Professional Documents
Culture Documents
Ap Q3 Reviewer
Ap Q3 Reviewer
POLITIKA RELIHIYON
● sa mga bansang Kanlurang Asya ● Sa simbahang Katoliko Romano,
hindi maaring magtrabaho para sa malaki ang ambag ng mga madre
pamahalaan ang mga kababaihan sa pagtataguyod ng mga parokya
dahil sa alinsunod sa batas ng ng simbahan sa iilang pook
kanilang relihiyon. Bawal din ang
mga lesbians, gays, bisexual at
transgender.
beubcunieKASAYSAYAN NG LGBTniinicieni ★ ProGay Philippines (1993)
★ LeAp (Lesbian Advocates
Ika-16 hanggang ika-17 na siglo Philippines)
➔ Babaylan - lider-ispiritwal na may ★ UP Babaylan (1992) CLIC (Cannot
tungkuling panrelihiyon. Live In A Closet)
Maihahalintulad sa mga sinaunang ★ Akbayan Citizen’s Action Party -
priestess at shaman unang partidong politkal na
➔ Lalaking babaylan - “Asog” sa kumonsulta sa LGBT Community
Visayas. Nagbibihis at ★ LAGABLAB - Lesbian and Gay
nagbabalat-kayong babae upang Legislative Advocacy Network
pakinggan ang kanilang panalangin (1999)
ng mga espiritu
Setyembre 21, 2003
Panahon ng mga Espanyol ➔ Itinatag ni Danton Remoto ang
➔ Nag-iba ang gampanin ng mga politikal na partidong Ladlad
babaylan dahil sa impluwensya ng ➔ Pinasa - Setyembre 2003
mga mananakop ➔ Napatupad - Abril 2010
➔ Patriarchy at machismo ang
nagdulot sa pagbaba ng tingin sa Kasalukuyan
mga lalaking kilos-babae ➔ Geraldine B. Roman -
kauna-unahang transgender na
Dekada ‘60 kongresista
➔ Umusbong ang Philippine Gay ➔ House Bill 267 o Anti-SOGIE
Culture Discrimination Act - Hulyo 30, 2016
➔ Ang mga umiiral na konsepto ng
LGBT ay mula sa magkasamang biinjbGENDER ROLES SA AFRICA ATjijnnii
impluwensya ng international media niinininininiKANLURANG ASYAbubuninnibu
at lokal na interpretasyon
Saudi Arabia
Dekada ‘80-90 ● Noong 2015 lamang binigyan
➔ Maraming pagsulong ang inilunsad karapatan ang mga kababaihan na
na naging daan sa pag-usbong ng bumoto
kamalayang Pilipinong LGBT ● Bawal magmaneho at maglakbay
➔ Ladlad - inedit nina Danton Remoto mag-isa ang kababaihan nang
at J. Neil Garcia (1993) walang pahintulot sa kamag-anak na
➔ “A Different Love: Being Gay in the lalaki at dahil rin sa banta ng
Philippines” by Margarita Gosingco pang-aabuso
Holmes (1994)
❖ Ayon din sa datos ng World Health
Dekada ‘90 Organization (WHO), may 125
➔ Sumali ang Lesbian Collective sa milyong kababaihan (bata at
martsa ng International Women’s matanda) ang biktima ng Female
Day - March 1992 Genital Mutilation (FGM) sa 29 na
bansa sa Africa at Kanlurang Asya.
Female Genital Mutilation (FGM) ➔ Limitado ang pagkilos, pakikilahok
● isang proseso ng pagbabago sa ari sa politka at pakikipagsalamuha
ng kababaihan (bata o matanda) SUN YAT SEN - tinanggal ito dahil sa hindi
nang walang anomang benepisyong magandang dulot sa kababaihan
medikal.
● Para mapanatiling walang bahid PANGKULTURANG PANGKAT NG NEW
dungis ang isang babae hanggang GUINEA
siya ay maikasal ● Noong 1931, nagtungo ang
● Nagdudulot ito ng impeksyon, mag-asawang antropologong sino
pagdurugo, hirap umihi, at maging Margaret Mead at Reo Fortune sa
kamatayan rehiyon ng Sepik sa Papua New
Guinea
Gang Rape sa South Africa
● May mga kasong gang-rape sa mga Tatlong Pang-Kulturang Pangkat
Lesbian (tomboy) sa paniniwalang
magbabago ang orientasyon nila Arapesh
matapos gahasahin. ➔ “Tao”
● May mga kaso ring sa mismong ➔ Walang mga pangalan ang tao dito
pamilya nagmumula ang karahasan ➔ Kapwa maaruga sa kanilang anak,
sa miyembro ng LGBT (United matulungin, mapayapa, kooperatibo
Nations Human Rights Council sa pamilya at pangkat
noong taong 2011)
Mundugumor
Breast Ironing/Flattening sa Cameroon ➔ Biwat
● Pagbabayo o pagmamasahe ng ➔ Kapwa agresibo, matapang,
dibdib ng babae gamit ang martilyo bayolente, at naghahangad ng
o spatula na pinainit sa apoy kapangyarihan ang babae at lalaki
➔ Hindi maagang mabuntis
➔ Pag-tigil sa pag-aaral Tchambuli
➔ Makaiwas na gahasain ➔ chambri/chambi
➔ Dominante ang mga babae kaysa sa
Foot Binding sa China lalaki, sila ang nagttrabaho para sa
● Naging sanhi sa pagkaparalisa ng pamilya
mga kababaihan ➔ Ang mga lalaki ay abala sa
● Pinaliliit ang paa hanggang tatlong pag-aayos ng kanilang sarili at
pulgada gamit ang tela at isang mahilig sa kwento
pirasong bakal o bubog sa
talampakan
Lotus Feet/Lily Feet
➔ Isang milenyong umiral na tradisyon
ng China
➔ Simbolo ng yaman, ganda, at
pagiging karapat-dapat sa
pagpapakasalan
DISKRIMINASYON SA BABAE, LALAKI, AT kanilang kwento at karamiha’y
LGBT nanahimik sa takot
● Marami sa kanila ang nahaharap sa
● Anumang uri ng pag-uuri, malaking hamon ng pagtanggap at
eksklusyon, o restriksyon batay sa pagkakapantay-pantay sa pamilya,
kasarian na naglalayon o nagiging paaralan, trabaho, negosyo, lipunan,
sanhi ng hindi paggalang, pagkilala at maging sa kasaysayan
at pagtamasa ng lahat ng kasarian
ng kanilang karapatan at kalayaan United Nations Office of the High
Commissioner for Human Rights
UN Declaration on the Elimination of (UN-OHCHR) - 2011
Violence Against Women (DEVAW) ● May mga LGBT na nakararanas
● Ang karahasan laban sa kababaihan nang di-pantay na pagtingin at
ay patunay na hindi pantay ang pagtrato sa kanilang kapwa,
turing noon pa man sa pagitan ng pamilya, komunidad at pamahalaan
kalalakihan at kababaihan
● Isa sa mga mapanganib na Mga Kilalang Personalidad
pamamaraan ng lipunan ang
karahasan laban sa kababaihan Ellen Degeneres (lesbian)
kung saan sapilitang inilalagay ang ➔ Host ng “The Ellen Degeneres
mga kababaihan sa mas mababang Show”
posisyon ➔ Nobyembre 2011, ang kalihim ng
Estado na si Hillary Clinton ay
Kofi Annan (2006) ginawaran siya ng isang
● Nangyayari sa buong daigdig ang importanteng sugo para sa Global
karahasan laban sa kababaihan AIDS Awareness
● Isa sa bawat tatlong babae sa buong
mundo ay masasabing biktima ng Tim Cook (gay)
pambubugbog, sapilitang ➔ CEO ng Apple Inc.
pakikipagtalik, at pagmamaltrato sa
tanan ng kaniyang buhay na ang Danton Remoto (gay)
umaabuso ay madalas kilala ng ➔ Itinatag ang “Ladlad”, isang
biktima pamayanan na binubuo ng mga
miyembro ng LGBT
Lilia Tolentino (2003)
● Isa bawat sa 20 na lalaki sa bansa Marillyn Hewson (babae)
ang biktima ng pagmumura at ➔ CEO ng Lockheed Martin
masasakit na pananalita sa kanilang Corporation na kilala sa paggawa ng
misis mga armas pandigma at
panseguridad
Hillary Clinton (2011) ➔ 2015 - ipinangalanang ika-20
● Invisible minority ang LGBT pinakamalakas na babae sa mundo
sapagkat inilihim, itinago ang ni Forbes
Charice Pempengco (lesbian) KARAHASAN SA KABABAIHAN,
➔ Tinawag ni Oprah Winfrey na “The KALALAKIHAN, AT LGBT
Talented Girl in the World”
Anti-Homosexuality Act of 2014
Anderson Cooper (gay) ➔ Ipinasa ng Uganda
➔ “The most prominent open gay on ➔ Nagsasaad ng ang same-sex
American television” marriages at relations ay maaaring
parusahan ng panghabambuhay na
Parker Gundersen (lalaki) pagkabilanggo
➔ Chief Executive Officer ng ZALORA Nobyembre 25
➔ International Day for the Elimination
Geraldine Roman (transgender) of Violence Against Women
➔ Kauna-unahang transgender na Nobyembre 25-December 12
miyembro ng Kongreso (Philippines)
➔ Pangunahing tagapagsulong ng ➔ 18 Day Campaign to End VAW
Anti-Discrimination Bill ➔ Ayon sa mandato ng proclamation
1172 s. 2006
BiuniniininiMALALA YOUSAFZAInunuininu ➔ May layuning ipaalam ang iba’t
➔ Oktubre 9, 2012 - binaril sa ulo ng ibang uri ng karahasan sa mga
isang miyembro ng Taliban dahil sa kababaihan at kung paano ito
kaniyang paglaban at adbokasiya mapipigilan
para sa karapatan ng mga batang
babae sa edukasyon sa Pakistan ISTATISTIKA NG KARAHASAN SA
➔ Taliba - isang kilusang politikal na KABABAIHAN
nagmula sa Afghanistan
➔ Hulyo 2, 1997 - birthday niya. ● 1 out of 5 girls, ages 15-49 ang
Mingora, Swat Valley, hilagang nakaranas ng pananakit na pisikal
bahagi ng Pakistan, malapit sa simula edad na 15, 6% ang
Aghanistan nakaranas ng pananakit na pisikal
➔ 2007 - sinakop ng Taliban ang Swat ● 6% mga babaeng 15-49 na edad
Valley ang nakaranas ng pananakit na
➔ 2009 - nagsimula ang sekswal
pagpapahayag ni Malala ng kanyang ● Mula sa mga babaeng may asawa at
mga adbokasiya kasal na nakaranas ng
➔ 2013 - itinatag ang Malala Fund pisikal/sekswal na pang-aabuso sa
➔ Malala Fund - isang organisasyon loob ng 12 buwan bago ang sarbey,
naglalayon na makapagbigay ng 65% ang nagsabing sila ay
libre, ligtas, at de-kalidad na nakaranas ng pananakit.
edukasyon sa loob ng 12 taon
➔ 2014 - Nobel Peace Prize kasama
ang aktibistang c Kailash Satyarthai
GABRIELA
General Assembly Binding Women for TUGON NG PANDAIGDIGANG SAMAHAN
Reforms, Integrity, Equality, Leadership, and SA MGA ISYU SA KARAHASAN AT
Action DISKRIMINASYON
● Samahan sa Pilipinas na laban sa
iba’t ibang porma ng karahasang Ban Ki-Moon
nararanasan ng kababaihan na ● “LGBT rights are human rights”
tinagurian nilang Seven Deadly Sins
Against Women November 6-9, 2006
1. Pananakit ➔ 29 na eksperto sa orentasyong
2. Rape sekswal at pangkasariang
3. Incest pagkakakilanlan na nagmula sa iba’t
4. Sexual harassment ibang bahagi ng daigdig ang
5. Sexual discrimination and nagtipon-tipon sa Yogyakart,
exploitation Indonesia
6. Limitadong access sa reproductive
health PRINSIPYO NG YOGYAKRTA
7. Sex trafficking at prostitusyon
Principle 1
Tanda ng pang-aabuso ● Ang karapatan sa unibersal na
1. Tinatawag ka sa ibang pangalanmg pagtatamasa ng mga karapatang
may kaakibat na pang-iinsulto pantao
2. Pinipigilan ka sa pagpasik sa
trabaho o paaralan Principle 2
3. Pinipigilan kang makipagkita sa ● Ang mga karapatan sa
iyong pamilya o kaibigan pagkakapantay-pantay at kalayaan
4. Sinusubukang kontrolin money mo, sa diskriminasyon
where u going, at what are u
wearing Principle 3
5. Nagseselos at palagi kang ● Karapatan sa pagkilala ng batas
pinagdududahan na nanloloko
6. Madalas pinagagalitan ka for no Principle 4
reason ● Ang karapatan sa buhay
7. Pinagbabantaan ka na sasakta
8. Sinisipa, sinasampal, sinasakal Principle 12
9. Pinipilit kang makipagtalik ● Ang karapatan sa trabaho
10. Sinisisi ka sa kaniyang pananakit,
saying na it’s for your own good or Principle 16
like it’s your fault in the first place ● Ang karapatan sa edukasyon
11. Pinagbabantaan kang sasabihin sa
iyong pamilya, mga kaibigan, at mga Principle 25
kakilala ang iyong orentasyong ● Ang karapatang lumahok sa
sekswal at pagkakakilanlang buhay-pampubliko
pangkasarian
Convention on the Elimination of All Forms ➔ Kinikilala ang kapangyarihan ng
of Discrimination Against Women (CEDAW) kultura at tradisyon sa pagpigil ng
● International Bill for Women karapatan ng babae, at hinahamon
● Naaprubahan noong Disyembre 18, ang state parties na baguhin ang
1979 sa panahon ng UN Decade for mga stereotype, kostumbre at mga
Women gawi na nagdidiskrimina sa babae
● Pinirmahan ng Pilipinas noong Hulyo
15, 1980 Tungkulin ng State parties
● Niratipika noong Agosto 5, 1981 1. Ipawalan bisa ang lahat ng batas at
● A.k.a The Women’s Convention or mga nakagawiang nagdidiskrimina
United Nations Treaty for the Rights 2. Ipatupad ang lahat ng patakaran
of Women para wakasan ang diskriminasyon at
● Kauna-unahan at tanging maglagay ng mg epektibong
internasyunal na kasunduan na mekanismo at sistema kung saan
komprehensibong tumatalakay sa maaaring humingi ng hustisya ang
karapatan ng kababaihan hindi babae sa paglabag ng kanilang
lamang sa sibil at politkal na karapatan
larangan kundi pati sa aspektong 3. Itaguyod ang pagkakapantay-pantay
kultural, pang-ekonomiya, sa pamamagitan ng iba’t ibang
panlipunan, at pampamilya hakbang, kondisyon, at
● Umabot sa 180 bansa mula sa 191 karampatang aksyon
na lumagda o state parties (March 4. Gumawa ng pambansang ulat kada
2005) apat na taon tungkol sa mga
isinagawang hakbang para matupad
Layunin ang mga tungkulin sa kasunduan
➔ Itaguyod ang tunay na
pagkakapantay-pantay sa Karahasan
kababaihan. Inaatasan ang mga ● Anumang karahasang humahantong
estado na magdala ng konkretong sa pisikal, emosyonal, sekswal, o
resulta sa buhay ng kababaihan mental na pananakit
➔ Prinsipyo ng obligasyon ng estado. ● Pagbabanta o pagsikil ng kalayaan
May mga responsibilidad ang estado
sa kababaihan na kailanma’y hindi Anti-Violence Against Women and Their
nito maaaring bawiin Children Act of 2004
➔ Ipinagbabawal ang lahat ng aksyon ● Batas na nagsasaad ng mga
o patakarang umaagrabyado sa karahasan laban sa kababaihan at
kababaihan, ano man ang layunin kanilang mga anak
nito ● Nagbibigay lunas at proteksyon sa
➔ Inaatasan ang state parties na mga biktima
sugpuin ang anumang paglabag sa ● Nagtatalaga ng mga kaukulang
karapatan ng kababaihan hindi parusa sa mga lumalabag nito
lamang ng mga institusyon at Protektado
opisyal ng gobyerno, kundi pati ng ➔ Kababaihan at kanilang mga anak
mga pribadong indibidwal or grupo
Kababaihan mga kabilang sa marginalized sektor
- Kasalukuyan o dating asawang ng lipunan
babae ● Layunin ng batas na itaguyod ang
- Babaeng may kasalukuyan o husay at galing ng bawat babae at
nakaraang relasyon sa isang lalaki ang potensyal nila bilang alagad ng
- Babaeng nagkaroon ng anak sa pagbabago at pag-unlad sa
isang karelasyon pamamagitan ng pagkilala at
Mga anak pagtanggap sa katotohan na ang
- Mga anak ng babaeng inabuso mga karapatan ng kababaihan ay
- Mga anak na wala pang 18 taong karapatang pantao
gulang, lehitimo man o hindi Mga Karapatang binibigay
- Mga anak na may edad 18 taon at 1. Patas na pagtrato sa babae at lalaki
pataas na wala pang kakayahang sa harap ng batas (pano pagnasa
alagaan o ipagtanggol ang sarili likod?)
(tulad ng PWD) 2. Proteksyon sa lahat ng uri ng
- Hindi tunay na anak ng isang babae karahasan, lalo na sa karahasan
ngunit nasa ilalim ng kaniyang dulot ng estado
pangangalaga 3. Pagsigurado sa kailgtasan at
Mga maaring nang-aabuso seguridad ng kababaihan sa
- Kasalukyan at dating asawang lalaki panahon ng krisis at sakuna
- Kasalukyan at datin kasintahan at 4. Pagbibigay ng patas na karapatan
live-in partners na lalaki sa edukasyon, pagkamit ng
- Mga lalaking nagkaroon ng anak sa scholarships at iba’t ibang uri ng
babae pagsasanay. Pinagbabawal nito ang
- Mga lalaking nagkaroon ng sexual or pagtatanggal o paglalagay ng
dating relationship sa babae limitasyon sa pag-aaral at
hanapbuhay sa kahit anong
MAGNA CARTA OF WOMEN institusyon ng edukasyon dahil
● Republic Act of 9710 lamang sa pagkabuntis nang hindi
● Isinabatas noong Agosto 14, 2009 pa naikakasal
● Naglalayon na alisin lahat ng uri ng 5. Karapatan sa patas na pagtrato sa
diskriminasyon laban sa kababaihan larangan ng palakasan (sports)
● Itaguyod ang pagkakapantay-pantay 6. Pagbabawal sa diskriminasyon sa
ng mga babae at lalaki sa lahat ng mga babae sa trabaho sa loob ng
bagay gobyerno, hukbong sandatahan,
● Komprehensibong batas ng kapulisan at iba pa
karapatang pantao para sa 7. Pagbabawal sa di makatarungan
kababaihan na naglalayong representasyon sa kababaihan sa
tanggalin ang diskriminasyon sa kahit anong uri ng media
pamamagitan ng pagkilala, 8. Iginagawad ang two-month leave na
pagbibigay proteksyon at katuparan may bayad sa mga babae na
at pagsulong ng mga karaptan ng sumailalim sa isang medikal na
mga kababihang Pilipino, lalo na ang operasyon, pagbubuntis, o
gynecological na mga sakit
9. Isinusulong ng batas na ito ang ➔ Mga biktima ng prostitusyon, illegal
patas na karapatan sa mga bagay at recruitment, human trafficking
usapin kaugnay ng pagpapakasal at ➔ Mga babaeng nakakulong
mga usapin pampamilya
10. Hikayatin ang mga babae na maging Responsibilidad ng Pamahalaan
bahagi ng politika at pamumuno at ● Proteksyonan ang kababaihan sa
itulak ang ilang mga agenda na lahat ng uri ng diskriminasyon
kaugnay sa kababaihan ● Ipagtanggol ang kanilang mga
karapatan
Mga Saklaw ● Paglikha at pagpapatupad ng mga
● Lahat ng babaeng pilipino batas, patakaran, at programa na
Marginalized Sektor nagsasaalang-alang sa mga
➔ Pangunahing, mahirap, o mahina na pangangailangan ng mga babae
grupo
➔ Nabubuhay sa kahirapan
➔ Maliit o walang access sa lupa at iba
pang mga mapagkukunan,
pangunahing mga serbisyong
panlipunan at pang-ekonomiya tulad
ng pangangalagang pangkalusugan,
edukasyon, tubig at kalinisan,
oportunidad sa trabaho at
pangkabuhayan, seguridad sa
pabahay, pisikal na impratraktura, at
ang sisteme ng hustisya
➔ Mga maliliit na magsasaka at mga
manggagawa sa kanayunan
➔ Fisherfolk
➔ Mahirap na lungsod
➔ Mga manggagawa sa pormal at
impormal na ekonomiya
➔ Migrant na manggagawa
➔ Mga lumad na tao
➔ Moro
➔ Mga bata
➔ Senior na mga mamamayan
➔ PWD
➔ Single parents
Women in Especially Difficult
Circumstances
➔ Nasa mapanganib na kalagayan o
mahirap nakatayuan
➔ Mga biktima ng pang-aabuso at
karahasan at armadong sigalot