Klinik Psikolojide

Temel Görüşme
Becerileri
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF ÜNAL
ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ
PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ
 İntihar
Değerlendirmesi
Başlarken,

• İntihar bir çok kişi için üzerinde konuşulması ve düşünülmesi zor bir konudur. Ancak
klinik görüşmelerde bu durum kaçınılmazdır.
• Hatta karşımıza çıkabilecek en sıkıntılı ve gerginlik yaratıcı görevdir.
• Genel popülasyonda çok sık görülmekte olan intihar riski klinik popülasyonda
daha da artmaktadır.
• İntihar girişimleri tamamlanmış intiharlardan kat ve kat fazladır.
• Klinik, etik ve yasal bir konudur.
• Bu danışanlarla çalışırken kişisel tutumunuz ve aslında kaygınız en başta çalışılması
gereken husustur.
• Bu derste klinik görüşmelerde intihar değerlendirmesi üzerinde duracağız.
• İntihara ilişkin risk faktörleri
• İntihar riskinin değerlendirilmesi
• Değerlendirmede nitelikli soru kullanımı, empati ve ilişki değişkenleri ile önemli diğer teknikler
• İntihara meyilli danışanlarla çalışırken dikkat edilecek hususlar
Kişisel tutum ve tepkiler

• Ders boyunca intihara ilişkin duygusal tepkilerinizi ve düşüncelerinizi

aklınızdan geçirerek dinlemenizi istiyorum.
• Çünkü, bunlar sizin böyle bir danışanla karşılaştığınızda vermeniz olası olan
tepkiler.
• Kaygı uyandırıcı olabilir, öfkelendirebilir ya da sizi çaresiz hissettirebilir.
• Verdiğiniz tepkilerde geçmiş yaşantılarınızın etkisi olabilir.
• Hepiniz uyandırdığı duygularla farklı şekilde baş ediyor olabilirsiniz.
• Görmezden gelmeyi ya da üstüne gitmeyi, kızmayı ya da kurtarıcı rolü almayı
tercih ediyor olabilirsiniz.
• Dersin sonunda kişisel tutum ve tepkileriniz hakkında tartışacağız.
 1. intihar risk değerlendirmesi: Risk
faktörlerini içeren kapsamlı bir
intihar risk değerlendirmesi
İntihara Yönelik 2. Kişisel öykünün alınması: Aile

Ayrıntılı intihar öyküsü, tıbbı ve psikiyatrik

öykü, önceki kişisel girişimler
Değerlendirme 3. Mevcut mental durum
değerlendirmesi: İntihar
düşünceleri, planları, niyet ve
kontrol
 • Cinsiyet, yaş, ırk, din ve mevsimsel
değişimler
• Sosyal izolasyon ve kişisel arası
faktörler
• Fiziksel sağlık
• Kişisel kaynaklar
• Madde kötüye kullanımı
• Ruhsal bozukluklar ve psikiyatrik
tedavi

İntihar Risk • SSRI kullanımı

• Cinsel yönelim

Faktörleri • Travma ve istismar geçmişi

• Önceki girişimler
• Diğer uyarı işaretleri
• Net bir yordayıcı olmasa da bazı risk
faktörleri mevcuttur.
• Ancak danışanda bu risk faktörlerinin
olmaması onun intihardan tamamen
uzak olduğu anlamına da gelmez.
• Görüşmelerde bu risk faktörleri
değerlendirilerek başlanır.
 • İntihar girişimleri kadınlarda daha fazla
iken intihar oranları erkeklerde daha
fazladır.
• Erkekler daha fazla tamamlanmış
intihar girişiminde bulunurlar.
Cinsiyet, yaş, • İntihar riski yaşla birlikte artar.

ırk, din ve • İntihar oranları, kültüre, etnik kökene ve

dine göre değişir.
mevsimsel • Irk ve din bazen intihar riskini
azaltan faktörler olur.
değişiklikler • Dini inanışlar ve yüksek ailevi
sorumluluklar
• Silah edinme kolaylığı, alkol
tüketimi, sosyal izolasyon oranı,
düşük ya da yüksek dindarlık, işsizlik,
travma ve istismar yaşantısı
• Kış mevsiminde intihar oranları artar.
 • Kişiler arası kuram, işsizlik, sosyal
izolasyon, azalan üretkenlik ve
fiziksel yetersizlik gibi faktörlerin
Sosyal artan intihar riski ile ilişkili
olduğunu öne sürmektedir.
izolasyon ve
• Başkalarının yaşamına katkıda
kişiler arası bulunmak yerine kendisini aile ve
faktöler arkadaşlarına yük olarak görmek
ve aidiyet hissetmemek risk
faktörüdür.
 • İntihar fiziksel hastalıkları olan
kişilerde de görülmektedir.
• Sık cerrahi müdahale, kronik
Fiziksel sağlık hastalık, değişmiş vücut
fonksiyonları, ölüm ve acı çekme
korkusu, aciz kalma, felç, eklem
iltihabı ve sosyal destek kaybı
gibi risk faktörleri ile ilişkilidir.
 • Gıda, barınma, giyim, ulaşım
• Yeterli sağlık hizmeti
• Fiziksel ve ruhsal dayanıklılık
• Üretken ve anlamlı faaliyetler
gerçekleştirme
• Anlamlı ve destekleyici ilişkiler
Kişisel • Bu temel kaynaklar birey için ne kadar
kaynaklar ulaşılabilir ise intihar riski o kadar düşüktür.
• Yalnız yaşamak intihar riskini
arttırmaktadır.
• Yakın zamanda yaşanan önemli kayıplar
riski artırır.
• İş kaybı, statü kaybı, sevilen birinin
kaybı ya da fiziksel sağlıkta kayıp
olabilir.
 • İntihar madde bağımlılığı ile çok yakın
ilişkilidir.
• Aslında bu insanları diğer risk
faktörlerine daha çok maruz bıraktığı
Madde için riski arttırır.
• Aynı zamanda ketlemeyi azaltması da
kötüye bir diğer nedendir.

kullanımı • İnsanlar madde etkisi altında daha

dürtüsel hareket ederler, intihar da
çoğu zaman dürtüsel bir harekettir.
• Aslında madde kullanımı kişiye
planlarını gerçekleştirmek içi gerekli
olan son cesareti veriyor da olabilir.
 • Yüksek risk grubu hastalık tanıları:
• Majör depresif bozukluk
• Bipolar bozukluk
• Şizofreni
• Madde kullanımı
Ruhsal • Sınır kişilik bozukluğu
• Antisosyal kişilik bozukluğu
bozukluklar • Anoreksiya
ve psikiyatrik • Bu bozuklukların altında yatan
nedenler, sebep olduğu sonuçlar bu
tedavi riski arttırıyor olabilir.
• Hastanede ruhsal bozukluklar için
tedavi gören kişiler için en riskli dönem
taburcu edildikten hemen sonraki
dönemdir.
 • Prozac, Zoloft gibi SSRI’lar ketlemenin
Seçici azalmasına dolayısıyla dürtüsel
davranışların artmasına neden
seratonin olabilirler.

geri alım • Bu dürtüsel davranışlardan biri de

intihar olabilir.
inhibitörleri • Antidepresan tedavisine başlandığında
bu danışalar, davranışlarındaki sıra dışı
(SSRI’lar) değişiklikler açısından yakından
gözlemlenmeli ve takip edilmelidir.
 • Homoseksüel bireylerin heteroseksüel
bireylere göre daha fazla intihar riski
taşıdığına ilişkin bazı tartışmalar vardır.
Cinsel • Aynı zamanda cinsel kimlik sorunları
Yönelim olan kişiler için de artan bir risk olduğu
öne sürülmektedir.
• Bu artışın nedenine dair bir çok faktör
ele alınabilir.
 • Çocuk cinsel istismarının depresyondan
daha önemli bir risk faktörü olduğu
Travma ve saptanmıştır.
• Cinsel istismara uğrayan kadınlarda
istismar intihar teşebbüs oranları çok yüksektir.

geçmişi • Fiziksel istismar da intihar riskini

arttırabilir.
 • Daha önceki intihar girişimlerinin
varlığını çok önemli bir risk faktörüdür.
Önceki • Daha ciddi girişimler sonraki
Girişimler tamamlanmış intiharlar için önemli bir
yordayıcıdır.
 • İntihardan söz etmek
• İntihar düşünceleri
• İntihar planı
• Sahip olunan eşyaları başkalarına verme,
mallarını satma vb. hazırlık işaretleri
• Davranışlarda dikkat çekici değişimler
Diğer uyarı • Hayatın anlamsızlaştığına veya yaşama
işaretleri amacını kaybettiğine dair sözel ifadeler
kullanma
• İlişkilerde bozulma veya ayrılık
• Kaçacak yer kalmamışçasına kıstırılmış
hissetme
• İntihar değerlendirme aracı olarak
klinik görüşmede bu tip uyarı
işaretlerini gözlemlemek önemlidir.
 • Toplamda çok az risk faktörü taşıyan bir
danışanın intihar etmeyeceğinden
emin olamazsınız.
• Yüksek risk taşıyan bir danışanın da kesin
intihar edeceği sonucuna varamazsınız.

Risk • Gerçek hayatta bir intihar riski yüksek

insan prototipi yoktur.
Faktörlerini • Bu nedenle klinik görüşmede amaç
intiharı yordamak değil, intihar riskini
Birleştirme yordamaya çalışmak ve bu riski
yönetmektir.
• Bu risk faktörleri göze çarptığında
dikkatle üzerinde durulmalı ve dikkatli
bir değerlendirme yapılmalıdır.
Sonrasında ise gerekli müdahaleler
planlanmalıdır.
 • Danışanın kendi ve aile
geçmişinde intihar girişimleri ya da
kendine zarar verme
davranışlarına dair bilgileri almaya
özen gösterilmelidir.
• Hastaneye yatma ya da
Kişisel Öykü ve başvurma ile sonuçlanan daha

Aile Öyküsü evvelki intihar girişimleri ya da

tekrarlayan girişimler önemli birer
yordayıcıdır.
• Aynı zamanda olası risk faktölerini
oluşturabilecek psikiyatrik öykü
hakkında da bilgi alınmalıdır.
 • Risk faktörlerini ve kişisel geçmişi
değerlendirdikten sonra danışanın
intihar riski olduğuna dair
endişeleriniz varsa doğrudan ve
soğukkanlılıkla intihar hakkında
Mevcut Mental sorular sorulmalıdır.

Durum • Bu sorular şu alt başlıklarda

gruplanabilir:
Değerlendirmesi 1. İntihar düşüncelerini sorgulamak
2. İntihar planlarını değerlendirmek
3. Önceki girişimleri ve otokontrolü
değerlendirmek
4. İntihar niyetini değerlendirmek
 • Doğrudan ve soğukkanlılıkla intihar
düşüncelerinin varlığı ya da yokluğu
sorgulanmalıdır.
«Bazen insanlar kötü, umutsuz ve depresif
hissettiklerinde akıllarından intihar gibi kendine
zarar verme düşünceleri geçebilir. Hiç
aklınızdan bu tür düşünceler geçtiği oldu mu?»
İntihar «Her görüşmede standart olarak

düşüncelerini
değerlendirdiğim bir diğer konu hakkında da
size bir soru sormak istiyorum. Hiç ölüm, intihar
veya kendinize zarar vermek ile ilgili
sorgulamak düşünceleriniz oldu mu?»

• Doğrudan soru sormanın danışanın

kafasına bu fikri yerleştireceğine dair
endişeler olabilmektedir.
• Ancak bunu doğrulayan hiçbir kanıt da
yoktur.
• Tersine danışanların çoğu bu konu hakkında
konuştuklarında rahatlarlar.
• Ayrıca kendilerini güvende hissederler.
 • Çoğu danışan soru karşısında doğrudan
intihar düşüncelerini kabul eder.
• Ancak kabul etmezlerse de hemen konunun
peşini bırakmamak gereklidir.
• Kişi için bu düşünceleri konuşmayı daha kolay
hale getirmelisiniz.
«Bu soruyu sordum çünkü neredeyse
İntihar herkes hayatı boyunca zaman zaman
intiharı düşünür. Bu düşüncelerde de

düşüncelerini anormal bir şey yoktur. Aslında

bunalımdayken böyle düşünmek çok

sorgulamak
normal bile gelebilir. Düşüncelerin kendisi
zararlı değildir. Ancak kendimize zarar
vermeyi sıklıkla ve dikkatle düşündüğümüzü
fark edersek bu bir şeylerin kötü gittiğinin
işareti olabilir. Bu da hayatı daha tatmin
edici kılmak için biraz çaba göstermeye
başlamak gerektiğinin işareti olabilir.»
• Danışan düşüncelerini kabul
ettiğinde, bu düşüncelerin sıklığı, ne
zaman başladığı, öncül faktörleri,
yoğunluğu ve süresi sorgulanmalıdır.
 • Düşüncelerin varlığı sorgulandıktan
sonra sıra danışanın intihara dair bir
plan yapıp yapmadığını anlamaya
gelmiştir.
«Bazen ölseydiniz herkes için daha iyi olacağını
düşündüğünüzden bahsettiniz. Peki, bu
İntihar düşüncelere göre hareket etseydiniz kendinizi
nasıl öldüreceğinize dair bir planınız var mı?»

planlarını • Genellikle bir planlarının olmadığını

garanti ederek cevap verirler.
değerlendir • Din, aile, korku, çocuklar gibi hayatta
kalmak için farklı nedenler öne sürerler.
mek • Danışanın planı olmamasına dair
nedenlerini dikkatlice dinlemelisiniz.
• Rahatlayabilirsiniz ve daha fazla sorgulama
ihtiyacı duymayabilirsiniz.
• Ancak olası plandan bahsederse, bu
planın detaylıca konuşulması gereklidir.
 • İntihar planını değerlendirirken şu 4
noktayı incelemelisiniz:
• Belirlilik
• Yöntemin ölümcüllüğü
• Yöntemin ulaşılabilirliği
• Sosyal yardım kaynaklarının yakınlığı

1. Belirlilik (specificity): danışanın intihar

İntihar planını planının detaycılığı anlamına
gelmektedir.
değerlendirmek • Planın detayları sorgulanır.
«İntiharı düşünen insanların, bunu nasıl
yapabileceğine ilişkin en azından gelip geçici
bir düşüncesi vardır. İntihar etmeye karar
verirseniz bunu nasıl yapacağınızla ilgili ne
düşünüyorsunuz?»
• Plan ne kadar belirli ya da detaylı ise risk o
kadar yüksektir.
• Danışanın planının ayrıntılarına ilişkin ne
kadar sorgulayacağınız klinik yargınıza kalır.
 • Ancak bu noktada bir paradoksla karşı
karşıyayız:
• Danışanla bu planları konuşmak riski
değerlendirmek için önemlidir
• Diğer yandan daha fazla zihni meşgul
etmesine ve hatta bilinçlerinin
canlanmasına neden olabilir.

İntihar planını • O halde ne yapmalıyız?

değerlendirmek • İşbirlikçi bir yaklaşımla ele alın
• İlerledikçe daha olumlu yanlara vurgu yapın.
«İntiharla ilgili düşüncelerden kurtulmak için
neler yaptınız?»
«Az evvel intihar planlarınızla ilgili konuştuk,
şimdi de yaşam planlarınızla ilgili konuşalım.»
«İntihar hakkında düşünürken zihninize yaşama
isteğinizi arttıracak ne gibi düşünceler geldi?»
«Bu tür intihar düşünceleri ile baş etmek için
elinizdeki olumlu yönleriniz veya içsel
kaynaklarınız neler?»
 2. Ölümcüllük (Lethality): intihar planının
uygulanmasının ne kadar hızlı ölümle
sonuçlanacağının değerlendirilmesi.
• Öldürücülük arttıkça intiharı tamamlama
riski artar.
• Yönteme göre değişir
• Danışan hangi yöntemi seçmiştir?
İntihar planını • Ateşli silahlar, aşırı toksik doz, jilet gibi
• Danışan bu yöntemi nasıl uygulamayı
değerlendirmek planlamaktadır?
• Karnına, kafasına, ağzına mı ateş ederek?
• Aspirin mi yoksa siyanür mü içmeyi planlıyor?
• Planı jiletle bileklerini mi yoksa boynunu mu
kesmek?
3. Ulaşılabilirlik (Availability): danışanın
intihar planını ne kadar çabuk
uygulayabileceğinin değerlendirilmesidir.
• Araçlar ulaşılabilir mi?
• İlaca, silaha ulaşımı var mı?
 4. Yakınlık (Proximity): sosyal desteğin
yakınlığının değerlendirilmesidir.
• Yardım kaynakları danışanın ne kadar
yakınında?
• Danışan intihar girişiminde
bulunduğunda müdahale edecek ve
onu kurtarabilecek kişiler var mı?
İntihar planını • Danışan nerede, kiminle yaşamakta?
değerlendirmek • Danışanın yakınlarda ulaşabileceği bir
tanıdığı, arkadaşı, komşusu var mı?
• Genel olarak zamanını insanlarla mı
yoksa yalnız mı geçirmekte?
• Yardım kaynaklarından uzaklaştıkça risk
artmaktadır.
 • Danışana ilerleyen zamanda ara sıra
planına ilişkin sorular sormaya devam
etmelisiniz.
• Danışanın planı değişebilir ve bu
İntihar planını değişiklikleri gözlemek riski
değerlendirmek değerlendirmek için önemlidir.
• Genellikle yüksek riskli danışanlarda en
az 3 seans plan rapor edilmeyene
kadar her seansta işbirlikçi bir yeniden
değerlendirme yapılması önerilir.
 • Kontrolünü kaybetmekten ve intihar
girişiminde bulunmaktan korkan kişiler de
risk altındadır.
• Doğrudan sorulmalıdır.
«Bunu şu anda yapmak istemeseniz bile sonra
kontrolü kaybedeceğinizle ve kendinizi öldürmeye
çalışacağınızla ilgili endişeleniyor musunuz?»
• Danışan daha fazla içsel kontrol
Önceki girişimleri hissedene kadar dışsal kontrolün
sağlanabileceği hastaneye yatma ya da
ve otokontrolü diğer değişiklikleri düşünmek gerekir.
değerlendirmek • Danışanın daha önce düşünceleri
olduysa kendini kontrol edip intihar
etmekten alı koyan şeyin ne olduğu
sorulmalıdır.
• Geçmişte işe yarayan şeyin şimdi de işe
yarama olasılığı yüksektir.
• Danışanın geçmişinde herhangi bir dürtü
kontrol problemi yaşayıp yaşamadığı da
değerlendirilebilir.
 • İntihar etme niyeti özbildirim, arkadaş ya da
aile bildirimi ya da davranışsal gözlemle
belirlenebilir.
• Danışanların kendini öldürmeyi amaçladığını
gösterecek şekilde konuşup konuşmadığına
ya da buna yönelik hareket edip etmediğine
karar vermektir.
• Danışanların kendilerini öldürmeye niyetlerinin
olması, kendilerine zarar vermenin daha önce
İntihar niyetini yollarını aramalarından anlaşılabilir.
• İntihar niyetinin ciddiyeti daha önceki
değerlendirmek girişimlerin ölümcüllüğünden anlaşılabilir.
• Niyetin ciddiyeti değişiklik gösterebilir.
• Niyetlerini direk sorduğunuzda danışanlar
bunu inkar edebilir ya da yanlış yansıtabilir.
• Dolayısıyla doğrudan değil dolaylı olarak
ölçülmelidir.
• Danışanın planına, geçmişteki intihar girişimlerine
ve genel tavırlarına bağlı olarak yorumlanmalıdır.
• Niyet ne kadar yüksek risk o kadar yüksektir.
 • İntihar gibi bir kriz durumunda
konuyu nasıl ele alacağınıza dair
temel yönergeler:
1. Dinlemek ve empatik olmak
İntihara 2. Terapötik ilişki kurmak

Müdahale
3. İntihar önleme kontratları
4. İntihara karşı alternatifleri

Etmek
tanımlamak
5. Ruhsal acıyı ayrıştırmak
6. Yönlendirici olmak
7. İlaç kullanımı
8. Hastaneye yatma ve yönlendirmeyle
ilgili kararlar vermek
Dinlemek ve Empatik Olmak

• İlk kural, danışanların düşünce ve duygularını dikkatlice dinlemektir.

• Kendilerini izole hissettikleri için empatik yaklaşmak önemlidir.
• Belki de ilk kez sizinle paylaştıkların bu düşünceler karşısında neler yaşadıklarını
anladığınızı hissettirin.
• Şok olmuş ya da korkmuş bir tavır takınmaktan kaçının.
• Danışanınıza bu tür meselelerle daha önce uğraştığınızı ve bunların normal
konuşulabilir konular olduğunu hissettirmelisiniz.
• Açık bir şekilde destekleyici ve güven verici olabilirsiniz.
« Sizin durumunuzda kendinize zarar vermeyi düşünmek hiç de olağan dışı bir
durum değil.»
«Sizin durumunuzdaki bir çok kişi hayatın yaşamaya değer olup olmadığını
sorgulayabilir.»
Terapötik İlişki Kurmak

• Danışanla riski değerlendirirken ona özel bir durumu

değerlendirmeye çalıştığınızı unutmayın.
• Değerlendirmenin amacı da işbirliği içinde danışanın iyiliği için
çalışmaktır.
• Umut aşılayan empatik bir yaklaşım faydalı olacaktır.
«Şu anda yaşamın çok da değerli olmadığını düşünüyorsunuz ama bu
fikirlerin değişebileceğini ve büyük olasılıkla durumun sizin için daha iyi
olacağını bilmenizi isterim. Gerçek şu ki bu daha iyi hissetme sürecini
terapiye katılarak hızlandırabilirsiniz.»
• Danışanlar sizin söylediklerinize kulak vermekte zorlanabilirler.
• Sık sık tekrarlayabilir daha açık veya yavaş konuşabilirsiniz.
İntihar Önleme Kontratları

• Bazı uzmanlar standart olarak uygularken, bu kontratlar ciddi

eleştirilere de uğramıştır.
• İşbirlikçi bir şekilde olumlu bir tedavi planınız yoksa klinik
kontratları uygulamamanız tavsiye edilir.
• Geleneksel intihar kontratları yerine, danışanın tedavi
protokolüne bağlılığını veya terapiyi sürdürmelerini sağlayan bir
yaklaşım daha faydalıdır.
• Yani sadece danışanın intihar etmeyeceği yönünde verdiği bir
söze güvenmek yerine, danışanın durumunu ele almayı, bir dizi
aktivite planlamayı tercih etmelisiniz.
İntihara Karşı Alternatifleri Tanımlamak

• Bakış açıları daralmıştır, sıkıntıdan kurtulmak için ölmketne

başka çare düşünemezler.
• Danışanlarla intihar edip etmemesi konusunda tartışmak ya da
onları ikna etmek demek değildir.
• İntihar yaşama bir alternatifse, başka alternatifleri
değerlendirmelerini sağlamalıyız.
• Danışanların daha etkin bir plan geliştirmelerine yardımcı
olunmalıdır.
• Bir alternatif listesi oluşturulabilir.
Ruhsal Acıyı Ayrıştırmak

• Danışana aslında kendini ortadan kaldırmayı değil de

dayanamadığı acıyı ortadan kaldırmayı istediğini
anlamada yardımcı olunmalıdır.
• İntihar niyetleri ya da düşünceleri, intihar etmek için gerçek
niyet değil de duygularının derinliği ve yoğunluğu
hakkında iletişim kurma biçimi olarak görülebilir.
• Bu bir nevi bilişsel yeniden değerlendirme müdahalesidir.
Yönlendirici Olmak

• Açık bir tehdit oluşturduğunda, müdahale etmek ve koruma

sağlamak sorumluluğumuz vardır.
• Bu da olağandan daha fazla yönlendirici olmayı gerektirir.
• Terapist danışanı doğrudan ne yapması, nereye gitmesi, kimi araması
konusunda yönlendirir.
• Aynı zamanda koruyucu olabilecek aktivitelere yönlendirme yapılır.
• Şiddetli intihar eğilimi olduğu durumlarda hastane yatışı
gerekebilir.
• Danışanlara bunun gerekliliği ve faydaları konusunda yönlendirici
olunması gereklidir.
• Genellikle öncelikle bir psikiyatra yönlendirme yapılır.
İlaç Kullanımı

• İlaç kullanımın önleyiciliğine dair kesin bulgular yoktur.

• Bu nedenle psikoterapi en iyi seçenek gibi görülmektedir.
• Standart uygulama, ilaç tedavisinin eşlik ettiği destekleyici
ve işbirliğine dayalı psikoterapidir.
Hastanaye Yatma ve Yönlendirme ile İlgili Kararlar Verme

• Değerlendirme tamamlandıktan sonra tedaviye nasıl devam

edilecektir?
• İlk olarak danışanın ne kadar intihara meyilli olduğuna karar
verilmelidir.
• Sık ve yoğun intihar düşünceleri olanlar ile daha belirgin planları olanlar
mutlaka bir psikiyatra yönlendirilmelidir. Hekimler muhtemelen bu kişinin
yatışına karar verecektir.
• Bu danışanlarda müdahale sırasında daha hızlı ve yönlendirici olmalısınız.
• Tedavi seçeneklerini değerlendirirken danışanları yalnız bırakmayın. Önerilerde
bulunabilirsiniz.
• Hafif ya da orta düzeyde risk olduğunda ise yine bir psikiyatr yönlendirmesi
yapabilir aynı zamanda bir intihar önleme sözleşmesiz yapabilirsiniz.
 • Pek çok mesleki konu intihar
değerlendirmesi ile ilişkilidir.
• Kişisel, mesleki ve yasal bağlamda

• İntihara meyilli danışanlarla çalışabilir

misiniz?
Mesleki • İntiharla ilişkili değerleriniz nelerdir?
Konular • İntihara eğilimli danışanlarla çalışırken
sizi zorlayabilecek ya da nesnelliğinizi
etkileyebilecek ne gibi faktörler var?
• Bu danışanlarla çalışmak sizi
zorluyorsa ne yapabilirsiniz?
 • Danışanınız intihar ederse ve bu
konuda başarılı olursa ne
hissedersiniz, ne size yardımcı
olabilir?
Mesleki • Yasal olarak ve kişisel anlamda
kendinizi nasıl koruyabilirsiniz?
Konular • İntiharın ardından ailelerle
konuşmak durumunda kalırsanız…
Son söz…

• İntihar önemli bir sosyal sorundur.

• Teorik olarak önlenebilir bir ölüm sebebidir.
• İntihara ilişkin bir çok yanlış inanış vardır.
• İntihar değerlendirmesi yapmak hassas ve dikkat isteyen bir süreçtir.
• Risk faktörlerini iyi bilin!
• Değerlendirmeyi kapsamlı yapın!
• İntihar eğilimini önemli bir iletişim aracı olarak görün ve danışanın ne anlatmak
istediğini, mesajının ne olduğunu anlamaya çalışın!
• Destekleyici, işbirliğine dayalı ve empatik olun!
• İntiharın bir seçim olup olmadığını tartışmaktan kaçının!
• Gerektiğinde profesyonel destek alın, diğer uzmanlara danışın!
Kaynakça

Egan, G. (2011). Psikolojik Danışma Becerileri. Çev.: Yüksel,

Ö. Kaknüs Yayınları, İstanbul.
Flanagan- Sommers, J. & Flanagan-Sommers, R. (2009).
Klinik Görüşme: Psikolojik Değerlendirme Esasları. Çev.:
Akbaş, G. & Korkmaz, L. İthaki Yayınları, İstanbul.
Nelson-Jones, R. (2015). Temel Psikolojik Danışma Becerileri:
Yardımcının El Kitabı. Çev.: Sart, G. Nobel, Ankara.