?y 10 tre: "Chung may ta ngtJd';
HaN9ithicach didtJng nOinangphaicochuln, khong
dtJq'Csong tuft t;~n,buong tuong' dLIQ'Cd~t trong sl/
doi tho~i vai quan ni$m cua ngl10i ke ngay sau do:
"Chungto;la ngtJaicua thai 10f/In, cac clj I?ibit d?y con
cai theo thai binh la kholim'~
Chie'cthuyen ngoai xacOngco sl/doi sanh nhieu
diem nhin. Moinhan v~tcOng dl1Q'csoichieu tCtnhieu
diem nhin khac bi$t.Xet den cung lao chong vCtalathu
ph~m gay ra canh dau dan cho ngl1oivQ',cho can de
dong thoi cOngI~ila n~n nhan cua cUQcsong con tam
tOikhan kho. Ngl1di VQ'cting vCta la n~n nhan vCra la
thu ph?m, ma theo chinh 10i ml,l thi la do "cailoi... la
a
dam dan ba thuyen de nhieu qua" (NV12; tr 75).
Th~ng Phac cOngthe, vCta la n~n nhan cua thai con
do l~ivCta lathu ph~m kich dQng thai can dova chinh
nocOngs6'mcotinh con do. Vo; cainhin dachieu nhl1
v~y, nhan v~t trong Chiec thuyen ngoai x~ dl1Q'c
cau truc vo;tat 9a Sl/ phLrct~p cua no, khong han xau
cOng kh6ng han la ka tot. Nhan.v~t va cau chuy$n
hi$n len vo; va chan th~t sau tham va phLrChQ'pca
nhG'ngnghjch Iy,nhG'ngchieu trai cua hi$n thl/c.
***
Hanh trinh kham pha ve d~p cua tac pham van
hQclavocung. Vaihl1ang kham phadiem nhin ngh$
381 T~p chi Giao dye so 363
thu~t nhu tren',GV co the giup HS nhan dien nhG'ng
each tan ngh$ thu~t cua hai tac pham noi rieng, van
hoc sau 1975 noi chung, cOng nhir co t~e hieu sau
han nhG'ngthong di$p nhan sinh sau tham nha van
gLrig~m cho cuoc dol. 0
Tai li~u tham khao
1. Le Ba Han - Tran Dinh Si.'r- Nguyen KhAc Phi (chu
bien). Tirdien thuat ngtr van hC)c.NXB D(J,i h(Jcquac
gia Hb. N(Ji. 1999.
2. Nguyen Van Long - La Nham Thin (chu bien). Van
hC)cVi~t Nam sau 1975 • nhfrng van de nghien ctiu
va giiing dl;lY.NXB Ciao d~IC, H. 2006.
3. Bui Vi~t Thiing. Truy~n ngiln, nhfrng van de Ii
thuyet va th"c tien the IOl;li.NXB D(J.i h9C qu6c gia
Ha Ntji, H. 2000.
4. Nguyen Van Tung. Tac ph3m van hC)ctrong nba
trwng • nhfrng van de trao d6i (t~p I). NXB Giao
d~c Vif( Nam, H. 2012.
SUMMARY
In literature. artistic pOint of viewis the mode of
narration that an author employs to let the readers
discover and have a deep understanding about his
stories. Realizing the artistic point of view is a diffi-
cult problem when teaching autobiography. Thear-
ticleproposestwo solutions for studying artistic view
pOint: comparingit with the stories composedbefore
1975 in high school curriculum and following the
particular traits of the narrative stories. especially
the modem short stories to identify the artistic point
ofview's innovation.
KINH MdI B~ DQC D~ MUA
T~ CHi GIAo DVC NAM 2015
T~p chi Giao d1}Cra 1 thang 2 kl, d~t mua
thu~n tien t~i cac bU'UCl}Cdja phl1dng (Ma s6
C192) ho~c d~t mua tntc ti~p t~i Toa so~n (s6
htqng Ion) theo dja chi: T~ CHi GIAO Dl}C, 4
Trinh HOlli DUe,qu~n D6ngDa, Ho' Npi.
Kfnh moi b~n dQc, dc ddn vj giao dl}c,
tntong hQc d~t mua T~p chi Giao d1}c narn
2015. MQilien he xin gui v~ dja chi tren ho~c
lien I~c qua s6 dien tho~i: 04,37345363; Fax:
04.37345363.
Xin tran trQng dim dn.
T~P CHi GlAO DUC
~~=============;;;;;;;;;;;:;A
(ki 1-8/2015)