5.

P O P R A W N O Ś Ć F L E K S Y J N A - N A Z W Y W Ł A S N E

Zespół

I. Proszę uzupełnić podane zdania, wpisując w odpowied­ który mieszkał pod numerem ósmym obok dwóch pięknych
nich formach wyrazy podane w nawiasach, a następnie Polek, sióstr (Lenicwiczówna - lm.)
uporządkować je według typów deklinacyjnych. Mogłoby się zdawać, że Horty, podobny do (Clark Gable)
Detektyw Harry Little szedł budapeszteńską ulicą (Imre Nagy) , nie chciałby się zadawać z kobietą o fizjonomii
i rozmyślał tego pijaka (Józef Sidło) i figurze przy­
0 skomplikowanej sprawie (Eustachy Dąb) pominającej gitarę (Picasso) Jednak w grę
zdradzanego przez żonę, Rosjankę z pochodzenia, (Ałła) .... mogły wchodzić sprawy pieniężne. Ałła Dąb odziedziczyła
z (Otwinow - lm.) spory majątek po wuju (Hugo Marców) ,
z Węgrem mieszkającym na placu (Henri Matisse) który był zresztą spokrewniony z rosyjskim politykiem (Ruc-
Któż mógłby zawrócić w głowie (Ałła) koj) Temu (Horty) mogło
? Detektywowi (Harry Little) także zależeć na (Ałła) , dlatego że ma ona rozle­
chodziła po głowie myśl o (Gabor Kossuth) głe znajomości w świecie polityki. Spędziła niejedne wakacje
jako sprawcy nieszczęścia rodziny (Dąb) z senatorem (Kennedy) oraz z pre­
Mieszkał on pod numerem siedemnastym, tuż obok (Jarema i zydentami (Jacques Chirac)
Anna Dowgiałło) , i (Georges Pompidou) , bywała na
którzy przybyli na Węgry w poszukiwaniu pamiątek po (Ja­ przyjęciach u państwa (Havel)
mes Joyce) , (Beckett) , i (Carter) oraz na dworze (Mobutu Seseseko)
(Watt), , (Gide) , Jej przodkowie byli częstymi
(Proust) , (Rabelais) , gośćmi w domu państwa (Bonaparte) ,
(Linde), , (Merimee) a także przyjaźnili się z kardynałem (Richelieu) .
1 (Victor Hugo) Niewierna Ałła poznała No cóż, może Horty przyprawia rogi panu (Dąb) ,
(Kossuth) w Bratysławie, gdzie na Uniwer­ ponieważ chce zostać politykiem na miarę (Butros Ghali)
sytecie (Komensky) razem studiowali dzieła , (Klaus Kinkel)
(Chomsky) Mimo że urodą nie grzeszyła, (Kim Ir Sen) czy
wpadła tam w oko (Kosma Żyro) (Marian Piłka) ? Swoimi
- tłumaczowi książek (Remarque) , podejrzeniami detektyw podzielił się z przyjaciółmi domnie­
(Beaumarchais), , (Newerly) , manego rogacza, państwem (Gudzwclcr) ,
(Paul Valery) i (Jules Verne) (Cyzio) , (Kulesza) ,
Ponieważ Rosjanka odrzucała zaloty literata, musiał on szu­ (Sito) (Hadke)
kać pocieszenia u badaczki twórczości (Goya) , udu­ (Katoni) , (Kłosiński) ,
chowionej (Anna Ondraszkova) (Miły) i (Borkowy)
Tymczasem Ałła zagięła parol na przystojnego Węgra i pod (Gudzweler) , (Cyzio) ,
pretekstem szukania sensu w zdaniu: „Bezbarwne zielone idee (Kulesza) i (Sito)
śpią wściekle" zaciągnęła go do pustego mieszkania państwa uznali, że Harry Little poszedł właściwym tropem, natomiast
(Lange) , którzy poprosili ją, by podczas ich (Hadke) , (Katoni) ,
nieobecności opiekowała się ich kotem (Rende) (Kłosiński) i (Miły)
Nie w ciemię jednak bity Gabor wiedział od razu, co się świę­ byli odmiennego zdania, a (Borkowy)
ci, i uciekł do sąsiadów, którymi okazali się Polacy, państwo nie wiedzieli, co o tym wszystkim sądzić. (Little)
(Sadowy) Dochodził u nich do siebie, słucha­ nie pozostało więc nic innego niż poradzić (Dąb) ,
jąc piosenek (Turnau) i oglądając filmy (Wajda) by powiesił sobie na ścianie portret (Otello)
Następnego dnia, gdy opowiadał kolegom na uni­ i godzinami przyglądał się temu (Otello)
wersytecie o (Turnau) i (Wajda) , Ałła, Może to go wyleczy z chorobliwej zazdrości?
którą od dawna podejrzewano o to, że jest pacjentką psychia­ 1. Nazwiska i imiona męskie, zakończone (w wymowie) spół­
try (Andrew Monroe) podbiegła do Ga­ głoską:
bora i. krzycząc, że już go nie kocha, spoliczkowała go, po a. przykłady z tekstu: , ,
czym rzuciła się na szyję (Jerome Kuzio)
To zdarzenie sprawiło, że wszyscy wzięli (Gabor)
i (Ałła) za parę. W tę pułapkę dał się złapać tak­
że zazdrosny o żonę Eustachy Dąb, który zlecił (Harry Little)
odnalezienie kochanka i utopienie go w wo­
dach Dunaju. Jednak podejrzenia błyskotliwego (Harry Lit­
tle) nie padły na (Gabor Kossuth) ,
lecz na (Istvan Horty) ,

20
 c. odmiana w liczbie mnogiej:
M
D
C
B
N
Ms
Uwaga:
b. odmiana w liczbie pojedynczej:
M
D 4. Słowiańskie nazwiska męskie, zakończone (w wymowie)
C -o, poprzedzonym spółgłoską miękką:
B a. przykłady z tekstu: , ;
N b. odmiana w liczbie pojedynczej:
Ms M
c. odmiana w liczbie mnogiej: D
M C
D B
C N
B Ms
N c. odmiana w liczbie mnogiej:
M
Ms
D
Uwaga:
C
B
N
2. Nazwiska i imiona męskie, zakończone (w wymowie) -a:
Ms
a. przykłady z tekstu: , ,
Uwaga:

b. odmiana w liczbie pojedynczej:

5. Niesłowiańskie nazwiska i imiona męskie, zakończone
M
(w wymowie) -o:
D
a. przykłady z tekstu: ;
C
b. odmiana w liczbie pojedynczej:
B
M
N
D
Ms
C
c. odmiana w liczbie mnogiej:
B
M
N
D
Ms
C c. odmiana w liczbie mnogiej:
B M
N D
Ms C
Uwaga: B
N
Ms
3. Słowiańskie nazwiska męskie, zakończone (w wymowie) Uwaga:
-o, poprzedzonym spółgłoską twardą:
a. przykłady z tekstu: , ,
6. Słowiańskie imiona męskie zakończone (w wymowie) -o:
b. odmiana w liczbie pojedynczej: a. przykłady z tekstu: ;
M b. odmiana w liczbie pojedynczej:
D M
C D !
B C
N B
Ms N

21
 Ms 9. Nazwiska męskie, zakończone -owy, -y, -i, mające postać
c. odmiana w liczbie mnogiej: przymiotnika:
M a. przykłady z tekstu: ,
D
C b. odmiana w liczbie pojedynczej:
B M
N D
Ms C
Uwaga: B
N
Ms
c. odmiana w liczbie mnogiej:
7. Nazwiska i imiona męskie, zakończone (w wymowie) -e: M
a. przykłady z tekstu: , D
C
B
N
Ms
10. Nazwiska i imiona męskie zakończone (w wymowie)
b. odmiana w liczbie pojedynczej: -y; pozostałe nazwiska męskie, zakończone (w wymowie)
M -/, imiona zakończone (w wymowie) -i:
D a. przykłady z tekstu: , ,
C
B
N
Ms b. odmiana w liczbie pojedynczej:
c. odmiana w liczbie mnogiej: M
M D
D C
C B
B N
N Ms
Ms c. odmiana w liczbie mnogiej:
Uwaga: M
D
C
8. Nazwiska męskie, zakończone -ski, -cki, -dzki, -ckij, -skij, B
-ckoj, -skoj: N
a. przykłady z tekstu: , Ms
Uwaga:
b. odmiana w liczbie pojedynczej:
M
D
C 11. Nieodmienne nazwiska i imiona męskie:
B a. przykłady z tekstu: ,..
N
Ms
c. odmiana w liczbie mnogiej: 12. Nazwiska i imiona żeńskie zakończone (w wymowie) ska,
M -cka, -dzka -owa:
D a. przykłady z tekstu: ;
C b. odmiana w liczbie pojedynczej:
B M
N D
Ms C
Uwaga: B
N
Ms
c. odmiana w liczbie mnogiej:

22
 M b. niż o (Strejlau)
D 2. Choć lubię i Burowa, i Capote'a, i Fabre'a, i van de Vel-
C de'a, to wolę rozmawiać o
B a. (Burów)
N b. niż o (Capote) (Fabre) ,
Ms (van de Velde)
13. Pozostałe nazwiska i imiona żeńskie zakończone (w wy­ 3. Lubię, co prawda, zarówno Nowaka, jak i Enrica, ale wolę
mowie) -a oraz zakończone -ówna: rozmawiać z
a. przykłady z tekstu: , a. (Nowak)
b. niż z (Enrico)
b. odmiana w liczbie pojedynczej: 4. Znam pana Toremakę i de Sicę, ale wolę przesiadywać u
M a. (Toremaka)
D b. niż u (de Sica)
C 5. Znam Janka Ciepłego i Wojtka Białego oraz Alka Merle-
B go i Jasia Lindego, ale wolę rozmawiać
N a. z (Ciepły) o (Biały)
Ms b. niż z (Merle) o (Linde)
c. odmiana w liczbie mnogiej: 6. Lubię obu Włochów - zarówno
M a. (Panani) ,
D b. jak i (Batolli)
C 7. Kłaniam się zatem i
B a. (Panani) ,
N b. i (Batolli) •
Ms
IV. Proszę podać odpowiednie formy nazwisk, odpowia­
II. Proszę uzupełnić zdania, wpisując w odpowiednich formach dając na pytanie, kto się komu przygląda. Ćwiczenie pro­
wyraz) podane w nawiasach, a następnie sformułować regułę szę wykonać według wzoru: Jolanta Kwaśniewska przy­
dotyczącą użycia apostrofu w odmianie nazwisk i imion. gląda się Lechowi Wałęsie, Lech Wałęsa przygląda się Edith
1. Na rondzie (de Gaulle) dowiedziałem się, Cresson itd.
że u państwa (Joffre - nazwisko franc.) Edith Cresson => ,
nie było wczoraj (Charles - imię franc.) Jacques Santer => ,
(Gore) Ester Aguirre => ,
2. Interesował się (Descartes) Augusto Pinochet ,
więc trochę porozmawialiśmy o (Descartes) Hilary Clinton => ,
3. Ukłoniłem się (Jacąues) , Butros Gnali ,
bo chcę mieć dobre stosunki z (Jacques) Geena Davis => ,
4. Mieszkamy na (Baley) , Cristiano Pinzauti => ,
w sąsiedztwie Janka (Brytau) , Lucella Santos => ,
miłego Francuza (Erie) (Chevaillier) Michał Boni ,
i Włocha, (F.nrico) Edward Wcnde ,
(Botelli) Jan Szyszko => ,
5. U (Rene) (Brichais) Emma Thompson => ,
spotkaliśmy się z państwem (Leclanche) Joshka Fisher => ,
6. Czytałem coś (de Vigny) , Sarah Miles => ,
ale, prawdę mówiąc, nie mam zbyt dużego pojęcia o (de Claude Perry => ,
Vigny) Debra Winger => ,
7. Oglądałem prace (Kandinsky) , Olaf Lubaszcnko => ,
bo od dawna interesuję się (Kandinsky) Izabella Scorupco => ,
8. Obgadywaliśmy (Horty) Alec Baldwin => ,
Greta Scacchi ,
I I I . Nazwiska podane w nawiasach proszę wpisać w odpo­ Jeremy Irons =J> ,
wiednich formach, a następnie - na podstawie porówna­ Deborah Foreman => ,
nia form umieszczonych w punktach b. z formami umiesz­ Carlos Moya => ,
czonymi w punktach a. - proszę wskazać trudności w od­ Krystyna Janda => ,
mianie nazwisk z punktów b. Pete Sampras => ,
1. Choć lubię i Janka Domżała, i Antka Strejlaua, to wolę Margaret Thatchcr ,
rozmawiać o Leonid Kuczma => ,
a. (Domżał) Barbara Labuda ,

23
Suharto => , mu chociażby do (Okrzeja) czy do innych
Fiodor Szczerbatskoj => , logików ze szkoły (Stefan Baley)
Giennadij Sielezniow => , 7. W ostatnim numerze „Ruchu Filozoficznego" zamieszczo­
Martina Hingis => , no polemikę (Tadeusz Pini)
Yusuf Habibi => , z (Zygmunt Bravo)
Gabriela Sabatini => i (Bernard Werner)
8. Prognozy powyborczych roszad mówią o (Rosati)
V. Wyrazy podane w nawiasach proszę wpisać w odpowied­ , (Labuda) i (Kołodko)
nich formach. Czasem wymienia się również (Oleksy) ,
1. Sklep braci (Tlałko) (Bender) czy (Korwin-Mikke)
2. Cukiernia „U państwa (Mojcy) ". - są to jednak politycy spoza rządu.
3. Warsztat Jana (Mokro) 9. W radiu nadano wywiad z (Józef Waczków)
4. Wyścig imienia Józefa (Jcske)
5. Panu Marianowi (Morzyca) 10. W rozkazie wymieniono tylko dwóch oficerów - (Sito)
wyrazy najgłębszego współczucia z powodu śmierci ojca, i (Beskosty)
Jana (Morzyca) Pominięto natomiast (Ryni, Bałóg, Stępień, Cyzio oraz
składają Anna i Jerzy (Grudka) Kojro)
6. Udzielam nagany Adamowi (Renke) 11. Bójka (Staszek Kocioł)
7. W imieniu Rady Miasta składam Janowi (Toń) z (Janek Gołąb)
gratulacje z okazji pięćdziesięciolecia pracy twórczej. wstrząsnęła (Jurek Gałąź)
8. Kupuj u braci (Ryszko) 12. Komentarz (Igor Jankę)
9. Najlepsze wakacje z Firmą Jana (Kość) i (Juliusz Kaziów)
10. Kocham Kamila (Strudel) w „Życiu Warszawy" dotyczył strajków górniczych.
11. Najlepsze zakupy u (Bruno Kędzio) 13. Podczas imienin Jurków: (Krzemień)
12. Drogiemu Kierownikowi (Eustachy Wańków) i (Stępień) podawano czekoladę
życzenia dalszych sukcesów składają (Wedel)
pracownicy firmy „Sprzęt pana (Kojro) ". 14. W referacie autor zajął się sylwetkami (Zieją)
13. - Słucham, tu rezydencja państwa (Ciepły) i (Puzyna) , choć kilka uwag poświęcił także
14. Mamo, wyszłam na chwilę do Kasi (Kwirężówna) swojemu nauczycielowi - (Weryho)
15. Książkę (Zofia Borowy)
15. Jesteśmy pogrążeni w bólu po stracie Anastazego (Cyzio) 0 (Tadeusz Gajcy)
uznano za mało odkrywczą. Pochwalono natomiast zbiór
wierszy (Ewa i Jacek Woźnica)
V I . Podane w nawiasach imiona i nazwiska proszę wpisać 1 felietony (Otto Byzio)
w odpowiednich formach - zgodnie z zaleceniami doty­ 16. We Wrocławiu odwiedziła (Paweł Jeske)
czącymi polszczyzny wzorcowej. , ale zapomniała o (Janek Raducha)
1. Na spotkanie z premierem (Grzegorz Kołodko) i (Marysia Mazurówna) ,
zaproszono (Janusz Korwin-Mikke) której miała przekazać pozdrowienia od (Wojtek Kędzia)
(Andrzej Ostoja-Owsiany)
i (Marian Piłka) 17. Całe biuro plotkuje o (Emilia Latocha-Marczak)
2. Spytaliśmy prezesa (Renke) i (Piotr Biega)
o udział w zawodach sióstr (Tlałkówna) 18. Państwo (Biały) zaprosili na wakacje
3. Referat radnego (Dąb-Kocioł) swoich przyjaciół (Saloni)
dotyczył przede wszystkim rządów poprzedniego burmi­ 19. W reportażu (Krzysztof Breja)
strza - (Leopold Ryszka) słowa (Stanisław Tekicli)
4. Na wakacje zwykle wyjeżdżam z przyjaciółmi: (Staszek pomyłkowo przypisano (Bruno Lesiów)
Ozimek, Czesiek Kość, Jurek Kędzia, Lucek Surdel i Ryś 20. W książce o (Bohdan Czeszko) ,
Daleczko) którą pożyczyłem (Roman Błachnio) ,
5. Niespodzianką było dopiero siódme miejsce (Tkaezów- zostawiłem wycinek z reportażem (Leon Bójko)
na) , podczas gdy (Kwirężyna)
i młodszej z sióstr (Ciepły) V I I . Proszę poprawić błędy w poniższych zdaniach.
szczęście dopisało i obie 1. Jacek chodził do szkoły imienia Hugo Kołłątaja, a teraz
uplasowały się w trzeciej dziesiątce. chodzi do szkoły imienia Brunona Schulza.
6. Trudno nie zgodzić się z (Lange) 2. C i panowie zostali laureatami nagrody Świętego Otto.
w tej materii, jednakże stanowisko (Bruno Mech) 3. Dziś wieczorem przyjdą do nas Stachu i Jasiu.
pozostawia drogę otwartą. Gdy przyj­ 4. Spotkam się dziś z Barnabem Żegotem Kaliskim.
rzymy się (Mech) , dostrzeżemy, że bliżej 5. Zaprosiłem na wystawę Salomeje Niemnowę.

24
 6. Na spotkaniu Waldemara Pawlaka z Grzegorzem Kołod- z (Bernardo Canaletto)
kiem rozwiązano problem obsady stanowiska ministra fi­ Gdy jednak w rozdziale poświęconym (Pierre Corneille)
nansów. więcej słychać o (Dumas)
7. Jeśli ostatecznie odmówi, to propozycja zostanie złożona niż o autorze „Cyda", miarka się przebiera. Z całego ży­
Jerzemu Jaskiernii. cia (Beaumarchais)
8. Trzecią nagrodę przyznano Krzysztofowi Hejke'owi. dla autora istotna jest jedynie polityka.
9. O Grzegorzu Turnau wiemy, że pochodzi z rodziny ludzi 11. W niedzielę wybór jest trudny, gdyż biografię (Gene Kel­
zajmujących się pisaniem zawodowo, jest wnukiem Ste­ ly) nadadzą w tym sa­
fana Turnau, dziennikarza. mym czasie co kolejny odcinek odysei (Jacques Cousteau)
10. Zamierzał oświadczyć się pannie Bohuszewiczównej na
złość jednej z Mazurówien. 12. O (Paul McCartney) mówią
11. Chodzę do klubu gimnastycznego Joanny i Jerzego Ga- więcej niż o (Jimmy Hendrix)
wełów. 13. Praca (Louis Marrault)
12. Proponujemy zabiegi kosmetyczne w salonie Anny Humieji. traktuje o (Mendelssohn-Bartholdy)
13. Czy słyszałeś o Barbarze Latocha-Walcnckiej i Józefie 14. Gdyby tegoroczne wybory zakończyły się zwycięstwem
Besterze? (Bob Dole) , z pewnością odnoto­
wano by usunięcie (Gregory Blake)
14. Nazwisko Tytusa Bennfego powinno być znane studen­
tom polonistyki. przez (Johnny Staircase)
a znanym z konserwatyzmu wobec rozszerzenia NATO
15. W zawodach zwyciężył młodszy z braci Pająk.
(Gary Pete Donahuc)
posłużyłoby się stronnictwo kierowane przez (Luther Co-
V I I I . Podane w nawiasach imiona i nazwiska proszę po­
pansky) - równie wielkiego
stawić w odpowiednich formach, zgodnie z zaleceniami do­
konserwatystę.
tyczącymi polszczyzny wzorcowej.
15. W rywalizacji (Żytnij)
1. Na mocy decyzji (Bcnny Lesney)
z (Pankratenko)
w centrum miasta ma stanąć pomnik ( L a Fayette)
lepszy okazał się ten trzeci - stałe miejsce w drużynie przy­
2. Nie wiem, jak odróżnić malarstwo (Claude Monet)
znano (Suchoruczenkow)
od obrazów (Edouard Manet)

IX. Podane w nawiasach imiona i nazwiska proszę wpisać

Co gorsza, nie wyjaśnia tego amerykański bryk dla opor­
w odpowiednich formach, zgodnie z zaleceniami dotyczą­
nych, autorstwa (George Boley)
cymi polszczyzny wzorcowej.
3. O (Rabelais) i (Goethe)
1. Trzeba być więcej niż ignorantem, żeby (Murat)
napisano już wszystko, a życiorysy (Corneille)
pomylić z (Mauriac) , a autorstwo
czy (Manzoni) są prawie nieznane
„Boskiej komedii" przypisać (Rabelais)
humanistom.
A twój kolega mówi o (Rimbaud)
4. Posłuchamy teraz (Kareł Mlady) ,
„realista"?!
a następnie oddamy głos (Grigorij Łysenko)
2. W tym procesie ujawniono powiązania (Andreotti)
ze (Scarlatti)
5. W eseju (Hans Bessę) czytamy, Winy dopatrzono się nawet u (Braga)
że suita „Popołudnie fauna" autorstwa (Claude Debussy) podczas gdy z (Piętro Sorelli)
, inspirowana przez wiersz łączyła go dżentelmeńska umowa. O tym, że słowa w po­
(Stephane Mallarme) lityce niewiele znaczą, przekonał się cały gabinet (Betti-
stała się manifestem nowej estetyki. no Craxi) - tyle że ludzie
6. W ostatnim numerze tego miesięcznika można znaleźć wy­ (Nodelli) nie mogli tego wykorzystać
powiedź Mariusza (Benoit) przeciwko (Gianluca Cornetta)
o (Samuel Beckett) 3. Każdy rozdział rozpoczyna się cytatem z (Voltaire)
7. W świadomości Japończyków panowanie cesarza (Hiro- lub (Goethe) ; zdarza się,
hito) oznacza nie tylko wojnę. Z (Hirohito) że uczony wspomina o (Rousseau)
kojarzy im się również cierpienie. Czyni to raczej z niechęcią - myślimy, że w głębi duszy
8. Utwory sceniczne (Gabriele d'Annunzio) pozostaje wierny (Descartes)
skłaniały do odchodzenia 4. Na wystawie można było obejrzeć niepokazywane dotąd
od iluzjonizmu w kierunku stylizacji. szkice (el Greco) , akwarele
9. Współcześni teoretycy bajki może są dalecy od przece­ (Augustę Renoir) a nawet rzeźby
nienia ( L a Fontaine) , autorstwa (Leonardo da Vinci)
ale bez wątpienia uznają (Charles Perrault) 5. Jeśli rozumiesz (Hume) , zrozumiesz
Lekceważą za to (Kryłow) także (Lockc) czy (Taine)
10. W pracach (Augustę Virane) Z (Berkeley) inna sprawa: jeśli go nie
widać tylko lawirowanie po kulturze. Można ścierpieć po­ rozumiesz, spróbuj poczytać (Nietzsche)
równanie (Daniel Defoe) zamiast (Jean Paul Sartre)

25
 6. Pytano go o (Descartes) , (Rousseau) , 9. Film przedstawia przekonania Lynn White, zdaniem któ­
(Locke) i (Heidegger) rego kryzys ekologiczny skończy się wtedy, gdy człowiek
A j a musiałem się męczyć, opowiadając o (Yoltairc) wyrzeknie się religii monoteistycznych.
, (Mili) , (Spinoza) , 10. Rezultat to kontuzja McCIennana, inwalidztwo Michaela
(Blaise Pascal) . Watsona, śmierć Bradley'a Stone'a.
7. Historycy milczą o samotnym locie (Jacques F.tienne
Montgolfier) X I . Proszę pogrupować podane nazwy własne ze względu
8. Ostatnio przeczytałem kilka interesujących szkiców o (Re- na ich charakterystykę fleksyjną.
marque) , (Proust) , Babimost, Bardo Śląskie, Biała Podlaska, Białobrzegi, Biały­
(Rimbaud) i (Joyce) stok, Bielsko-Biała, Borne-Sulinowo, Busko Zdrój, Charzy­
1
9. Wielkie powieści (Lew Tołstoj) kowy, Chocim , Choroszcz, Chyżne, Częstochowa, Golub-
nie były, na szczęście, adaptowane przez (Walt Disney) -Dobrzyń, Gołdap, Hrebenne, Istebna, Jabłonna, Jarosław, Ja­
sło, Katowice, Kędzicrzyn-Koźlc, Kołobrzeg, Konstancin-Je-
10. Nie szczędził słów krytyki (Viscardi, Joyce, Syzdół, Ra- ziorna. Końskie, Krasnystaw, Kwidzyn, Limanowa, Łapy,
tanow) , Makoszowy, Mielno, Międzylesie, Międzywodzie, Między­
jak i (Charles Cocteau) zdroje, Murzasichle, Nowy Targ, Okocim, Ostrów Mazowiec­
11. Bardzo lubię oglądać w akcji Francuza, (Philippe Cande- ka, Ostrów Wielkopolski, Oświęcim, Parczew, Pisz, Piwnicz­
loro) na, Poniatowa, Prokocim, Psary, Równe, Ruciane-Nida, Ry­
12. Opublikowano oświadczenie (Miguel Indurain) tro, Skarżysko-Kamienna. Sochaczew, Suwałki, Świeradów
że gotów jest pobić rekord Zdrój, Tarnobrzeg, Tczew, Toruń, Trzebież, Tychy, Włoszczo­
r
(Tony Rominger) wa, Wodzisław, Wrocław. Wschow a, Wysokie Mazowieckie,
13. Trzecią nagrodę przyznano (Lukę Hidy) Zakopane, Zamość
który pokonał (Gregory White) 1. Nazwy niezłożone:
i (Luciano Schwarzer) a. deklinacja rzeczownikowa męska twardotematowa -
Polak obiecał, że w przyszłym roku nie da żadnych szans forma podstawowa w lp.:
(Kryłow) oraz (Bradley Cone)
14. Do egzaminu z literatury staropolskiej trzeba przeczytać b. deklinacja rzeczownikowa męska miękkotematowa -
2
rozprawę (Sante Graciotti) , fonna podstawowa w lp. :
a także przejrzeć najnowszą antologię poezji polskiego ba­
roku, zestawioną przez jego przyjaciela-(Luigi Marinel- c. deklinacja rzeczownikowa męska forma podstawo
li) wa w lm.:
15. Nie mam pojęcia o karierach politycznych (Ghandi)
, (Kennedy) , (Horthy) d. deklinacja rzeczownikowa nijaka - twardotematowa
czy (Imre Nagy) (Ms. - 'e):

X. W podanych zdaniach proszę poprawić błędnie odmie­ - miękkotematowa (Ms. -u): ;

nione imiona i nazwiska. e. deklinacja rzeczownikowa żeńska - twardotematowa
1. Wicepremier Włodzimierz Cimoszewicz z ambasadorem ( C , Ms. - '<?):
USA Nicolasem Rey'em otworzyli wczoraj okolicznościo­
wą konferencję. - miękkotematowa ( C , Ms. -/, ->'):
2. Otrzymaliśmy zapewnienie komisarza 1NS, James'a Pu- f. deklinacja przymiotnikowa męska - forma podstawo
ela, że biuro nasili w tym roku ekstradycje nielegalnych wa w lp.:
imigrantów.
3. Pytanie o brakujące pieniądze przewodniczący pierwszy g. deklinacja przymiotnikowa męska - forma podstawowa
zadał Gregory'owi Grahamowi. w lm.: ;
4. Cóż, spotkałem się z panem Cole i wiem, kto dostanie h. deklinacja przymiotnikowa żeńska:
większą część dochodów Philipa Boyes.
5. W tym czasie don Pasquale związał się z Totem Rina, któ­ 2. Nazwy złożone:
ry jeszcze wtedy był prokonsulem u Lucciano Leggia. a. nazwy z fleksją wewnętrzną:
6. Kilka miesięcy temu nadano film o rodzinie Kennedych.
Była to wzruszająca opowieść o pełnej hartu postawie Ted- b. rzeczow nik-rzeczownik:
dego Kennedy'ego.
7. Film Sydneya Pollacka to remake (odtworzenie) filmu pod c. rzeczownik-przymiotnik:
tym tytułem zrealizowanego w 1954 r. przez genialnego
Billy Wilder. d. przymiotnik+rzeczownik:
8. Przedstawiciele ambasady odbyli rozmowę telefoniczną z wi­
ceministrem spraw zagranicznych Siergiejem Kryłowowem e. przymiotnik+przymiotnik:
na terenie kontrolowanym przez Dżochara Dudajewa.

26
X I I . Wyrazy w nawiasach proszę wpisać w odpowiednich 10. Znał przepaści (Andy) , szczyty (Himalaje)
formach. Proszę wyjaśnić, czym są spowodowane różnice stoki (Apeniny)
w odmianie poszczególnych nazw w zdaniach od 1 do 8. i wąwozy (Kordyliery)
1. Wrócił z (Babimost) i od razu pojechał Pochodził z (Malbork) ,
do (Pisz) i (Tarnobrzeg ) lecz dzieciństwo spędził w (Bydgoszcz)
2. Już miał zmierzać ku (Radom ) 3
, Góry poznał późno - jako szesnastolatek w (Zakopane)
gdy się okazało, że całą swoją uwagę powinien poświęcić
(Tczew ) i (Jasło) 11. Autobus z (Nowogród) na pewno się spóźni.
3. Miał jechać do (Białobrzegi) 12. Od lat kibicował piłkarzom z (Liverpool)
ale spotkał Jaśka wracającego z (Charzykowy) 13. W (Gorkij) można było zobaczyć
więc pojechał z nim do (Łapy) wiele zabytków z (ego okresu.
4. Przez rok mieszkał w (Rytro) , ale później do­ 14. Mój brat pojechał do (Michajłowskoje)
stał pracę w (Murzasichle) 15. Wybieram się do (Biała Podlaska) ,
5. Pojechał do (Jabłonna) i (Istebna) a Anna do (Bielsko-Biała)
chociaż wolał wybrać się do (Trzebież) 16. Często jeżdżę do (Tychy)
i (Nowa Słupia)
XIV. Proszę poprawić błędy w poniższych zdaniach, a na­
6. Nigdy nie był we (Włoszczowa)
stępnie uzasadnić swe decyzje.
ani w (Piwniczna) ale za to był
1. Babcia Oli pochodzi z Krasnystawu, a dziadek - z Babi­
w (Ostrów Mazowiecka)
mostu.
i w (Limanowa)
2. On często mówi o Wysokim Mazowieckim, ale sam po­
7. Zachwycał się (Hrebenne)
chodzi z Międzyzdrojów.
(Wysokie Mazowieckie)
3. W lipcu byłem w Gołdapiu. a w sierpniu w Limanowej.
i (Końskie)
4. Anna przeniosła się z Barda Śląskiego do Rytrego.
8. Zjadł obiad w (Chyżne) a nocował
5. Moje wspomnienia z dzieciństwa wiążą się z Końskim
w (Zakopane) , więc nie mógł być
i Kielcami.
w (Końskie)
6. Marzy mi się podróż od Apenin do And.
9. Wybierał się do (Ostrów Wielkopolski)
7. Podróż z Dwikóz do Dusznik zajmie im ze cztery godziny.
i (Bielsko-Biała)
8. Gdyby w Zakopanem odbyła się olimpiada, mogłaby prze­
ale w końcu dotarł do (Skarżysko-Kamienna)
wyższyć tę. która miała miejsce w Chamoniksic.

10. Zawdzięczał wszystko (Bardo Śląskie)

(Bielsko-Biała)
(Skarżysko-Kamienna)
(Ostrów Wielkopolski)
i (Ruciane-Nida)
X I I I . Proszę wpisać we właściwych formach nazwy miej­
scowe i geograficzne zapisane w nawiasach.
1. Moja ciotka mieszka w (Jabłonna)
jej córka pochodzi z (Brzeg)
a syn ma willę w (Stara Miłosna)
2. Wujek zdecydował się wrócić z (Ateny)
do (Chyżne)
3. Nie wolno niszczyć (Bieszczady)
i (Sudety)
4. Ten reaktor z (Czarnobyl) wciąż jest czynny.
5. W sobotę pojedziemy do (Laski)
(Marki) albo do (Suwałki)
6. W (Krasne) i (Bogate)
mieszkają zamożni gospodarze.
7. Mówi się „w (Poznańskie)
„w (województwo poznańskie)
8. Moja rodzina spędza lato nad (Muliczne)
i stamtąd wysyła pocztówki do ciotki z (Końskie)
9. W czwartek wyjeżdżamy z (Gołdap)
i jedziemy do (Supraśl)
ruszamy do (Brzeg)
skończymy w (Górne Bystre)
XV. Proszę uzupełnić zdania, nadając wyrazom podanym
:
w nawiasach odpowiednie formy, zgodnie z zaleceniami
polszczyzny wzorcowej.
1. Mieszkańcy (Nowogródek)
i (Tarnopol) mieli okazję spotkać się
z polskimi historykami: (Manteuffel. Skowronek, Mrocz­
ko. Poppe. Holzer, Małowist oraz Tanty)
, Goście natomiast wysłuchali wykładu ukraińskiego na­
ukowca, mieszkającego na stałe w (Jarosław)
- profesora (Igor Senko)
Uczony mówił o losie ostatnich przedstawicieli dynastii
(Romanow)
2. Cytuje (Rabelais, Montaigne, Goethe i Rousseau)
Z drugiej strony - myli (Hugo Kołłątaj)
z (Victor Hugo)
3. W (Białystok) nie lubi się
małżeństwa (Pałko)
- tak mówią koledzy (Ryszard Dyja)
" czy 4. Zaprosiłem na wystawę (Ingrid Nienacka) ,
"? (Brigittc Bołdyga) ,
(Karin Religa)
oraz (Teresa Zarembina)
5. Słyszałem, że wyjazd (Maja Kowalówna)
Potem do (Krasnystaw)
a całą wędrówkę i (Makoszowy)
zależy od zgody (Otto Srebro)

27
 6. Lokalne gazety wyjaśniają, dlaczego nie doszło do spo­ 1. Wydawnictwo obiecuje czytelnikom album (Boticelli)
tkania burmistrza (Stefan Walerych) -. , wznowienia tomików (Verlaine)
z radnym (Józef Kopania) i (Gajcy) oraz
Można o tym przeczytać w reportażu (Elżbieta Sadowy) autobiografię (Francois Dubois)
pt. „Co się nie zdarzyło koło (Suwałki) ". 2. Słowa przypisywane (Chondrokostas)
7. O adwokacie (Wende) , mieszkającym powinniśmy kojarzyć z (Roman Grzesiów)
w (Wysokie Mazowieckie) , To właśnie on wypowiedział je w (Mokra) ,
mogę - jako mieszkaniec (Międzyzdroje) zaraz po wygłoszeniu aforyzmu (Beaumarchais)
powiedzieć więcej dobrego niż o mecenasie (Światło) 3. W wyścigu wokół (Schwarzwald)
, pracującym w (Zakopane) na pewno nie zabraknie (Biełyj) ,
8. Młodego (Kazio Stasiów) (Spassowskij) , (Proszczenko)
nie zmusisz do lektury (Gide) i (Maupassant) i obu braci (Smirnow)
Dobrze, że czyta 4. W tym roku mamy zamiar pojechać do (Kwidzyn)
chociaż (Saint-Exupery) , w odwiedziny do (Hugo Boni) ,
9. W (Złotoryja) , a także koło (Duszniki) który przeniósł się tam na stałe z (Okocim)
, ciągle słychać echa sporu między 5. Wyślijcie pozdrowienia do znajomych, których poznali­
(Bruno Lesiów) ście w (Piwniczna)
a najstarszą z sióstr (Kosówna) Przekażcie najlepsze życzenia imieninowe Janom: (Ra-
Dla (Zoja Birtusówna) z (Jabłonna) ducha) i (Jeske) , a potem
i rodziny (Popów) z (Bułgaria) ruszajcie naszym szlakiem od (Beskidy)
cała sprawa na szczęście się skończyła. do (Sudety) i (Karkonosze)
10. Z (Magdeburg) przyszła elektryzująca 6. Lubimy Piotrka (Piecychna)
wiadomość o odkryciu listów (Rene Descartes) i Stasia (Duży) , może nawet
adresowanych do mało znanego Leszka (Gratka) z (Wesoła) ,
malarza i domorosłego filozofa (Jacąues-Pierre Bretegnier) ale nie odzywamy się do Kazia (Błachnia)
, zamieszkałego w alpejskim z (Końskie) , bo on o nas nigdy nie pamię­
miasteczku niedaleko (Innsbruck) ta. Poza tym wyślemy kartki (Zdenek Vesely)
11. Ani (Joasia Nowakówna) z (Hradec Kralove) ,
z (Chęciny) , ani Staszkowi (Gołąb) (Iwan Łysenko) z (Mińsk)
z (Ostrów Wielkopolski) , rodzinie (Konew)
nie przyszło do głowy, z (Drohobycz) Dla (Zuzia Bałukówna)
że w samym centrum (Gołdap) z (Jabłonna)
mogą spotkać Michała (Jurków) (Elżunia Biały) z (Brzeg)
czytającego (Camus) i (Zoja Kaleta) z (Kwidzyn)
12. W ostatnim wywiadzie (Duda-Gracz) wybieramy najładniejsze
udzielonym (Kaja Wesoły), widoczki, bo wszyscy kochamy się w tych dziewczynach.
można było przeczytać o hołdzie złożonym przez polskiego 7. Słyszałem od (Jacek Milde)
malarza (Pablo Picasso) z (Limanowa) , że w okolicach
Co ciekawe, (Duda-Gracz) skłonni byli­ (Dębe Wielkie) ostatnio
byśmy przypisywać raczej rozbrat z (Picasso) wybudowano dwie szkoły podstawowe i nowoczesną przy­
13. W (Bardo Śląskie) nikt nie słyszał chodnię lekarską.
0 (Jerzy Lato) Natomiast postać 8. W (Chocim) obok domu państwa (Jastrząb)
(Jan Mróz) jest wiecznie żywa, stoi dom rodziny (Szewców)
mimo że od jego wyjazdu do (Babimost) Pierwsi przyjechali z (Ryki) , drudzy
minęło już dwadzieścia lat. z (Ostrów Mazowiecka)
14. Poprosiłem młodszą z sióstr (Boguszówna) , 9. Obraz (Boticelli) został odkupiony od
żeby przyniosła mi z biblioteki jakąś powieść (Jules Verne) (Galtieri) przez (Landau)
, opowiadania (Poe) , coś 10. Głos osiemnastowiecznego śpiewaka (Farinelli) ,
(Bruno Schulz) i „Ulissesa". słynnego kastrata, zmiksowano z nagrań dwojga artystów:
Ale, jak ją znam, z pewnością zapomni o (James Joyce) (Ewa Małas-Godlewska)
i będę musiał iść sam. i (Derek Regin)
15. Otrzymaliśmy pozdrowienia z wakacji od (Jurek Dąb) 11. Za pracę poświęconą (Toricelli) maturzystce
z (Prokocim) (Sylwia Biały) przyznano główną nagrodę
1 od (Staszek Gałąź) z (Żary) w konkursie, który objął licea (Ełk) i (Pisz)
12. Obrazy tego malarza, niezmiennie dedykowane (Pablo Pi­
X V I . Proszę uzupełnić zdania, nadając wyrazom podanym casso) , odznaczają się prostotą i siłą.
w nawiasach odpowiednie formy, zgodnie z zaleceniami Jest w nich zachwyt nad życiem, znany z opowiadań (Er­
polszczyzny wzorcowej. nest Hemingway)

28
 Jednakże kombinacja konturów i operowanie mglistymi 14. Był to plan godny (Machiavelli)
kolorami sprawiają, że myślimy o (Michel Butor) 15. Niestety, z (Piatigorsk)
jako literackim patronie od jakiegoś czasu nie odchodziły pociągi.
(Kazimierz Dobrychłop). 16. Wtedy (Kuzniecow) nie pozostało nic
13. W pamiętniku (Andre Malraux) innego jak pisać dla partii o robotnikach (Magnitogorsk)
nie ma wzmianki o polemice z (Camus) , jak myśleć o (Biełowa) ,
która - jeśli wierzyć obu biografom: (Nascogny) jak czytać (Thackeray) po nocach.
i (Martin) - odbyła się w jakiejś ka­
wiarni w południowej dzielnicy (Strasburg)

Por. też rozdz. 7. ćwicz. V I I .

29