CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NHÀ NƯỚC

1.1.Khái niệm nhà nước

1.1.1.Các học thuyết về nguồn gốc nhà nước

-Thuyết thần học...........................................................................................................................................................4

-Thuyết gia trưởng........................................................................................................................................................5

-Thuyết bạo lực.............................................................................................................................................................6

-Thuyết tâm lí................................................................................................................................................................7

-Thuyế khế ước xã hội...................................................................................................................................................8

-Thuyết Mác-xít.............................................................................................................................................................9

1.1.2.Những nhà nước chiếm hữu nô lệ điển hình trong lịch sử................................................................................12

-Nhà nước A-ten...........................................................................................................................................................14

-Nhà nước Rô-ma..........................................................................................................................................................15

-Nhà nước Giéc-manh...................................................................................................................................................16

-Nhà nước phương đông cổ đại....................................................................................................................................17

-Hình thức nhà nước của các nhà nước điển hình........................................................................................................18

-Đặc trưng của các nhà nước chnl điển hình trong lịch sử............................................................................................19

1.1.3.Khái niệm về nhà nước.......................................................................................................................................20

1.2.Các dấu hiệu đặc trưng của nhà nước...................................................................................................................21

1.3.Bản chất nhà nước ................................................................................................................................................23

-Tính giai cấp.................................................................................................................................................................25

-Tính xã hội...................................................................................................................................................................27

-Mối quan hệ giữa tính giai cấp và tính xã hội..............................................................................................................28

1.4.Kiểu nhà nước........................................................................................................................................................29

-Chủ nô

-Phong kiến

-Tư sản

-Xã hội chủ nghĩa

1.5.Hình thức nhà nước...............................................................................................................................................33

-Hình thức chính thể nhà nước ....................................................................................................................................35

-Một số khái niệm liên quan(phân quyền,tam quyền phân lập)...................................................................................36

-Hình thức cấu trúc nhà nước.......................................................................................................................................41

 Nhà nước đơn nhất..........................................................................................................................................43

 Nhà nước liên bang..........................................................................................................................................44

-Chế độ chính trị...........................................................................................................................................................45

  Chế độ dân chủ................................................................................................................................................46
 Chế độ phi dân chủ..........................................................................................................................................48

1.6.Nhà nước Việt Nam...............................................................................................................................................50

1.6.1.Quá trình hình thành và phát triển của nhà nước Việt Nam.............................................................................51

1.6.2.Nhà nước CHXHCN Việt Nam...............................................................................................................................52

-Các đặc trưng cơ bản của nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa VN............................................................................53

-Chức năng nhà nước CHXHCN VN...............................................................................................................................54

 Đối nội..............................................................................................................................................................56
 Đối ngoại..........................................................................................................................................................57

-Bộ máy nhà nước CHXHCN VN....................................................................................................................................59

 Khái niệm bộ máy nhà nước CHXHCN VN........................................................................................................59

 Khái niệm cơ quan nhà nước...........................................................................................................................60
 Đặc điểm cơ quan nhà nước............................................................................................................................61
 Các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước...........................................................................62
 Các cơ quan trong bộ máy nhà nước theo hiến pháp 2013.............................................................................63
 Phân loại cơ quan nhà nước............................................................................................................................65

CHƯƠNG II: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÁP LUẬT

2.1.Khái niệm pháp luật

2.1.1.Một số quan điểm về nguồn gốc pháp luật

-Học thuyết pháp luật tự nhiên....................................................................................................................................4

-Chủ nghĩa pháp luật thực định....................................................................................................................................5

-Lý thuyết xã hội học pháp luật.....................................................................................................................................6

-Lý thuyết tâm lí học pháp luật.....................................................................................................................................7

-Thuyết Mác-xít về nguồn gốc pháp luật......................................................................................................................8

 2 cách hình thành pháp luật

 Nhà nước thừa nhận:Tập quán pháp
 Nhà nước sáng tạo
 Tiền lệ pháp
 Văn bản VPPL

2.1.2.Khái niệm về pháp luật.......................................................................................................................................12

2.1.3.Đặc điẻm của pháp luật......................................................................................................................................13

-Tính quy phạm phổ biến..............................................................................................................................................14

-Tính xác định chặt chẽ về mặt hình thức.....................................................................................................................15

-Tính được đảm bảo bằng nhà nước............................................................................................................................16

2.1.4.Bản chất pháp luật..............................................................................................................................................17

-Tính giai cấp của pháp luật..........................................................................................................................................18

-Tính xã hội của pháp luật.............................................................................................................................................19

2.1.5.Mối quan hệ của pháp luật với các hiện tượng xã hội khác............................................................................20
2.2.Vai trò của pháp luật..............................................................................................................................................21

2.3.Chức năng của pháp luật.......................................................................................................................................22

-Chức năng điều chỉnh các quan hệ xã hội của pháp luật.............................................................................................24

-Chức năng bảo vệ........................................................................................................................................................25

-Chức năng giáo dục.....................................................................................................................................................26

2.4.Kiểu pháp luật........................................................................................................................................................27

-Kiểu pháp luật chủ nô

-Kiểu pháp luật phong kiến

-Kiểu pháp luật tư sản

-Kiểu pháp luật XHCN

2.5.Hình thức của pháp luật........................................................................................................................................29

-Hình thức bên ngoài

 Nguồn luật
 Tập quán pháp
 Tiền lệ pháp
 Văn bản VPPL

-Hình thức bên trong

 Cấu trúc pháp luật

-Nguồn luật...................................................................................................................................................................31

-Tập quán pháp.............................................................................................................................................................32

 Các nguyên tắc áp dụng tập quán pháp ở Việt Nam........................................................................................34

-Tiền lệ pháp................................................................................................................................................................. 35

 Điều kiện áp dụng tiền lệ pháp........................................................................................................................40

-Văn bản VPPL...............................................................................................................................................................41

-Cấu trúc pháp luật

 Quy phạm pháp luật........................................................................................................................................44

 Chế định pháp luật...........................................................................................................................................45
 Ngành luật.......................................................................................................................................................46
 Hệ thống pháp luật..........................................................................................................................................47
 Dòng họ pháp luật...........................................................................................................................................48
 Dòng họ Châu Âu lục địa(Dân luật)..................................................................................................................50
 Nguồn của dòng họ chân âu lục địa....................................................................................................51
 Một số nguyên tắc chung của pháp luật dòng học Châu Âu-lục địa....................................................52
 Dòng họ pháp luật Anh-Mỹ(Thông luật)..........................................................................................................53
 Nguồn luật của dòng họ pháp luật Anh-Mỹ........................................................................................54
 Dòng họ pháp luật tôn giáo(Hồi giáo)..............................................................................................................55
 Đặc điểm của dòng họ pháp luật tôn giáo ..........................................................................................56
 Nguồn luật của dòng họ pháp luật tôn giáo........................................................................................57
 Dòng họ pháp luật XHCN.................................................................................................................................58
 Nguồn luật của dòng họ pháp luật XHCN..................................................................................................59
CHƯƠNG III:CƠ CHẾ ĐIỀU CHỈNH CỦA PHÁP LUẬT ĐỐI VỚI QUAN HỆ XÃ HỘI

-Sự điều chỉnh của pháp luật........................................................................................................................................2

3.1.Quy phạm pháp luật

3.1.1.Quy phạm

-Khái niệm về quy phạm...............................................................................................................................................5

-Đặc điểm của quy phạm..............................................................................................................................................6

-Khái niệm về QPPL.......................................................................................................................................................8

3.1.2.Đặc điểm của QPPL.............................................................................................................................................10

3.1.3.Cấu trúc QPPL......................................................................................................................................................11

-Bộ phận giả định..........................................................................................................................................................14

 Theo mối liên hệ giữa các điều kiện

 Giả định giản đơn......................................................................................................................................16
 Giả định phức tạp......................................................................................................................................17
 Theo tính chất
 Giả định cụ thể..........................................................................................................................................18
 Giả định trừu tượng..................................................................................................................................19

-Quy định......................................................................................................................................................................20

 Theo tính chất các mệnh lệnh nêu trong quy định
 Quy định dứt khoát...................................................................................................................................22
 Quy định không dứt khoát.........................................................................................................................23

-Chế tài

 Chế tài cố định.................................................................................................................................................26

 Chế tài không cố định......................................................................................................................................27
 Chế tài trừng phạt/phủ định/khôi phục...........................................................................................................28
 Chế tài hình sự/hành chính/dân sự/kỉ luật......................................................................................................29

3.1.3.Vai trò của các bộ phận trong QPPL....................................................................................................................30

-Cách xác định các bộ phận trong QPPL........................................................................................................................31

-Yêu cầu khi xây dựng các bộ phận trong QPPL............................................................................................................32

3.1.4.Hình thức của QPPL

-Cách thức trình bày cơ cấu QPPL.................................................................................................................................34

-Cách diễn đạt QPPL trong điều luật.............................................................................................................................35

-Cách thức diễn đạt nội dung QPPL

 Phương pháp trực tiếp.....................................................................................................................................37

 Phương pháp viện dẫn.....................................................................................................................................37
 Phương pháp diễn đạt theo bản mẫu..............................................................................................................37

3.1.5.Phân loại QPPL

-QPPL điều chỉnh...........................................................................................................................................................40

 QPPL bắt buộc..................................................................................................................................................40

 QPPL cấm đoán................................................................................................................................................40
  QPPL cho phép.................................................................................................................................................40

-QPPL bảo vệ.................................................................................................................................................................42

-QPPL đặc biệt..............................................................................................................................................................43

 QPPL định hình tổng quan...............................................................................................................................43

 QPPL định nghĩa...............................................................................................................................................43
 QPPL tuyên bố.................................................................................................................................................43
 QPPL xung đột..................................................................................................................................................43

3.1.6.Văn bản QPPL

-Khái niệm văn bản QPPL..............................................................................................................................................46

-Đặc điểm văn bản QPPL...............................................................................................................................................47

-Hệ thống văn bản QPPL

 Văn bản luật.....................................................................................................................................................49

 Văn bản dưới luật............................................................................................................................................50
 Các loại văn bản QPPL......................................................................................................................................51
 Số,kí hiệu của văn bản QPPL............................................................................................................................56

-Hiệu lực của văn bản QPPL..........................................................................................................................................57

 Hiệu lực về thời gian........................................................................................................................................59

 Hiệu lực về không gian.....................................................................................................................................61
 Hiệu lực về đối tượng tác động........................................................................................................................62

-Nguyên tắc áp dụng văn bản QPPL..............................................................................................................................63

3.2.Quan hệ pháp luật

3.2.1.Khái niệm về quan hệ pháp luật.........................................................................................................................65

3.2.2.Đặc điểm của quan hệ pháp luật........................................................................................................................66

3.2.3.Phân loại quan hệ pháp luật...............................................................................................................................67

3.2.4.Thành phần của QHPL.........................................................................................................................................68

-Chủ thể của quan hệ pháp luật

 Khái niệm về chủ thể quan hệ pháp luật................................................................................................................70

 Các loại chủ thể của quan hệ pháp luật..................................................................................................................71
 Cá nhân(Thể nhân)
 Công dân
 Người nước ngoài
 Người không quốc tịch
 Tổ chức
 Pháp nhân(các loại pháp nhân)
......................................................................................................................................................
75,76
 Tổ chức không có tư cách pháp nhân...........................................................................................78

-Năng lực chủ thể của quan hệ pháp luật.....................................................................................................................74

 Năng lực pháp luật

 Năng lực hành vi

-Nội dung của quan hệ pháp luật..................................................................................................................................80

  Quyền của chủ thể
 Nghĩa vụ của chủ thể

-Phân loại quyền và nghĩa vụ........................................................................................................................................81

-Khách thể quan hệ pháp luật.......................................................................................................................................82

3.2.5.Sự kiện pháp lý

-Khái niệm..................................................................................................................................................................... 83

-Phân loại sự kiện pháp lí..............................................................................................................................................86

-Thời hiệu

Thời hiệu hưởng quyền................................................................................................................................................87

Thời hiệu miễn trừ nghĩa vụ.........................................................................................................................................88

Thời hiệu khởi kiện,yêu cầu..........................................................................................................................................89

-Các điều kiện làm phát sinh,thay đổi,chấm dứt QHPL.................................................................................................90

3.3.Thực hiện pháp luật

3.3.1.Khái niệm thực hiện pháp luật...........................................................................................................................92

3.3.2.Các hình thức thực hiện pháp luật.....................................................................................................................93

3.3.3.Khái niệm áp dụng pháp luật..............................................................................................................................94

-Các trường hợp cần áp dụng QPPL..............................................................................................................................95

3.3.4.Đặc điểm của hoạt động áp dụng pháp luật.......................................................................................................96

3.3.5.Quy trình áp dụng pháp luật...............................................................................................................................97

3.3.6.Áp dụng pháp luật tương tự...............................................................................................................................98

-Các điều kiện áp dụng pháp luật tương tự..................................................................................................................99

3.4.Vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lí.......................................................................................................100

Vi phạm pháp luật

-Dấu hiệu của vi phạm pháp luật.............................................................................................................................101

-Khái niệm vi phạm pháp luật..................................................................................................................................102

-Cấu thành quy phạm pháp luật..............................................................................................................................104

 Mặt khách quan của VPPL ..........................................................................................................................105

 Khách thể của VPPL.....................................................................................................................................107
 Mặt chủ quan của VPPL..............................................................................................................................110
 Chủ thể của VPPL .......................................................................................................................................111

-Phân loại VPPL........................................................................................................................................................112

Trách nhiệm pháp lí

-Khái niệm trách nhiệm pháp lí................................................................................................................................113

 Truy cứu trách nhiệm pháp lí...................................................................................................................... 114

 Phân loại trách nhiệm pháp lí.....................................................................................................................115
 Các căn cứ truy cứu trách nhiệm pháp lí.....................................................................................................116
  Vi phạm pháp luật
 Thời hiệu truy cứu trách nhiệm pháp lí................................................................................................117
 Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hành chính,trách nhiệm kỷ luật.........................................................118
 Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự...............................................................................................119
 Hoãn trách nhiệm pháp lí.....................................................................................................................120
 Miễn trách nhiệm pháp lí.....................................................................................................................121

CHƯƠNG IV: HỆ THỐNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM

4.1.Khái niệm hệ thống pháp luật Việt Nam..........................................................................................................2

-Các bộ phận cấu tahfnh của hệ thống pháp luật....................................................................................................3

4.2.Các tiêu chuẩn cơ bản xác định sự hoàn thiện của hệ thống pháp luật..........................................................5

-Tính toàn diện của hệ thống pháp luật...................................................................................................................6,7

-Tính đồng bộ của hệ thống pháp luật.....................................................................................................................8,9

-Tính phù hợp của hệ thống pháp luật..................................................................................................................10,11

-Kỹ thuật lập pháp.................................................................................................................................................12,13

4.3.Hệ thống hóa pháp luật....................................................................................................................................14

4.4.Các ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam ........................................................................................15

-Căn cứ phân chia các ngành luật............................................................................................................................16

 Đối tượng điều chỉnh..................................................................................................................................16

 Phương pháp điều chỉnh.............................................................................................................................16

4.4.1.Khái niệm về luật nhà nước...........................................................................................................................17

-Đối tượng điều chỉnh của luật nhà nước................................................................................................................18

-Phương pháp điều chỉnh của luật nhà nước...........................................................................................................19

-Các chế định của ngành luật nhà nước...................................................................................................................20

4.4.2.Khái niệm về luật dân sự...............................................................................................................................21

-Đối tượng điều chỉnh của luật dân sự Việt Nam.....................................................................................................22

-Phương pháp điều chỉnh của luật dân sự...............................................................................................................23

-Một số chế định của luật dân sự............................................................................................................................24

 Tài sản.........................................................................................................................................................25
 Quyền sở hữu.............................................................................................................................................26

-Các hình thức sở hữu..............................................................................................................................................31

 Sở hữu toàn dân

 Sở hữu riêng
 Sở hữu chung
 Các hình thức sở hữu chung.................................................................................................................32

4.4.3.Khái niệm về luật hành chính........................................................................................................................33

-Đối tượng điều chỉnh của luật hành chính .............................................................................................................34

-Phương pháp điều chỉnh của luật hành chính .......................................................................................................35

-Một số chế định của luật hành chính .....................................................................................................................36

4.4.4.Khái niệm về luật hình sự .............................................................................................................................37

-Đối tượng điều chỉnh của luật hình sự ..................................................................................................................38

-Phương pháp điều chỉnh của luật hình sự .............................................................................................................39

-Một số chế định chính của luật hình sự..................................................................................................................40

 Tội phạm.....................................................................................................................................................41
 Phân loại tội phạm ...............................................................................................................................42
 Hình phạt....................................................................................................................................................48
 Các loại hình phạt.................................................................................................................................49
 Hình phạt hành chính.....................................................................................................................49
 Hình phạt bổ sung ........................................................................................................................49
 Cấu thành tội phạm
 Trách nhiệm hình sự
 Chấp nhận hình phạt

-Các biện pháp tư pháp.........................................................................................................................................46,47

-Hình phạt đối với pháp nhân thương mại xã hội....................................................................................................51

-Tuổi chịu trách nhiệm hình sự................................................................................................................................52

-Trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại...................................................................................................53

-Hình phạt cho người chưa thành niên phạm tội..................................................................................................54,55