3

บทที่ 2

1)เครื่องมือวัดมลพิษทางอากาศคือ

คือเครื่องมือที่ใช้วัดมลพิษทางอากาศสามารถทำการวัดค่าฝุ ่น/ก๊าซบางชนิด
หรือแม้แต่สามารถวัดค่ารังสีที่อยู่ในอากาศได้

2)ค่าฝุ ่นคืออะไร

มีช่ อ
ื เรียกว่า PM ย่อมาจาก (Particulate Matter) หรือเรียกว่าคือ อณุ
ภาคฝุ ่นละออกขนาดเล็ก

ฝุ ่นจะแบ่งแหล่งที่มาได้ 2 แหล่ง คือ 1) ฝุ ่นละอองที่เกิดขึน

้ ตามธรรมชาติ

2) ฝุ ่นละอองที่เกิดจากกิจกรรมที่
มนุษย์สร้างขึน
้

3)ฝุ ่นมีอะไรบ้างที่เป็ นอันตรายต่อมนุยษ์และมีอันตรายยังไง

ฝุ ่นมีค่าตั่ง แต่ PM 10 จน ถึง PM 0.1 ซึง่ แน่นอนว่ายิ่งมีอณุภาคเล็กเท่าไร

ยิ่งมีอันตรายต่อร่างการเรามากตามขนาดเราจะมายกตัวอย่างเกี่ยวกับ PM
2.5 เพราะในประเทศไทยเรานั่นมีผลกระทบต่อ PM 2.5 อย่างมาก

4)ฝุ ่น PM 2.5

คือฝุ ่นละอองในอากาศที่มีขนาดอนุภาคเล็กมากๆ (ขนาดเล็ก

กว่า 2.5 ไมครอน) ด้วยขนาดที่เล็กมากๆ เราจึงมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า แต่
ถ้าฝุ ่นนีม
้ ีปริมาณสูงมากๆ ในอากาศ จะดูคล้ายกับมีหมอกหรือควันสาเหตุ
ส่วนใหญ่มาจากการเผาไหม้จากท่อไอเสียของเครื่องยนต์ ควันบุหรี่ การเผา
ขยะ เผาหญ้า เผาเชื้อเพลิงที่ใช้ในโรงงาน เป็ นต้นฝุ ่น
PM 2.5 นีย
้ ังสามารถรวมตัวกับสารมลพิษ เช่นสารไฮโดรคาร์บอน และ
โลหะหนักและด้วยขนาดที่เล็กมากจึงสามารถลอดผ่านการกรองของขนจมูก
ไปยังหลอดลม และลงลึกจนถึงถุงลมปอดและซึมเข้าสู่กระแสเลือด และ
ทำให้เกิดผลเสียต่อร่างกาย

5)อันตรายที่เกิดขึน
้ กับร่างกายมนุษย์

ฝุ ่น PM 2.5 มีผลเสียต่อร่างกายอย่างไรบ้าง?ในวันที่อากาศไม่ดี มีค่าฝุ ่น

มลพิษสูง หลายคนคงรู้สึกแสบตา แสบจมูก เจ็บคอระบบที่มีผลกระทบมาก
คือระบบทางเดินหายใจ เมื่อหายใจเอาฝุ ่น PM2.5 เข้าไป จะรู้สึกแสบจมูก
ไม่สบาย ไอและมีเสมหะได้ ในคนไข้ที่มีโรคประจำตัว เช่นโรคภูมิแพ้,โรค
ปอด (เช่น หอบหืด, ถุงลมโป่ งพอง) ต้องระวังสุขภาพเป็ นพิเศษ เนื่องจาก
ฝุ ่นนีจ
้ ะทำให้โรคกำเริบได้ง่ายในระยะยาวมีผลทำให้เกิดโรคมะเร็งปอดและ
โรคระบบหัวใจและหลอดเลือดได้
 5

6)เครื่องมือวัดฝุ ่นมีความจำเป็ นอบ่างไร

ต้องขอบอกว่าในปั จจุบัน เรื่องปั ญหาสิง่ แวดล้อม ทั่วโลกกำลังทวีความ

รุนแรงมากขึน
้ เรื่อย ๆ และสำหรับในประเทศไทยของเราที่เรากำลังประสพ
ปั ญหาเรื่องของฝุ ่นละอองที่ลอยอยู่ในอากาศ โดยเฉพาะฝุ ่น PM2.5 กันอยู่
นัน
้ ถือเป็ นเพียงแค่เศษเสีย
้ วเท่านัน
้ เมื่อเทียบกับประเทศอื่น ๆ ซึ่งหากเราใช้
ชีวิตโดยไม่มีการระวังหรือป้ องกันใด ๆ เลย แน่นอนมันย่อมเกิดผลเสียต่อ
สุขภาพทัง้ ในระยะสัน
้ และในระยะยาว

ดังนัน
้ ถ้าถามว่าเครื่องวัดฝุ ่นในอากาศมีความจำเป็ นอย่างไร ก็ต้องตอบว่ามัน
มีความจำเป็ นมาก เนื่องจาก เครื่องวัดฝุ ่น มันเป็ นอุปกรณ์ที่สามารถใช้ใน
การวัดคุณภาพอากาศได้ คุณสามารถรับรู้ได้ทันทีว่า จุดที่คุณอยู่ปลอดภัย
หรือไม่ สวมแค่หน้ากากผ้า หรือหน้ากากอนามัยเพียงพอมัย
้ หรือต้องสวม
หน้ากากกันฝุ ่นอย่างเดียว ซึง่ ฝุ ่นที่เป็ นอันตรายจะมีขนาดจุดศูนย์กลาง
ประมาณ 2.5 ไมครอน เล็กมาก ๆ ถ้าหากคุณไม่มีเครื่องวัดฝุ ่น คุณก็จะไม่มี
ทางรับรู้เลยว่าอากาศที่กำลังหายใจเข้าไปนัน
้ ปลอดภัยหรือไม่

ฝุ ่นนอกบ้านกับฝุ ่นในบ้านมันต่างกัน หากเป็ นฝุ ่นในบ้าน มันมีทงั ้  เครื่องดูด

ไรฝุ ่น, เครื่องดูดฝุ ่นปกติ, เครื่องดูดฝุ ่นแบบด้ามจับ, หุ่นยนต์ทำความสะอาด, 
เครื่องปรับอากาศ และอื่น ๆ อีกมากมายคอยช่วย แต่เวลาคุณออกไปนอก
บ้าน ไม่มีอะไรคอยช่วยคุณเลย คุณมีเพียงแว่นตากันฝุ ่นและหน้ากากกันฝุ ่น
ซึ่งจะให้สวมไว้ตลอดเวลาก็คงไม่ไหว ดังนัน
้ เครื่องวัดฝุ ่นจะช่วยให้คุณ
สามารถป้ องกันตัวเองได้

แล้วเราควรจะฝากชีวิตของตัวเองไว้กับเครื่องวัดค่าฝุ ่นที่ไม่ได้มาตรฐานอย่าง
นัน
้ รึ? อย่างที่เราได้บอกไปแล้วว่าการใช้เครื่องวัดฝุ ่นขนาดเล็กนัน
้ เพียงเพื่อ
ต้องการทราบถึงค่าของฝุ ่นอย่างรวดเร็วที่สุด ณ เวลานัน
้ ๆ มันเป็ นเพียงตัว
ช่วยให้เราดำรงค์ชีวิตประจำวันอย่างรู้เท่าทันสถานการณ์ก็เท่านัน
้ และ
ความแตกต่างแต่ละยี่ห้อขึน
้ กับวัสดุที่ใช้และขึน
้ อยู่กับซอฟแวร์ที่ประเมินค่า
ของฝุ ่น เพราะแต่ละยี่ห้อก็จะมีสมการและการปั ดค่าตัวเลขที่ไม่เหมือนกัน
อยู่แล้ว ดังนัน
้ การใช้เครื่องวัดฝุ ่นขนาดเล็กนัน
้ เราควรจะใช้มันอย่างเข้าใจ รู้
ถึงข้อกำจัดของเครื่อง และเอามาเป็ นแนวทางในการป้ องกันตัวเองแบบ
เบื้องต้น สิ่งที่สำคัญกว่าการทราบถึงค่าปริมาณของฝุ ่นไม่ใช่ตัวเลขที่
แสดงออกมา แต่เป็ นการปฏิบัติตนเองให้ร้จ
ู ักหลบหลีกหรือป้ องกันภัยจาก
ฝุ ่นอย่างถูกต้อง
 6

7)เครื่องวัดฝุ ่น Siam Center

เครื่องวัดฝุ ่น ละอองใน
อากาศ PM2.5 รุ่น HM 119

(รูปที่ 1 เครื่องวัดฝุ ่น Siam Canter รุ่น HM 119)

สเปกเครื่อง

HCHO, TVOC, ฝุ่ นทั้ง PM10 PM1 และ

ตรวจจับ
PM2.5

ขนาด 150 x 70.8 x 43.6 mm

ความจุ
แบตเตอรี่ 1200mAh
ลักษณะของเครื่อง

หน้าจอขนาดใหญ่ ตัวเลขเป็ นสีแดงง่ายต้องการมองเห็นอีกเช่นกัน มีหน่วย

ประมวลกลางตัง้ 3 ตัว ทำให้รวดเร็วแล้วแม่นยำมากยิ่งขึน
้ ใช้เลเซอร์แสงใน
การตรวจจับฝุ ่น ไร้เสียงรบกวน สามารถตรวจจับ HCHO (สาร
ฟอร์มาลดีไฮด์), TVOC (สารประกอบอินทรีย์ระเหยง่าย), ฝุ ่นได้ทงั ้ PM10
PM1 และ PM2.5 มีการระบายความร้อนแบบ 3D ทัง้ ข้างบน ด้านซ้าย และ
ด้านขวา วัสดุที่ใช้มีความทนทาน
 7

8)เครื่องวัดฝุ ่น Smartmi เครื่องวัด PM2.5 aerial detection

(รูปที่ 2 เครื่องวัดฝุ ่น Smartmi รุ่น aerial

detertion)

สเปกเครื่อง

ตรวจจับ PM2.5

ขนาด 100 * 80 * 30mm

น้ำหนัก 280g

ความจุแบตเตอรี่ 950mAh
 8
ลักษณะของเครื่อง

เครื่องตรวจจับอากาศ หน้าจอที่แสดงค่าสภาพอากาศเป็ นตัวเลขและใช้สี 3

สีเพื่อง่ายต่อการมองเห็น

สีเขียว: คุณภาพอากาศจะดีเยี่ยม

สีส้ม: มลพิษทางอากาศน้อย

สีแดง: มลพิษทางอากาศหนัก

สามารถตรวจวัดได้ทงั ้ หมดไม่ว่าจะเป็ น หมอก ควัน และที่สำคัญที่สุดคือฝุ ่น

PM2.5 ตัวเครื่องมีระบบประหยัดพลังงานโดยการปิ ดเครื่องอัตโนมัติใน 30
นาที วัสดุ ABS ทนทาน และใช้เซ็นเซอร์เลเซอร์ที่มีความแม่นยำสูงโดยจะ
ตรวจวัดค่าแบบ Real-Time ขนาดเพรียวบางพกพาได้สะดวก ทัง้ ยังใช้
พลังงานต่ำสามารถอยู่ได้นานโดยไม่ต้องชาร์จแบต
 9

9)เครื่องวัดฝุ ่น Dust Sensor WiFi Pro By NanoGen

(รูปที่ 3 เครื่องวัดฝุ ่น รุ่น dust sensor wifi pro by

nanogen)

สเปกเครื่อง

ตรวจวัด ฝุ่ น PM1, PM2.5, PM10, อุณหูภูมิ และความชื้น

เชื่อมต่ อกับมือถือ ได้ท้ งั Android และ IOS

ลักษณะของเครื่อง
เครื่องวัดฝุ ่นที่ต่อ WiFi ได้หรือจะทำงานแบบ Offline ก็ได้ สามารถวัดได้ทงั ้
ค่าฝุ ่น PM1, PM2.5, PM10, อุณหูภูมิและความชื้นได้ สามารถบอกค่า
AQI-us (ดัชนีคุณภาพอากาศ) มีการทำงานแบบ Real-time และขอดูข้อมูล
ย้อนหลังได้มีการเชื่อมต่อกับแอพในมือถือที่รองรับทัง้ Android และ IOS
ทำให้ดูค่าฝุ ่นได้ตลอดเวลา
 10

10)วิธีการใช้งานเครื่องวัดฝุ ่นและวิที่การอ่านค่า

จะเห็นได้ว่าเครื่องวัดฝุ ่นแต่ลงรุ่นหรือว่าแต่ละยี่ห่อนัน
้ จะมีการวัดค่าที่แตก
ต่างกันออกไป ตั่งแต่วันได้แค่ PM2.5 หรือว่าสามารถวัดได้ตั่งแต่ PM 10 –
PM 0.1 หรือว่าบางรุ่นสามารถวัดความชื่นในอากาศร่วมไปถึงก๊าซต่างๆ
ดังนั่นวิธีการอ่านกระผมจึงยกตัวอย่างมา 2 รุ่นคือ HM 119 (รูปภาพที่ 1)

และ รุ่น aerial detection (รูปภาพที่ 2)

10.1)เครื่องวัดฝุ ่น Siam Center รุ่น HM 119

ลักษณะของตัวเครื่องจะเป็ นจอแสดงผลออกมาเป็ นแบบตัวเลขไม่มีแถบสี
แสดง สามารถวัดได้แค่ฝุ่น PM 2.5
ลักษณะการใช้งาน เมื่อเปิ ดตัวเครื่องขึน
้ มาให้เราทำการไปตรงที่ต้องการจะ
วัดจากนั่นรอตัวเครื่องประมวนผลสักครู่จะแสดงออกมาบนหน้าจอให้เรานำ
ตัวเลขที่ขน
ึ ้ มา จากรูป ค่าฝุ ่น อยู่ที่ 35 มิลิกรัม/ตารางเซนติเมตร

11
10. 2)เครื่องวัดฝุ ่น Smartmi เครื่องวัด PM2.5 aerial detection
ลักษณะของตัวเครื่องจะเป็ นจอแสดงผลออกมาเป็ นแบบตัวเลขมีแถบสี
แสดง สามารถวัดได้แค่ฝุ่น PM 2.5
ลักษณะการใช้งาน เมื่อเปิ ดตัวเครื่องขึน
้ มาให้เราทำการไปตรงที่ต้องการจะ
วัดจากนั่นรอตัวเครื่องประมวนผลสักครู่จะแสดงออกมาบนหน้าจอให้เรานำ
ตัวเลขที่ขน
ึ ้ มา จากรูป ค่าฝุ ่น อยู่ที่ 26 มิลิกรัม/ตารางเซนติเมตรและมีแถบ
สีเขียวแสดงขึน
้ มา

12
11) ตารางบอกถึงความเป็ นมลพิษทางอาการและวิธก
ี าร

อ่าน

(ตารางที่ 1 บอกถึงปริมาณความหนาแน่นของฝุ ่น)

 12
ตัวอย่างการอ่านค่าฝุ ่น

จากรูปภาพจะเห็นได้ว่า ค่าฝุ ่นมีมากถึง 530 แสดงว่ามีอันตราย

อย่างมากไม่ควรออกไปข้างนอก
 13
จากรูปภาพจะเห็นได้ว่า ค่าฝุ ่นมีมากถึง 22 แสดงอากาศรอบมี
คุณภาพที่ดี