2 TEORIAKO GALDERAK

2.1 Definitu:

1. Gametoak: Gametoak ugalketa sexualean parte hartzen duten zelulak dira.Gameto

ar eta emearen fusioa gertatzen denean, ernalketa prozesuan, zigoto izeneko

zelula bat sortzen da.

2. Obulua: Obulua emakumezko, animalia eme eta landare loredunen ugalketa-

zelula haploide edo gametoa da. Obulutegi edo obarioetan sortzen dira obogenesi

izeneko prozesuaren bidez. Ernalketaren prozesuan espermatozoideak beste

gameto hauekin elkartzen da eta enbrioia sortzen da.

3. Espermatoizoidea: Espermatozoidea edo espermioa zelula haploidea da,

animalietan, arren ugalketa zelula edo gametoa dena.

Espermatozoideak barrabilen barnean eratzen dira. Hoditxo hauen

paretak, espermatogonia direlakoekin tapizatuak daude.

4. Zigotoa: Zigotoa, biologian, gameto arra eta emea elkartzerakoan sortzen

den zelula da, ugalketa sexualean. Bere zitoplasma eta organuluak obuluarenak

dira.

5. Enbrioia: Enbrioia garapenaren lehen etapetan dagoen

organismo zelulanitza da. Sexu bidez ugaltzen diren

organismoetan, espermatozoide eta obulu baten

bateraketak, ernaltze prozesuan, zigoto baten eraketa adierazten du, bi

"guraso"en DNAren konbinaketa bat du.

6. Fetua:,emakume batek orokorrean bederatzi hilabetez umetokian ume bat garatzen

duen prozesua da, eta ondorioz, emakumeak aldaketa fisiologikoak jasaten ditu

7. Haurra: Amak bajinatik ateratzen duen umea

8. Ernalketa: Ernalketa zelula sexual ar eta emeak,

ugaztunengan espermatozoidea eta obulua hurrenez hurren, zelula bakarra

osatzeko elkartzen diren prozesua da; zelula hau, gero, zatikatu egiten da eta

prozesu horretan beste indibiduo bat sortzen da. Izaki honek, sortzaile bakoitzetik

erdibana hartzen ditu kromosomak eta hauetatik heredatzen ditu gero agertuko
 zaizkion ezaugarri biologikoak. Ernalketa landare fanerogamoen kasuan ere

gertatzen da, non polen ale bakoitzeko bi gametoak beste lore bateko edo lore

bereko karpeloan sartzen diren.

9. Erditzea: Amak umea bajinatik atratzen duen momentua

10. Plazenta:  Plazenta ugaztunetan agertzen den eta umekia amarekin estuki lotzen

duen organoa da

11. Zilbor hestea: Zilbor-hestea ugaztunen haurdunaldian enbrioi edo umekia

karenarekin lotzen duen lokarria da. Bere barnean arteria eta zainak ditu, karenatik

umekira elikagaiak eta oxigenodun odola eramateaz arduratzen

direnak. Erditzearen ondoren, zilbor-hestea moztu egiten da.

12. Zaku amniotikoa: bulazio hilekoa etorri baino hamalau egun lehenago izaten da,

normalean.Graafen folikulutik

askatutako obuluak Falopioren tronpa zeharkatzen du eta umetokira iristen da.

Astebetetik gora ematen du obuluak ibilbide hori egiten.

2.2 Lotu goiko hitzak dagokion irudiarekin:

Obulua
espermatozo
idea

Enbrioia

erditzea

umea
2.3 Osatu ondorengo irudiak:
1. GIZONEZKO UGALTZE APARATUA
1.1. Gizonezko ugal-aparatuaren organo nagusiak identifikatu irudietan

1.2. Identifikatu espermatozoidearen atal nagusiak:

 2. EMAKUMEZKOEN UGALTZE APARATUA

2.1. Emakumezkoen ugal-aparatuaren organo nagusiak identifikatu irudietan:

2.2 Identifikatu obulutegiaren atalak eta funtzioak eta obuluaren atal nagusiak:
2.4 Esan ondorengo organo edo egituren funtzioa zen den:

1. Testikulua

2. Zalika

3. Uretra

4. Prostata

5. Obulutegia

6. Falopiren tronpa

7. Uteroa

8. Bagina

2.5 Erantzun galdera hauek:

Zein da obuluak egiten duen bidea sortzen den gunetik ernaldua izan arte?

Zein da espermatozoideak egiten duen bidea sortzen den gunetik obulua ernaldu arte

2.6 Emakumeen hileroko zikloa aztertu

Erantzun galdera hauek:

1. Zenbateko iraupena du hilerokoaren zikloak? Beti berdin betetzen al da’ Eta emakume
guztietan berdina izaten al da?

2. Zer da obulazioa?

3. Zikloko zenbatgarren egunean geratzen da orokorrean obulazioa?

4. Obulazioa gertatzen den egunen inguruan izaten da probabilitaterik handiena obulua

eta espermatozoidea elkartu eta emakumea haurdun geratzekoa. Baina beti horrela
gertatzen al da? Guztiz seguru esan dezakegu zikloko gainerako aldietan emakumea ez
dela haurdun geratuko?

5. Zer gertatzen da hormona kantitatearekin obulazioaren garaian?

6. Zer gertatzen da obuluaren ernalketarik ez dagoen hilabeteetan? Azaldu.