Chuyên đề 10 THỂ TÍCH KHỐ I CHÓ P

TÀI LIỆU DÀNH CHO ĐỐI TƯỢNG HỌC SINH KHÁ MỨC 7-8 ĐIỂM

1. PHƯƠNG PHÁP CHUNG

THỂ TÍCH KHỐI CHÓP – KHỐI LĂNG TRỤ

1. Thể tích khối chóp

2. Thể tích khối lăng trụ

Thể tích khối lập phương Thể tích khối hộp chữ nhật

c
a b a
3. Tỉ số thể tích
Cho khối chóp
lượt lấy các điểm
trên các đoạn thẳng
khác
lần
Khi đó ta luôn có tỉ số thể
S
A¢
tích: C¢
Ngoài những cách tính thể tích trên, ta còn phương pháp chia nhỏ B¢
khối đa diện thành những đa diện nhỏ mà dễ dàng tính toán. Sau đó
cộng lại. A C
Ta thường dùng tỉ số thể tích khi điểm chia đoạn theo tỉ lệ.
4. Tính chất của hình chóp đều B
Đáy là đa giác đều (hình chóp tam giác đều có đáy là tam giác đều, hình
chóp tứ giác đều có đáy là hình vuông).
Chân đường cao trùng với tâm đường tròn ngoại tiếp đa giác đáy
Các mặt bên là những tam giác cân và bằng nhau.
Góc giữa các cạnh bên và mặt đáy đều bằng nhau.
Góc giữa các mặt bên và mặt đáy đều bằng nhau.

5. Tứ diện đều và bát diện đều:

Tứ diện đều là hình chóp có tất cả các mặt là những tam giác đều bằng nhau.
Bát diện đều là hình gồm hai hình chóp tứ giác đều ghép trùng khít hai đáy với nhau. Mỗi đỉnh của nó là
đỉnh chung của bốn tam giác đều. Tám mặt là các tam giác đều và bằng nhau.
Nếu nối trung điểm của hình tứ diện đều hoặc tâm các mặt của hình lập phương ta sẽ thu được một hình bát
diện đều.

Trang 1
6. Hình lăng trụ đứng và hình lăng trụ đều:
Hình lăng trụ đứng là hình lăng trụ có các cạnh bên vuông góc với mặt phẳng đáy. Do đó các mặt bên
của hình lăng trụ đứng là các hình chữ nhật và nằm trong mặt phẳng vuông góc với mặt phẳng đáy.
Hình lăng trụ đều là hình lăng trụ đứng có đáy là đa giác đều.
XÁC ĐỊNH CHIỀU CAO THƯỜNG GẶP
a) Hình chóp có một cạnh Ví dụ: Hình chóp có cạnh bên vuông góc với mặt
S

bên vuông góc với đáy:

phẳng đáy, tức thì chiều cao của hình chóp là
Chiều cao của hình chóp là
độ dài cạnh bên vuông góc C
A
với đáy.
B

b) Hình chóp có 1 mặt Ví dụ: Hình chóp có mặt bên
S
vuông góc với
bên vuông góc với mặt
đáy: Chiều cao của hình mặt phẳng đáy thì chiều cao của hình chóp là là
chóp là chiều cao của tam chiều cao của
giác chứa trong mặt bên A
D

vuông góc với đáy. B

H

c) Hình chóp có 2 mặt bên Ví dụ: Hình chóp có hai mặt bên S và
vuông góc với mặt đáy:
Chiều cao của hình chóp là cùng vuông góc với mặt đáy thì chiều cao của hình
giao tuyến của hai mặt bên chóp là
cùng vuông góc với mặt A
D

phẳng đáy. B C

d) Hình chóp đều: Ví dụ: Hình chóp đều có tâm đa giác đáy là giao
Chiều cao của hình chóp là điểm của hai đường chéo hình vuông S
thì có đường cao
đoạn thẳng nối đỉnh và tâm là
của đáy. Đối với hình chóp
đều đáy là tam giác thì tâm
là trọng tâm G của tam giác A D
đều.
O
B C

DIỆN TÍCH CỦA MỘT SỐ HÌNH THƯỜNG GẶP

 Diện tích tam giác thường: Cho tam giác và đặt và

nửa chu vi. Gọi lần lượt là bán kính đường tròn ngoại tiếp và nội tiếp của tam giác
Khi đó:

A
ch r b a

B H aR C
(tích hai cạnh góc vuông).
Trang 2
 Shình chữ nhật dài rộng và Shình vuông (cạnh)2.


A

HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC
1. Hệ thức lượng trong tam giác vuông
Cho vuông tại có là đường cao, là trung tuyến. Khi đó:

và
B H M C

và

2. Hệ thức lượng trong tam giác thường

Cho và đặt (nửa chu vi). Gọi lần lượt là bán kính đường
tròn ngoại tiếp và nội tiếp tam giác Khi đó:

Định lý hàm sin: A

c b

a
B C
M

Định lý hàm cos:

Công thức trung tuyến: A

M N

B C
Định lý Thales:

Dạng 1. Cạnh bên vuông góc với đáy

Câu 1. (Đề Minh Họa 2021) Cho hình chóp có đáy là tam giác đều cạnh , cạnh bên
vuông góc với mặt phẳng đáy, góc giữa và mặt phẳng bằng (tham khảo hình bên).
Thể tích khối chóp bằng

Trang 3
 A. . B. . C. . D. .

Lời giải
Chọn A
S

A C

M
B
Gọi là trung điểm thì và nên
Kẻ tại thì . Suy ra góc giữa và mặt phẳng bằng

. Do đó, vuông cân ở và

Suy ra

Câu 2. (Mã 105 2017) Cho khối chóp có đáy là hình vuông cạnh , vuông góc với đáy và

khoảng cách từ đến mặt phẳng bằng . Tính thể tích của khối chóp đã cho.

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn A
Trang 4
 Ta có . Kẻ .

Suy ra .

Tam giác vuông tại có: .

Vậy

Câu 3. (Mã 110 2017) Cho khối chóp có đáy là hình chữ nhật, , ,
vuông góc với mặt phẳng đáy và mặt phẳng tạo với đáy một góc . Tính thể tích
của khối chóp .

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn.C

Ta có .

Vì .
Vậy

Xét tam giác vuông có:

Vậy .

Trang 5
Câu 4. (Mã 123 2017) Cho hình chóp có đáy là hình vuông cạnh , vuông góc với đáy,

tạo với mặt phẳng một góc . Tính thể tích khối chóp

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn B

+) Do ABCD là hình vuông cạnh a nên:

+) Chứng minh được góc giữa SC và (SAB) là .

+) Đặt . Tam giác SBC vuông tại B nên

Ta được: .

Vậy (Đvtt)

Câu 5. (Chuyên Vĩnh Phúc 2019) Cho hình chóp có đáy là tam giác vuông cân tại cạnh bên

vuông góc với mặt đáy, biết Thể tích khối chóp là Tỷ số là

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn B

Ta có:
+ vuông cân tại suy ra

Do đó:
+ vuông tại

+ Khối chóp có

Trang 6
 Vậy tỷ số:
Câu 6. (Chuyên Bắc Giang 2019) Cho hình chóp tam giác có đáy là tam giác vuông tại
, , , cạnh bên vuông góc với mặt đáy và hợp với mặt đáy một góc
. Tính thể tích của khối chóp .

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn A
S

A C

là tam giác vuông tại , ,

nên tam giác vuông cân tại

Câu 7. (Lương Thế Vinh Hà Nội Năm 2019) Cho hình chóp có đáy là hình chữ nhật
và , cạnh bên vuông góc với đáy. Tính thể tích của khối chóp
biết góc giữa hai mặt phẳng và bằng .

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn C

Kẻ

Xét vuông tại

Xét vuông tại

Khi đó thể tích

Trang 7
Câu 8. (Hoàng Hoa Thám 2019) Cho hình chóp có , góc
, và vuông góc với đáy. Biết thể tích khối chóp bằng
, tính cotang của góc giữa mặt phẳng và mặt đáy.
S

A D

A. . B. . C. . D.
Lời giải
S

A
D

H
B

Có:

Suy ra . (1)
Áp dụng định lí Pitago trong 2 tam giác vuông , ta có:
(2)

Từ (1) và (2) suy ra

không thỏa mãn do từ (1) ta có: .

Trong tam giác , dựng lại có .
Vậy góc giữa và đáy là góc .

Dễ tính , .

Trang 8
Câu 9. (THPT Yên Khánh - Ninh Bình - 2019) Cho hình chóp có đáy là tam giác đều,
. Mặt phẳng cách một khoảng bằng và hợp với mặt phẳng góc
. Thể tích của khối chóp bằng

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
S

A C
300
I

Gọi là trung điểm sủa suy ra góc giữa mp và mp là .

là hình chiếu vuông góc của trên suy ra .

Xét tam giác vuông tại suy ra .

Giả sử tam giác đều có cạnh bằng , mà là đường cao suy ra .

Diện tích tam giác đều là .

Xét tam giác vuông tại suy ra .

Vậy .

Câu 10. Cho khối chóp có đáy là hình vuông cạnh . Hai mặt phẳng và
cùng vuông góc với đáy. Tính thể tích khối chóp biết rằng .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn B

Trang 9
 Vì hai mặt phẳng và cùng vuông góc với đáy. Mà nên
.

Ta có: ; .

Thể tích khối chóp là: .

Câu 11. Cho hình chóp có đáy là tam giác vuông tại , , và vuông
góc với mặt phẳng . Biết góc giữa hai mặt phẳng và bằng . Tính thể
tích của khối chóp .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn B

Trong kẻ .
,
,

, .
Trong kẻ .
Từ .
Góc giữa hai mặt phẳng và là .

Trong vuông có , .

nên

Thể tích hình chóp là .

Trang 10
Câu 12. Cho khối chóp có đáy là tam giác cân tại với , , biết
và mặt hợp với đáy một góc . Tính thể tích khối chóp .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn C
S

A C

 Gọi là trung điểm .

+ Do cân tại nên
+ Mặt khác do
Suy ra .
Do đó góc giữa và đáy chính là góc .

 Xét vuông tại có , , suy ra .

vuông tại có , nên vuông cân tại , do đó .

 Thể tích của khối chóp là .

Câu 13. (Bạc Liêu – Ninh Bình) Cho hình chóp có đáy là hình chữ nhật có ,

; vuông góc với đáy, khoảng cách từ đến bằng . Tính thể tích của khối
chóp theo .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn A

Gọi là hình chiếu vuông góc của điểm trên đường thẳng . Ta có

Trang 11
 . Suy ra .
vuông tại có đường cao nên

Vậy .
Câu 14. (Cụm liên trường Hải Phòng- 2019) Cho hình chóp có đáy là hình vuông
cạnh , vuông góc với đáy , góc giữa hai mặt phẳng và bằng . Gọi
lần lượt là trung điểm của . Tính thể tích khối chóp .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn A
S

A N
B

O
D C

Gọi .
. Nên góc của và là góc .

và .

.
Câu 15. (Chuyên Lê Quý Đôn Điện Biên 2019) Cho khối chóp có đáy là hình vuông cạnh ,

vuông góc với đáy và khoảng cách từ đến mặt phẳng bằng . Tính thể tích
của khối chóp đã cho.

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn C

Trang 12
 S

A
D

B C

Gọi , gọi là hình chiếu của lên .

Vì là trung điểm của nên
Ta có:

Ta có: .

Trong tam giác .

.
Câu 16. (Bỉm Sơn - Thanh Hóa - 2019) Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông cạnh a, SA vuông
góc với mặt đáy, SD tạo với mặt phẳng một góc bằng . Tính thể tích V của khối chóp
S.ABCD.

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn B
S

A D

B C

Ta có hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông cạnh, SA vuông góc với mặt đáy nên và
. Suy ra . Vậy góc giữa SD và mặt phẳng là .

Ta có

Trang 13
Câu 17. (Thpt Vĩnh Lộc - Thanh Hóa 2019) Cho hình chóp có đáy là hình thoi, góc
bằng , . Hai mặt phẳng và cùng vuông góc với đáy. Góc giữa
và mặt phẳng đáy là . Tính thể tích của chóp .

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn C

Vì hai mặt phẳng và cùng vuông góc với đáy nên .

Ta có tam giác đều cạnh , gọi là trung điểm của khi đó:
Và góc giữa và mặt phẳng đáy là .

Xét tam giác ta có: .

Ta có diện tích đáy là: .

Thể tích của chóp là: .

Dạng 2. Mặt bên vuông góc với đáy

Câu 1. (THPT Việt Đức Hà Nội 2019) Cho hình chóp có đáy là hình vuông cạnh ,
mặt bên là tam giác cân tại và nằm trong mặt phẳng vuông góc với đáy; góc giữa và
mặt phẳng đáy bằng . Tính thể tích khối chóp bằng:

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn D

Trang 14
 Gọi là trung điểm của , cân tại

vuông cân tại

Câu 2. (THPT Thiệu Hóa – Thanh Hóa -2019) Cho hình chóp có đáy là hình chữ
nhật, tam giác là tam giác đều cạnh và nằm trong mặt phẳng vuông góc với đáy. Mặt
phẳng tạo với đáy góc . Thể tích khối chóp là?

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn A

Gọi , lần lượt là trung điểm và .

Suy ra và .

Xét vuông tại , có .

Vậy .

Trang 15
Câu 3. (THPT Nguyễn Khuyến 2019) Cho hình chóp tứ giác có đáy là hình vuông
cạnh bằng . Tam giác cân tại và mặt bên vuông góc với mặt phẳng đáy. Biết

thể tích khối chóp bằng . Tính khoảng cách từ đến mặt phẳng .

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn A

Gọi là trung điểm của . Nên

Ta có:

Gọi là hình chiếu của lên

Mà

Vậy
Câu 4. (Đề Minh Họa 2017) 111Equation Chapter 1 Section 1 Cho hình chóp tứ giác có đáy
là hình vuông cạnh bằng . Tam giác cân tại và mặt bên vuông góc với mặt

phẳng đáy. Biết thể tích khối chóp bằng . Tính khoảng cách từ đến mặt phẳng

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn C
Gọi là trung điểm của . Tam giác cân tại

Ta có
là đường cao của hình chóp.
Theo giả thiết

Vì song song với

Trang 16
 Gọi là hình chiếu vuông góc của lên .

Mặt khác . Ta có

Xét tam giác vuông tại

.
Câu 5. (Gia Bình 2019) Cho hình chóp có đáy là hình vuông và tam giác đều
nằm trong mặt phẳng vuông góc với đáy. Biết khoảng cách giữa hai đường thẳng và bằng
. Hãy cho biết cạnh đáy bằng bao nhiêu?
A. B. C. D.
Lời giải
Chọn D

Giả sử . Gọi là trung điểm của

Ta có

Câu 6. (THPT Minh Khai Hà Tĩnh 2019) Cho hình chóp có đáy là hình thang vuông

tại và , . Tam giác đều và nằm trong mặt phẳng vuông góc với đáy, góc

giữa và mặt phẳng bằng sao cho . Tính thể tích khối chóp
theo .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải

Trang 17
 Gọi là trung điểm , từ giả thiết ta có: , .

Đặt , ta có: , .

Mặt khác . Vậy ta có: .

; ; .
Câu 7. (THPT Gang Thép Thái Nguyên 2019) Cho hình chóp có đáy là hình chữ nhật;
. Tam giác cân tại và nằm trong mặt phẳng vuông góc với đáy. Góc
giữa đường thẳng và mp bằng . Gọi là trung điểm của . Tính theo
khoảng cách từ điểm đến .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải

Gọi là trung điểm đoạn .

Xét vuông tại , có: .

Xét vuông cân tại , có: .

Xét vuông tại , có: .

Xét vuông tại , có: .

Trang 18
 .

Ta có: ; .

. Mà .
Câu 8. (Sở Bắc Giang 2019) Cho hình chóp có đáy là tam giác vuông tại . Hình chiếu
của lên mặt phẳng là trung điểm của , , , . Thể
tích của khối chóp bằng

A. . B. . C. . D. .
Lời giải

Xét tam giác vuông tại có: .

là trung điểm của nên .

Xét tam giác vuông tại có: .

Diện tích đáy là: .

Thể tích của khối chóp là: .

Câu 9. (Cụm Liên Trường Hải Phòng 2019) Cho hình chóp có đáy là hình chữ nhật,
mặt bên là tam giác vuông tại . Hình chiếu vuông góc của trên mặt phẳng đáy là điểm
thuộc cạnh sao cho . Biết rằng và tạo với đáy một góc bằng
. Tính theo thể tích của khối chóp .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải

Trang 19
 Có: .

Tam giác có .
Tam giác có

Vậy
Câu 10. (THPT Việt Đức Hà Nội 2019) Cho hình chóp có đáy là hình thang vuông tại và
, , . Hình chiếu của đỉnh lên mặt trùng với trung điểm của

. Biết thể tích tứ diện bằng . Khoảng cách từ đỉnh đến mặt phẳng là?

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn D

Gọi là trung điểm của thì ta có là hình vuông cạnh do đó

do đó tam giác vuông cân tại .
Gọi là trung điểm của thì .
Trang 20
 Khi đó .
Hạ .
Vì là hình vuông nên là trung điểm của và ta có là hình bình hành do đó
.

Khi đó hay .
Câu 11. (THPT Lê Quy Đôn Điện Biên 2019) Hình chóp có đáy là vuông cạnh ,
hình chiếu vuông góc của trên mặt phẳng trùng với trung điểm của cạnh gọi
là trung điểm của cạnh bên hợp với đáy góc . Tính theo thể tích của khối chóp
.

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn D

Ta có
Gọi là hình chiếu vuông góc của trên mặt phẳng

Ta có là hình chiếu vuông góc của lên

Ta có

.
Câu 12. (HSG Bắc Ninh 2019) Cho hình chóp có đáy là tam giác đều cạnh . Hình chiếu

vuông góc của trên đáy là điểm trên cạnh sao cho ; mặt phẳng tạo
với đáy một góc . Thể tích khối chóp là?

A. B. C. D.
Lời giải

Trang 21
 Gọi là trung điểm của .

. Mà
đều nên .

Nên .

Do đều nên .

vuông tại có .

Câu 13. Cho hình chóp có đáy là tam giác vuông tại và có , . Mặt bên
là tam giác đều và nằm trong mặt phẳng vuông góc với mặt phẳng . Tính theo
thể tích của khối chóp .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn B.

Gọi là trung điểm của cạnh . Do đều nên

Vậy là chiều cao của khối chóp .

vuông tại , ta có:

Thể tích khối chóp là: .

Câu 14. Cho hình chóp có đáy là tam giác vuông tại và có , . Mặt bên
là tam giác đều và nằm trong mặt phẳng vuông góc với mặt phẳng . Tính theo thể
tích của khối chóp .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn A

Trang 22
 S

A C

Xét tam giác vuông tại , ta có: .

Diện tích tam giác là: .

Gọi là trung điểm đoạn thì . Vì và nên
. Suy ra là chiều cao của khối chóp .

Tam giác vuông tại nên .

Thể tích khối chóp là: .

Câu 15. (THPT Minh Khai - lần 1) Cho hình chóp có đáy là hình thang vuông tại

và , . Tam giác đều và nằm trong mặt phẳng vuông góc với đáy; góc giữa

và mặt phẳng bằng sao cho . Tính thể tích khối chóp theo

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn D

Đặt , gọi lần lượt là trung điểm .

Tam giác đều nằm trong mặt phẳng vuông góc với đáy nên chính là đường cao của

hình chóp và

Trang 23
 Góc giữa và mặt phẳng bằng sao cho suy ra

Dễ thấy là hình vuông nên

Vậy .
Câu 16. (Chuyên - Vĩnh Phúc 2019) Cho hình chóp có đáy là tam giác cân tại , ,
. Tam giác là tam giác đều và nằm trong mặt phẳng vuông góc với mặt đáy.
Tính thể tích của khối chóp .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn A

Gọi là trung điểm đoạn ( vì tam giác là tam giác đều).

Nhận thấy là tam giác đều cạnh .

Vậy thể tích khối chóp là: .

Câu 17. Cho hình chóp có đáy là hình chữ nhật, mặt bên là tam giác đều cạnh
và nằm trong mặt phẳng vuông góc với mặt phẳng . Góc giữa mặt phẳng và mặt
phẳng là . Thể tích của khối chóp là:

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn D

Trang 24
 S

A B

30°
I
M

D C

+ Trong tam giác đều gọi là trung điểm .

+ Gọi là trung điểm .
Mặt khác do .
Từ (1), (2) suy ra .
+ Vậy, góc giữa mặt phẳng và mặt phẳng chính là góc .

+ Xét tam giác vuông có (vì tam giác là tam giác đều cạnh nên
).

Vậy, thể tích của khối chóp là .

Câu 18. (Chuyên Nguyễn Huệ- 2019)Cho hình chóp có đáy là hình vuông cạnh , mặt bên

nằm trong mặt phẳng vuông góc với , , . Tính thể tích của
khối chóp

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn D

Gọi là hình chiếu vuông góc của lên cạnh .

Do và nên

Xét tam giác vuông tại ta có:

Mặt khác:

Nên

Trang 25
Câu 19. Cho hình chóp có Hình chiếu vuông góc của lên mặt
phẳng là một điểm thuộc cạnh . Góc giữa đường thẳng và mặt phẳng là
. Giá trị nhỏ nhất của thể tích khối chóp bằng

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn B

+Gọi là hình chiếu của lên mặt phẳng , .

+ vuông cân

+ tại .

Dạng 3. Thể tích khối chóp đều

Câu 1. (Chuyên Trần Phú Hải Phòng 2019) Cho khối chóp tứ giác đều có cạnh đáy bằng ,
góc giữa mặt bên và mặt đáy bằng . Thể tích của khối chóp bằng

A. B. C. D.
Lời giải

Gọi là tâm của đáy, gọi là trung điểm của .

Ta có nên , suy ra .

Có , .

Thể tích khối chóp là .

Câu 2. (HSG Bắc Ninh 2019) Cho hình chóp tứ giác đều có cạnh đáy bằng , tâm của đáy là
. Gọi và lần lượt là trung điểm của và . Biết góc giữa đường thẳng và mặt
phẳng bằng . Tính thể tích khối chóp .

Trang 26
 A. B. C. D.
Lời giải
S

D
C
O
N
H
A B

Gọi là trung điểm . Khi đó góc giữa và là .

Ta có .

Suy ra .

Do đó .
Câu 3. (Chuyên Lê Quý Đôn Quảng Trị 2019) Nếu một hình chóp tứ giác đều có cạnh đáy bằng và
có diện tích xung quanh bằng thì có thể tích bằng

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn A

Xét hình chóp đều như hình vẽ

Kẻ là trung điểm và
Do đó
Xét vuông tại , ta có

Mặt khác

(đvtt)

Trang 27
Câu 4. Cho hình chóp đều có . Gọi lần lượt là trung điểm của . Tính thể tích
khối chóp theo , biết vuông góc với .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn A
S

D E

A C

Gọi là trung điểm ; gọi

Ta có

Gọi là hình chiếu của lên khi đó là tâm đường tròn ngoại tiếp

Tam giác đều có cạnh là

Vậy
Hoặc sử dụng công thức tính thể tích chóp tam giác đều có cạnh bên bằng , cạnh đáy bằng

Câu 5. Cho hình chóp đều có cạnh , góc giữa đường thẳng và mặt phẳng
bằng . Thể tích khối chóp là

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn B

Trang 28
 S

450
A
B

H
D a C

Vì là hình chóp đều nên đáy là hình vuông và chân đường cao trùng với tâm
của hình vuông .
Diện tích đáy của khối chóp là .

Nhận thấy là hình chiếu vuông góc của trên . Vì thế

. Suy ra .

Xét tam giác vuông tại , ta có: . Suy ra .

Tam giác vuông tại và có nên là tam giác vuông cân tại . Suy ra

Thể tích khối chóp là: .

Câu 6. (HKI-NK HCM-2019) Cho hình chóp tứ giác đều độ dài cạnh đáy là a. Biết rằng mặt

phẳng qua và vuông góc với , cắt cạnh tại với . Tính thể tích của khối
chóp

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn A

Ta có:
Mà

Trong , gọi
Suy ra G là trọng tâm là trung điểm

Trang 29
 Nên là tam giác đều cạnh

Câu 7. (Sở Quảng Trị2019) Cho một hình chóp tứ giác đều có cạnh đáy bằng và cạnh bên tạo với
mặt phẳng đáy một góc . Thể tích của khối chóp đó là

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn A

Dựng hình chóp tứ giác đều thỏa mãn các điều kiện đề bài với
Theo giả thiết ta có , tạo với mặt phẳng một góc suy ra
là hình vuông cạnh nên tính được
Tam giác vuông cân tại vì có suy ra

Vậy thể tích khối chóp là

Câu 8. (THPT Trần Phú - 2019) Cho hình chóp tứ giác đều có cạnh đáy bằng , khoảng
cách giữa hai đường thẳng và bằng . Thể tích khối chóp đã cho bằng:

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn C

Gọi

Ta có S

Kẻ H

A K B

Xét O

D C

Vậy thể tích khối chóp

Câu 9. (Kiểm tra năng lực - ĐH - Quốc Tế - 2019) Cho hình chóp tam giác đều , cạnh
và cạnh bên hợp với đáy một góc . Thể tích của khối chóp là

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn A
Trang 30
 Gọi là tâm đường tròn ngoại tiếp tam giác .
Vì là hình chóp tam giác đều nên .
Do là hình chóp tam giác đều nên các cạnh bên đều tạo với mặt đáy các góc bằng nhau.
Góc giữa cạnh với đáy là góc giữa hai đường thẳng và hay chính là góc . Theo
bài ra ta có vuông cân tại .

Tam giác đều cạnh nên .

Diện tích đáy: .

Thể tích của khối chóp .

Câu 10. Cho khối chóp tứ giác đều có tất cả các cạnh bằng . Thể tích của khối chóp đã cho bằng:

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn D

Gọi là tâm của hình vuông , ta có .

Xét tam giác vuông tại có .

Suy ra .

Vậy .

Câu 11. (Đề minh họa 2022) Cho khối chóp đều có , hai mặt phẳng và
vuông góc với nhau. Thể tích của khối chóp đã cho bằng.

A. . B. . C. . D. .
Lời giải

Trang 31
 S

A D

J O I

B C

Chọn B
Gọi là giao điểm của và .
Gọi lần lượt là trung điểm của cạnh và .

Vì đều nên .

Ta có: .

Suy ra giao tuyến của hai mặt phẳng và là đường thẳng đi qua và song song
với .
Hơn nữa, tam giác là tam giác cân tại có là đường trung tuyến đồng thời là đường cao
nên .

Ta có: .

Mà nên .

Dễ thấy .
Suy ra .Như vậy tam giác vuông cân tại .

Ta có: .
Xét tam giác vuông cân tại , có:

Thể tích khối chóp đều : .

Dạng 4. Thể tích khối chóp khác

Câu 1. (Đề Minh Họa 2017) Cho tứ diện có các cạnh , và đôi một vuông góc với
nhau; , và . Gọi , , tương ứng là trung điểm các cạnh , ,
. Tính thể tích của tứ diện .
Trang 32
 A. B. C. D.
Lời giải
Chọn A

Ta có

Ta nhận thấy .
Câu 2. (Chuyên Hùng Vương - Phú Thọ - 2020) Cho hình chóp có đáy là tam giác
vuông cân đỉnh Gọi là trung điểm của hình chiếu vuông góc của đỉnh
lên mặt phẳng là điểm thỏa mãn góc giữa và mặt phẳng bằng
Thể tích khối chóp bằng

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn C

Tam giác vuông tại ta có

Vậy
Câu 3. (Sở Yên Bái - 2020) Cho hình chóp có là tam giác đều cạnh ,
, góc giữa và bằng . Thể tích khối chóp bằng

Trang 33
 A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn D
Trong mặt phẳng lấy nằm trên đường trung trực của sao cho và

Gọi

Dựng , do

+ Nếu vô lí vì tam giác vuông tại

+ Nếu

Câu 4. Cho hình chóp tứ giác đều có tất cả các cạnh đều bằng . Gọi là trọng tâm tam giác
. Thể tích tứ diện bằng

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn A

Gọi là tâm hình vuông , là trung điểm .

Vì là hình chóp tứ giác đều nên

suy ra (1).
Mặt khác:

Trang 34
 Hình chóp và có chung đường cao và

nên (2).

Từ (1) và (2) suy ra:

Mặt khác , .

Vậy .

Câu 5. Cho hình chóp có , , , . Tính thể tích

khối chóp bằng
A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn A

Ta có:
.

.
.
.
.
Gọi lần lượt là trung điểm của các cạnh .
Ta có:
cân tại , cân tại .

.
Kẻ .

Mà .

Vậy, .

Ta có, .
Nên cân tại .
Ta có:

. Do đó: .
Trang 35
Câu 6. (Chuyên - Vĩnh Phúc - 2019) Cho hình chóp có các cạnh ; ;
. Tính thể tích khối chóp .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn A
Áp dụng công thức thể tích khối tứ diện gần đều:

Câu 7. Cho khối chóp có đáy là hình vuông cạnh , . Khoảng cách từ
đến mặt phẳng bằng . Thể tích khối chóp đã cho bằng

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn D

Gọi và lần lượt là trung điểm của và theo đề bài ta có: nên hình
chiếu của lên đáy nằm trên đường thẳng . Dễ thấy .

Suy ra .

Tam giác vuông cân tại nên suy ra .

Trong tam giác vuông ta có: .

Thể tích khối chóp là: .

Câu 8. Cho khối chóp có đáy là hình thoi tâm ,

và mặt phẳng tạo với mặt phẳng đáy một góc bằng . Thể tích khối chóp đã cho bằng

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn A

Từ giả thiết hình thoi có nên .

Trang 36
 Dựng .
Ta có và nên .
Do đó góc giữa 2 mặt phẳng và là góc .

Trong tam giác vuông có

Trong tam giác vuông có .

Diện tích hình thoi là: .

Vậy .
Câu 9. Cho hình chóp có đáy là tam giác đều cạnh , khoảng cách từ điểm đến mặt

phẳng là , khoảng cách giữa và là . Biết hình chiếu của lên mặt
phẳng nằm trong tam giác , tính thể tích khối chóp .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn D

Dựng hình bình hành . Gọi là hình chiếu vuông góc của lên mặt phẳng .
Dựng đường thẳng đi qua , vuông góc với và cắt lần lượt tại .
Khi đó .
Trong , dựng và .
Ta có và nên .

Vì vậy .

Do nên . Suy ra .
Do có hai đường cao nên cân tại . Suy ra là trung điểm của .

Ta có (do đều, cạnh bằng ). Suy ra .

Trang 37
 Xét hai tam giác đồng dạng và , ta có

Vậy thể tích khối chóp là .

Câu 10. Hình chóp có đáy là hình thoi tâm , , , và

mặt phẳng tạo với mặt đáy một góc . Tính thể tích của khối chóp .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn D

Do là hình thoi tâm , , , nên tam giác đều cạnh

Ta có

Gọi là trung điểm và là trung điểm . , . nên

.

Nên góc giữa mặt phẳng và mặt đáy là góc , suy ra .

.

Vậy thể tích của khối chóp là .

Câu 11. Cho hình chóp có đáy là hình thoi cạnh , , gọi I là giao điểm
và . Hình chiếu vuông góc của S lên mặt phẳng là sao cho là trung điểm của
. Góc giữa và bằng . Tính thể tích của khối chóp .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn C

Trang 38
 Tam giác đều cạnh

Áp dụng định lí cosin cho tam giác

Xét tam giác vuông tại :

Do tam giác vuông tại , có nên tam giác vuông cân

tại . Suy ra:

Vậy thể tích khối chóp :

Câu 12. Cho hình chóp có , , , . Tính thể tích

khối chóp
A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn C

Gọi là trung điểm của cạnh . Vì cân tại (do ) nên .

; .
nên . Gọi là hình chiếu vuông góc của điểm trên mặt
phẳng suy ra .
Áp dụng định lí cosin cho , ta có: .
vuông tại nên .

Áp dụng định lí cosin cho , ta có .

.
Trang 39
 .

Vậy .
Cách 2:

Áp dụng định lí cosin cho , ta có

Sử dụng công thức

Câu 13. Cho hình chóp có , . Góc , ,

. Thể tích khối chóp bằng

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn B

Lấy trên cạnh lần lượt các điểm sao cho .

Ta có: vuông tại .
Do Hình chiếu của trên đáy là tâm đường tròn ngoại tiếp tam
giác , là .

Ta có: .

Trang 40
 Ta lại có: .

Câu 14. (THPT Minh Khai - lần 1) Cho hình chóp có . Các
mặt bên tạo với đáy góc . Tính thể tích khối chóp . Biết hình chiếu vuông góc của
trên thuộc miền trong của tam giác .

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn A

Ta có .

Diện tích tam giác là

Gọi là hình chiếu vuông góc của trên .
Gọi là hình chiếu vuông góc của trên , .
Theo bài ra ta có .
Ta có vì
,
chung,
.
Suy ra .
Vậy là tâm đường tròn nội tiếp tam giác .

Khi đó .

Thể tích khối chóp là .

Trang 41
Câu 15. Cho hình chóp có các mặt bên tạo với đáy các góc bằng nhau và
đều bằng .Biết , tính thể tích của khối chóp
A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Chọn B

Gọi là hình chiếu của trên mặt phẳng .

Gọi lần lượt là hình chiếu của trên các cạnh .Khi đó,ta có các tam giác
bằng nhau ,với là bán kính đường tròn nội
tiếp tam giác .

Ta có nửa chu vi của tam giác là .

Ta có: .

Mà.

Ta lại có:

.
Câu 16. Cho hình chóp có , ; là tam giác vuông cân tại . Tính
thể tích của khối chóp .

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn D

Trang 42
  Gọi là hình chiếu của trên mặt phẳng .
Do nên (cạnh huyền-cạnh góc vuông)
là tâm đường tròn ngoại tiếp tam giác .
Tam giác vuông cân tại nên là trung điểm .

Suy ra

 Ta có:

Vậy
Câu 17. (THPT Quỳnh Lưu 3 Nghệ An 2019) Cho hình chóp biết rằng ,
, và . Thể tích khối chóp là

A. . B. . C. . D. .
Lời giải

Ta có , suy ra tam giác đều .

Lại có , suy ra tam giác vuông cân tại .
Mặt khác, , , áp dụng định lí cosin cho tam giác , ta được:
.
Xét tam giác có suy ra tam giác vuông tại .

Vậy diện tích tam giác là: .

Gọi là trung điểm của cạnh suy ra là tâm đường tròn ngoại tiếp tam giác .
Mà .

Trang 43
 Xét tam giác vuông vuông tại có .

Vậy thể tích khối chóp là: .

Câu 18. (THPT Lương Thế Vinh Hà Nội 2019) Cho hình chóp có đáy là tam giác đều

cạnh , biết khoảng cách từ đến là , từ đến là , từ đến là

và hình chiếu vuông góc của xuống đáy nằm trong tam giác . Tính thể tích khối
chóp .

A. B. C. D.
Lời giải
Chọn B

Gọi lần lượt là hình chiếu của lên các cạnh .

Đặt .

Ta có
Tương tự, tính được

Ta có

Vậy .

Trang 44
Trang 45