CHUYÊN ĐỀ LUYỆN THI ĐẠI HỌC MÔN TOÁN LỚP 11 - GV: ĐỖ THỊ LUYẾN

Việc học giống như như đò nước ngược: Không tiến thì lùi!!
VÉC TƠ TRONG KHÔNG GIAN

A. TÓM TẮT LÝ THUYẾT

I/ Các khái niện và các phép toán của vec tơ trong không gian được định nghĩa hoàn toàn giống như
trong mặt phẳng:
1. Định nghĩa vectơ:
Vectơ là đoạn thẳng có hướng, nghĩa là trong hai điểm mút của đoạn thẳng đã chỉ rõ điểm nào là điểm đầu,
điểm nào là điểm cuối.Vectơ – không là vectơ có điểm đầu trùng điểm cuối. Kí hiệu là
2. Hai vectơ cùng phương, cùng hướng.
- Đường thẳng đi qua điểm đầu và điểm cuối của vectơ gọi là giá của vectơ
- Hai vectơ có giá song song hoặc trùng nhau gọi là hai vectơ cùng phương
- Hai vectơ cùng phương thì hoặc cùng hướng hoặc ngược hướng.
3. Hai vectơ bằng nhau
- Hai vectơ bằng nhau nếu chúng cùng hướng và cùng độ dài.
4. Các quy tắc:
-Quy tắc ba điểm : Cho A, B ,C tùy ý, ta có :
-Quy tắc hình bình hành : Nếu là hình bình hành thì

-Quy tắc về hiệu vectơ : Cho O , A , B tùy ý ta có :

-Quy tắc trung điểm: I là trung điểm đoạn AB khi và chỉ khi:
-Công thức trọng tâm: G là trọng tâm tam giác ABC khi và chỉ khi :

Chú ý: Ta có thể mở rộng quy tắc ba điểm cho n điểm thì

5/ Định nghĩa tích của véc tơ với một số.:

Tích của vectơ với số thực là một vectơ: kí hiệu là , cùng hướng với nếu , ngược hướng

với nếu và có độ dài bằng

Quy ước: và

6. Điều kiện để hai vectơ cùng phương

 cùng phương ( ) khi và chỉ khi có số thỏa mãn:
 Điều kiện cần và đủ để thẳng hàng là có số k sao cho
7. Phân tích một vectơ theo hai vectơ không cùng phương.
Cho không cùng phương . Với mọi vectơ luôn được biểu diễn với là các số thực
duy nhất. Véc tơ viết như vậy gọi là biểu diễn theo hai véc tơ không cùng phương

8/ Tích vô hướng của hai véc:

Tích vô hướng của hai véc tơ và là một số thực được xác định bởi:.

Từ đó: Tính góc giữa hai véc tơ:

Tính độ dài véc tơ:

 CHUYÊN ĐỀ LUYỆN THI ĐẠI HỌC MÔN TOÁN LỚP 11 - GV: ĐỖ THỊ LUYẾN

Điều kiện hai véc tơ vuông góc :

II/ Ngoài ra cần nhớ thêm véc tơ trong không gian( khác trong hh phẳng):

B
1. Qui tắc hình hộp : Nếu là C
a
hình hộp thì . A b D

c B'
C'

A' D'

2. Qui tắc trọng tâm tứ diện.

là trọng tâm tứ diện khi và chỉ khi một trong hai điều kiện sau xảy ra:


3. Ba véc tơ đồng phẳng :
a/ ĐN: Ba véc tơ đồng phẳng nếu giá của chúng cùng song song với một mặt phẳng.
b/ NX:
*/ Ba véc tơ đồng phẳng nếu: Ba véc tơ cùng nằm trong một mặt phẳng hoặc: một véc tơ song song với
mp chứa hai véc tơ còn lại hoặc: hai véc tơ cùng song song với mặt phẳng chứa véc tơ còn lại….
*/ Điều kiện cần và đủ để ba véc tơ đồng phẳng là có các số không đồng thời bằng sao cho
.
*/ Cho hai vec tơ không cùng phương khi đó điều kiện cần và đủ để ba vec tơ đồng phẳng là có các số
sao cho .
*/ Nếu ba véc tơ không đồng phẳng thì mỗi vec tơ đều có thể phân tích một cách duy nhất dưới
dạng .
VD mẫu 1: Cho tứ diện ABCD. M,N là trung điểm của AB, CD. CMR:

/ b/
a

VD mẫu 2: Cho tứ diện ABCD đều. M,N là trung điểm của AB, CD.

Tính:

a/ Độ dài đoạn MN b/ Góc giữa hai véc tơ

d/ Tính góc giữa hai đường thẳng AD và MN.
c/ Góc giữa hai véc tơ

B. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM:

Câu 1: Cho tứ diện ABCD. Gọi M và N lần lượt là trung điểm của AB và CD. Tìm giá trị của k thích hợp điền

vào đẳng thức vectơ:

 CHUYÊN ĐỀ LUYỆN THI ĐẠI HỌC MÔN TOÁN LỚP 11 - GV: ĐỖ THỊ LUYẾN

A. B. C. D.
Câu 2. Cho hình lăng trụ tam giác .Vectơ nào sau đây là vectơ chỉ phương của đường thẳng AB?
A. ⃗
A' B' B. C. D. ⃗
A' B

Câu 3. Cho hình hộp ABCD . A1 B1 C1 D1 . Trong các khẳng định nào sau đây ,khẳng định nào sai?
⃗
AC1 +⃗
A1 C=2 ⃗
AC ⃗
AC 1 +⃗
CA 1 +2⃗ ⃗
AC 1 +⃗
C1 C=0⃗ A1 C=⃗
AA 1 ⃗
CA 1 + ⃗
AC =⃗
CC 1
A. B. C. D.
⃗⃗
Câu 4:Cho hình lập phương ABCD.EFGH có cạnh a.Tính AB. EG ?
a2 √ 2
2
A. a √3
2
D a √2
2
B. a C. 2
Câu 5:Cho tứ diện . Gọi là trọng tâm tam giác Tìm giá trị của thích hợp điền vào đẳng
thức vectơ:

A. . B. C. D. .
Câu 6: Cho hình chóp S.ABC có SA = SB = SC và . Hãy xác định góc giữa cặp vectơ
và ?
A. 600 B. 1200 C. 450 D. 900
Câu 7: Cho hình lăng trụ , là trung điểm của . Đặt . Khẳng định
nào sau đây đúng?

A. B. C. D.
Câu 8: Cho tứ diện có là trọng tâm tam giác . Đặt . Khẳng định nào
sau đây đúng?

A. B. C. D.
Câu 9. Cho hình lập phương . Hãy xác định góc giữa cặp vectơ và ?
A. B. C. D.

Câu 10. Cho tứ diện ABCD. Gọi M và N lần lượt là trung điểm của AB và CD. Tìm giá trị của k thích hợp

điền vào đẳng thức vectơ:

A. B. C. D.
Câu 11. Cho hình chóp SABC có SA = SB = SC = AB =AC = a, BC = a . Góc giữa hai véc tơ và
là:
A. 300 B. 00 C. 900 D. 1200

Câu 12: Cho hình lập phương ABCD.A’B’C’D’ có cạnh bằng a. Khi đó bằng:

A.0 B. a2 C. D.
Câu 13: Cho hình hộp . Chọn khẳng định đúng?
A. đồng phẳng. B. đồng phẳng.
C. đồng phẳng. D. đồng phẳng.
 CHUYÊN ĐỀ LUYỆN THI ĐẠI HỌC MÔN TOÁN LỚP 11 - GV: ĐỖ THỊ LUYẾN

Câu 14: Cho hình hộp , khi đó và là

A. ba vectơ đồng phẳng. B. ba vectơ không đồng phẳng.
C. ba vectơ cùng phương. D. ba vectơ cùng hướng.

---------------------------------------------------------