1/Hãy làm rõ khái niệm chủ nghĩa duy vật lịch sử?

2/ Lực lượng sản xuất phát triển chỉ là do công cụ sản xuất được cải tiến và thay
đổi, luận điểm này đúng hay sai? Vì sao?
Bài làm
1/Chủ nghĩa duy vật lịch sử là một bộ phận của triết học Mác - Lênin, là khoa học
triết học về xã hội, giải quyết một cách duy vật vấn đề cơ bản của triết học khi vận
dụng vào lịch sử, và trên cơ sở đó, nghiên cứu những quy luật chung về sự phát
triển lịch sử và hình thức thực hiện những quy luật đó trong hoạt động của con
người .

Chủ nghĩa duy vật lịch sử khẳng định tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội. Cốt
lõi là học thuyết hình thái kinh tế-xã hội, theo đó, trong các quan hệ xã hội, các
quan hệ sản xuất là cơ sở hiện thực của mỗi xã hội nhất định, cấu trúc hạ tầng, trên
đó xây dựng lên kiến trúc thượng tầng: chính trị, pháp luật và các hình thái ý thức
xã hội khác, với những thiết chế của chúng. Mỗi hệ thống quan hệ sản xuất của
một xã hội nhất định, phụ thuộc vào tính chất và trình độ phát triển của các lực
lượng sản xuất. Các lực lượng sản xuất luôn luôn phát triển không ngừng, đến một
giai đoạn nhất định sẽ mâu thuẫn với những quan hệ sản xuất cũ đã lỗi thời và đòi
hỏi phải thay đổi các quan hệ sản xuất ấy bằng những quan hệ sản xuất mới, tiến
bộ hơn. Trong xã hội có giai cấp, sự thay đổi ấy được thực hiện bằng cách mạng xã
hội .

Chủ nghĩa duy vật lịch sử là phương pháp luận để nghiên cứu toàn bộ xã hội như
một thể thống nhất với tất cả các mặt, các quan hệ xã hội, các quá trình có liên hệ
nội tại và tác động lẫn nhau của xã hội. Chủ nghĩa duy vật lịch sử không chỉ giải
thích quá khứ mà còn dự báo tương lai của xã hội loài người .
2/ Luận điểm này không hoàn toàn đúng. Lực lượng sản xuất là toàn bộ những
năng lực thực tiễn dùng trong sản xuất của xã hội ở các thời kỳ nhất định. Về mặt
cấu trúc, lực lượng sản xuất xã hội bao gồm hệ thống những tư liệu sản xuất và sức
lao động mà người ta dùng cho sản xuất, trong đó quan trọng nhất là sức lao động.
Tư liệu sản xuất bao gồm công cụ lao động và đối tượng lao động. Trong đó, trình
độ phát triển của công cụ lao động là thước đo trình độ chinh phục tự nhiên của
con người, là tiêu chuẩn phân biệt các thời đại kinh tế trong lịch sử. Do đó, công cụ
sản xuất là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến lực lượng sản xuất.

Tuy nhiên, không phải chỉ có công cụ sản xuất được cải tiến và thay đổi mới làm
cho lực lượng sản xuất phát triển. Một yếu tố khác cũng rất quan trọng là khoa học
- công nghệ. Khoa học - công nghệ là một trong những yếu tố đóng vai trò quan
trọng trong phát triển lực lượng sản xuất ở Việt Nam. Những thành tựu của khoa
học, công nghệ đã góp phần đáng kể trong việc phát triển tư liệu sản xuất, trước hết
là cải biến những công cụ lao động cả trong lĩnh vực công nghiệp và nông nghiệp.
Ngoài ra, khoa học - công nghệ còn giúp nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng
của sức lao động, giải phóng sức lao động của con người khỏi những công việc
giản đơn và vô nghĩa, tạo ra những sản phẩm có giá trị sử dụng và giá trị trao đổi
cao.

Vậy, có thể kết luận rằng, lực lượng sản xuất phát triển không chỉ là do công cụ
sản xuất được cải tiến và thay đổi mà còn do sự ứng dụng của khoa học - công
nghệ vào sản xuất. Hai yếu tố này cùng nhau tạo ra sự chuyển dịch về cơ cấu kinh
tế, từ một nền kinh tế thuần nông sang một nền kinh tế công nghiệp hiện đại và
dịch vụ phát triển.