UGALKETA

1 Ugalketa-funtzioa
Gizakion ugalketa sexu bidezko ugalketa
Gametogenesia: gametoak eratzeko prozesua da, gonadetan gertatzen da, emakumezkoen eta gizonezkoen organo
espezializatua.

Ernalketa: Bi gametoak elkartzeko eta zigotoa eratzeko prozesua da. Barneko prozesua da: emakumezkoen ugaltze-
aparatuan gertatzen da.

Enbrioiaren garapena: zelula zatitzeko eta zigoto zelula kopurua handitzeko prozesua da, enbrioia sortzen da, fetu
bihurtzen da.

Erditzea: haurra jaiotzeko prozesua da.

Garapena: gorputz handitzeko prozesua da.

Definizioak:
Sexua: sexu nortasun jakin bat ematen digute (biologikoki eta fisiologiko)
Libido: esaten diogu sexu-bulkada hori
Sexualitatea: norbera sexudun giza sentitzeko modua
Sexu harremana:
1) Hetero-sexuala: sexu desberdin arteko direnak
2) Homo-sexualak: sexu berezko 2 pertzona

3 Gizonezkoen ugaltze – aparatua eta gametoak

Gizonezkoen ugaltze aparatuaren atalak:
1) Barrabilak: espermatozoideak sortu. Eskroto deritzon azala tolestura batean, 2 gradu baino gutxiago izan
behar da tenperatura espermatozoideak zorteko.
2) Zakila: organo kopulatzaile da, barrenaldean glandea ezaten diogu eta prepuzio azaleko tolestura.
3) Ugaltze bideak: espermatozoideak gorputzetik atera
Epididimoak: espermatozoideak heltzen dira
Hodi -deferenteak: uretrarekin lotzen da
Uretra: ugaltze aparatuko hodi bat
4) Guruin erantziak: substantzia jariatzen dituzte
Semen besikula: semen likido sortu
Prostata: baginako azidotasuna neutralizatzeko
Cowper-en guruinak: espermatozoideak babesten dituen substantziak
Gizonezkoen gametoak:
Espermatozoideak txikiak dira (50-60 mikrometro)
Burua: nukleoak eta akromo somak sortzen dute obuluen inguruko babesteko
Lepoa: zentriolo bat du beharrezko energia
Isatsa: bultza egiten du, flageloak eratzen du

Espermatozoidearen sorrera: espermatogenesia tubulu semiferoan gertatzen da barrabilen barruan daude tubuluak.
Lau fase:
- Ugaltzea : paretan hodi zelulak daude, zatitu egiten dira. Espermatogoniak
- Hazkuntza: espermatoginoak hasten dira espermatozito bihurtu
- Heltzea: espermatozitoak zatitu eta espermatidak bihurtu
 - Bereizketa: espermatidak forma aldatu eta bihurtu espermatozoideak

4 emakumezkoen ugaltze aparatua

Kanpoko genitalak:
- Ezpain handiak: kanpoko genitalak estali, 2 azal tolestura.
- Ezpain txikiak: 2 azal tolestura, ezpain handien barruan.
- Klitoria: organo zutikor txikia, oso sentikorra = nerbio bukaera asko, ezpain txikiak bat egiten duen tokian
dago

Barneko genitalak
- Obulutegiak
- Falopioren tronpak
- Umetokia
- Bagina

6. Ernalketa
Def: espertazoide batek eta obulu batek bat egitea eta zigoto bat sortzea da.
 Derrigorrezkoa koitoa = zakila zut egotea eta baginan sartu
 Gizonen hazia isurtzean: 300 milioi espermatozoide askatu eta baginatik falopioen tronpetara igo
 Espermatozoide bakarrak zeharkatu obulu – bilkinak eta burua sartu obuluan
 Bi gametoak elkartean (zigotoa sortu) obuluak ernalketa – mintza sortu espermatozoide gehiago ez
zeharkatzeko
 Ernalketa dagoenez: gorputz luteo es da degeneratzen = progesterona sortzen jarraitu , endometrioa es da
askatzen, ez dago hilekoa
 Zigotoa umetokirantz doa zatituz bitartean: lehenik morula, gero blastozistoa eta endometrioan ezarri.