Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp.

HCM
LOGO
Khoa Công nghệ Hóa học & Thực phẩm
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ HÓA HỌC
GV: Huỳnh Nguyễn Anh Tuấn

HÓA HỌC POLYMER

CHƯƠNG 6: ĐẶC ĐIỂM PHẢN ỨNG
HÓA HỌC CỦA POLYMER

Học kỳ 2, 2021 - 2022

1
 1. Vai trò của khoa học Polymer

Nhiệm Tổng hợp polymer

vụ Biến tính polymer

Phương pháp vật lý Phương pháp hóa học

Thay đổi cấu trúc cơ

Chế tạo vật liệu sở
composite
Tạo polymer mới

Chế tạo vật liệu blend Tổng hợp polymer

nhân tạo
2
 2. Đặc điểm phản ứng của polymer

 Về bản chất không có sự khác biệt hóa học giữa

chất cao và thấp phân tử.

 Hoạt tính của các nhóm chức không phụ thuộc

ĐẶC
chiều dài mạch.

ĐIỂM  Phản ứng diễn ra chậm.

 Phản ứng diễn ra không hoàn toàn.

 Có nhiều phản ứng xảy ra cùng lúc và cạnh tranh

nhau
3
3. Các nhóm chính về biến tính Polymer

 Tự đọc tài liệu tham khảo

(Trang 75 – 78, Phan Thanh Bình, Hóa học và hóa lý
Polymer)

 Về cơ bản là giống Hóa tính của các

hợp chất thấp phân tử (Hóa Hữu cơ)

4
 4. Phân loại

4.1 Phản ứng biến đổi tương tự

4.2 Phản ứng đại phân tử

5
 4.1 Phản ứng biến đổi tương tự

 Chỉ thay đổi về nhóm chức

 Cấu tạo mạch chính không thay đổi

Tạo một
polymer mới  Thay đổi tính chất polymer
trên cơ sở
 Thay đổi thành phần hóa nhưng
một polymer
không làm thay đổi độ trùng hợp.
cũ

 Độ chuyển hóa được tính bằng

phần trăm nhóm chức bị biến đổi.
6
 Một vài ví dụ

 Sunfo hóa PS bằng H2SO4

 Sunfo hóa poly(Styren-co-divinyl benzene) tạo nhựa

cationic.

7
nhựa cationic.

Nhựa cationic

8
nhựa cationic.

9
nhựa anionic

10
 Một vài ví dụ

 Clo hóa PVC làm keo dán

Clo hoá PVC thu được một polime

chứa 63,96% clo về khối lượng, trung
bình 1 phân tử clo phản ứng với k
mắt xích trong mạch PVC. Giá trị của
k bao nhiêu?

11
 Một vài ví dụ - phản ứng polymer dị mạch

 Tổng hợp sợi visco từ xenlulozo

 Thủy phân polyester, polyamide

12
 Một vài ví dụ

 Phản ứng cộng của polymer mạch cacbon chưa no

13
 4.2 Phản ứng đại phân tử

 Là phản ứng biến tính tác động lên mạch chính

cao phân tử làm thay đổi cấu tạo của cao phân tử.

 Phản ứng tạo cầu nối

 Phản ứng đóng rắn (nhựa, màng

sơn)

 Phản ứng lưu hóa (cao su)

 Phản ứng phân hủy

14
4.2 Phản ứng đại phân tử

15
4.2 Phản ứng đại phân tử

16
 Phản ứng phân hủy

Là phản ứng làm đứt liên kết hóa học trong mạch chính
của polymer dưới nhiều yếu tố tác động khác nhau, chủ
yếu là quá trình oxy hóa của oxy không khí.

 Phản ứng oxy hóa

CƠ
(i) Khơi mào
CHẾ
(ii) Phát triển mạch
LÃO
(iii) Ngắt mạch
HÓA

 Phản ứng ozon hóa

17
Phản ứng oxy hóa

18
 Các dạng lão hóa điển hình

1. Lão hóa do nhiệt: nhiệt độ cao thúc đẩy quá trình oxy
hóa mãnh liệt

2. Lão hóa do ánh sáng và thời tiết (hiện tượng bột hóa)

3. Lão hóa cơ học (hiện tượng mỏi)

4. Tác dụng kim loại nặng

19
 Cơ chế phòng lão

1. Phương pháp hóa học

Dập tắt gốc tự do bằng hóa chất (chất phòng lão)

Chất phòng lão phổ biến là các amin và

phenol cũng như dẫn xuất của chúng.

2-Mercaptobenzimidazole

P-Phenylene Diamines 2,2,4-trimethyl-1,2-dihydroquinoline

20
Cơ chế phòng lão

21
 Cơ chế phòng lão

2. Phương pháp vật lý

Mục đích: chống lại tác nhân oxy hóa (oxy, ozon)
và ánh sáng tác kích trên bề mặt polymer.

Sử dụng các chất che phủ vô cơ (CaCO3, TiO2,

ZnO) hoặc sáp.

22
 BÀI TẬP 1

1. Sơn ankyd là loại sơn được sản xuất từ nhựa ankyd cùng
với các phụ gia cần thiết khác. Nhựa ankyd là loại nhựa
polyester được biến tính bằng dầu thực vật. Hãy viết cơ
chế đóng rắn màng sơn khi để màng sơn trong không khí.
2. Hãy so sánh phản ứng đóng rắn màng sơn và phản ứng
lưu hóa cao su tự nhiên. Viết phản ứng lưu hóa cao su.
3. Phản ứng đóng rắn màng sơn và lưu hóa cao su được xếp
loại là phản ứng biến đổi tương tự hay phản ứng đại phân
tử? Tại sao?

23
 BÀI TẬP 2

Nhựa trao đổi ion được sản xuất bằng phản ứng đồng
trùng hợp giữa PS và divinyl benzene.
1. Hãy viết các phản ứng tổng hợp nhựa trao đổi cation
và anion trên cơ sở hai nguyên liệu trên.
2. Vai trò của divinyl benzene trong qui trình tổng hợp
nhựa trao đổi ion này?
3. Hãy viết các phản ứng hoàn nguyên nhựa.
4. Nhựa trao đổi ion thường dùng để làm gì?

24