\I.

Vấn đề về năng lương và nhiên liệu

1. Năng lượng và nhiên liệu có vai trò đối với
sự phát triển kinh tế
- Các dạng năng lượng: nhiệt năng, hóa năng, điện năng,
quang năng
- Năng lượng này có thể biến đổi thành năng lượng khác.
- (2 dòng này dùng ảnh minh họa)

Nhiệt năng có thể biến đổi thành quang năng hoặc hóa năng

- Tất cả các nguồn năng lượng đều có nguồn gốc từ Mặt trời
và trong lòng đất
- Mọi loại hoạt động của con người và các sinh vật trên Trái
Đất đều cần năng lượng
+ Cùng với sự phát triển của KT-XH, nhu cầu sử dụng năng
lượng của con người ngày càng tăng (mức gia tăng tiêu thụ
năng lượng thường gấp 2 lần mức gia tăng GDP)
- Nhiên liệu khi bị đốt cháy sinh ra năng lượng
+ Nguồn nhiên liệu chủ yếu là than đá, khí đốt, dầu mỏ và
khí tự nhiên (nhiên liệu hóa thạch)
+ Nhiên liệu hóa thạch với trữ lượng có hạn trong vỏ Trái
Đất ngày càng cạn kiệt do các hoạt động khai thác quá mức
của con người .
+ Dầu mỏ và khí thiên nhiên còn là nguyên liệu của ngành
công nghiệp hóa học.
 Năng lượng và nhiên liệu là yếu tố quan trọng trong
việc phát triển kinh tế

2. Vấn đề về năng lượng và về nhiên liệu đang đặt ra cho

nhân loại hiện nay
- Các nguồn năng lượng, nhiên liệu hoá thạch như dầu mỏ, than
đá, khí tự nhiên… không phải là vô tận mà có giới hạn và ngày
càng cạn kiệt.
 - Khai thác và sử dụng năng lượng hoá thạch còn là một trong
những nguyên nhân chủ yếu gây nên ô nhiễm môi trường và làm
thay đổi khí hậu toàn cầu.
* Vậy xu thế phát triển năng lượng cho tương lai là gì?
- Khai thác và sử dụng nhiên liệu ít gây ô nhiễm môi trường như:
nhiên liệu hỗn hợp, than đá, hóa học,...
- Phát triển năng lượng hạt nhân.
- Phát triển thủy năng.
- Khai thác và sử dụng các nguồn năng lượng vô tận khác như
năng lượng mặt trời, năng lượng gió, địa nhiệt.
3. Hóa học góp phần giải quyết vấn đề năng lượng và
nhiên liệu như thế nào
- Để giải quyết vấn đề năng lượng cho tương lai, hóa học
cùng các ngành khoa học khác đang triển khai theo hướng:
+ Nghiên cứu và sử dụng các nhiên liệu ít ảnh hưởng tới môi
trường. VD: hydro là nhiên liệu sạch, lý tưởng dùng trong
hàng không, du hành vũ trũ, tên lửa, luyện kim, hóa chất
(cho ảnh nhiên liệu hidro chỗ này)
+ Nâng cao hiệu quả của quy trình chế hóa, sử dụng nhiên
liệu, quy trình tiết kiệm nhiên liệu
+ Chế tạo vật liệu chất lượng cao cho ngành năng lượng như
vật liệu để chế tạo pin mặt trời có hiệu suất cao.
 Hóa học đóng vai trò cơ bản trong việc tạo ra
nhiên liệu hạt nhân, là yếu tố quan trọng trong
việc phát triển năng lượng hạt nhân

II. Vấn đề vật liệu

1. Vai trò của vật liệu đối với sự phát triển kinh tế:
- Vật liệu là cơ sở vật chất của sự sinh tồn và phát triển của
loài người:
+ Được sử dụng trực tiếp cho việc xây dựng (nhà ở, đường
phố, các cơ sở hạ tầng,…), sản xuất (đồ gia dụng, nội thất,
…) hoặc tạo ra các công cụ phục vụ cho sản xuất, xây dựng...
+ Là phương tiện đánh giá sự phát triển của nền văn minh
nhân loại (đồ đá  đồ đồng  đồ sắt  …) (thể hiện sự tiến
bộ về mặt chế tác vật liệu cũng như sự nâng cao năng suất
lao động – dẫn chứng)
- Vật liệu là một cơ sở quan trọng để phát triển nền kinh tế:
+ Sự tiến bộ trong vật liệu sản xuất và xây dựng là phương
tiện đánh giá sự phát triển kinh tế (dẫn chứng)
+ Các loại vật liệu tự nhiên và nhân tạo đang được khai thác
và chế tạo, được sử dụng nhiều trong công nghiệp và đời
sống
+ Những loại vật liệu có những cấu tạo vô cùng phức tạp
đang dần dần được tạo ra để chạy theo sự phát triển của nhân
loại: vật liệu compozit, vật liệu nano,...

2. Vấn đề vật liệu đang đặt ra cho nhân loại:

- Theo đà phát triển của khoa học – kĩ thuật và kinh tế - xã hội,
yêu cầu của con người về vật liệu ngày càng to lớn, đa dạng
theo các hướng:
+ Kết hợp giữa kết cấu và công dụng
+ Loại hình có tính đa năng
+ Ít nhiễm bẩn
+ Có thể tái chế
 + Tiết kiệm năng lượng
+ Bền, chắc, đẹp
- Một số ngành cần các loại vật liệu mới:
+ Ngành y học: làm các bộ phận cơ thể nhân tạo (răng, tay
chân,...)
+ Ngành xây dựng: làm cho các công trình xây dựng trở nên
chắc, bền, đẹp, phù hợp hơn (các loại vật liệu xây dựng chất
lượng cao,..)
+ Ngành năng lượng: cần những loại vật liệu chế tạo các
thiết bị khai thác và vận chuyển các nguồn năng lượng vô tận
như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng nước,
năng lượng hạt nhân,… (chắc chỗ này chèn ảnh các vật liệu
dùng để làm pin năng lượng mặt trời, tua bin,..)
…
- Các nguồn nguyên liệu chủ yếu:
+ Các loại khoáng chất, dầu mỏ, khí thiên nhiên
+ Không khí, nước
+ Các loài động, thực vật

3. Hóa học góp phần giải vấn đề vật liệu cho tương lai
Nói:
Hóa học đã và đang góp phần tạo nên các vật liệu cho nhân loại.
Các nhà hóa học đã nghiên cứu từ các chất hóa học để làm nguyên
liệu ban đầu, ở trong những điều kiện đặc biệt, những chất xúc tác
vô cơ hay hữu cơ đã tạo ra những vật liệu có tính năng riêng, phục
vụ nhiều mặt trong đời sống.

ND:
Ta chia các loại vật liệu làm 3 loại:
1. Vật liệu vô cơ
VD: - Nghề luyện kim (đen hoặc màu) sản xuất ra các kim
loại như vàng, nhôm, sắt ,…
- Công nghiệp silicat để sản xuất ra gạch, xi măng,
thủy tinh, gốm sứ,…
- Công nghiệp hóa chất sản xuất ra HCl, H2SO4,
NH3, HNO3, NaOH,… làm nguyên liệu để sản xuất
phân bón, thuốc trừ sâu,…
- (Nhớ cho ảnh các sản phẩm của các ngành công
nghiệp nha. Như là ghi chữ công nghiệp silicat rùi
cho cái ảnh gạch, xi măng là dc á )
2. Vật liệu hữu cơ
VD: Các loại sơn tổng hợp, nhựa, chất dẻo, cao su tổng hợp,
…

// Ở 2 phần 1 và 2, ta chỉ cần giới thiệu sơ qua về 2 loại vật

liệu, ý chính ta nhắm tới là loại vật liệu mới ở phần 3.

3. Vật liệu mới

Nói:
Ngoài 2 loại vật liệu trên, ta còn có “Vật liệu mới”. Ngày nay, với sự
phát triển mạnh mẽ của khoa học – kĩ thuật, chúng ta đã tạo ra một
số loại vật liệu mới có tính chất; tính năng đặc biệt. Trong đó em sẽ
nói về một số loại sau

 Vật liệu compozit

Khái niệm: Vật liệu compozit (dùng polime làm nền, có
tổng hợp thêm các vật liệu vô cơ và hữu cơ) (đoạn trong
ngoặc ko biết bổ sung vào đâu cho hợp lí) là loại vật liệu
được tổng hợp từ hai hay nhiều vật liệu khác nhau tạo
 nên vật liệu mới có tính chất vượt trôi hơn hẳn so với các
vật liệu ban đầu, khi những vật liệu này làm việc riêng rẽ

Tính chất: Vật liệu compozit có tính năng bền, chắc,

không bị axit hoặc kiềm và một số hóa chất bị phá hủy.
So với polime nguyên chất thì compozit bền, chịu được
nhiệt,… tốt hơn,

Ưu điểm:
- Khối lượng riêng nhỏ, bền, độ cứng vững, uốn kéo
tốt.
- Chịu đựng thời tiết tốt. Cách điện và cách nhiệt
- Kháng hóa chất và kháng ăn mòn cao
Vân vân ,…

Nhược điểm:

- Khó tái chế hay tái sử dụng

- Giá thành nguyên liệu tương đối cao
- Chất lượng phụ thuộc vào trình độ của người làm.

Ứng dụng:
- Vỏ động cơ tên lửa; vỏ tên lửa, máy bay, vũ trụ
- Ống dẫn nước sạch, nước thô, nước nguồn compozit
(ống nhựa cốt sợi thủy tinh)
- Lốp xe ô tô, xe máy, xe đạp
- Thùng rác công cộng
- Vân vân…

 Vật liệu nano

 Khái niệm: Vật liệu nano (vật liệu nanomet) là loại vật
liệu được tạo nên từ những hạt có kích thước cỡ nanomet
(từ 1nm đến 100 nm)

Tính chất: Vật liệu nano có độ rắn siêu cao, siêu dẻo và
nhiều tính năng đặc biệt mà vật liệu thường không có
được.

Ứng dụng của vật liệu nano:

- Trong y học, sinh học: Vật liệu Nano đã và đang
được giới y học đánh giá cao và ngày càng áp dụng
vào trong lĩnh vực y học, sinh học này. Các hạt
Nano được xem như là các robot nano thâm nhập
vào cơ thể. Giúp con người có thể can thiệp ở qui
mô phân tử hay tế bào. Hiện nay, con người đã chế
tạo ra hạt Nano có đặc tính sinh học có thể dùng để
hỗ trợ chẩn đoán bệnh, dẫn truyền thuốc và thậm chí
là tiêu diệt các tế bào ung thư.

- Trong may mặc: Ngành may mặc cũng có những

bước chuyển mình từ khi vật liệu Nano được tạo ra.
Họ áp dụng vật liệu Nano bạc có khả năng thu hút và
tiêu diệt vi khuẩn gây mùi hôi khó chịu trong quần
áo. Ứng dụng hữu ích này đã được áp dụng trên một
số mẫu quần áo thể thao ở các hãng lớn như Nike,
Adidas... Và đặc biệt, còn được sử dụng trong một
số loại quần lót khử mùi.

Nói:
Ngoài 2 loại vật liệu kể trên, em xin kể thêm 1 loại nữa là: Vật liệu
hỗn hợp chất vô cơ và hợp chất hữu cơ

 Vật liệu hỗn hợp chất vô cơ và hợp chất hữu cơ

Khái niệm: Dùng chất vô cơ làm chất bổ sung cho vật
liệu cao phân tử làm thay đổi tính chất của vật liệu
 Ứng dụng: Kính thép là loại vật liệu hỗn hợp vô cơ và
hữu cơ trong suốt, bền được dùng trong công nghiệp và
xây dựng
 Vật liệu quang điện tử: có độ siêu dẫn ở nhiệt độ cao được
dùng trong sinh học, y học, điện tử,...
VD: dòng điện đi qua chất siêu dẫn

CÂU HỎI:
1. Nhiên liệu hóa thạch là gì?
Nhiên liệu hóa thạch là hỗn hợp hợp chất được tạo thành từ tàn
tích động thực vật hóa thạch từ hàng triệu năm trước. Việc tạo ra
nhiên liệu hóa thạch – dầu, khí tự nhiên hoặc than đá – từ những
hóa thạch này được xác định bởi loại hóa thạch, lượng nhiệt và
lượng áp suất.
2. Nhiên liệu hóa thạch không tái tạo được?
Các nhiên liệu hóa thạch là tài nguyên không tái
tạo bởi vì Trái Đất mất hàng triệu năm để tạo ra chúng và lượng
tiêu thụ đang diễn ra nhanh hơn tốc độ được tạo thành. Sản
lượng và tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch làm tăng các mối quan
tâm về môi trường.
3. Nhiên liệu hóa thạch có nhiều nhất ở Nga.
4. Xây dựng nhà máy thủy điện có làm ô nhiễm môi trường
không:
Có. Trong quá trình xây dựng nhà máy, hàng loạt đất rừng
bị xâm chiếm, chặt phá, có khả năng khiến cho hiện tượng lũ
chồng lũ diên ra gây ngập vĩnh viễn nhiều vùng đất canh tác
và tài nguyên rùng.
 Trong quá trình xây dựng nhà máy, hàng loạt đất rừng bị
xâm chiếm, chặt phá, có khả năng khiến cho hiện tượng lũ
chồng lũ diên ra gây ngập vĩnh viễn nhiều vùng đất canh tác
và tài nguyên rùng.
5.