3.

1 Orientation in implementing customs valuation in Vietnam

Trị giá hải quan là trị giá giao dịch của hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu đã tạo điều kiện
thuận lợi nhiều cho doanh nghiệp, tôn trọng trị giá thực tế phát sinh. Tuy nhiên, ý thức chấp
hành pháp luật của một bộ phận không nhỏ doanh nghiệp chưa cao, chưa tự giác khai báo
đúng trị giá thực.Có nhiều doanh nghiệp lợi dụng để gian lận thương mại qua trị giá hải
quan, tập trung vào một số hình thức chủ yếu, như: khai giá thấp so với giá thanh toán thực
tế để làm giảm số thuế phải nộp cho Nhà nước, khai tăng trị giá hải quan để chuyển lậu lợi
nhuận đầu tư ra nước ngoài, chuyển tiền bất hợp pháp, chuyển giá… Gian lận thương mại
qua trị giá Hải quan cũng như các hành vi gian lận khác ngày càng diễn biến phức tạp, ngày
càng tinh vi hơn, khó kiểm soát hơn buộc mỗi quốc gia nói riêng và các quốc gia khác trên
thế giới nói chung đều phải hết sức quan tâm để phòng chống và xử lý kịp thời các hành vi
gian lận thương mại qua trị giá hải quan nhằm góp phần thúc đẩy giao lưu thương mại quốc
tế và lành mạnh hoá chính sách thuế quan. Việc áp dụng, thực hiện một cơ chế xác định trị
giá hải quan của hàng hoá xuất, nhập khẩu một cách hợp lý và khoa học sẽ góp phần quản
lý đúng trị giá giao dịch của hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, phản ánh đúng thực tế các hoạt
động xuất khẩu, nhập khẩu, các hoạt động thương mại quốc tế. Đồng thời, tạo lập được một
môi trường kinh doanh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, thúc đẩy sản xuất – kinh
doanh trong nước phát triển, và dễ dàng hơn để thu hút vốn đầu tư nước ngoài, giúp doanh
nghiệp chủ động hơn trong việc tìm kiếm nguồn hàng có giá cả hợp lý, thuận lợi cho hoạt
động kinh doanh của mình. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế hiện
nay, yêu cầu đơn giản và hài hòa hóa thủ tục hải quan theo Công ước Kyoto (Công ước
quốc tế về hài hòa và đơn giản hóa thủ tục hải quan) và để có được những qui định của
pháp luật về trị giá hải quan cho hàng hóa xuất, nhập khẩu khoa học, phù hợp với quốc tế
và điều kiện thực tiễn Việt Nam hiện nay, đòi hỏi phải nhận thức đúng đắn về cơ sở lý luận
và thực tiễn, từ đó đề ra những giải pháp hoàn thiện pháp luật về trị giá hải quan, tiến tới đạt
được mục tiêu cải thiện môi trường kinh doanh xuất nhập khẩu và thu hút đầu tư, đảm bảo
nguồn thu, chống thất thu cho NSNN
Vì những lý do đó, cần có những biện pháp để khắc phục đây là việc hết sức cần thiết

3.2 Solutions enhancing the implementation of customs valuation in Vietnam

Chống gian lận thuế qua trị giá hải quan
Để chống gian lận thuế thông qua khai báo sai trị giá hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu cũng như
thực hiện các các quy định của pháp luật hải quan, pháp luật thuế hiện hành trong lĩnh vực trị giá hải
quan, Cơ quan hải quan thời gian qua đã áp dụng nhiều biện pháp nhằm kiểm tra trị giá tính thuế hàng
nhập khẩu, đồng thời tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin nhằm hỗ trợ quản lý khai báo giá nhập
khẩu hàng hóa.

Cơ quan hải quan đã xây dựng cơ sở dữ liệu các mặt hàng có thuế suất cao thuộc diện phải kiểm tra trị
giá hải quan khi kê khai nhập khẩu gồm 1.152 mã hàng và 5.926 mặt hàng có mức giá tham chiếu trong
Danh mục hàng hóa nhập khẩu có rủi ro về trị giá để làm căn cứ cho việc xác định nghi vấn, áp dụng biện
pháp kiểm tra.

Ngoài ra, theo nguyên tắc quản lý phổ biến trong lĩnh vực hải quan của WTO, để tạo thuận lợi cho doanh
nghiệp nhập khẩu hàng hóa, theo quy định của Luật Hải quan hiện hành, cơ quan hải quan áp dụng kỹ
thuật quản lý rủi ro để phân luồng tờ khai hải quan nên sẽ có những tờ khai hải quan được thông quan
ngay (luồng xanh), không phải kiểm tra trị giá khi làm thủ tục hải quan. Tuy nhiên, các tờ khai hải quan
luồng xanh sẽ được cơ quan hải quan rà soát, xác định nghi vấn và kiểm tra sau thông quan tại trụ sở cơ
quan hải quan hoặc tại trụ sở doanh nghiệp trong vòng 5 năm kể từ ngày được thông quan.

Bên cạnh đó, nhằm tăng cường quản lý trị giá hải quan, thông qua hệ thống thông tin điện tử, hàng ngày
Tổng cục Hải quan đều thực hiện rà soát kết quả kê khai, kiểm tra, tham vấn, xác định trị giá hải quan
nhằm cập nhật cơ sở dữ liệu về giá, về mặt hàng và phát hiện các trường hợp có dấu hiện sai sót; Các
đánh giá, phân tích kịp thời về kê khai trị giá của người khai hải quan cũng được sử dụng để chỉ đạo các
đơn vị hải quan địa phương kiểm tra trị giá hải quan của các mặt hàng cụ thể theo từng chuyên đề kiểm
tra.

Hiện tại, Tổng cục Hải quan đang yêu cầu các đơn vị hải quan kiểm tra trị giá theo một số chuyên đề
chuyên sâu đối với các mặt hàng nhập khẩu như rượu vang, rượu mạnh, đá ốp lát, điện máy gia dụng…

Song song với đó, nhằm kịp thời cập nhật các cơ sở dữ liệu về trị giá hải quan Tổng cục Hải quan mỗi
năm đều ban hành các quyết định xây dựng, sửa đổi, bổ sung danh mục hàng hóa có rủi ro về trị giá hải
quan, trong đó xây dựng các mức giá tham chiếu trên cơ sở thông tin thu thập được từ nhiều nguồn,
đặc biệt chú trọng vào việc đối chiếu mức giá kê khai của doanh nghiệp với kết quả tính toán trực tiếp từ
giá bán hàng của doanh nghiệp đó trên thị trường nội địa sau khi nhập khẩu.

Tổng cục Hải quan cũng luôn quan tâm hoàn thiện hệ thống văn bản hướng dẫn công tác kiểm tra trị giá
hải quan ở cả khâu trong thông quan và sau thông quan; đẩy mạnh phối hợp với các cơ quan quản lý có
liên quan và các hiệp hội doanh nghiệp để thu thập thông tin, làm cơ sở đấu tranh với các đối tượng có
biểu hiện kê khai trị giá gian dối nhằm trốn thuế; tiếp tục triển khai kiểm tra trị giá hải quan theo các
chuyên đề để phát hiện, đưa ra xử lý những doanh nghiệp trốn thuế, gian lận thuế qua giá.

Thường xuyên rà soát tờ khai hàng hóa trị giá thấp

Để ngăn chặn tình trạng này, Tổng cục Hải quan yêu cầu cục hải quan các tỉnh, thành phố
chỉ đạo các chi cục hải quan quản lý các địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát tập trung đối
với hàng bưu chính, chuyển phát nhanh tăng cường các biện pháp quản lý.
Việc xác định trị giá hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu gửi qua dịch vụ chuyển phát
nhanh được miễn thuế theo quy định tại khoản 2 Điều 29 Nghị định số 134/2016/NĐ-CP
ngày 1/9/2016 được sửa đổi, bổ sung tại khoản 11 Điều 1 Nghị định 18/2021/NĐ-CP ngày
11/3/2021 của Chính phủ.
Các đơn vị tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát đối với hàng hóa trị giá thấp gửi qua
dịch vụ chuyển phát nhanh nhằm ngăn chặn hiện tượng, khả năng lợi dụng quy định để
gian lận thương mại.
Cụ thể, cơ quan Hải quan không thực hiện thủ tục hải quan đối với các tờ khai nhập khẩu
trị giá thấp khai báo thông tin người nhận không đầy đủ, rõ ràng (thiếu địa chỉ người nhận
hoặc địa chỉ người nhận không đầy đủ, địa chỉ người nhận không có thực; thiếu số chứng
minh thư nhân dân hoặc số của giấy tờ khác có giá trị tương đương).
Các đơn vị hải quan phân công cán bộ công chức thường xuyên rà soát tờ khai hàng hóa
trị giá thấp để phát hiện nhóm đối tượng thường xuyên nhận hàng có cùng địa chỉ, có cùng
số điện thoại, có cùng chứng minh thư (hoặc số của giấy tờ có giá trị tương đương) hoặc
địa chỉ người nhận không rõ ràng và chuyển thông tin đến các đơn vị liên quan
Nằm rõ hệ thống pháp luật về trị giá hải quan
Trong lĩnh vực trị giá hải quan, cơ quan hải quan cho biết, cách xác định trị giá hải quan,
kiểm tra, xử lý kết quả kiểm tra trị giá đã được quy định đầy đủ, cụ thể tại Luật Hải quan,
Nghị định 08/2015/NĐ-CP ngày 21/1/2015, Nghị định số 59/2018/NĐ-CP ngày 20/4/2018,
Thông tư số 39/2015/TT-BTC ngày 25/03/2015, Thông tư số 60/2019/TT-BTC ngày
30/8/2019 và Thông tư số 39/2018/TT-BTC ngày 20/4/2018.
Do đó, người khai hải quan tự kê khai, tự xác định trị giá hải quan theo các nguyên tắc và
phương pháp xác định trị giá hải quan. Cơ quan hải quan kiểm tra trị giá khai báo, tham
vấn và xử lý kết quả kiểm tra, tham vấn theo quy định.
Người khai hải quan được yêu cầu cơ quan hải quan thông báo bằng văn bản về trị giá hải
quan, cơ sở, phương pháp được sử dụng để xác định trị giá hải quan trong trường hợp trị
giá hải quan do cơ quan hải quan xác định.
“Khi xác định trị giá thì cả người khai hải quan và cơ quan hải quan đều phải thực hiện
đúng quy định về nguyên tắc, phương pháp xác định trị giá của hàng hoá xuất khẩu, nhập
khẩu tại các quy định nêu trên. Nếu DN không đồng ý với kết quả xác định trị giá của cơ
quan hải quan thì được quyền khiếu nại, khởi kiện theo quy định của pháp luật”, cơ quan
hải quan hướng dẫn.

Lấy từ bài báo

https://www.customs.gov.vn/Lists/TinHoatDong/ViewDetails.aspx?ID=29663&Category=Tin

https://haiquanonline.com.vn/ngan-chan-gian-lan-thue-tu-viec-khai-bao-hang-hoa-tri-gia-thap-
150411.html

http://baochinhphu.vn/Kinh-te/Giai-dap-mot-so-vuong-mac-ve-xac-dinh-ma-so-hang-hoa-va-tri-gia-hai-
quan/442415.vgp

https://www.slideshare.net/trongthuy2/luan-van-phap-luat-ve-gia-tri-hai-quan-o-viet-nam-hot-hay