2023_LvanLi_ Ý chính Động vật không xương sống|1
So sá nh sai khá c cấu tạ o sá n lá gan, giun đũ a, giun vò i
Đặ c điểm Sá n lá gan (Fasciola
hepatica)
Thà nh cơ Cuticun -> tb biểu mô mấ t
thể vách ngă n (tạ o kiểu mô bì
chìm) -> lớ p cơ vò ng, dọ c
chéo
Hệ tiêu Lỗ miệng ở đá y giá c miệng,
hoá hầ u( nguồ n gố c từ lá phô i
ngoà i), thự c quả n, ruộ t
giữ a( có nguồ n gố c từ lá
phô ng trong)
Ruộ t giữ a có 2 nhá nh 2 bên
cơ thể và bịt kín ở tậ n cù ng.
Tiêu hoá nộ i bà o là chính
Hệ bài tiết Cấ u tạ o nguyên đơn thậ n
Gồ m hệ thố ng ố ng dẫ n phâ n
tá n khắ p cơ thể
Đầu mú t mỗ i ố ng có tế bà o
ngộ n lử a hình sao, bên trong
có khoang rỗ ng, có 1 đá m
tiêm mao co cụ m lại luô n
luô n rung độ ng, thu hú t chấ t
tế bà i tiết và o xoang tế bà o và
đẩ y và o ố ng bà i tiết.Từ ố ng
nhỏ chấ t bà i tiết tậ p trung
và o ố ng lớ n và thoá t ra ngoà i
qua lỗ bà i tiết
Hệ thầ n Bao gồ m TW thầ n kinh là
kinh hạ ch nã o có cấ u tạ o gồ m 2
nử a ( thể hiện đố i xứ ng 2
bên)
Cá c dâ y thầ n kinh ngắ n
hướ ng về phía trướ c và dâ y
thầ n kinh dà i hơn hướ ng về
phía sau( thườ ng có 3 đô i, 1
đô i phá t triển hơn là đô i dâ y
tk bên.
Cá c dâ y phía bụ ng lớ n hơn
cá c dâ y phía lưng.
=> cấ u tạ o tk kiểu Orthogon
Hệ tuầ n Chưa có
hoà n
┻━┻ ︵ヽ(`Д´)ﾉ︵ ┻━┻
Giun đũ a lợ n (Ascaris suum) Giun vò i
(Nemertini)
Cuticun -> hạ bì mang t/c hỗ n Lớ p tb biểu mô có
bà o-> lớ p cơ dọ c tậ p trung 4 dải: tiêm mao gồ m
2 lưng, 2 bụ ng. ko có cơ vò ng nhiều tế bà o tuyến -
> cơ vong -> cơ dọ c
Gồ m có miệng, hầ u, thự c Hệ tiêu hoá hoà n
quả n,ruộ t giữ a,ruộ t sau và đổ ra chỉnh, có đầ y đủ cá c
ngoà i qua lỗ hậ u mô n(khác vớ i bộ phậ n tiêu hoá.
sá n lá gan (F. hepatica). Loà i nà y ă n thịt ,
thứ c ă n đượ c tiêu
hoá ngoạ i bà o và
nộ i bà o trong ruộ t
giữ a
Cấ u tạ o nguyên đơn thậ n Cấ u tạ o theo kiểu
Sả n phẩ m bà i tiết đượ c tậ p trung nguyên đơn thậ n.
đổ và o ố ng dẫ n ở 2 gờ hạ bì bên
và đổ ra ngoà i qua lỗ bài tiết ở
phầ n đầ u.
4 tb hình sao , có khả nă ng bà i
tiết theo kiểu thự c bà o.
Sả n phẩ m bà i tiết đượ c chú ng
bắ t và tích tụ sau đó đượ c
chuyển và o ố ng dẫ n bà i tiết =>
cơ quan bài tiết chỉ gô m 6 tb
Phía trướ c cơ thể có 1 vò ng thầ n Gồ m 2 hạ ch nã o và
kinh tương ứ ng vớ i hạ ch nã o ở 2 dâ y thầ n kinh
giun dẹp, từ đó nhiều dâ y thầ n chạ y dọ c cơ thể
kinh toả ra xung quanh(trướ c, trong bao cơ, dướ i
sau) biểu mô hay trong
Trong cá c dâ y thầ n kinh đi về nhu mô đệm.
phía sau, có 2 dâ y lớ n hơn các Cơ quan nã o là
dâ y khá c: mộ t dâ y lưng, 1 dâ y nhưng chỗ hõ m sâu
bụ ng và 2 dâ y bên. củ a da ở phầ n đầu
tạ o thà nh ố ng ló t
biểu mô có tiêm
mao xuyên sauu
và o trong lớ p cơ,
nhu mô đệm và và o
trong nã o.
-Cơ quan nã o giữ a
chứ c nă ng cả m giác
hoá họ c và nộ i tiết.
Chưa có Kín. Mạch máu: 1
mạch lưng,2 mạ ch
bên, chưa có tim,
van, má u di chuyển
hoạ t độ ng co và
 2023_LvanLi_ Ý chính Động vật không xương sống|2

biến dạ ng cơ thể

Hệ sinh Lưỡ ng tính + Cơ quan sinh Phâ n tinh, có tuyến trứ ng, tuyến Phâ n tính, hệ sinh
dụ c dụ c đự c gồ m 2 tuyến tinh, tinh , ố ng dẫ n đều có hình sao dự c rấ t đơn giả n
phâ n nhá nh, 2 ố ng dẫ n tinh khác nhau về kích thướ c.Phấ n gồ m cá c tuyến sinh
chạ y về phá i trướ c, tậ p trung tuyến có kích thướ c nhỏ nhấ t, dụ c xếp thà nh đô i
thà nh ố ng phó ng tinh và tậ n đến ố ng dẫ n và ố ng phó ng xen kẽ giữ a tú i bên
cù ng bằ ng cơ quan giao phố i tinh(hay âm đạ o) có kích thướ c củ a ruộ t.
trướ c giá c bụ ng lớ n nhấ t và đổ ra huyệt sinh dụ c
+ Cơ quan sinh dụ c
cá i có cấu tạ o phứ c tạ p, tuyến
trứ ng phâ n nhá nh hình cà nh
câ y,ố ng dẫ n trứ ng mả nh tậ p
trung đổ và o Ootyp .Cù ng đổ
và o Ootyp cò n có tuyến noã n
hoà ng, ô ng Laurer và thể
Melis.Từ Ootyp đi ra tuyến tử
cung ngoằ n ngoèo dẫ n tớ i lỗ
sinh dụ c ở huyệt sinh dụ c.
Hình dạ ng - Cơ thể hình lá, dẹp, có 2 giá c Cơ thể hình ố ng, kéo dà i, tiết Cơ thể dẹp lưng
ngoà i bám: miệng và bụ ng, cơ thể diện trò n, phia trướ c có lỗ bụ ng, thâ n phủ đầ y
có cấ u tạ o đố i xứ ng 2 bên miệng, phía sau có hậ u mô n, cơ lô ng bơi
thể đố i xứ ng 2 bên
Hệ hô hấ p Chưa có Hô hấ p kị khí Thự c hiện qua toà n
bộ bề mặ t cơ thể
Cơ quan -Cá thể trưở ng thà nh có cơ Kém phá t triển do số ng kí sinh
cảm giác quan cảm giác kém phá t triển
do mô i trườ ng số ng kí sinh
- Ở dạ ng ấ u trù ng số ng tự do
có cơ quan cả m giác phá t
triển, cớ mắ t đơn và cơ quan
thă ng bằ ng
- có lớ p nhu mô - Khô ng có lớ p nhu mô - có lớ p nhu mô
- có xoang cơ thể nguyên sinh
Đặ c điểm Đã có sự phâ n hướ ng cơ thể
chung +Lưng/ bụ ng
(giố ng + Trướ c /sau
nhau)  sự tâ p trung cá c cơ quan cả m gaics ở phía trướ c giú p con vậ t định hướ ng mô i trườ ng
tố t hơn
 Xuấ t hiện mặ t lưng bụ ng giú p con vậ t bơi , bò đượ c trên giá thể
cơ thể đố i cứ ng 2 bên giú p con vậ t hoạ t dộ ng hiệu quả , khai thác tố t hơn điều kiện
song
thà nh cơ thể cấu trú c bao bì cơ
cuticun- cơ
Tiêm mao – cơ
Sự xuấ t hiện lá phô i thứ 3 là m phá t triển hệ cơ, hệ thầ n kinh vf xuấ t hiện nhu mô .

Sự khá c biệt trong sinh sả n và ý nghĩa hiện tượ ng thay đổ i vậ t chủ ?

Ý nghĩa hiện tượ ng thay đổ i vậ t chủ

- Sá n kí sinh là ĐV lưỡ ng tính, đả m bả o xác suấ t gặ p nhau lớ n hơn
- Cơ quan sinh dụ c hình cà nh câ y, chiếm diện tích ít nhưng sinh khố i lớ n nên số lượ ng trứ ng sinh ra
nhiều & khả nă ng sinh sả n cao dẫ n đến tiêu diệt vậ t chủ và chính sá n cũ ng bị tiêu diệt. Vì vậ y để tồ n
tạ i và câ n bằ ng cầ n có hiện tượ ng thay đổ i vậ t chủ (để san sẻ việc cung cấ p dinh dưỡ ng)

┻━┻ ︵ヽ(`Д´)ﾉ︵ ┻━┻

 2023_LvanLi_ Ý chính Động vật không xương sống|3

Ý nghĩa hiện tượ ng thay có ấ u trù ng sinh:

- Khi trứ ng ra ngoà i tự nhiên cầ n qua nhiều điều kiện tác độ ng mớ i hoà n thà nh vò ng đờ i. Nên sá n
phải có cơ chế sinh sả n nhiều. Mà mỗ i giai đoạ n sinh sả n có 1 giớ i hạ n sinh sả n , do đó cầ n có hiện
tượ ng ấu trù ng sinh để tă ng số lượ ng sả n phẩm sinh dụ c

Sự khác biệt trong sinh sả n

Sá n lá Sá n dâ y Giun trò n
Có sự thay đổ i vậ t chủ (1 vậ t Có sự thay đổ i vậ t chủ (>2 Ko có sự thay đổ i vậ t chủ
chủ trung gian) hoặc 3 vậ t chủ )
Có hiện tượ n s2 bằ ng tb mầ m Có hiện tượ ng di độ ng trong cơ
thể vậ t chủ và hiện tượ ng lộ t xác
Khi pt đến gđ nhấ t định cso Pt qua biến thái: ấ u trù ng 6 Có gđ tiếp xú c vs mt có nhiều oxi
hiện tượ ng giao phố i chéo ko mó c -> nang sá n -> dạ ng -> trc khi trưở ng thà nh chú ng di
đồ ng thờ i trưở ng thà nh chuyển phứ c tạ p
Trứ ng-> nướ c-> ấ u trù ng-> Trong ố ng tiêu hó a, vỏ trứ ng Trứ ng và o ruộ t, vỏ trứ ng bị vỡ
qua nhiều gđ-> sá n lá trưở ng đuộ c dịch tiêu hó a phâ n hủ y -> dướ i tá c dụ ng củ a dịch ruộ t nở
thà nh ấu trù ng 6 mó c -> nang sá n -> ra ấ u trù ng có dạ ng gầ n giố ng
sá n trưở ng thà nh vớ i trưở ng thà nh

Chu trình sinh sả n và phá t triển củ a sá n lá song chủ , giun đũ a và sá n dâ y? Sự khá c biệt trong sinh sả n? Ý
nghĩa hiện tượ ng thay đổ i vậ t chủ ?

Sá n lá Trưở ng thà nh số ng trong nộ i quan củ a độ ng vậ t có xương số ng (ếch, nhá i, chim, thú )

song Trứ ng theo phâ n rơi và o nướ c, nở thà nh miracidium (mao ấ u) có lô ng bơi, di chuyển thự
chủ do trong nướ c
Sau mộ t thờ i gian, mao ấu xâ m nhậ p và o cơ thể vậ t chủ trung gian thứ nhấ t là mộ t loà i ố c,
mấ t lô ng bơi và chuyển thà nh sporocyst (bà o ấ u) chứ a tế bà o mầ m
Tế bà o mầm củ a bà o ấu phá t triển thà nh redia (lô i ấ u) chứ a cá c tế bà o mầ m mớ i và các tế
bà o mầ m mớ i nà y sẽ cho ra cercaria (vĩ ấu)
Vĩ ấu chui khỏ i ố c và o nướ c rồ i và o vậ t chủ trung gian thứ 2, rụ ng đuô i thà nh
metacercaria (kén)
Vậ t chủ trung gian thứ 2 (ố c, trai, giá p xá c ở nướ c, ấu trù ng ở nướ c củ a sâ u bọ , cá, lưỡ ng
cư) là thứ c ă n củ a vậ t chủ chính thứ c
Trong ố ng tiêu hoá củ a vậ t chủ chính thứ c, con non đượ c giả i phó ng khỏ i kén, di chuyển
đến vị trí kí sinh rồ i trưở ng thà nh
(Vò ng đờ i qua 3 vậ t chủ )
Sá n Trưở ng thà nh số ng trong ố ng tiêu hoá củ a độ ng vậ t có xương số ng nhưng ấu trù ng số ng
dâ y trong cơ thể củ a độ ng vâ t khô ng xương (giun ít tơ, đỉa, ố c, châ n khớ p ở nướ c và ở cạ n)
hoặ c độ ng vậ t có xương số ng (cá, thú )
Vò ng đờ i có thể trả i qua 2 hoặ c 3 vậ t chủ , tứ c là qua 1 hặ c 2 vậ t chủ trung gian
Vd sá n lơn( Taenia solium) .Sá n trưở ng thà nh trong ruộ t ngườ i, qua quá trình phá t triển
có thể lấ y lợ n làm trung gian.Cá c đố t sá n chứ a đầ y trứ ng theo phâ n ra ngoà i.Thà nh đố t vỡ
ngay trong ruộ t hay ra ngoà i mớ i vỡ để cho trứ ng, trứ ng phá t triển đến khi lợ n nuố t và o
ố ng tiêu hoá .Trong ố ng tiêu hoá vỏ trứ ng bị dịch tiêu hoá phâ n huỷ và ấ u trù ng 6 mó c
(onchosphaera) chui ra.Nhờ có mó c mà ấ u trù ng chui qua thà nh ruộ t hay dạ dà y, gặ p
mạch bạch huyết hoặ c má u, nhờ đó di chuyển đến gan, tim, phổ i,…..Ấ u trừ ng sá n mó c nằ m
yên chuyển thà nh nang sá n(cysticercus) dạ ng hạ t gạ o chứ a dịch.Thà nh củ a nang lõ m và o
phía trong, dầ u tậ n cù ng củ a chỗ lõ m là mầm đầ u sá n(scolex) ẩ n trong nang Nang sá n giữ
nguyên như vậ y cho đến khi ngườ i ( vậ t chủ chính ă n)Nang sá n chui và o ruộ t ngườ i và
dướ i tác dụ ng củ a dịch tiêu hoá, đầ u sá n lộ n ra ngoà i bá m và o thà nh ruộ t bắ t đầ u đờ i
số ng kí sinh trong ố ng tiêu hoá vậ t chủ chính thứ c.Phầ n cò n lạ i củ a nang sá n dính và o cổ
sẽ rụ ng , cổ hình thà nh nhiều đố t mớ i để có dạ ng sá n trưở ng thà nh
Khi trứ ng sá n bám và o thự c phẩ m , rau quả, con ngườ i vô tình ă n phả i cũ ng có hiên tượ ng
hình thà nh nang sá n trong cơ thể, gâ y bệnh ( ngườ i gạ o ) rấ t nguy hiểm

┻━┻ ︵ヽ(`Д´)ﾉ︵ ┻━┻

 2023_LvanLi_ Ý chính Động vật không xương sống|4

=>như vậ y vò ng đò i củ a sá n lợ n có di chyển vậ t chủ và qua biến thá i: từ ấu trù ng 6 mó c

qua nang sá n và phá t triển trưở ng thà nh.
Giun Giun đũ a( A. lumbricoides) phổ biến ở ngườ i đặ c biệt ở vù ng nô ng thô n do ngườ i dâ n
đũ a quen sử dụ ng phâ n tuó i để bó n rau ( tỉ lệ ngườ i dâ n ở vù ng nô ng thô n Việt Nam có tỉ lệ
giun đũ a khoả ng 70%)
Chu trình phá t triển cảu giun đũ a có qua cá c cơ quan như phổ i, thự c quả n, vì vậ y nhữ ng
ngườ i nhiễm nặ ng dễ gâ y ra hiện tượ ng tắc thở hoặc chả y má u phổ i.
Mộ t cá thể giun cá i có thể đẻ 23-24 vạ n trứ ng 1 ngà y, vậ y nên 1 năm để khoả ng 70 triệu
trứ ng, bằ ng 2000 lầ n trọ ng lượ ng củ a chú ng
Dangj trưở ng thà nh số ng ở ruộ t, lấ y chấ t dinh dưỡ ng củ a ngườ i, khi số lượ ng nhiều dẫ n
tớ i hiện tượ ng tắc ruộ t, gâ y bệnh giun chui ố ng mậ t, ngoà i ra chú ng cò n tiết ra chấ t gâ y
bệnh kích thích máu ngoạ i biên hoặ c thầ n kinh.

Đặ c điểm hình thá i và sinh sả n giun sá n kí sinh thích nghi vớ i lố i số ng kí sinh?

Mộ t số cơ quan bị tiêu giả m Lô ng bơi, giá c quan và ở sá n dâ y là cả hệ tiêu hó a

Mộ t số cơ quan phá t triển
Tă ng các hình thứ c và khả nă ng sinh sả n
Vỏ cơ thể
(do chú ng số ng nhờ và o vậ t chủ , ít di chuyển, mô i
trườ ng số ng và nguồ n thứ c ă n tương đố i ổ n đinh)
Cơ quan bá m như giá c bá m, mép bá m, đĩa bá m, mó c
bám và ở sá n dâ y là cả số lượ ng cá c cơ quan sinh
sả n (để bá m chắ c và o vậ t chủ khỏ i bị tố ng ra ngoà i)
Sinh sả n bằ ng cả hình thứ c vô tính và hữ u tính (sinh
sả n bằ ng tê bà o mầm ở sá n lá, bằ ng tạ o nang nhiều
đầu và bao nang nhiều đầ u ở sá n dâ y); Tă ng số lứ a
đẻ; Tă ng số trứ ng trong mỗ i lứ a đẻ (cơ quan sinh
sả n có dạ ng cà nh câ y cho ra khố i lượ ng sinh họ c
lớ n); Tă ng số lượ ng cơ quan sinh sả n ở sá n dâ y
=>Tă ng xá c suấ t xâ m nhậ p và o vậ t chủ mớ i
Khô ng có tiêm mao, có vỏ cuticun để trá nh tá c độ ng
từ dịch cơ thể củ a vậ t chủ

Đặ c điểm tổ chứ c cơ thể giun đố t? So sá nh sự khá c nhau giữ a phâ n đoạ n sá n dâ y và phâ n đố t củ a giun
đố t?

Đ2 phâ n đố t Thà nh cơ thể & cơ quan vậ n Hệ tiêu hó a 3 phầ n ruộ t Hệ tuầ n hoà n kín gồ m hệ
cơ thể chuyển trc, giữ a, sau mạ ch trung tâm(1), hệ
mạ ch quanh ruộ t (2) và
cung tuầ n hoà n ngoạ i
biên(3)
.)Cơ thể chia .) Cuticula do biểu bì sinh ra .) Ruộ t trc: thu nhậ n, chế .)(1): Mạ ch: lưng, bụ ng,
nhiều phầ n, ở ngoà i cù ng có tb tuyến tiết biến và chứ a t/ă . Miệng - trên ruộ t,dướ i ruộ t,
giố ng nhau về dịch nhà y (bô i trơn, bả o vệ, >hầu->thự c quả n->diều - dướ i T.kinh
hình dạ ng chố ng thoá t hơi nc, h2, nhậ n >diều->mề. Miệng có hà m .)(2): hệ mạch và mao
ngoà i, cấ u tạ o biết t2trong loà i) hoặ c vò i-> bắ t mồ i và quả n trên thà nh ruộ t
bên trong, gọ i .) Cá c lớ p: 1.Cơ:vò ng; dọ c; nhai nghiền t/ă . .)(3): Mạ ch lưng & bụ ng
là 1 đố t. Giữ a chéo/ 2. Biểu mô thể xoang, .) Ruộ t giữ a:chế biến t/ă ; nố i nhau bằ ng hệ mạ ch
các đố t liên lá thà nh, lá tạ ng gó p phầ n hấ p thụ chấ t d2. Thườ ng và mao quả n trên thà nh
tiếp có các tạ o các vá ch ngă n đố t/ Các dà i, có rã nh lưng, tă ng ruộ t & trong thà nh cơ
vá ch ngă n bó cơ/ Cơ quan vc p2 và hoà n tiếp xú c củ a ruộ t vs t/ă , thể. Các mạ ch nố i xếp
.)Tiêu chuẩ n thiện, đó là cá c chi nâ ng cao khả nă ng hấ p ứ ng vs các đố t tạ o cung
là 1 đố t: Có 1 bên(rươi), chi bên tiêu giả m thụ chấ t d2 tuầ n hoà n ngoạ i biên:
đô i: tú i thể chỉ cò n vết tích tơ ngắ n hoặc .) Ruộ t sau: Chứ a t/ă ko ĐM lưng->MM ruộ t->ĐM

┻━┻ ︵ヽ(`Д´)ﾉ︵ ┻━┻

 2023_LvanLi_ Ý chính Động vật không xương sống|5

xoang, mạch tiêu biến hoà n toà n đc tiêu hó a, hấ p thụ lại bụ ng->MM thà nh cơ thể-
máu bên, .) Chi bên, cơ dọ c chuyển vậ n nc,, chấ t khoá ng. >ĐM lưng…
hạch TK, chi bơi hình só ng; dịch thể .) Tuyến tiêu hó a đơn bà o -) Tim bên: 4 đô i tim bên
bên, tuyến xoang và bao cơ chui luồ n gồ m cá c tb tiết men tiêu nằm ở vá ch ngă n cá c đố t
kinh kết hợ p giú p cơ thể vđ hó a từ 10-13, má u vc trong
.) Đặc điểm mạ ch nhờ tim và hệ cơ
phâ n đố t: -> hệ tiêu hó a tă ng
phâ n đố t k/nă ng hđ số ng
đồ ng hình
.) Mỗ i đố t vừ a
là 1 phầ n cơ
thể lại vừ a là
1 đơn vị có
thể tự điều
chỉnh ở mộ t
chừ ng mự c
nhấ t định
trong hđ
chung củ a cơ
thể

Chứ c nă ng hệ tuầ n hoà n:

Phâ n phố i chấ t d2, oxy
Thu nhậ n CO2 và các chấ t thừ a (ion, độ c tố t/ă )
Vậ n chuyển các hoocmon tạ o nên mố i quan hệ chặ t chẽ giữ a cá c cơ quan trong cơ thể
Bả o vệ cơ thể: Các khá ng thể trong máu, cá c TB thự c bà o, làm tă ng khả nă ng chố ng lạ i sự xâm nhậ p củ a
cá c yếu tố có hạ i cho cơ thể.

Sự khá c nhau giữ a đ2 phâ n đoạ n sá n dâ y và phâ n đố t giun đố t

Phâ n đoạ n cơ thể sá n dâ y Phâ n đố t cơ thể giun đố t

Bắ t đầ u từ phầ n cuố i cổ mớ i phâ n hó a
thà nh cá c dố t thâ n (Vớ i tố c độ và i đó t trên
1 ngà y)
Mỗ i đố t có 1 phầ n củ a hệ thầ n kinh. Hệ
thầ n kinh, hệ bài tiết và 1 đơn vị sinh dụ c
trọ n vẹn có cả cơ quan sinh dụ c đự c và cái
Cá c đố t cuố i hầ u có thể tá ch ra khỏ i cơ thể
sá n
Cơ thể chia nhiều phầ n, giố ng nhau về hình dạ ng
ngoà i, cấu tạ o bên trong gọ i là 1đố t
Mỗ i đố t có 1 đô i tú i thể xoang, 1 đoi mạch má u bên,
1 đô i hạch thầ n kinh, 1 đô i chi bên, 1 đô i tuyến kinh
Phâ n đố t đồ ng hình

So sá nh xoang nguyên sinh và thứ sinh

Xoang cơ thể nguyên sinh Xoang cơ thể thứ sinh

Có ở giun trò n (giun thấ p) Có ở giun đố t (giun cao)
Thô ng trự c tiếp vớ i thà nh cơ thể và thô ng Khô ng thô ng trự c tiếp vớ i thà nh cơ thể và vớ i ruộ t.
trự c tiếp vớ i ruộ t Ngă n cách vớ i thà nh cơ thể bở i lá thà nh và và vớ i
ruộ t bở i lá tạ ng
Xoang kín, chạ y dọ c từ đầ u đến cuố i cơ thể Xoang hở m thô ng vớ i bên ngoà i qua 2 lỗ bài tiết
Xoang khô ng phâ n đố t Xoang phâ n đố t, mỗ i đố t có mộ t đô i tú i thể xoang
Chứ c nă ng nâ ng đỡ là chủ yếu, vậ n chuyển Ngoà i chứ c nă ng nâ ng đỡ , cò n tham gia và o vậ n
các chấ t dinh dưỡ ng chuyển, nuô i dưỡ ng cá c tế bà o (sinh dụ c, thự c bà o..)
Ý nghĩa việc xuấ t hiện xoang cơ thể thứ sinh: Dẫ n đến sự hình thà nh hệ tuầ n hoà n (giun đố t), hệ
châ n ố ng, hệ xoang má u giả, phứ c hợ p cơ quan trụ (ở độ ng vậ t hậ u khẩ u)

┻━┻ ︵ヽ(`Д´)ﾉ︵ ┻━┻

 2023_LvanLi_ Ý chính Động vật không xương sống|6

So sá nh đặc điểm cấu tạ o, chứ c nă ng và nguồ n gố c củ a nguyên đơn thậ n và hậ u đơn thậ n

Nguyên đơn thậ n Hậu đơn thậ n

Cấ u tạ o Xuấ t hiện ở giun thấ p Có ở giun cao
Khô ng phâ n đố t Phâ n đố t ( Có ở mỗ i đố t)
Gồ m hệ thố ng ố ng dẫ n len lỏ i Gồ m bộ phậ n hình phễu nằ m trong
trong cơ thể, tậ n cù ng là tế bà o xoang củ a mỗ i đố t và ố ng dẫ n củ a
lử a đố t trướ c nó
Bài tiết nộ i bà o (Chấ t bài tiết Bà i tiết ngoạ i bà o
đượ c dẫ n bên trong té bà o)
Chứ c nă ng Chủ yếu là bà i tiết Ngoà i nhiệm vụ bà i tiết cò n dẫ n
truyền cá c sả n phẩm sinh dụ c
Nguồ n gố c Lá phô i ngoà i Nguồ n gố c kép: Phễu thậ n từ lá
phô i ngoà i, ố ng dẫ n từ lá phô i giữ a

┻━┻ ︵ヽ(`Д´)ﾉ︵ ┻━┻

 2023_LvanLi_ Ý chính Động vật không xương sống|7

Tổ chứ c cơ thể ĐV thâ n mềm?

Cơ thể chia Đầ u: Bộ phậ n phía trướ c cơ thể, có miệng, đoạ n trc ố ng tiêu hó a. Là cơ quan thu
thà nh 4 nhậ n t/ă và thô ng tin
phầ n: Đầ u, Thâ n : Có mà ng mỏ ng bao ngoà i, chứ a cơ quan, thườ ng nằ m ở phía lưng
châ n, thâ n, Châ n : Khố i cơ dà y, nằ m ở mặ t bụ ng, khi biến đổ i thà nh má i chèo hoặ c tua
áo Á o : Là 1 lớ p da do kéo dài phầ n thâ n. Á o ló t mặ t trong củ a vỏ , k/c giữ a thâ n và á o
đgl khoang á o

Vỏ cơ thể Do biểu bì ngoà i lớ p á o tiết ra, có ở phầ n lớ n thâ n mềm, tuy nhiên 1 số nhó m hđ
să n mồ i tích cự c nên vỏ bị tiêu giảm hoặ c tiêu biến
Hình dạ ng đa dạ ng, tù y từ ng nhó m (nhữ ng mả nh ghép lạ i nhau hoặc 2 mả nh ghép
lại nhau theo 2 hướ ng trá i phả i hoặc vỏ cuộ n lạ i)
Cấ u tạ o từ ngoà i và o trong : lớ p sừ ng = > lớ p lă ng trụ => lớ p xà cừ
Xoang cơ thể Là xoang hỗ n hợ p bị thu hẹp do nhu mô chèn lấ p
Phầ n cò n lạ i củ a xoang cơ thể là xoang bao tim và xoang sinh dụ c
Hệ cơ Có cá c bó cơ lớ n như cơ châ n ở trai ố c, cơ khép vỏ ở trai hến
Hệ TK, cảm Hệ TK đa dạ ng do hđ số ng. Có 4 đô i hạ ch : nã o, châ n, phủ tạ ng, hạ ch bên liên hệ
giá c vớ i nhau và đi tớ i cá c cơ quan. Đa số có hệ TK cấ u tạ o mấ t đố i xứ ng & ko cò n hiện
tượ ng phâ n đố t
Cảm giá c pt vớ i nhiều mứ c độ khác nhau
Hệ hô hấ p Ở nc : Mang nằ m trong xoang á o, là phầ n lồ i nằ m 2 bên thâ n. Mộ t đô i lá mang
gồ m nhiều sợ i ghép lại vớ i nhau
Ở cạ n : Phổ i là nơi tậ p trung nhiều mạ ch máu để trao đổ i khí
Hệ tuầ n hoà n Hệ tuầ n hoà n hở , máu vừ a lưu thô ng trong mạch vừ a trong khe xoang
Riêng mự c, bạ ch tuộ c có hệ tuầ n hoà n kín
Tim gồ m 1 tâ m thấ t, 2 tâ m nhĩ. Trai & ố c chỉ có 1 tâ m nhĩ
Hệ tiêu hó a Gồ m ruộ t trc, giữ a, sau và các tuyến tiêu hó a
Miêng -> Hầ u : Thu nhậ n, nghiền t/ă
Hầu-> Thự c quả n -> dạ dà y -> ruộ t giữ a, sau
Tuyến tiêu hó a rấ t pt : tuyến nc bọ t, khố i gan tụ y
Hệ bà i tiết Hậu đơn thâ n và biến dổ i củ a hậ u đơn thậ n
Thậ n gồ m từ 1-2 nhá nh
1 số nhó m (ố c, sên) có cơ quan bà i tiết là tuyến bojanus khá lớ n
Hệ sinh dụ c Ko có sinh sả n vô tính
S2 lưỡ ng hoặ c phâ n tính, đa số thụ tinh trong. 1 số có tuyến phụ sinh dụ c như
tuyến tiền liệt, tuyến abumin

┻━┻ ︵ヽ(`Д´)ﾉ︵ ┻━┻