TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ

HASTANE AFET PLANI (HAP)

KBRN
KBRN TEHDİTLERİ (Kitle İmha Silahları)

2
 TANIMLAR

 Kimyasal harp maddeleri ve zehirli

endüstriyel kimyasal maddeler
 Biyolojik harp maddeleri ve toksinler
 Radyasyon yayan cihazlar ve radyasyon
kazaları
 Nükleer silahlar

3
 TANIMLAR

* Kontaminasyon: Personel, araç ve gerecin KBRN harp

maddelerine maruz kalarak kirlenmesidir.

* Dekontaminasyon: Kontaminasyonun giderilmesi amacı

ile yapılan fiziksel ve kimyasal temizleme işlemidir.

4
KBRN

• Kimyasal üreten tüm

fabrikalar
• Kimyasal depolar
• Tankerler
• Kamyon
• Tren
• Gemi
• Boru hatları
• Salgın hastalıklar
• Radyoaktif malzeme olan
yerler
• Nükleer reaktörler
• Terörizm 5
KBRN TEHDİTLERİ (Kitle İmha Silahları)

* Kimyasal Olaylar

- Metilizotiyosiyanat kazası, Bhopal – Hindistan (1984)

- Sarin gazı saldırısı, Matsumoto - Japonya (1994)
- Metro sisteminde sarin gazı saldırısı, Tokyo – Japonya (1995)
- Çeçen teröristlerin tiyatro baskını, Moskova – Rusya (2002)
- Klor yüklü kamyonlar ile yapılan terörist saldırılar, Irak (2007)

* Biyolojik Olaylar

- Şarbon salgını, Sverdlovsk - Rusya (1979)

- Şarbonlu mektup saldırısı, ABD (2001)

* Nükleer/ Radyolojik Olaylar

- Atom bombasının atılması, Hiroşima ve Nagazaki – Japonya (1945)
- Çernobil reaktör kazası, Rusya (1986)
- Kobalt-60 kaynak kazası, İkitelli, İstanbul (1998) 6
KBRN TEHDİTLERİ (Kitle İmha Silahları)

11 Eylül 2001’de Amerika Birleşik

Devletleri’ne karşı girişilen terörist saldırılar
tüm dünyaya yeni yüzyıl terörizminin klasik
sınırlar ve coğrafyalar ile sınırlı kalmadığını
açık bir biçimde göstermiştir.

7
HİNDİSTAN /Bhopal

• 3 Aralık 1984

• Metil İzo Siyanat (MIC) sızıntısı,

27 ton

• İlk 2 günde 5 bin kişi öldü,

• Toplam 20 bin ölü,

• 150 bin sakat kalan,

• Firma : Union Carbide

• Cüzi bir tazminat ödenmiştir

8
İŞARETLEMELER

 Ör: Nitrojen dioksit

 265 – 1067
Uluslar ararsı No
Nitrojen dioksit

9
 BÖLGEMİZDEKİ KBRN FAALİYETLERİ

KİMYASAL SİLAHLAR

BİYOLOJİK SİLAHLAR

ISRAEL
NÜKLEER SİLAHLAR

www.fas.org 10
 GLOBAL KBRN RİSK ANALİZİ

RADYASYON
YAYAN
GERÇEKLEŞME İHTİMALİ

CİHAZLAR

KİMYASAL
SİLAHLAR

GELİŞTİRİLMİŞ
NÜKLEER
CİHAZ NÜKLEER
BİYOLOJİK SİLAHLAR
SİLAHLAR

ZAYİAT
100 1.000 10.000 100.000

11
KİTLE İMHA SİLAHLARININ YAYILIMI 2007

12
 KBRN KAYNAKLI KİTLESEL YARALANMALAR

OLAY ÖNCESİ KBRN OLAYI KBRN OLAYI SONRASI

HASTANE ÖNCESİ HASTANE AŞAMASI

*HAZIRLIK *ARAMA-KURTARMA * TIBBİ YARDIM

ACİL TIBBİ YARDIM ZAMAN

13
KBRN OLAYI

 MADDİ HASAR
 CAN KAYIPLARI
 KİTLESEL YARALANMA
 PANİK
 KAOS
 PSİKOLOJİK ÇÖKÜNTÜ
 SİSTEMİN KİLİTLENMESİ

14
 KBRN KAYNAKLI KİTLESEL YARALANMALAR

OLAY ÖNCESİ KBRN OLAYI KBRN OLAYI SONRASI

HASTANE ÖNCESİ HASTANE AŞAMASI

*ARAMA-KURTARMA
ACİL TIBBİ YARDIM ZAMAN

15
 KBRN OLAYI SONRASI
(HASTANE ÖNCESİ)

ARAMA-KURTARMA:
Hastane öncesi müdahale sahada gerçekleştiği için, olaya
müdahale eden ekipler tüm performanslarını hastanenin sağladığı
imkanlar olmaksızın sergilemek zorundadırlar.

16
 KBRN OLAYI SONRASI
(HASTANE ÖNCESİ)

1. Olayın tanımlanması
2. Olay yerinde tıbbi komuta kontrol
3. Güvenlik ve personelin emniyeti
4. Olay yerinin belirlenmesi ve izole edilmesi
5. Dekontaminasyon
6. Örnekleme ve tespit
7. Triyaj
8. İlkyardım ve tahliye
9. Psikolojik yönetim
10. Basın ve halkla ilişkiler
17
KBRN OLAYI SONRASI
(HASTANE ÖNCESİ)

18
 KBRN KAYNAKLI KİTLESEL YARALANMALAR

OLAY ÖNCESİ KBRN OLAYI KBRN OLAYI SONRASI

HASTANE ÖNCESİ HASTANE AŞAMASI

*ARAMA-KURTARMA * TIBBİ YARDIM

ZAMAN

19
 KBRN OLAYI SONRASI
(HASTANE AŞAMASI)

 Herhangi bir KBRN olayından hemen sonra yaralılar olay yerini

hızla terk ederler ve ilk 6 saat içinde acil servislere başvururlar.
 Yaralıların çoğu acil servise yürüyerek, taksi veya kendi özel
araçları ile gelirler. Ambulans ile getirilen yaralı sayısı tüm
yaralıların sayısına oranla çok azdır.
 Acil servislere tıbbi yardım için başvuranların çoğu
asemptomatik, etkene maruz kalmamış kimselerdir. Bu kişiler
hastane kaynaklarının gereksiz yere kullanılmasına neden
olurlar.

20
 KBRN OLAYI SONRASI
(HASTANE AŞAMASI)

 Acil servise gelen gerçek yaralıların çoğu kontaminasyona

maruz kalmıştır.

 Yaralılara ilk müdahaleyi acil servis çalışanları yapar. Acil servis

çalışanları; sekonder kontaminasyon açısından en büyük riski
taşıyan gruptur.

21
 KBRN OLAYI SONRASI
(HASTANE AŞAMASI)

KBRN Yaralanmalarında Tıbbi Yönetim:

1) Yaralı kayıt ve kabul

2) Triyaj ve temel yaşam desteği (ABC)
3) Dekontaminasyon
4) İleri tıbbi tanı ve tedavi
5) Tahliye

22
 HASTANE HAZIRLIKLARI

 Hastanenin KBRN olaylarına yönelik bir hazırlığı olmalıdır

 Hazırlık kapsamında;

1) Hastane KBRN savunma planı oluşturulmalı

2) Personelin tıbbi KBRN savunması konusuna yönelik

farkındalığı arttırılmalı
3) KBRN savunma planı kapsamında ihtiyaç duyulan koruyucu
donanım, cihaz ve malzeme tedarik edilmeli
4) Düzenli olarak yapılacak KBRN savunma tatbikatları ile plan
test edilmelidir

23
 HASTANE KBRN SAVUNMA PLANININ
GENEL ÖZELLİKLER

 Riskleri belirlemeli ve tehditleri tanımlamalı

 KBRN olaylarına yönelik ve acil servis odaklı olmalı

 HAP’nın alt bileşeni olmalı

 Hangi müdahale yapılacak, müdahaleyi kim yapacak,

kiminle yapacak, ne yapacak, ne ile yapacak sorularına
cevap vermeli
 İlgili kurumlar ile hangi alanlarda işbirliği yapılacağını
belirlemelidir.
24
HASTANE KBRN SAVUNMA PLANI HAZIRLIĞI - I

 Hastanenin müdahale edebileceği bölgesel riskler ve

olası KBRN tehditleri tanımlanmalı
 Hastanenin imkan ve kabiliyetleri ortaya konulmalı
(personel, yatak sayısı, cihaz, ilaç, tıbbi malzeme,
deteksiyon-dekontaminasyon cihazları, kişisel KBRN
koruyucu donanım, hasta nakil taşıtları)
 Hangi personelin nerede görev yapacağı belirlenmeli
 KBRN müdahale ekibi (triyaj, acil tıbbi yardım,
deteksiyon ve dekontaminasyon) kurulmalıdır.

25
HASTANE KBRN SAVUNMA PLANI HAZIRLIĞI - II

 KBRN savunma planını kimler hazırlayacak, hastanenin

KBRN koordinatörü kim olacak?
 KBRN savunma planını kim, nasıl aktive edecek?
 Personel geri çağırma planı nasıl işleyecek?
 Savunma planı aktive edildikten sonra hangi emniyet
tedbirleri alınacak?
 Personel hangi seviyede kişisel KBRN koruyucu
donanım kullanacak?
 KBRN yaralıları acil servis önünde nerede karşılanacak?

26
HASTANE KBRN SAVUNMA PLANI HAZIRLIĞI - III

 KBRN yaralılarının triyajını kim yapacak?

Triyajı yapılanlara acil tıbbi yardımı kim yapacak, hangi
cihaz, ilaç ve malzemeleri kullanacak?
 KBRN yaralılarına yönelik saptama ve örnekleme
işlemlerini kim yapacak, hangi cihaz, malzeme ve
yöntemleri kullanacak?
 KBRN yaralıları nerede ve kim tarafından dekontamine
edilecek?

27
HASTANE KBRN SAVUNMA PLANI HAZIRLIĞI - IV

KBRN yaralıları işlem öncesinde nerede soyunacak, işlem

sonrasında nerede giyinecek?

 Dekontaminasyon istasyonu nerede açılacak,

istasyonun ihtiyacı olan dekontaminantlar, malzemeler,
sıcak-soğuk su, ısıtma, havalandırma ve aydınlatma nasıl
karşılanacak?
Dekontaminasyon sonrasında ortaya çıkacak tıbbi atıklar
ve atık su nasıl uzaklaştırılacak?
 Acil serviste kırmızı-sarı-yeşil tedavi alanları nerede
açılacak, buralarda kimler görev yapacak? 28
HASTANE KBRN SAVUNMA PLANI HAZIRLIĞI - V

KBRN yaralılarının tedavisinde hangi cihaz, malzeme, ilaç

ve antidotlar kullanılacak?

 İlave cihaz, malzeme, ilaç ve antidot nereden temin

edilecek?
Durumu stabil hale gelen KBRN yaralıları hangi klinikte
yatacak, ilgili klinikten tahliye edilen hastalar hangi klinikte
yatacak?
 KBRN yaralılarına hangi yoğun bakım (yanık) yatakları ve
izolasyon odaları tahsis edilecek?
 Ölüler nerede muhafaza edilecek, defin işlemleri nasıl
gerçekleştirilecek? 29
HASTANE KBRN SAVUNMA PLANI HAZIRLIĞI - VI

 KBRN yaralılarının tahliyesi söz konusu olduğunda,

yaralılar hangi nakil vasıtaları ile hangi hastanelere
nakledilecek?

 Sekonder kontaminasyonu engellemek için hastanede

hangi tedbirler alınacak?
Hastane personelinin profilaksisi için hangi tedbirler
alınacak?
 Sağlık hizmetinin kesintisiz olarak sürmesi için destek
faaliyetleri nasıl yürütülecek (teknik hizmetler, tıbbi gazlar,
temizlik, beslenme, dinlenme, sosyal destek)? 30
HASTANE KBRN SAVUNMA PLANI HAZIRLIĞI - VII

KBRN yaralıları ve hastane personeline psikolojik destek

nasıl verilecek?

 Hasta yakınları ve üst makamlar kim tarafından ve nasıl

bilgilendirilecek?

 KBRN yaralılarından alınan örneklerin hangisi hastane

bünyesinde, nasıl çalışılacak, diğer kurumlara
gönderilmesi gereken örnekler ne şekilde gönderilecek?
 Acil durumlarda ihtiyaç duyulan satın almalar nasıl
gerçekleştirilecek?
 Hangi kurumlar ile işbirliğine gidilecek? 31
 PERSONELİN KBRN FARKINDALIĞININ
ARTTIRILMASI

 Öncelikle ambulans servisi ve acil servis personeli

olmak üzere hastanede görev yapan hekim, hemşire ve
sağlık teknisyenlerine KBRN ajanları, bu ajanlara bağlı
yaralanmalar, ajanların tanısı ve tedavileri ile ilgili eğitim
verilmeli

 Belirli aralıklar ile geri beslemeler yapılmalı

 Ayrıca kişisel koruyucu kıyafet, maske, filtre ve diğer

koruyucu malzemelerin kullanımı, triyaj ve
dekontaminasyon yöntemleri ile ilgili teorik ve pratik eğitim
verilmeli 32
 PERSONELİN KBRN FARKINDALIĞININ
ARTTIRILMASI

 Acil serviste KBRN olaylarına yönelik kontrol formu, akış

diyagramları ve afiş gibi görsel malzemeler bulundurulmalı

 Acil servis yöneticileri; gerektiğinde yararlanmak üzere

KBRN olaylarına yönelik eğitim almış ve bu olaylara
yönelik donanıma sahip uzman ekipler ile işbirliği yapmalı

 Sağlık personeli tıbbi KBRN eğitimlerine planlanmalıdır

33
HASTANE KBRN SAVUNMA TATBİKATLARI

 Yılda en az bir kez tekrarlanmalı

 Diğer kurumlardan destek sağlanmalı

 Her seferinde başka bir KBRN tehdidine yönelik

planlanmalı
 Tatbikat öncesi masa başı tatbikatlar yapılmalı

 Tatbikat sonrası alınan dersler ortaya konulmalı

 Savunma planı alınan dersler doğrultusunda

güncellenmelidir.
34
 TEDARİK İŞLEMLERİ

- Soğuk bölgede görev yapacak personel için C düzeyi

koruyucu elbise, partikül maskesi, koruyucu gözlük,
nitril eldiven ve kauçuk çizme (medikal firmalar)

- Kimyasal koruyucu tam yüz maske ve filtreler (MKEK

Maksan AŞ)

- B düzeyi koruyucu elbise, butil eldiven ve kauçuk

çizme, maske ve solunum sistemleri (iş güvenliği
firmaları)

- CAM cihazı (TÜBİTAK), radyakmetre (TAEK)

35
 DEKONTAMİNASYON
GENEL PRENSİPLER
 Hastalar arındırılmadan hastane içine
alınmamalıdır!
 Arındırma alanının güvenliği çok önemlidir!
 Hastanenin diğer girişleri kontrol altına
alınmalıdır
 Antidot, antibiyotik stoku yapılmalıdır
 Enerji ve su ihtiyacı garantilenmelidir
 Kişisel Koruyucu Ekipman kullanımı gerekir
 Personel eğitilmiş olmalıdır

36
 Elbisenin Sınıflandırılması
AJAN SINIFI MİNİMUM KORUNMA DÜZEYİ

BİLİNMEYEN A DÜZEYİ
SİNİR A DÜZEYİ(1)
KABARCIK A DÜZEYİ(2)
KAN B DÜZEYİ(3)
BOĞULMA B DÜZEYİ(3)
BİYOLOJİK C DÜZEYİNDE Yüksek Düzeyli Zerre Hava FİLTRESİ
RADYOLOJİK C DÜZEYİNDE Yüksek Düzeyli Zerre Hava FİLTRESİ

(1) Yüksek konsantre sinir ajanı zehirlemesine yol açabilir

(2) Fazla buhar kabarcıklara yol açabilir
(3) A Düzeyi kapalı bir alanda gerekebilir 42
 A
DÜZEYİ
KORUMA

43
44
 B
DÜZEYİ
KORUMA

45
 C
DÜZEYİ
KORUMA

46
 D
DÜZEYİ
KORUMA

47
ssezigen@gata.edu.tr

48
DEKONTAMİNASYON ÜNİTESİ

Sabit
Dekontaminasyon

Ünitesi

49
50
51
DEKONTAMİNASYON

52
53
DEKONTAMİNASYON

54