Patrycja Kucharczyk, I rok turkologii 04.04.

2022

Organizacja wojsk na terenie imperium osmańskiego – janczarzy.

Janczarzy, janczarowie (z tur. yeni çeri – nowe wojsko) to regularna, doborowa
piechota armii Imperium Osmańskiego, utworzona za panowania Murada I w latach
70. XIII wieku. Stanowili oni pierwsze regularne oddziały wojskowe w Europe.
Początkowo jednostki janczarów tworzyli tylko jeńcy wojenni. W latach 80.
wprowadzona została przymusowa branka devşirme, która obejmowała
niemuzułmańskich chłopców w wieku od 7 do 14 lat z terenów podległych imperium.
Najpierw wysyłani byli do Konstantynopola, gdzie testowano ich zdolności
i predyspozycje, a następnie kierowani do pracy w anatolijskich gospodarstwach.
Tam nauczani byli języka, kultury oraz zwyczajów islamu. Po powrocie do stolicy
otrzymywali szkolenie wojskowe w półkach kadeckich oraz poddawani byli ścisłej
dyscyplinie i zmuszani do ciężkiej pracy. Jednocześnie uczyli się przydatnych
umiejętności, takich jak budownictwo.
Po zakończonych, trwających nawet 7 lat, szkoleniach oddelegowywano ich
do nowych funkcji. Najzdolniejsi stawali się częścią regularnej gwardii sułtana,
a najsłabsi trafiali do oddziałów pomocniczych, takich jak kuchnia lub orkiestra.
Pozostali stawali się częścią regularnej armii janczarów. W sułtańskiej armii było 196
ort, w skład których wchodziło od 100 do 500 żołnierzy. Na czele janczarów stał ağa.
Początkowo korpus janczarów był wyposażony w łuki, kusze i oszczepy.
Później Murad III wyposażył wszystkich walczących w bardziej zaawansowaną broń
palną. Oprócz pistoletów, tradycyjna broń janczarów, łuki refleksyjne, pozostawały
ważną i budzącą grozę bronią aż do XVII wieku.
Janczarzy nie mogli obcować z kobietami, pić alkoholu i grać w gry hazardowe.
Mimo tego, mieli niezwykle silną pozycję w imperium. Często wdawali się w politykę
i wywierali presję na władcach. Co jakiś czas domagali się podwyżki wysokości żołdu
i emerytury. Jeśli prośby nie były spełniane, janczarzy buntowali się i doprowadzali
do przewrotów pałacowych – w jednym z nich zginął sułtan Osman II.
W 1826 roku, Mahmud II, po nieudanej próbie stłumienia greckiego powstania,
zdecydował się na reformę wojska na wzór europejski, a co za tym idzie, na likwidację
korpusu janczarów. W stolicy wybuchł bunt, który ostatecznie został krwawo
powstrzymany przez wierne sułtanowi oddziały sipahich.
Bibliografia:

Edytorzy Encyclopedii Britannici, Janissary,  Encyclopedia Britannica, 19.01.2022, online:

https://www.britannica.com/topic/Janissary, dostęp: 25.03.2022

Paweł Stachnik, Janczarzy. Elita osmańskiej armii, przed którą drżała połowa Europy,
ciekawostkihistoryczne.pl, 11.08.2019, online:
https://ciekawostkihistoryczne.pl/2019/08/11/janczarzy-elita-osmanskiej-armii-przed-ktora-drzala-
polowa-europy/, dostęp: 25.03.2022

Niki Gamm, The complete Janissary, Hürriyet Daily News, 01.12.2012, online:
https://www.hurriyetdailynews.com/the-complete-janissary-35841, dostęp: 25.03.2022

Dejan Milivojevic, Janissary (Elite Ottoman Infranty) [film], Simple History, 28.07.2020 online:
https://www.youtube.com/watch?v=V-tOOqV1V0o, dostęp: 25.03.2022

Gábor Ágoston, Bruce Masters, Encyclopedia of the Ottoman Empire, Nowy Jork, wydawnictwo: Facts
on File 2009, s. 296-298