Patrycja Kucharczyk 23.05.

2022
1. rok turkologii

Próby reform Imperium Osmańskiego po śmierci Sulejmana

Wspaniałego
Sulejman Wspaniały (1520-1566) to władca, który pozwolił Imperium Osmańskiemu
przeżyć złoty wiek. Dzięki swoim zasługom i licznym reformom na wielu
płaszczyznach, po dzień dzisiejszy na terenie Turcji znany on jest pod pseudonimem
Prawodawca. Niestety, po jego panowaniu na tron wstępowali liczni nieudolni
władcy, którzy z trudem trzymali państwo w garści. Tylko paru z nich zdecydowało się
na wprowadzenie reform, nie zawsze z pozytywnym skutkiem.
Osman II (1618-1622) zapragnął reformy korpusu janczarów – podstawy wojska
imperium. Miał on w planach stworzenie nowej armii, która nie byłaby aż tak
zdemoralizowana i nieprzydatna. Szybko rozpowszechnione plotki wywołały bunt
janczarów, podczas którego sułtan został zamordowany.
Murad IV (1623-1640) zdecydował się by wprowadzić zakaz spożywania wina,
palenia tytoniu oraz przechadzania się po zmroku. Skonfiskował on liczne majątki oraz
stracił wielu wysokich rangą urzędników w celu powstrzymania anarchii. Mimo
dobrych chęci, następny władca, Ibrahim I (1640-1648) nie kontynuował reform, a
państwo wróciło do punktu wyjścia.
Podczas panowania Mehmeda IV (1648-1687), na urząd wielkiego wezyra został
powołany Köprülü Mehmed Pasza. Uregulował on stosunki wśród sipahich i
janczarów, zapewnił spokój w stolicy i bezpieczeństwo w kraju poprzez m. in.
egzekucje dostojników. W opozycji do Köprülü wybuchł bunt Abaza Hasana Paszy,
który domagał się oddelegowania wezyra. Ostatecznie bunty zostały stłumione, a
przywódcy straceni.
Mimo, że każdy z tych władców włożył pewien wysiłek w reformę państwa i powrót
do czasów jego świetności, to zamiany te zwykle nie osiągały sukcesów z powodu
braku ciągłości czynów – jeden z sułtanów je egzekwował, kolejny nie. Trudno jest
reformować państwo, którego urzędnicy nie są konsekwentni w swoich działaniach i
skupiają się na własnych korzyściach.

Bibliografia:

Jan Reychman, Historia Turcji, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973

Gábor Ágoston, Bruce Masters, Encyclopedia of the Ottoman Empire, Nowy Jork, Facts on File, 2009