AP | ARALIN 1
2.1: DISKRIMINASYON SA MGA LALAKI, BABAE, AT LGBT
DISKRIMINASYON SA MGA LALAKI,
BABAE, AT LGBT
➔ (Hillary Clinton, 2011) “invisible minority”
ang LGBT, ang kanilang mga kwento ay
itinago, inilihim at marami sa kanila ang
nanahimik dahil sa takot
➔ samantalang ang babae ay hindi
➔ Nakakabit naman sa kababaihan ang
tungkulin na alagaan ang mga anak at
maging abala sa mga gawaing-bahay.
➔ (LGBTQIA++) Lesbian, Gay, Bisexual,
Transgender, Questioning/Queer,
Intersex, Ally/Asexual, ++
GENDER AT SEX
KONSEPTO NG GENDER AT SEX
SEX
➔ tumutukoy sa kasarian – kung lalaki o
babae; ito rin ay maaaring tumukoy sa
gawain ng babae at lalaki na ang layunin
ay reproduksiyon ng tao
➔ (WHO, 2014) ang sex ay tumutukoy sa
biyolohikal at pisyolohikal na katangian
na nagtatakda ng pagkakaiba ng babae
sa lalaki
GENDER
➔ tumutukoy sa mga panlipunang
gampanin, kilos, at gawain na itinakda ng
lipunan para sa mga babae at lalaki
Kategorya ng Sex Kategorya ng Gender
lalaki masculine
babae feminine
KATANGIAN NG SEX
Characteristics of Sex
1. Ang mga babae ay nagkakaroon ng
buwanang regla samantalang ang mga
lalaki ay hindi.
2. Ang mga lalaki ay may testicle (bayag)
nagtataglay nito.
KATANGIAN NG GENDER
Anyo ng Panitikan sa Social Media
1. Ang bansang Saudi Arabia lamang sa
mga bansa sa mundo ang hindi
nagpapahintulot sa kababaihan na
magmaneho ng sasakyan. Taong 2018
ng ito ay magbago.
➔ Aziza Al Yousef (nakulong)
➔ Al Youself at AlNafjan
SEXUAL ORIENTATION
ORYENTASYONG SEKSWAL
➔ (GALANG Yogyakarta) ang sexual
orientation ay ang kakayahan na
makaranas ng atraksiyong apeksyonal,
emosyonal, sekswal. Ito ay tumutukoy sa
iyong pagpili ng iyong makakatalik, kung
siya ay lalaki o babae o pareho.
➔ Heterosexual
◆ nagkakanasa sa kabilang kasarian
◆ lalaki sa babae, babae sa lalaki
➔ Homosexual
◆ nagkakanasa sa katulad na kasarian
◆ lalaki sa lalaki, babae sa babae
LGBT
➔ Lesbian/Tomboy
◆ babae na ang kilos at damdamin ay
panlalaki; umiibig sa kapwa babae
➔ Gay/Bakla
◆ lalaki na umiibig sa kapwa lalaki
1

➔ Bisexual
◆ mga taong nakakaramdam ng
atraksyon sa dalawang kasarian
➔ Asexual
◆ mga taong walang nararamdamang
atraksyon sa anumang kasarian
➔ Transgender
◆ nakakaramdam na siya ay nabubuhay
sa maling katawan, ang kaniyang
pag-iisip at ang pangangatawan ay
hindi magkatugma (gender dysmorphia)
GENDER IDENTITY
PAGKAKAKILANLANG PANGKASARIAN
➔ gender identity
➔ malalim na damdamin at personal na
karanasang pangkasarian ng isang tao,
na maaaring nakatugma o hindi
nakatugma sa sex niya nang siya’y
ipanganak, kabilang ang personal na
pagtuturing niya sa sariling katawan (na
maaaring mauwi, kung malayang pinipili,
sa pagbabago ng anyo o kung ano ang
gagawin sa katawan sa pamamagitan ng
pagpapa opera, gamot, o iba pang
paraan) at iba pang ekspresyon ng
kasarian, kasama na ang pananamit,
pagsasalita, at pagkilos
GENDER ROLES
GENDER ROLES
➔ Ang kababaihan sa Pilipinas noon
maging ito man ay kabilang sa
pinakamataas na uri o sa uring timawa,
ay pagmamay-ari ng mga lalaki. Patunay
nito ang pagkakaroon ng mga binukot at
pagbibigay ng tinatawag na bigay-kaya.
Ang binukot ay mga babae na itinatago
sa mata ng publiko at itinuturing na
prinsesa. (Panay)
AP | ARALIN 1
➔ Ayon sa Boxer Codex, ang mga lalaki ay
pinapayagang magkaroon ng maraming
asawa subalit maaaring patayin ng lalaki
ang kaniyang asawang babae sa
sandaling makita niya itong kasama ng
ibang lalaki.
◆ Isinulat noong 1595 at naglalaman ng
mga obserbasyon tungkol sa buhay at
kultura ng mga tagalog royalty.
◆ Ito ay isang dokumento na
pagmamay ari ni Luis Perez
Dasmariňas, ang Gobernador-Heneral
ng Pilipinas noong 1593-1596 ngunit
ay napunta kay Charles Ralph Boxer.
➔ Kung gustong hiwalayan ng lalaki ang
kaniyang asawa, maaari niyang bawiin
ang mga ari-ariang ibinigay niya. Subalit
kung ang babae ang magnanais na
makipaghiwalay, wala siyang
makukuhang pag-aari.
➔ Sa Panahon ng mga Pag-aalsa, may mga
Pilipina ring nagpakita ng kabayanihan
gaya ni Gabriela Silang na nag-alsa
upang labanan ang mga Espanyol nang
mamatay ang asawa. Gayundin, sa
panahon ng Rebolusyon ng 1896, may
mga Katipunera tulad nina Marina Dizon
na tumulong sa adhikain ng mga
katipunero labanan sa mga Espanyol.
➔ Ang pagdating ng mga Amerikano ay
nagdala ng ideya ng kalayaan, karapatan,
at pagkakapantay-pantay sa Pilipinas.
Ang mga babae ay maaari ng mag-aral at
bumoto. Ito ay sa pamamagitan ng isang
plebisito na ginanap noong Abril 30, 1937
kung saan 90% ay pabor sa
pagbibigay-karapatan sa pagboto ng
kababaihan.
2

➔ Ang kababaihan sa panahon ng mga
Hapones ay kabahagi ng kalalakihan sa
paglaban. Marami rin ang dinukot para
maging sex slave o comfort women ng
mga Hapones.
➔ Kasalukuyan, lubos ang kaalaman ng
mga tao tungkol sa pagkakapantay-
pantay ng karapatan sa kahit na anong
kasarian.
AP | ARALIN 1
1.2: KASAYSAYAN NG LGBT
KASAYSAYAN NG LGBT
➔ Ang babaylan isang lider-ispiritwal na
may tungkuling panrelihiyon at
maihaha- lintulad sa mga sinaunang
priestess at shaman.
➔ Mayroon ding lalaking babaylan –
halimbawa ay ang mga asog sa Visayas
noong  ika-17 siglo  - na hindi lamang
nagbibihis-babae kundi kumikilos babae.
➔ Ang ilang asog ay kasal sa lalaki, kung
saan sila ay may relasyong sekswal. Sila
ay tanggap at iginagalang sa lipunang
pre-kolonyal, ngunit para sa mga
Espanyol, sila ay nakakalito at
kinatatakutan.
➔  Dekada 60  ang pinaniniwalaang
dekada kung kailan umusbong ang
Philippine gay culture sa bansa. Sa mga
panahong ito, maraming akda ang
nailathala na tumatalakay sa
homoseksuwalidad. Mababanggit ang
mga akda nina Victor Gamboa, Henry
Feenstra, Lee Sechrest, at Luis Flores.
➔ Sa mga huling bahagi ng  dekada 80  at
unang bahagi ng  dekada 90  umusbong
ng kamalayan ng mga Pilipino sa LGBT.
◆ Ladlad (1993) → Danton Remoto at J.
Neil Garcia
◆ A Different Love: Being Gay in the
Philippines (1994) → Margarita
Go-Singco Holmes
➔ Isang malaking yugto para sa lesbian
activism sa Pilipinas ang naganap nang
sumali ang samahan na Lesbian
Collective sa martsa ng International
Women’s Day noong Marso  1992 . Ito
ang kauna-unahang demonstrasyon na
nilahukan ng isang organisadong sektor
ng LGBT sa Pilipinas.
3

➔ Ang  dekada 90  ang pinaniniwalaang
simula ng LGBT movement sa Pilipinas.
Itinatag ang ProGay Philippines noong
1993, ang Metropolitan Community
Church noong 1992, at ang UP Babaylan
(pinakamatandang organisasyong LGBT
sa UP) noong 1992.
➔ Ilang kilalang lesbian organization ang
sumulpot noong  dekada 90 , gaya ng
CLIC (Cannot Live in a Closet) at LeAP
(Lesbian Advocates Philippines). Unang
partidong politikal na kumonsulta sa
LGBT community ang partidong
Akbayan Citizens’ Action Party. Ito ang
nagbigay-daan sa pagkakabuo ng unang
LGBT lobby group – ang Lesbian and Gay
Legislative Advocacy Network o
LAGABLAB - noong 1999.
➔ Setyembre 21  2003  itinatag ni Danton
Remoto, propesor sa Ateneo de Manila
University, ang Ang Ladlad. Sa simula,
hindi pinayagan ng COMELEC ang Ang
Ladlad na tumakbo sa halalan 2010 dahil
sa basehang imoralidad. Subalit noong
Abril 2010, ang partidong ito ay ganap ng
pumayag ang Kataas-taasang Hukuman
ng Pilipinas.
➔ Noong  2004  naman, ginanap sa Maynila
ang ika-10 anibersaryo ng LGBT pride sa
Pilipinas bilang bahagi ng Gay Pride
March.
GAY RIGHTS ORGANIZATIONS
GAY RIGHTS ORGANIZATIONS
1. UP Babaylan 1992
2. ProGay Philippines 1993
3. Lesbian and Gay Legislative Advocacy
Network (LAGABLAB) 1999
4. Society Transsexual Women of the Phils.
(STRAP) 2002
AP | ARALIN 1
5. Coalition for the Liberation of the
Reassigned Sex (COLORS)
6. GAYAC (Gay Achievers Club)
7. Lesbian Activism Project (LeAP)
8. KABARO-PUP Santy Layno
9. LADLAD LGBT Party
GENDER ROLES SA IBA'T IBANG LIPUNAN SA DAIGDIG
GENDER ROLES
AFRICA AT KANLURANG ASYA
➔ Mahigpit ang lipunan para sa mga babae
lalo na sa mga miyembro ng komunidad
ng LGBT.
➔ Nito lamang ikalawang bahagi ng ika-20
siglo nang payagan ng ilang bansa ang
mga babae na makaboto. Ngunit
nananatili ang kaharian ng Saudi Arabia
sa paghihigpit sa mga kababaihan.
➔ Taong 2015 ay maaari nang bumoto ang
mga kababaihan ayon na rin sa pangako
ni Haring Saud.
➔ Bukod dito, bawal din sa mga babae na
magmaneho ng sasakyan nang walang
pahintulot sa kamag-anak na lalaki
(asawa, magulang, o kapatid).
➔ May ilang bansa na hindi pinapayagan
ang mga babae na maglakbay ng
mag-isa o kung payagan man ay
nahaharap sa banta ng pang aabuso
(sekswal at pisikal).
4

➔ Ayon sa World Health Organization, may
125 milyong kababaihan ang biktima ng
Female Genital Mutilation (FGM) sa 29 na
bansa sa Africa at Kanlurang Asya. Ito ay
walang benepisyong medikal, ngunit
patuloy pa rin ang ganitong uri ng
gawain dahil sa tradisyon ng lipunan.
➔ Ang Female Genital Mutilation o FGM ay
isang proseso ng pagbabago sa ari ng
kababaihan na isinasagawa sa paniniwa-
lang mapapanatili nitong walang bahid
dungis ang babae hanggang maikasal.
Wala itong basehang panrelihiyon,
walang anumang benepisyong medikal,
at ang prosesong ito na nagdudulot ng
impeksiyon, pagdurugo, hirap umihi,
maging kamatayan.
➔ Sa bahagi ng South Africa, may mga kaso
ng gang-rape sa mga lesbian (tomboy)
sa paniniwalang magbabago ang
oryentasyon nila matapos silang
gahasain. Bukod pa rito, ayon na rin sa
ulat na inilabas ng United Nations
Human Rights Council noong taong 2011,
may mga kaso rin ng karahasang
nagmumula sa pamilya mismo ng mga
miyembro ng LGBT.
AP | ARALIN 1
PANGKULTURANG PANGKAT SA NEW GUINEA
PANGKULTURANG PANGKAT
SA NEW GUINEA
➔  1931  ng si Margaret Mead at ang
kanyang asawang si Reo Fortune ay
nagtungo sa rehiyon ng Sepik sa Papua
New Guinea upang pag-aralan ang mga
pangkultura pangkat sa lugar na ito. Sa
kanilang pananatili roon nakatagpo nila
ang tatlong pang kulturang pangkat;
Arapesh, Mundugamur, at Tchambuli.
ARAPESH
➔ nangangahulugang tao
➔ walang mga pangalan ang mga
mamamayan
➔ ang mga babae at mga lalaki ay kapwa
maalaga at mapag-aruga sa kanilang
mga anak, matulungin, mapayapa,
kooperatibo sa kanilang pamilya at
pangkat
➔ key: maalaga at mapayapa
MUNDUGAMUR
➔ ilala rin sa tawag na Biwat
➔ ang mga mga babae at mga lalaki ay
kapwa matapang, agresibo, bayolente, at
naghahangad ng kapangyarihan o
posisyon sa kanilang pangkat
➔ key: agresibo at bayolente
TCHAMBULI
➔ tinatawag din na Chambri
➔ ang mga babae ay inilarawan bilang
dominante kaysa sa mga lalaki, sila rin
ang naghahanap ng makakain ng
kanilang pamilya
➔ ang mga lalaki naman ay inilarawan
bilang abala sa pag-aayos sa kanilang
sarili at mahilig sa mga kuwento
➔ key: dominant ang babae, mahilig sa
kwento ang lalaki