DR. GLORIA D.

LACSON FOUNDATION COLLEGES OF CABANATUAN CITY

Maharlika Highway, Cabanatuan City 3100, Philippines

KONTEMPORARYONG PANITIKAN

PANITIKAN

Tabloid, komiks, magasin, at mga kontemporaryong dagling katha

PAHAYAGAN (TABLOID)

Isa na ang pahayagan bilang isang uri ng print media ang kailanma’y hindi
mamamatay at bahagi na ng ating kultura.
Ayon kay William Rodriguez, “Sinasabing ang tabloid ay pang-masa dahil sa Tagalog
ito nakasulat bagama’t ilan dito ay Ingles ang midyum.”
Buhay na buhay pa rin ang industriya ng diyaryo sa bansa dahil sa abot kaya lang
ang presyo. Ang katibayan nito ay ang dami ng mga tabloid na makikita sa
bangketa.
Iba’t iba ang dahilan ng mga tao kung bakit nagbabasa ng diyaryo. Mayroong hanap
talaga ay balita, magbasa ng tsismis, sports, literatura o di kaya’y magsagot ng
palaisipan. Pinagsama-sama na yata ang lahat sa diyaryo para magustuhan ng mga
tao. Mainam itong pampalipas-oras kapag walang ginagawa.
Ang TABLOID ay pang-masa dahil sa Tagalog ito nakasulat bagama’t ilan dito ay
Ingles ang midyum.
Subalit, sa tabloid masyadong binibigyang diin ang tungkol sa SEX at KARAHASAN
kaya’t tinagurian itong sensationalized journalism. Ito ay dahil sa katangian na
ang magandang balita ay nasa masamang balita.
Mayroong humigit sa dalawampung national daily tabloid ang nagsicirculate sa
bansa.
Tabloid: Isang Pagsusuri

William Rodriguez II

“Sinasabing ang tabloid ay pang masa dahil sa Tagalog ito nakasulat bagama't ilan dito ay
Ingles ang midyum.”

Buhay na buhay pa rin ang industriya ng diyaryo sa bansa dahil sa abot-kaya lang
ang presyo. Ang katibayan nito ay ang dami ng mga tabloid na makikita sa mga bangketa.
Bumebenta pa rin, kahit ang mga balita ay unang lumalabas sa telebisyon at naiulat na rin
sa radyo. May sariling hatak ang nasa print media dahil lahat ay 'di naman naibabalita sa TV
at radyo. Isa pa, hangga't naitatabi ang diyaryo ay may epekto pa rin sa mambabasa ang
mga nilalaman nito.

Iba't iba ang dahilan ng mga tao kung bakit nagbabasa ng diyaryo. Mayroong hanap
talaga ay balita, magbasa ng tsismis, sports, literatura o 'di kaya'y sumagot ng palaisipan.
Pinagsama-sama na yata ang lahat sa diyaryo para magustuhan ng mga tao. Mainam itong
pampalipas-oras kapag walang ginagawa.

Sinasabing ang tabloid ay pang masa dahil sa Filipino ito nakasulat bagama't ilan
dito ay Ingles ang midyum. Hindi katulad sa broadsheet na ang target readers ay Class A at
B. "Yun nga lang sa tabloid ay masyadong binibigyang-diin ang tungkol sa sex at karahasan
kaya't tinagurian itong 'sensationalized journalism.' Bihira lamang maibalita ang
magagandang kaganapan sa ating bansa. Ito kaya ay dahil sa itinuturo ng aklat ng
dyornalismo, na ang katangian ng magandang balita ay nasa masamang balita?

Sa kasalukuyan ay mayroong humigit sa dalawampung national daily tabloid ang

nagsi-circulate sa bansa.
Pangalan __________________________________ Petsa ____________________

Antas/Seksyon______________________________ Marka ____________________

UNANG GAWAIN:

Napansin mo ba ang pagsusuri sa artikulo tungkol sa tabloid at broadsheet? Ngayon, ibig

kong itala mo ang mga katanggap-tanggap na ideya o pahayag mula sa artikulo.

Mga Katanggap-tanggap na Ideya o Pahayag

1.

2.

3.

4.

5.

IKALAWANG GAWAIN

Mga Gabay na Tanong:

1. Sa iyong palagay, bakit higit na binabasa ng mga tao ang tabloid kaysa sa broadsheet?

2. Sa kabila ng pagpasok ng teknolohiya, lalo na ang malaganap na Internet, bakit marami

pa rin ang tumatangkilik at nagbabasa ng mga pahayagan?
KOMIKS

Ang komiks ay isang grapikong midyum kung saan ang mga salita at larawan ay
ginagamit upang ihatid ang isang salaysay o kuwento.
Maaring maglaman ng isang diyalogo sapagkat binubuo ito ng isa o higit pang mga
larawan, na maaring maglarawan o maghambing ng pagkakaiba ng teksto upang
makaapekto nang higit na may lalim.
Bagaman palagiang paksang katatawanan ang komiks, sa kasaysayan, lumawak na
ang sakop ng anyo ng sining na ito na kinabibilangan ng lahat ng mga uri (genre),
hinahayaan ang mga artistang tuklasin ang kanilang sariling ekspresyon.
Komiks- isang makulay at popular na babasahin na nagbigay-aliw sa mambabasa,
nagturo ng iba’t ibang kaalaman at nagsulong ng kulturang Pilipino. Ang kultura ng
komiks ay binubuo ng ng mga manunulat at dibuhista na napakalawak ng
imahinasyon.
Sinasabing si Jose Rizal ang kaununahang Pilipino na gumawa ng komiks. Taong
1884 inilathala sa magasing “Trubner’s Record” sa Europa ang komiks strip niya
na “Pagong at Matsing”, halaw mula sa isang popular na pabula ng Asya.
Makulay ang pinagdaanan ng komiks sa bansa magmula nang lumabas ito sa
magasin bilang page filler sa entertainment section noong 1920.
Halimbawa:
Halakhak Komiks (1946)
Pilipino Komiks (1949)
Tagalog Komiks (1949)
Silangan Komiks (1950)
Subalit humina ang komiks sa pagpasok ng dekada otsenta nang ipatanggal ng ilan
sa nilalaman at ipinag-utos ang paggamit ng murang papel. Naapektuhan ang
kalidad at itsura ng papel. Umalis ang mga dibuhista ng komiks sa Pilipinas at
nagtrabaho na lamang sa Amerika sa parehong industriya.
 Alfredo Alcala  Mar Amongo  Alex Nino
Pagkatapos ng Martial Law, muling namuhunan ang industriya ng komiks. Sumikat
sina Pablo S. Gomez, Elena Patron at Nerissa Cabral. Ang interes sa komiks ay
tumagal lamang hanggang 1990. Nahumaling kasi ang mga tao sa iba’t ibang anyo
ng paglilibang.
Carlo J. Caparas- taong 2007 tinangka niyang buhayin at pasiglahin ang tradisyunal
na komiks sa sirkulasyon sa pamamagitan ng mga ginawa nilang komiks caravan sa
iba’t ibang bahagi ng Pilipinas.
Ayon sa blog ni Fermin Salvador, ‘world-class’ ang kakayahan ng mga Pilipino sa
paglikha ng komiks.
Mga komikerong kilala sa labas ng Pilipinas:
Gerry Alanguilan
Whilce Portacio
Philip Tan
Alfredo Alcantara
Ayon kay Prof. Joey Baquiran ng UP, sa PASKO SA KOMIKS. “Hindi mamamatay ang
komiks dahil may kakanyahan ito. Ang katangiang biswal at teksto. Isang
kakanyahang hindiing hindi mamamatay sa kulturang Pilipino hangga’t ang mga
Pilipino ay may mga mata para makakita at bibig para makabasa– magpapatuloy ang
eksistensya ng komiks.
Pangalan __________________________________ Petsa ____________________

Antas/Seksyon______________________________ Marka ____________________

GAWAIN 1:

Angkupan ng wastong salita o pangungusap ang bawat letra na makapaglalarawan sa

salitang;

K-
O-

M-
I-

K-

S-

GAWAIN 2:

Lapatan ng naangkop na ideya ang diyalogo o usapan ng isang halimbawa ng komiks

strip na ito. Maging malikhain o mapamaraan sa pagbuo ng konsepto ng usapin o
huntahan.

1.
2. Lumikha ng sariling Komiks Strip tungkol sa paksang tumatalakay sa pandemya.

MAGASIN

Hindi nawawala ang Liwayway kung paguusapan ang magasin sa Pilipinas.

Naglalaman ito ng ng mga maikling kuwento at sunod-sunod na mga nobela. Naging
paraan ito para mapalago ang kaalaman ng mga Pilipino.
Bago pa man ang digmaang Pasipiko, ang araw ng pagrarasyon ng magasin na ito ay
talaga namang inaabangan ng mga miyembro ng pamilya at nagiging dahilan rin ng
kanilang pagtitipon upang mabasa lamang lalo na ang mga nobela.
 Mga nangungunang magasin sa Bansa

 FHM (For Him Magazine)- tumatayo bilang mapagkakatiwalaan at puno ng

mga impormasyon na nagiging instrumento upang mapagusapan ng kalalakihan
ang maraming bagay tulad ng buhay, pag-ibig at iba pa.
 COSMOPOLITAN- magasing pangkababaihan. Ang mga artikulo dito ay
nagsisilbing gabay upang maliwanagan ang kababaihan tungkol sa mga
pinakamainit na isyu sa kalusugan, kagandahan, kultura at aliwan.
 GOOD HOUSEKEEPING-Isang magasin para sa mga abalang ina. Ang mga
artikulong nakasulat dito ay tumutulong sa kanila upang gawin ang kanilang
mga responsibilidad at maging mabuting maybahay.
 YES!-Ang magasin ay tngkol sa balitang showbiz. Ang nilalaman nito ay palaging
bago, puno ng nakaw- atensyon na larawan at malalaman na detalye tungkol sa
mga pinakasikat na artista sa bansa.
 Metro-Magasin tungkol sa fashion, mga pangyayari, shopping at mga isyu hinggil
sa kagandahan ang nilalaman ng Metro.
 CANDY- Binibigyan ng pansin ang mga kagustuhan at suliranin ng kabataan. Ito
ay gawa ng mga batang manunulat na na mas nakauunawa sa sitwasyon ng mga
mambabasa.
 MEN’S HEALTH-Magasin na nakatutulong sa kalalakihan tungkol sa isyu ng
kalusugan. Mga pamamaraan sa pagehersisyo, pagbabawas ng timbang, mga
pagsusuri sa pisikal at mental na kalusugan ang nilalaman nito kung kaya ito ay
naging paborito ng maraming kalalakihan.
 T3- Isang magasin para lamang sa mga gadget. Ipinakikita rito ang mga
pinakahuling pagbabago sa teknolohiya at kagamitan nito. Ito rin ay may mga
napapanahong balita at gabay tungkol sa pag-aalaga ng mga gadget.
 ENTERPRENEUR- Magasin para sa mga taong may negosyo o nais magtayo ng
negosyo.

Pangalan __________________________________ Petsa ____________________

Antas/Seksyon______________________________ Marka ____________________

Tukuyin ang angkop na sagot sa bawat bilang.

1. Ang ________ ay peryodikong publikasyon na naglalaman ng maraming artikulo, kwento,

larawan, anunsyo at iba pa. Kalimitang pinopondohan ng mga patalastas. Ito ay nagbibigay
ng impormasyon sa mga mambabasa.

2. Ito ay ang kauna-uanahang magasin na lumabas noong 1907

3. Ang magasin na Telembang ay nagsimula noong taong __________ at natapos ang

paglalathala noong __________.

4. Ang Magasing telembang ay may ilang isyu?

5. Sa anong pangalan unang nakilala ang Magasin na Liwayway?

6. Magkano naibebenta noon ang magasing Lipang Kalabaw?

7. Binibigyan ng pansin ang mga kagustuhan at suliranin ng kabataan. Ito ay gawa ng mga
batang manunulat na mas nakauunawa sa sitwasyon ng mga mambabasa. Ano ang magasin
na ito?

8. Ang magasing ito ay tumatayo bilang mapagkakatiwalaan at puno ng mga impormasyon

na nagiging instrumento upang mapag-usapan ng kalalakihan ang maraming bagay tulad
ng buhay, pag-ibig, at iba pa nang walang pag-aalinlangan. Anong magasin ang tinutukoy sa
pahayag?

9. Magasin para sa mga taong may negosyo o nais magtayo ng negosyo. Ano ito?

10. Isang magasin para lamang sa mga gadget. Ipinakikita rito ang mga pinakahuling
pagbabago sa teknolohiya at kagamitan nito. Ano ang magasing sinasabi sa pahayag?
KONTEMPORARYONG DAGLI

Ang dagli ay isang anyong pampanitikan na maituturing na maikling maikling

kuwento. Bagamat walang katiyakan ang pinagmulan nito sa Pilipinas, sinasabing
lumaganap ito sa unang dekada ng pananakop ng mga Amerikano.
Wala ring nakakatiyak sa angkop na haba para masabing dagli ang isang akdang
pampanitikan. Subalit sinasabing kinakailangang hindi ito aabot sa haba ng isang
maikling kuwento.
Kilalang manunulat ng dagli:
 Inigo Ed. Regalado na may talipanpang Tengkeleng
 Jose Corazin De Jesus
 Rosauro Almario (Ric. A. Clarin)
 Patricio Mariano
 Francisco Laksamana
 Lope K. Santos
Sa pananaliksik ni Rolando Tolentino, sinabi ni Teodoro Agoncillo na sumulpot ang
dagli noong 1902; kasabay ng pagkakalathala ng pahayagang Muling Pagsilang na
pinamahalaan ni Lope K. Santos, at nagpatuloy hanggang 1930.
Ayon naman kay E. Arsenio Manuel, nag-ugat ang dagli sa panahon ng pananakop ng
mga Kastila. Naging tampok ang mga ito sa mga pahayagang Espanyol at tinawag na
Instantaneas.
Gayunman, hindi malinaw kung hinango nga ng mga manunulat sa Tagalog ang
ganitong anyo mula sa mga Kastila dahil hindi pa mailinaw kung hinango nga ng
mga manunulat sa Tagalog ang ganitong anyo mula sa mga Kastila dahil hindi pa
malinaw noon kung anong uri ang itatawag sa akdang anyong prosa ngunit patula
ang himig.
Nagkaroon lamang ng linaw ang anyong prosang gaya ng maikling kuwento at
nobela pagsapit ng 1920.
Ayon kay Aristotle Atienza, malaking bilang ng mga dagli na nakalap nila ni
Tolentino para sa antolohiyang “ang Dagliang Tagalog: 1903- 1936” ang
 tumatalakay sa mga karanasan ng mga lalaki sa isang patriyarkal na lipunang
kanilang ginagalawan.
Karaniwan ding iniaalay ang dagli sa isang babaeng napupusuan subalit may ilan
ding ginamit ito upang ipahayag ang kanilang mga damdaming makabayan at
kaisipang lumalaban sa mananakop na Amerikano.
Sa obserbasyon ni Tolentino, nagpapalit-palit ang anyo ng dagli mula sa harap ng
pahina ng mga pahayagan hanggang sa maging nakakahong kuwento sa mga tabloid
o tampok na kuwento (feature story) sa mga kolum, oangunahing balita (headline)
sa pahayagan at telebisyon.
Aniya, “na-transform na ang dagli, hindi na ito tinawag na dagli at nagkaroon na ng
ibang lehitimong pangalan at katawagan– anekdota, slice-oflifem day-in-the-life, at
iba pa at lehitimasyon (pagpasok ng ganitong uri ng kwento sa media)

ANG DAGLI SA KASALUKUYAN

Karaniwang napagkakamalang katumbas ng flash fiction o sudden fiction sa Ingles

ang dagli.
Ayon kay Dr. Reuel Molina Aguila, naunang nagkaroon ng dagli sa Pilipinas (1900s)
bago pa man nagkaroon ng katawagang flash fiction na umusbong noong 1990.
Maari itong nagmula sa anyong pasingaw at diga ng magbabarkada kung kaya’t
masasabing marami sa mga probinsiya at malalayong lugar ang nagkaroon ng
ganitong paraan ng kuwentuhan.
Noong 2007, lumabas ang antolohiyang “Mga Kuwentong Paspasan na
pinamatnugutan ni Vicente Garcia Groyon.
Taong 2011 naman nang mailathala ang “Wag Lang Di Makaraos (100 Dagli Mga
Kuwentong Pasaway, Paaway, at Pamatay)” ni Eros Atalia.
Inilathala naman nitong Mayo 2012 ang koleksiyon ng mga dagli ni Jack Alvarez na
may pamagat na “Ang Autobiografia ng Ibang Lady Gaga”
Sa kasalukuyang panahon, ang dagli ay halos ihambing din sa tulang tuluyan,
pasingaw, at proto-ficton o micro-fiction sa Ingles.
 Halimbawa ng dagli na isinulat ni Salvador R. Barros

“Tungkol sa mga bagay na pumapasok sa pandinig, ang

lalaki, babae, at reporter ay may malaking ipinagkakaiba.”

“Ang pumapasok sa dalawang tainga ng babae ay

lumalabas sa bibig.”

“At ang pumapasok sa dalawang tainga ng reporter ay

lumalabas sa pahayagan.” (Sampaguita, 8 Nobyembre
1932)

Abdon Balde Jr., isang manunulat - Ayon sa kanya mula sa isang pulong ng lupon ng
manunulat sa Filipinas ay pinagtatalunan din kung ano ang itatawag sa higit na
pinaikling maikling kuwento.
Lumabas ang “Mga Kuwentong Paspasan” na inedit ni Vicente Groyon noong 2007;
ang mga kuwento ay walang sukat at karamihan ay lampas ng 150 salita.
Si Vim Nadera ay nagpanukala na ang dapat itawag ay Kagyat. Sabi ni Virgilio S.
Almario, Pambansang Algad ng Sining sa Panitikan ay maigi ang pangalang malapit
sa flash fiction.
Nang magpanukala si Michael Coroza ng Iglap ay saka naisip ni Abdon Balde Jr. ang
Kislap.
Kuwentong ISang igLAP
Kung kaya’t nailathala ang “Kislap” ng manunulat na si Abdon M. Balde Jr.”
 Pangalan __________________________________ Petsa ____________________

Antas/Seksyon______________________________ Marka ____________________

GAWAIN 1

May Pagpipilian. Isulat ang tamang titik nang tamang sagot sa patlang bago ang
bilang.

1. Ayon sa kanya, Ang dagli ay sitwasyong may nasasangkot na tauhan ngunit

walang aksiyong umuunlad, gahol sa banghay, mga paglalarawan lamang.

a. Dr. Ruel Molina Aguila c. Bienvinido Lumbera

b. Atalia d. Arrogante

2. Sa kasalukuyang panahon, ang dagli ang nauusong _________ ng maikling

kuwento.

a. Kuwento c. Pagsulat

b. Sitwasyon d. Estilo

3. Ayon sa kanya, walang isang pamantayan kung gaano kahaba ang isang dagli,
ang higit na kailangan ay ang pagkontrol ng mga salita.

a. Dr. Ruel Molina Aguila c. Bienvinido Lumbera

b. Atalia d. Arrogante

4. Ito ay isang salaysay na lantaran at walang-timping nangangaral, namumuna,

nanunudyo, o kaya’y nagpapasaring.

a. Wag Lang ‘Di Makaraos c. Dagli

b. Maikling Kuwento d. Mga Kuwentong paspasan

 5. Ang dagli ay napagkakamalang katumbas ng ____________ sa Ingles.

a. Sudden non-fiction c. Flash Fiction

b. Flash non-fiction d. Lahat ay nabanggit

GAWAIN 2:

Enumerasyon

1-2. Ano ang kakaibang tema ang ginamit sa mga naunang dagli?

3-5. Ano ano ang iba’t ibang anyo o pakay ng dagli sa panulat ni Eros Atalia?

GAWAIN 3:

Lumikha ng iyong sariling Dagli na tumatalakay sa panahon ng pandemya.

(Kinakailangan na hindi lalagpas ito sa 150 na salita).

_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________

Sanggunian:
https://www.slideshare.net/jarmainetaumatorgo/panitikan-27639641?from_action=save

https://mail.google.com/mail/u/2/?tab=km#sent/
QgrcJHrnvrnQsnVRBwDxzRMzgXgbhKRbDCg?projector=1&messagePartId =0.21