READ ME!

ARALIN 1 dokumento ay napunta sa koleksyon ni Propesor

Charles Ralph Boxer, kaya ipinangalan sa kanya
(Kasarian sa Iba’t Ibang Lipunan)
ito.
KONSEPTO NG SEX AT GENDER • Sa Panahong Pre-Kolonyal, Pagmamayari ng
lalaki ang babae, maaaring patayin ng asawang
• Ang sex ay tumutukoy sa biyolohikal at
lalaki ang babae kung sumama ito sa ibang lalaki.
pisyolohikal na katangian na nagtatakda ng
Kapag naghiwalay ay maaring makuha ng lalaki
pagkakaiba ng babae at lalaki.
ang ari-arian pero hindi makukuha ng mga
• Ang Gender ay tumutukoy sa mga panlipunang
babae ang mga ari-arian.
gampanin, kilos, at gawain na itinatakda ng
• Sa panahon ng pag-aalsa, may mga pilipina ring
lipunan para sa mga babae at lalaki.
nagpakita ng kanilang kabayanihan gaya ni
• Heterosexual - Mga taong nagkakanasang
Gabriela Silang.
seksuwal sa miyembro ng kabilang na kasarian,
• Ang mga babae sa Panahon ng mga Amerikano
mga lalaki na ang gusting makatalik ay babae at
ay hindi lang para sa bahay at simbahan;
mga lalaking gusting makatalik ay lalaki.
nabigyan din sila ng karapatang bumoto
• Ang homosexual ay ang mga tao na
(plebesito noong Abril 30, 1937) at makapag-
nagkakagusto sa kaparehas nila ng kasarian.
aral).
• Lesbian – ang mga babae na ang kilos at
• Sa Panahon ng Hapon, naging bahagi sa digmaan
damdamin at panlalaki.
ang mga kababaihan.
• Gay- Mga lalaking nakakaramdam ng atraksyon
sa kanilang kapwa lalaki.
KASAYSAYAN NG LGBT SA PILIPINAS
• Bisexual- Mga taong nakakaramadam ng
atraksyon sa dalawang kasarian.
• Ang babaylan ay isang lider-ispiritwal na
• Transgender-kung ang isang tao ay
may tungkuling panrelihiyon at
nakakaramdam na siya ay nabubuhay sa maling
maihahalintulad sa mga sinaunang
katawan, ang kanyang pag-iisip at pangagatawan
priestess at shaman.
ay hindi magkatugma.
• Dekada 60 ang pinaniniwalaang dekada
• Asexual-Mga taong walang nararamdamang
kung kailan umusbong ang Philippine gay
atraksyong seksuwal sa anumang kasaraian.
culture sa bansa.
• LGBT stands for Lesbian, Gay, Bisexual, and
• Ladlad, isang antolohiya ng panulat ng
Transgender. Meanwhile LGBTQ stands for Gay,
mga Pilipinong miyembro ng gay
Bisexual, Transgender, and Queer.
community na inedit nina Danton
Remoto at J. Neil Garcia noong 1993.
GENDER ROLES SA PILIPINAS
• Binukot- Mga babaeng itinatago sa mata ng
publiko at hindi pinapayagang umapak sa lupa at
makita ng kalalakihan hanggang sa magdalaga. GENDER ROLES SA IBA’T IBANG BAHAGI NG
Ito ay matatagpuan sa Panay, Bukidnon. DAIGDIG
• Ang Boxer Codex ay isang dokumento na
• Ayon sa World Health Organization,
tinatayang ginawa noong 1595. Ang dokumeneto
mahigit 125 milyong kababaihan ang
ay pinaniniwalaang pagmamay-ari ni
biktima ng Female Genital Mutilation.
Gobernador-Hereral Luis Perez Dasmarinas. Ang
 • Female Genital Mutilation- Isang
proseso ng pagbabago sa ari ng
kababahan nang walang anumang
benipisyong medikal. Isinasagawa ang
female genital mutilation upang
mapanatiling walang bahid dungis ang
babae hanggang siya ay maikasal.
• Sa bahagi ng South Africa, may mga kaso
ng gang-rape sa mga lesbian (tomboy) sa
paniniwalang magbabago ang
oryentasyon nila matapos silang
gahasain.
ARALIN 2
(Mga Isyu sa Kasarian At Lipunan)
DISKRIMINASYON SA MGA LALAKI, BABAE AT
LGBT
• Ang diskriminasyon ay ang anumang
pag-uuri, eksklusyon, o restriksiyon
batay sa kasarian na naglalayon o
nagiging sanhi ng hindi pagkilala,
paggalang, at pagtamasa ng lahat ng
kasarian ng kanilang mga karapatan o
kalayaan.
• ELLEN DEGENERES (lesbian) Isang
artista, manunulat, stand-up comedian
at host ng isa sa pinakamatagumpay na
talk- show sa Amerika, ang “The Ellen
Degeneres Show”. Binigyang pagkilala
rin niya ang ilang Pilipinong mang- aawit
gaya ni Charice Pempengco.
• TIM COOK (gay) Ang CEO ng Apple Inc.
na gumagawa ng iPhone, iPad, at iba
pang Apple products. Bago mapunta sa
Apple Corporation nagtrabaho rin si
Cook sa Compaq at IBM, at mga
kompanyang may kinalaman sa
computers.
• CHARO SANTOS-CONCIO (babae)
Matagumpay na artista sa pelikula at
telebisyon, nakilala siya sa longest-
running Philippine TV drama anthology
program Maalaala Mo Kaya.
• DANTON REMOTO (gay) Isang propesor
sa kilalang pamantasan, kolumnista,
manunulat, at mamamahayag. Nakilala
siya sa pagtatag ng Ang Ladlad, isang
pamayanan na binubuo ng mga
miyembro ng LGBT.
• MARILLYN A. HEWSON (babae) Chair,
Presidente, at CEO ng Lockheed Martin
Corporation, na kilala sa paggawa ng
mga armas pandigma at panseguridad,
at iba pang mga makabagong
teknolohiya.
• CHARICE PEMPENGCO (lesbian) Isang
Pilipinang mang-aawit na nakilala hindi
lamang sa bansa maging sa ibang panig
ng mundo. Tinawag ni Oprah Winfrey na
“the talented girl in the world.” Isa sa
sumikat na awit niya ay ang Pyramid.
• ANDERSON COOPER (gay) Isang
mamamahayag at tinawag ng New York
Time na “the most prominent open gay
on American television.” Nakilala si
Cooper sa Pilipinas sa kaniyang coverage
sa relief operations noong bagyong
Yolanda noong 2013. Kilala siya bilang
host at reporter ng Cable News Network
o CNN.
• PARKER GUNDERSEN (lalaki) Siya Chief
Executive Officer ng ZALORA, isang
kilalang online fashion retailer na may
sangay sa ingapore, Indonesia, Malaysia,
Brunei, the Philippines, Hong Kong, at
Taiwan.
• GERALDINE ROMAN (transgender)
Kauna-unahang transgender na
miymebro ng Kongreso. Siya ang
 kinatawan ng lalawigan ng Bataan. Siya
ang pangunahing taga-pagsulong ng
Anti-Discrimation bill sa Kongreso.
• Nakilala si Malala Yousafzai habang lulan
ng bus patungong paaralan, nang siya ay
barilin sa ulo ng isang miyembro ng
Taliban noong ika-9 ng Oktubre 2012
dahil sa kanyang paglaban at adbokasiya
para sa karapatan ng mga batang babae
sa edukasyon sa Pakistan.
• Ang Taliban ay isang kilusang politikal na
nagmula sa Afghanistan. Tinutuligsa ang
Taliban sa konserbatibong pananaw at
pag-intindi nito sa Qur’an. Itinuturing ng
Estados Unidos na terorista ang grupong
Taliban.
KARAHASAN SA MGA LALAKI, BABAE AT LGBT
• Ang bansang Uganda ay nagpasa ng
batas na “Anti-Homosexuality Act of
2014” na nagsasaad na ang same- sex
relations at marriages ay maaaring
parusahan ng panghabambuhay na
pagkabilanggo.
• Ayon sa United Nations, ang karahasan
sa kababaihan (violence against
women) ay anumang karahasang
nauugat sa kasarian na humahantong sa
pisikal, seksuwal o mental na pananakit
o pagpapahirap sa kababaihan, kasama
na ang mga pagbabanta at pagsikil sa
kanilang kalayaan.
• Ang “foot binding” ay isinasagawa ng
mga sinaunang babae sa China. Ang mga
paa ng mga batang babae ay pinapaliit
hanggang sa tatlong pulgada gamit ang
pagbalot ng isang pirasong bakal. Ang
tawag sa ganitong klase ng mga paa ay
tinatawag ring lotus feet o lily feet.
• Ang breast Ironing/ breast flattening sa
Africa ay isang matandang kaugalian sa
bansang Cameroon sa kontinente ng
Africa. Ito ang pagbabayo o
pagmamasahe ng dibdib ng batang
nagdadalaga sa pamamagitan ng bato,
martilyo o spatula na pinainit sa apoy.
• Ang GABRIELA (General Assembly
Binding Women for Reforms, Integrity,
Equality, Leadership, and Action) ay
isang samahan sa Pilipinas na laban sa
iba’t ibang porma ng karahasang
nararanasan ng kababaihan na
tinagurian nilang Seven Deadly Sins
Against Women. Ang mga ito ay ang (1)
pambubugbog/pananakit, (2)
panggagahasa, (3) incest at iba pang
seksuwal na pang-aabuso, (4) sexual
harassment, (5)sexual discrimination at
exploitation, (6) limitadong access sa
reproductive health, (7) sex trafficking
at prostitusyon.
ARALIN 3
(Tugon sa mga Isyu sa Kasarian at Lipunan)
Tugon ng Pandaigdigang Samahan sa
Karahasan at Diskriminasyon
Paksa: Ang mga Prinsipyo ng Yogyakarta
• Layunin ng Prinsipyo ng Yogyakarta na
pagtibayin ang mga prinsipyong
makatutulong sa pagkakapantay-pantay
ng mga LGBT. Ito ay binubuo ng 29 na
prinsipyong nakaayon sa Pandaigdigang
Batas ng mga Karapatang Pantao
 (Universal Declaration of Human Rights o
UDHR) at ilang mga rekomendasiyon.
• Prinsipyo 1 ANG KARAPATAN SA
UNIBERSAL NA PAGTATAMASA NG MGA
KARAPATANG PANTAO: Lahat ng tao ay
isinilang na malaya at pantay sa dignidad
at mga karapatan. Bawat isa, anuman
ang oryentasyong seksuwal at
pagkakakilanlang pangkasarian ay
nararapat na ganap na magtamasa ng
lahat ng karapatang pantao.
• Prinsipyo 2 ANG MGA KARAPATAN SA
PAGKAKAPANTAY-PANTAY AT
KALAYAAN SA DISKRIMINASYON: Bawat
isa ay may karapatang magtamasa ng
lahat ng karapatang pantao nang walang
diskriminasiyong nag-uugat
saoryentasyong seksuwal o sumali sa mga usaping publiko, kabilang
pagkakakilanlang pangkasarian. Dapat
kilalanin na ang lahat ay pantaypantay
sa batas at sa proteksiyon nito, nang
walang anumang diskriminasiyon, kahit
may nasasangkot na iba pang karapatang
pantao. Ipagbabawal sa batas ang
ganoong diskriminasiyon at titiyakin,
para sa lahat.
• Prinsipyo 4 ANG KARAPATAN SA BUHAY:
Karapatan ng lahat ang mabuhay.
Walang sinuman ang maaaring basta na
lamang pagkaitan ng buhay sa anumang
dahilan, kabilang ang may kaugnayan sa
oryentasyong seksuwal o
pagkakakilanlang pangkasarian. Ang
parusang kamatayan ay hindi ipapataw
sa sinuman dahil sa consensual sexual
activity ng mga taong nasa wastong
gulang o batay sa oryentasyong seksuwal
o pagkakakilanlang pangkasarian.
• Prinsipyo 12 ANG KARAPATAN SA
TRABAHO: Ang lahat ay may karapatan
sa disente at produktibong trabaho,
samakatarungan at paborableng mga
kondisyon sa paggawa, at sa proteksyon
laban sa disempleyo atdiskriminasiyong
nag-uugat sa oryentasyong seksuwal o
pagkakakilanlang pangkasarian.
• Prinsipyo 16 ANG KARAPATAN SA
EDUKASYON: Ang lahat ay may
karapatan sa edukasyon nang walang
diskriminasiyong nag-uugat at sanhi ng
oryentasyong seksuwal at
pagkakakilanlang pangkasarian.
• PRINSIPYO 17 Ang Karapatan sa
Pinakamataas na Pamantayan ng
Kalusugang Makakamit
• PRINSIPYO 25 ANG KARAPATANG
LUMAHOK SA BUHAY-PAMPUBLIKO
Bawat mamamayan ay may karapatang
ang karapatang mahalal, lumahok sa
pagbubuo ng mga patakarang
maykinalaman sa kaniyang kapakanan;
at upang mabigyan ngpantayna serbisyo-
publiko at trabaho sa mga pampublikong
ahensiya, kabilang ang pagseserbisyo sa
pulisya at militar, nang walang
diskriminasiyong sanhi ng oryentasyong
seksuwal o pagkakakilanlang
Paksa: Convention on the Elimination
of All Forms of Discrimination
Against Women
• Ang CEDAW ay karaniwang inilalarawan
bilang International Bill for Women. Ito
ang kauna-unahan at tanging
internasyunal na kasunduan na
komprehensibong tumatalakay sa
karapatan ng kababaihan.
• Nilalayon ng CEDAW na wakasan ang
diskriminasyon sa pamamagitan ng
pagpapahayag ng mga hinaing at
suliraning kinakaharap ng mga
 kababaihang biktima ng pang-aabuso at
diskriminasyon

Paksa: Tugon ng Pamahaalaang Pilipinas

sa mga Isyu ng Karahasan at
Diskriminasiyon

• Ang Anti-Violence Against Women and

Their Children Act ay isang batas na
nagsasaad ng mga karahasan laban sa
kababaihan at kanilang mga anak,
nagbibigay ng lunas at proteksiyon sa
mga biktima nito, at nagtatalaga ng mga
kaukulang parusa sa mga lumalabag dito.
• Ang Magna Carta for Women ay
isinabatas noong Hulyo 8, 2008 upang
alisin ang lahat ng uri ng diskriminasiyon
laban sa kababaihan at sa halip ay
itaguyod ang pagkakapantay-pantay ng
mga babae at lalaki sa lahat ng bagay,
alinsunod sa mga batas ng Pilipinas at
mga pandaigdigang instrumento, lalo na
ang Convention on the Elimination of All
Forms of Discrimination Against Women
o CEDAW.
• Itinalaga ng Magna Carta for Women ang
Pamahalaan bilang pangunahing
tagapagpatupad (“primary duty bearer”)
ng komprehensibong batas na ito.

I HOPE THIS WILL HELP YOU. GOODLUCK SA

INYONG (POSSIBLE) ORAL RECITATION AND
EXAM!!!! <3 <3