Professional Documents
Culture Documents
Chhandamna thu kan hriat dan lâr tak chu – Pathianin kan chhandamna
atana \ul zawng zawng a thawk zo vek tawh a, chumi chu mihringin va pawm mai leh
chumia innghah mai chu kan tih tur a ni a, tichuan mihring pawhin kan chhandamnaah
hian tih ve, mawhphurhna, chanvo keimahni a\anga chhuak ngei kan nei ve a ni, tih hi
a ni. Heti zawnga sawi hi rawngbawltu ropui tak AW Pink chuan ‘Chiang banga
Thlarau hnathawh hnawlna,’ a lo ti hmiah mai.1 Horatius Bonar pawhin, “A tirah
Thlarau kan mamawh loh chuan a hnu lamah pawh mamawh kan inti thei chuang
lovang. A tir hi a pawimawh ber a, a har ber bawk. Misual chu Thlarau puihna tel lo
va a piangthar thei a nih chuan a dangah pawh Thlarau puihna a mamawh lo zel ang.
Thlarau puihna tel lova a ring thei a nih chuan, amah (Krista) hmangaih tur pawhin
Thlarau puih a ngai chuang lo vang,” tiin a lo sawi ve bawk a ni.
Westminster Thurin Bung 9:3,4-ah he thu hi kan hmu leh a, “Mihring chu
suala a lo tlûkin chhandamnain a ken thlarau lam thil duh theihna zawng zawng a hloh
ta a; chuvang chuan tisa mi, suala thi a lo nih tak avangin thil \ha nen an inmihran
hlauh va, mahni chakna chuan a inlamlêt thei lo va, a inbuatsaih thei hek lo.
Pathianin mi sual a lamlettir a, khawngaihna changtuah a siamin, sual bawih ata a
chhuah zalen a, a khawngaihna avang chauhvin thlarau lam thil \ha chu duh thei leh
ti theiin a siam a; nimahsela amaha chhiatna la chambang reng avang chuan a \ha
chauh duh pumhlum lovin, a chhia pawh a la duh ta tho a ni,”2 tiin.
Tita 3:5-ah “Keinin thil kan tih \hat vang ni lovin, a khawngaihna avangin
min chhandam ta a, siamtharnaa sil fai leh Thlarau Thianghlima siam thar kan ni ta
a,” (lt) tiin Thlarau Thianghlim hnathawh chiang takin kan hmu a. Engtinnge Thlarau
1
AW Pink, “The Work of the Holy Spirit in Salvation,” online source, retrieved 8.5.2013
2
Apostolte Thurin, Westminster Thurin leh Welsh Thurinte hi kan kohhran Thurinin a pawm a ni tih hria ila.
1
Thianghlim chuan min chhandam chiah tih han zawt ta ila, a chhanna zawn buai vak a
ngai lo. Pathian hnathawh inkhaidiat fel tak a awm a. Leilung pian hmaa min thlan
tawh avanga chhandam kan nih dan a awm a; Krista tlanna avanga chhandam kan
nihna a awm leh a; rinna avanga chhandam kan ni bawk a; khawngaihnaa chhandam
kan ni, a tih leh theih tho a; Chanchin |ha avanga chhandam kan nihzia a awm a; tin,
kan thinlunga rinna a siam avangin Thlarau Thianghlim avanga chhandam kan nihna
pawh a awm a ni. He chhandamnaah hian Trinity-Pathian pakhata minung pathumte
an inrawlh kim hle a, an hnathawh hi pakhat- misual chhandamna hna a ni.
Nangni pawh in bawhchhiat leh in sualte avanga thi in nih lai khan a tinung che u
a ni; chungahte chuan hmanah khan he khawvel dan anga in awm kha, boruaka
thuneihna lal, tuna awih lo fate chhunga thawk mektu thlarau dan ang hian. Chung
awih lo fate zingah chuan keini pawh hmanah chuan tisa leh rilru duhzawng tiin, kan
tisa chaknate angin kan awm vek a, mi dangte ang bawkin thinurna faa piang reng
kan nih kha; nimahsela Pathian chuan khawngaihna a ngahin a mi hmangaihna nasa
tak avang khan, kan bawhchhiatnate avanga thi kan nih lai meuh pawhin Krista
rualin min tinung ve a, (khawngaihnaa chhandam in ni ta e). Ephesi 2:1-5
Bawhchhiatna leh sualnate avanga thi tinungtu chu Thlarau Thianghlim a ni:
“Tisaa piang apiang tisa a ni; Thlarauva piang apiang thlarau a ni.” (Johana 3:6)
Mihring chu sual leh khawvel lamah nung hlar mah se thlarau lamah erawh chuan thi
a ni. Mitthi chu Thlarau nen an \angkawp thei lo a, mitthi a nih miau avangin Lal Isua
hi ama chakna chauh ringin a pawm thei lo. II Korinth 3:5-ah chuan “…engpawh
keimahni a\anga chhuaka ruat turin keimahni ngawtin kan tlin kan ti lo va; kan tlin
theihna chu Pathian hnen ata a ni zawk,” tiin ringtu dinhmun pawh a sawi a ni. Hei hi
Kristian ni tawhte dinhmun a nih chuan Kristian la ni ve lote tan phei chuan theih
ngaihna a awm lo a ni.
“Khawvel mi chuan Pathian Thlarau lam thilte chu a lawm \hin lo, ani ngaih
chuan atthlak a ni si a; Thlarauva hriat fiah a nih avangin a hre thei lo reng reng bawk
a ni,” tiin I Kor. 2:14-ah kan hmu leh a. ‘Khawvel mi’ chu suala tlu tawh a ni a,
thlarauah a thi tawh a ni, chung lam a\anga tihnunna a dawng a nih loh chuan thlarau
lam thil a hrethiam lo. Kan Lalpa ngeiin, “…mi tupawh an pian thar loh chuan Pathian
ram an hmu thei lo vang,” (Jn. 3:3). He pian tharna hi Thlarau hnathawh vang liau
liaua thilmak rawn awm a ni.
Isua Krista hi ka rin hma hauhin ring thei tura tihnun kan ngai a ni. He
hrintharna (regeneration) hi rinna (faith) kan neih hmaa ringtuin a chan a ni. 3 Chu chu
Thlarau Thianghlim hnathawh a ni. Rin phawta piantharna chan hi kan hriat thiam dan
3
Helaia ‘a hma’, ‘a hnu’ kan sawi hian hun kan sawina a ni lo tih hria ila. Hun zawnga sawi chuan a ruala thleng
vek a ni. Amaherawhchu, thil inremfel dan zawnga sawiin a hmasa a awm lo thei lo a ni. A awmzia chu
‘chronological order’ ni lovin, ‘logical order’ kan sawina mai a ni e.
2
tlanglawn ber a ni a. Chutiang chu ni lovin hrinthar (regenerate) a nih hmasak avangin
a lo ring thei ta chauh zawk a ni. Hei hi mak kan ti a nih pawhin thil thar a ni lem lo
va. Augustine, Thomas Aquinas, Martin Luther, John Calvin, Jonathan Edwards, leh
George Whitefield te lo zirtir \hin dan a ni.4
… Pathian chuan khawngaihna a ngahin a mi hmangaihna nasa tak avang khan, kan
bawhchhiatnate avanga thi kan nih lai meuh pawhin Krista rualin min tinung ve a,
(khawngaihnaa chhandam in ni ta e,) Krista Isuaah chuan ama rual veka min kai
thovin, van hmunahte ama hnenah min thuttir ta a: chutichuan hun lo la thleng
turahte chuan Krista Isuaah hian kan chungah ngilneiin a khawngaihna ngah
nasatzia chu a entir thei ang. Rinna avanga khawngaihnaa chhandam in ni;
nangmahni thawh chhuah a ni lo va, Pathian thilpek a ni; thiltih avang a ni lo ve,
chutilochuan miin an chhuang dah ang e. Thil \ha ti atan Krista Isuaah chuan siama
awmin ama kut chhuak kan ni si a; chu thil \ha tih chu kan awmna turin Pathianin a
buatsaih lawk a ni. Ephesi 2:4-10.
4
RC Sproul, The Mystery of the Holy Spirit (Secuderabad: OM Books, 2002), 104.
3
Thlarau Thianghlim Chhandamna Thlen
Thlante chhandam chu Pa Pathianin leilung pian hmaa a lo ruat, a tum leh a
duan vek a ni tawh a. Chu chu mihring anga rawn kal, a thuawihna, a thihna leh a
thawhlehnain Fapa Pathianin a rawn hlawh chhuak ta a. Chu chhandamna chu
thlanteah Thlarau Thianghlimin chuan a rawn tilanga, a rawn tifel ta a ni. Tichuan,
“Chhandamna chu Lalpa ta a ni,” (Jona 2:9) a, mihringin chhandam a nih nana tih
theih a nei ve lo. Pathian fa chu hlawhchhuaktu ni lovin dawngtu a ni mai zawk a.
Rinna pawh hi chhandamna ropui tak chu a lo chan leh chen theihnâna Pathianin
hmanrua a pek a ni mai zawk a ni. Thlarau Thianghlim chu mimal tin chhandamna
hna hlen chhuaktu a ni deuh ber mai.
Thlarau Thianghlimin misual a hrinthara nunna a pek hian a thlarau nun bul
a tan ta chiah a, chhandam thei rinna nei turin a lo harh chhuak ta a ni. A rah chu
thiamchantirna a ni. Krista kan rin veleh Pathianin thiam changah min puang a.
Keimahni kha kan fel vek tawh vanga thiam changa ngaih kan ni lo va; Krista felna
leh thianghlimna kha kan tana chhiar a nih tak vang a ni. Pathianin Kristaah chuan
thiamchangah min ngaih laiin keimahni erawh chu mi bawlhhlawh kan la ni tho si a
ni. He dinhmun hi Martin Luthera chuan Simul Justus et peccator (thiamchang si
misual nih bawk si) a ti. Kristaah thiam kan chang ngei a, mahse kan nunah sual kan
la do char char si a ni.
4
Chhandamte nunah chuan sual do va beih hram hramna nun hi a bo thei tawh lo a ni
deuh ber mai.
Sam 115:3 Kan Pathian chu vanah a awm si a: A duh apiang a ti a ni.
Johana 6:37 Pain mi pek zawng zawng ka hnenah an lo kal vek ang; tupawh ka
hnena lo kal chu ka hnawt chhuak tawp lo vang.
Johana 16:13-14 Nimahsela amah, Thlarau dik tak chu, a lo thlen hun chuan thutak
zawng zawngah chuan a hruai lut ang che u: amaha phuahchawpin thu a sawi dawn
si lo; thu a dawn apiang chu a hril zawk ang; thil lo thleng turte pawh a hriattir ang
che u. Ani chuan kei mi chawimawi ang; ka taa mi a la ang a, in hnenah a hriattir
dawn si che u a.
2. Thlarau Thianghlimin a hîp loh chuan tumah Krista hnen an thleng thei lo.
Johana 6:44 Pa mi tirtuin a hip loh chuan tumah ka hnenah an lo kal thei lo vang;
tin, keiin ni kin niah chuan a lo kala chu ka kai tho vang.
Johana 6:65 Tin, amah vek chuan, "Chuvangin a ni, in hnenah, 'Pain a puih loh
chuan tumah ka hnenah an lo kal thei lo vang,' ka tih kha ni," a ti a.
5
Ephesi 2:5 Kan bawhchhiatnate avanga thi kan nih lai meuh pawhin Krista rualin
min tinung ve a, (khawngaihnaa chhandam in ni ta e)…
Kolosa 2:13 Tin, nangni in bawhchhiatnate leh in tisaa serh tan lohna avangin thi in
lo ni a, nangmahni ngei chu amah nen a tinung che u a nih kha; kan bawhchhiatna
zawng zawngte min ngaidam a.
4. Thlarau Thianghlim chuan thlaraua thi tawh mihring chu a hringthar.
Johana 1:12-13: Nimahsela amah lawm apiang chu, an hnenah Pathian fate nih
theihna tur a pe, a hming ringtute chu.
Jakoba 1:18: A thil siamte hmahruaitu ang kan lo nih theih nan ama duhzawngin
thutak lakah chuan min hring a ni.
1 Petera 1:3: Kan Lalpa Isua Krista Pathian leh Pa chu fakin awm rawh se. Ani
chuan a khawngaihna nasa tak ang zelin, mitthi zing ata Isua Krista thawhlehna
avangin beiseina nung hmu turin min hring leh a…
1 Petera 3:21 …chu mi anpui (baptisma) chuan Isua Krista thawhlehna avangin
tunah a chhandam che u a ni, (tisa bawlhhlawh tihfai mai ni lovin, chhia leh tha
hriatna thianga Pathian lamna hi a ni zawk e…
Tita 3:5 …thil fel taka tih, keimahni ngeia tihte chu, chu mi avang ni lovin,
siamtharna silna leh Thlarau Thianghlim siam\hat lehna chuanin a khawngaihna ang
zel zawkin min chhandam ta.
Johana 8:47 Pathian hnena chhuak chuan Pathian thu a pawm \hin; he mi avang
hian in pawm lo a ni, Pathian hnena chhuak in nih loh avangin," a ti a.
Johana 10:25-27 Isuan an hnenah, "Ka hrilh tawh che u kha, in awih si lo; ka Pa
hminga thil ka tih hi, heng hian ka chanchin a hriattir a nih hi. Nimahsela in awih si
lo, ka beram zinga mi in nih loh avangin. Ka beramten ka aw an hre \hin, kei pawhin
anni chu ka hria, anni chuan mi zui thin;
Johana 5:24-25 Tih tak meuhvin, tih tak meuhvin ka hrilh a che u, tupawh ka thu
hriaa mi tirtu ring chuan, chatuana nunna a nei tawh, thiam lohvin a awm lo va,
thihna ata a chhuak a, nunnaah a lut ta zawk a ni. Tih tak meuhvin, tih tak meuhvin
ka hrilh a che u, a hun a thleng dawn ta, tunah pawh a thleng tawh mek, chutih hunah
chuan mitthiten Pathian Fapa aw an hria ang a, a hria apiang an nung ang.
6
2 Korinth 4:6 Isua Krista hmelah chuan Pathian ropuizia hriatna eng chu min pe
turin, "Thim ata eng a eng chhuak ang," titu Pathian chuan kan thinlungte hi a chhun
eng ta si a.
Jeremia 17:9 Thinlung hi thil zawng zawng aiin bumhmang ber, chhe lailet der ani a;
Tuin nge hre thiam thei ang?
Deuteronomy 30:6 Tin, in nun theihna tura LALPA in Pathian chu in thinlung zawng
zawng leh, in rilru zawng zawnga in hmangaih theihna turin, LALPA in Pathianin chu
in thinlung zawng zawng leh, in rilru zawng zawnga in hmangaih theihna turin,
LALPA in Pathianin in thinlung leh in thlahte thinlung serh a tansak ang che u.
Ezekiela 36:26 Thinlung thar ka pe ang che u a, in chungah thlarau thar ka dah ang:
in tisa ata thinlung, lung anga sak chu ka la bo ang a, thinlung, tisa anga nêm ka pe
zawk ang che u.
Luka 8:15 Lei \haa mi erawh chu heng mi hi an ni: rilru fel leh \hain thu an hria a,
an vawng reng a, chhel takin an rah thin…
Tirhkohte 16:14 Tin, a hming Ludi, puan sen duk zuartu, Thuatira khua a mi, Pathian
betu hmeichhe pakhatin kan thu a hria a, tin, Paula thusawi zawm turin Lalpa chuan
a thinlung a tivâr ta a.
2 Korinth 5:17 Chu mi avang chuan tupawh Kristaa a awm chuan thil siam thar a lo
ni a; thil hluite chu a ral ta a; ngai teh u, a lo thar ta.
1 Petera 1:2 … awih tur leh Isua Krista thisen theh dawng tura Thlarau tihhran a, Pa
Pathian hriat lawk anga thlante hnenah chuan…
2 Thessalonika 2:13-14 He mi avang hian bang lovin Pathian hnenah lawmthu kan
hril bawk \hin, Pathian thu kan hnen ata in hriat, in pawm lai khan, mihring thu
pawmin in pawm lo va, Pathian thu pawmin in pawm zawk avang kha; chu chu
Pathian thu a ni reng a, nangni a ringtute chhunga thawk bawk \hina chu a ni.
7
Nangni, unaute u, Judai rama Pathian kohhran pawl Krista Isuaa awmte zirtu in lo
nih kha, anni chuan Judate lakah an tuar angin, nangni pawhin nangmahni rama mite
lakah in tuar ve bawk si a.
1 Johana 4:7 Duh takte u, i inhmangaih tawn \heuh ang u; hmangaihna hi Pathian
laka chhuak a ni si a; mi tin hmangaihna nei apiang Pathian hrin an ni tawh a,
Pathian an hre bawk a.
8. Thlarau Thianghlim chuan kan rin theih nan min hringthar \hin.
Johana 3:3 Tin, Isuan a chhang a, a hnenah, "Tih tak meuhvin, tih tak meuhvin ka
hrilh a che, mi tupawh an pian thar loh chuan Pathian ram an hmu thei lo vang," a ti
a.
1 Johana 5:1 Tupawh Isua hi Krista a ni tih ring chu Pathian hrin a ni; tupawh a
hringtu hmangaih chuan a hrina pawh a hmangaih \hin.
Ephesi 2:8 Rinna avanga khawngaihnaa chhandam in ni; nangmahni thawh chhuah a
ni lo va, Pathian thilpek a ni.
Tirhkohte 15:11 Anmahni rin ang bawk hian keini pawhin Lalpa Isua khawngaihna
avanga chhandam tur niin kan inring si a," a ti a.
9. Thlarau Thianghlim chuan suala kan nun zui zel loh nan min hring a ni.
Rom 6:22 Sual man chu thihna a ni si a; Pathian thilthlawnpek erawh chu, kan Lalpa
Krista Isua zarah chuan, chatuana nunna a ni.
1 Johana 2:29 Amah chu mi fel a ni tih in hriat chuan mi tupawh felna ti chu ama
hrin a ni tih in hria e.
1 Johana 3:9 Tupawh Pathian hrin chuan Pathian chi amahah a awm reng avangin
thil a tisual thin lo; Pathian hrin a nih avangin thil a tisual thei hek lo.
1 Johana 5:4 Pathian hrin tawh phawt chuan khawvel a ngam zel si a; hei hi a ni,
khawvel hneha ngamna chu, kan rinna hi.
1 Johana 5:18 Tupawh Pathian hrin chuan thil a tisual lo tih kan hria e; Pathian
Hrina khan amah chu a hum reng a, mi sual chuan tawh pawh a tawk thei lo reng a
ni.
10. Thlarau Thianghlim chuan Thlarau rah kan chhuah theih nân leh Krista
kan an zel theih nan min tinung a ni.
Rom 8:29 …a hriat lawkate chu ama Fapa ang taka awm turin a ruat lawk si a, a
Fapa chu unau tam takte zinga fa tir a lo nih theih nan.
8
Galatia 5:22,23 Thlarau rah erawh chu hmangaihna te, hlimna te, remna te,
dawhtheihna te, ngilneihna te, thatna te, rinawmna te, thuhnuairawlhna te,
insumtheihna te a ni zawk e; chutiang kalhzawngin Dan thupek reng a awm lo ve.
Rom 8:5 Tisa dana awmte chuan tisa lam thilte an duh \hin; Thlarau dana awmte
erawh chuan Thlarau lam thilte an duh \hin.
Kolosa 3:12-13: Chutichuan, Pathian mi thlan, mi thianghlim leh duh takte angin
lainatna thinlung te, ngilneihna te, inngaihtlawmna te, thuhnuairawlhna te,
dawhtheihna te chuan inthuam rawh u, tupawhin tu chungah pawh thupawi nei ang
ula indawh tawnin inngaidam tawn ula; Lalpa chuan a ngaidam che u ang tak khan
ngaidam ve rawh u.
Ephesi 4:24 …mihring thar, thutak felna leh thianghlimnaa Pathian anga siam khan
inthuam bawk ula," tih thu hi.
2 Petera 1:3: Ama ropuina leh \hatna zara min kotu, a chanchin hriat avangin a
Pathian thiltihtheihnain nunna leh Pathian ngaihsakna lam kawngah chuan thil
zawng zawng min pe si a.
Tlangkawmna
5
Justin Edwards, “10 Reasons the Holy Spirit Sovereignly Draws Men to Salvation,” online source posted October
26, 2011. “Grace is the work of God through the regenerating power of the Holy Spirit to transform us from
spiritually dead men to new creations in Christ in order for us to receive the gifts of faith and repentance.”