Phủ định nói chung là sự thay thế của một sự vật hiện tượng này bởi một sự vật

hiện tượng khác

Phủ định biện chứng là sự tự phủ định, tự phát triển của sự vật hiện tượng - là mắt xích trong sợi dây
chuyền dẫn đến sự ra đời của sự vật hiện tượng mới phát triển hơn, tiến bộ hơn so với sự vật hiện
tượng cũ
Phủ định siêu hình là sự phủ định gây ra bởi các tác nhân bên ngoài ngăn chặn sự vận động, phát triển
của sự vật hiện tượng.
Đặc điểm của phủ định biện chứng:
Tính khách quan: sự phủ định biện chứng được thực hiện khi mâu thuẫn biện chứng trong chính sự
vật hiện tượng đó được giải quyết, hoàn toàn không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con người
Tính kế thừa
Sự vật hiện tượng mới ra đời có chọn lọc và cải tạo những yếu tố còn thích hợp, loại bỏ đi những yếu
tố ngăn chặn sự phát triển của sự vật hiện tượng.
Những yếu tố được giữ lại ấy lại tiếp tục được biến đổi để phù hợp với sự vật hiện tượng mới
Sự vật hiện tượng mới sẽ phát triển tốt hơn, có chất giàu có hơn
Tính kế thừa biện chứng có sự liên hệ giữa cái mới và cái cũ, sự vật hiện tượng và quá khứ của nó
Nội dung của quy luật
Phủ định của phủ đinh: sự phủ định đã trải qua một số lần phủ định biện chứng, dẫn đến sự ra đời
của sự vật hiện tượng mới có vẻ như quay lại điểm xuất phát ban đầu nhưng ở một trình độ cao hơn,
hoàn thành một chu kỳ của sự vật
Kết quả phủ định của phủ định cũng không chấm dứt sự vận động phát triển tiếp theo của sự vật hiện
tượng. Bản thân sự vật hiện tượng mới ra đời cũng có những nhân tố có thể giúp nó tự phủ định, từ
đó tiếp tục sự vận động, phát triển tiếp theo của sự vật hiện tượng --> làm cho sự vật hiện tượng phát
triển không ngừng
Sự phát triển của sự vật theo khuynh hướng phủ định của phủ định không diễn ra theo một đường
thẳng hay một vòng tròn khép kín mà là một đường xoáy ốc đi lên không ngừng
Con đường xoáy ốc đi lên của sự phát triển nói lên tính biện chứng của quá trình phát triển: tính kế
thừa, tính tiến lên liên tục và tính chu kì.
Ý nghĩa phương pháp luận: khuynh hướng tiến lên của sự vận động của sự vật hiện tượng, sự thống
nhất giữa tình tiến bộ và tính kế thừa của sự phát triển, kết quả của sự phát triển.