Przeszłość – ważny aspekt życia człowieka

Mogłoby się wydawać, że przeszłość jest ważnym aspektem życia człowieka. Ma wpływ na
jego działanie w czasie jej trwania (w dziś i w przyszłości) To kim jesteśmy, zależy od naszych
przodków, historii, tego co sami sobą przeżyjemy. Co w przypadku Polaków historia odgrywała
największą rolę.

Cezary Baryka spotkał się po raz pierwszy z rewolucją w Baku (przyszłość) i bierze udział w
wojnie polsko – bolszewickiej (1920) Rozmowa z Szymonem Gajowcem doprowadziła do zarzutów
zbyt pochodnych zmian i sporu Polski. W ostatniej scenie nie chce zrezygnować z tego, co było ważne
dla Polaków w czasie niewoli. Nauczył się, że przeszłość nie można odrzucać.

W młodości uczy się, przekonany, że dzięki temu zdobędzie pozycję społeczeństwa. Chciał
być uczonym, ale udział w 1863 i zesłanie przekreśliło te plany. Wokulski musiał zacząć pracować, a
kiedy pojechał do Paryża uświadomił sobie, że ma 46 lat i zbyt późno jak na jakiekolwiek zmiany.
Uznał, że w życiu najważniejsza jest miłość. Nie chciał wracać do przeszłości, tak jak Rzecki do
wspomnień Wiosny Ludów.

W młodości przeżył nieszczęśliwą miłość do Laury, próbował popełnić samobójstwo.

Kordian wyruszył w podróż po Europie, która przyniosła same rozczarowania, dopiero na Mount
Blanc odnalazł sens i cel swojego życia i dlatego postanowił stać się polskim Winkelriedem i walczyć,
wziąć udział w spisku na bycie cara, wcielając w życie naukę Grzegorza i jego opowiadanie o
Kazimierzu.

Rozmowa Dziennikarza z Widmem Stańczyka o przeszłości. Dekadent „nie chce chcieć” jest
bierny, a w przeszłości widzi tylko przyczyny upadku Polski. Dziennikarz w uchwaleniu konstytucji 3
maja widzi zapowiedz klęsk. Przeszłość uniemożliwia im działanie, do czego próbuje nakłonić go
widmo.

Analiza postaw bohaterów literackich prowadzi do wniosku, że przeszłość staje „ po

bohatersku” obciąża bohaterów, prowadzi do poczucia winy. Konfrontacja z przeszłością przynosi
rozczarowanie i poczucie bezsilności.