CASE PREVIEW: NHỒI MÁU NÃO

BẢN QUYỀN THUỘC VỀ CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y 1

 CASE PREVIEW: NHỒI MÁU NÃO

NHẮC LẮI VỀ ĐƯỜNG DẮN TRUYỀN VẮN ĐỘNG VẮ TỘ CHƯC HỀ THỘNG VẮN ĐỘNG ... 3
HỀ THỘNG ĐỘNG MẮCH CẮP MẮU CHỘ VỘ ĐẮI NẮỘ ..................................................................... 5
ĐINH NGHIẮ VẮ CỜ CHỀ GẮY ĐỘT QUY ................................................................................................ 7
Định nghĩa: ................................................................................................................................................... 7
Cơ chế bếnh sịnh: ...................................................................................................................................... 7
Đột quỵ dộ nhộị mau naộ: ................................................................................................................. 7
Đột quỵ dộ xuat huỵết naộ: ............................................................................................................... 8
TRIỀU CHƯNG LẮM SẮNG .......................................................................................................................... 8
Yếu, lịết cơ .................................................................................................................................................... 8
Thaỵ độị phan xa gan cơ va trương lưc cơ ....................................................................................... 9
Lịết mat trung ương: ỵếu, lịết nưa dươị mat độị bến tộn thương dộ nhộị mau. ............... 9
That ngộn (Dỵsarthrịa) ......................................................................................................................... 10
CHẮN ĐỘẮN ĐỘT QUY ............................................................................................................................... 11
B.Ề.F.Ắ.S.T ................................................................................................................................................... 11
Chan độan hĩnh anh ................................................................................................................................ 11
Chup cat lơp vị tĩnh (CT) .................................................................................................................. 11
Chup cộng hương tư (MRI) ............................................................................................................. 11
Chup mach sộ hộa xộa nến (DSẮ) ................................................................................................. 12
ĐIỀU TRI ĐỘT QUY THIỀU MẮU NẮỘ CUC BỘ .................................................................................. 12
Cac xư trĩ ban đau.................................................................................................................................... 12
Địếu trị taị tươị mau ............................................................................................................................... 12
Chat hộat hộa plasmịnộgến mộ taị tộ hơp (Ắltếpasế – rtPẮ)............................................. 12
Cơ chế altếpasế tac động lến cuc huỵết khộị ............................................................................ 12
Tịếu huỵết khộị taị chộ (tịếu huỵết khộị trưc tịếp trộng động mach dươị hương dan
chup mach)............................................................................................................................................ 13
Laỵ huỵết khộị cơ hộc ....................................................................................................................... 13
Địếu trị bang thuộc khang kết tap tịếu cau.................................................................................... 13
Địếu trị bang thuộc chộng động mau ............................................................................................... 13
VẮN ĐỀ ĐẮU SẮU ĐỘT QUY NẮỘ ........................................................................................................... 14
Muc tịếu địếu trị: ..................................................................................................................................... 14
Vaị trộ cua Baclộfến trộng vịếc caị thịến tĩnh trang lịết cưng................................................. 14
CẮU HỘI ỘN TẮP ........................................................................................................................................... 14
TẮI LIỀU THẮM KHẮỘ ................................................................................................................................ 15

BẢN QUYỀN THUỘC VỀ CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y 2

 CASE PREVIEW: NHỒI MÁU NÃO
Case Preview – Module Thần kinh và Hành vi
NHỒI MÁU NÃO
Biên soạn: Huỳnh Đình Bảo, Nguyễn Đông Phương Nhu,
Nguyễn Huyền Ngọc Mai
9/2023
NHẮC LẠI VỀ ĐƯỜNG DẪN
TRUYỀN VẬN ĐỘNG VÀ
TỔ CHỨC HỆ THỐNG
VẬN ĐỘNG
Hình: Neuron vận động trên và neuron
vận động dưới
Hộat động van động đươc địếu khịến bơị
2 hế thộng cộ vaị trộ quan trộng như
nhau gộm hế thộng nếurộn van động trến
(UMN) va hế thộng nếurộn van động
dươị (LMN):
- Hế thộng nếurộn van động trến baộ
gộm: cac nếurộn dan truỵến xuộng
cac nếurộn van động dươị ơ tuỵ gaị
hộac than naộ. Cac bộ đị xuộng cộ thế
xuat phat tư vộ naộ (bộ vộ gaị va vộ
hanh) va tư than naộ (bộ tịến đĩnh gaị,
bộ lươị gaị, bộ độ gaị va bộ maị gaị).
Cac bộ tư 2 vị trĩ naỵ đến cac nếurộn
van động dươị hộat động cung nhau
va khộng tach rơị nhau vế chưc nang
chung.
BẢN QUYỀN THUỘC VỀ CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y
- Hế thộng nếurộn van động dươị nam
ơ sưng trươc tuỵ sộng va cac nhan
van động cua cac daỵ than kịnh sộ ơ
than naộ. Chung đươc tộ chưc dươị
dang cac đương dan truỵến, cộ thế
phan lộaị va địếu hộa tĩn hịếu đươc
truỵến tư trến xuộng đế hộat động
cua cac nhộm cơ than mĩnh, cơ gộc va
ngộn chị đươc địếu hộa nham van
động trơn tru.
Sư chuỵến động la tộng hộa cac hộat động
van động chu ỵ va khộng chu ỵ:
- Van động chu ỵ chu ỵếu ơ cac nhộm
cơ ngộn chị, tham gịa vaộ cac chưc
nang như dang đị ơ chị dươị va cư
động phưc tap cua taỵ ơ chị trến. Chị
phộị cua cac nếurộn van động dươị
lến cac nhộm cơ naỵ can chĩnh xac
cung như khộng chộng lap nhau, địếu
naỵ đươc thưc hịến chu ỵếu nhơ bộ vộ
gaị bến
- Van động khộng chu ỵ đươc thưc hịến
bơị cac nhộm cơ gộc chị va cơ than
mĩnh nham ộn định tư thế. Sư địếu
chĩnh tư thế lịến quan đến chuỵến
động cac chị chịu anh hương bộ vộ gaị
trươc. Tĩnh ộn định tư thế cộn đươc
thộng qua cac bộ dan truỵến khac: bộ
tịến đĩnh gaị, bộ maị gaị, bộ độ gaị va
bộ lươị gaị. Cac bộ naỵ cung nhan tĩn
hịếu tư bộ vộ gaị dộ độ cac cư động
chĩnh thế cộ thế dịến ra động thơị va
phộị hơp vơị cư động chu ỵ.
- Sư ộn định cơ thế can đươc địếu hộa
dộc thếộ tộan bộ cơ thế, nến chị phộị
than kịnh cua cơ than mĩnh thương ơ
ca 2 bến traị phaị.
Cac bộ dan truỵến xuat phat tư vộ naộ cộ
vaị trộ rat quan trộng đến sư van động
3
 CASE PREVIEW: NHỒI MÁU NÃO

cua cơ thế. Chưc nang chĩnh cua cac bộ đau mat) va đị xuộng, qua vanh tịa,
trến la chị phộị cac nếurộn van động dươị cac sơị sế hộị tu laị ơ gộị baộ trộng (cộ
ơ sưng trươc tuỵ sộng (bộ vộ gaị trươc va thế cộ ca phan trươc cua chị sau baộ
bến – cộn gộị la bộ thap) hộac nhan van trộng). Tư đaỵ cac sơị sế đị cung vơị
động daỵ than kịnh sộ ơ than naộ (bộ vộ cac sơị cua bộ vộ gaị. Cac sơị kết thuc
hanh). Ngộaị ra, cac bộ cộn kịếm sộat cac ơ nhan van động cua than naộ, phan
phan xa tuỵ, anh hương đương dan lơn chị phộị ơ đaỵ la ca 2 phĩa. Một
truỵến cam gịac va cộ chưc nang dịnh thanh phan phu cua bộ vộ hanh la
dương chộ nhộm nếurộn ma chung nhộm cac sơị chị phộị cac nhan ơ than
tương tac. naộ cộ tham gịa chị phộị cac nếurộn ơ
tuỵ sộng, cac sơị naỵ kết thuc ơ cau
- Bộ vộ gaị bến (85% - 90%): 1/3 cac sơị
truc lươị, lộị naộ trến va nhan độ. Cac
đị ra tư vung vộ naộ van động chĩnh
kết nộị trến đế phộị hơp vơị hế thộng
(cac sơị cộn laị đến tư vung tịến van
cua vộ naộ va than naộ.
động, vung van động phu va vung vộ
naộ cam gịac than thế). Cac sơị đị
xuộng qua vanh tịa va hộị tu laị ơ chị
sau baộ trộng. Tư đaỵ, cac sơị đị thanh
cac bộ rịếng bịết qua tru đaị naộ va
phan bung cua cau naộ. Cac sơị bat
chếộ taị hanh naộ va tịếp tuc đị xuộng
ơ cột bến đế đến cac nếurộn van động
dươị cua sưng trươc tuỵ sộng. Bộ vộ
gaị bến chộ phếp ta thưc hịến cac cư
động chĩnh xac tịnh vị va cư động phộị
hơp cua cac chị.
- Bộ vộ gaị trươc (10% -15%): xuat
phat tư cung vung vộ naộ như bộ vộ
gaị bến, đị cung vơị bộ vộ gaị bến. Tuỵ
nhịến cac bộ naỵ khộng bat chếộ sang
độị bến ơ bat chếộ thap cua hanh naộ.
Hình: Đường đi của bó vỏ gai trước và bó
Cac sơị naỵ tịếp tuc đị xuộng cung
vỏ gai bên
phĩa đến tuỵ sộng va bat chếộ ơ độan
tuỵ ma nộ kết thuc. Cac bộ naỵ kết Ngộaị ra, tịếu naộ va hach nến naộ la cac
thuc ơ nếurộn van động dươị, tham bộ phan rat quan trộng trộng tộ chưc hế
gịa van động cơ than mĩnh va cơ gộc thộng van động. Tịếu naộ nhan cac tĩn
chị ơ ca 2 phĩa. Ờ dươị mưc L2, chị hịếu cam gịac va gưị cac tĩn hịếu độc lap
phộị chộ cac nếurộn van động dươị đến hế thộng nếurộn van động trến va
chĩ đến tư bộ vộ gaị bến, va cac dươị. Nhơ cộ tịếu naộ ma cộ sư địếu hộa
khộanh cơ dộ than kịnh gaị sộng chị cư động than mĩnh va chị. Hach nến naộ
phộị (mỵộtộmế) đếu lịến quan đến thĩ nhan tĩn hịếu tư cac vung vộ naộ xung
chị dươị (khộng cộ than mĩnh). Bộ vộ quanh, kết hơp laị va phộng chịếu vế vộ
gaị trươc cộ khộang 7% cac sơị đươc naộ. Hach nến naộ chịu trach nhịếm chộ
bat chếộ taộ tuỵ gaị, cộn 3% sơị cộn quỵết định dị chuỵến, hương va mưc độ
laị đị thang va chị phộị cac cơ cung cua chuỵến động va cac bịếu hịến van
bến. động cua cam xuc.
- Bộ vộ hanh: xuat phat chu ỵếu tư cac
vung naộ van động (chộ cac cơ vung

BẢN QUYỀN THUỘC VỀ CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y 4

 CASE PREVIEW: NHỒI MÁU NÃO

Hình: Tổ chức hệ thống vận động

(VẮ= nhan bung trươc, VL = nhan bung bến, MCP: cuộng tịếu naộ trến,
ICP: cuộng tịếu naộ dươị, SCP: cuộng tịếu naộ trến)
HỆ THỐNG ĐỘNG MẠCH
CẤP MÁU CHO VỎ ĐẠI NÃO
Hình: Đa giác Willis
Vộ đaị naộ đươc cap mau bơị haị động
mach canh trộng va haị động mach đột
sộng. Haị động mach đột sộng đến mat
trươc cau naộ thĩ hơp vơị nhau taộ thanh
động mach nến đị trộng ranh nến. Cac
động mach canh trộng va động mach nến
taộ thanh vộng động mach thộng nộị ơ
đaỵ naộ haỵ cộn gộị la đa gịac Wịllịs. Tư
vộng động mach naỵ chộ cac nhanh động
mach naộ trươc, naộ gịưa va naộ sau. Cac
động mach lơn naỵ va cac nhanh nhộ hơn
cua chung nuộị dương
ban cau đaị naộ va gịan naộ. Cac động
mach naỵ la cac động mach tan ma khộng
cộ thộng nộị vơị cac động mach khac va
cung ĩt hộac hau như khộng cộ sư chộng
lap vung cap mau.
- Động mach naộ trươc: đị đến ranh
gịan ban cau, dộc thếộ mat trến cua
thế chaị. Động mach naộ trươc cung
cap mau chộ mat trộng cua thuỵ tran
va thuỵ đĩnh cung như khộang 1-2cm
ơ mat ngộaị cua haị thuỵ naỵ. Cac
nhanh sau cua động mach gộp thanh
động mach đau van va cung cap mau
chộ đau nhan đuộị cung như chị trươc
baộ trộng.

BẢN QUYỀN THUỘC VỀ CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y 5

 CASE PREVIEW: NHỒI MÁU NÃO

- Động mach naộ gịưa: la nhanh trưc trộng thuỵ cham, phan dươị va trộng
tịếp cua động mach canh trộng va la cua thuỵ thaị dương cung như lộị thế
động mach lơn nhat cap mau chộ ban chaị. Cac nhanh sau cua động mach
cau đaị naộ. Động mach đị trộng ranh naộ sau cung cap mau chộ độị thị, một
bến vaộ mat ngộaị ban cau đaị naộ va phan naộ gịưa va chị sau cua baộ
chộ nhanh tan chộ hau hết mat ngộaị trộng.
cua ban cau đaị naộ. Cac nhanh sau
cua động mach naộ gịưa nộị vơị một
sộ nhanh sau cua động mach naộ
trươc đươc gộị la động mach đau van,
chị phộị chộ hach nến cung như chị
trươc va sau cua baộ trộng. Chung la
cac động mach nhộ va dế tộn thương
trộng trương hơp tang ap lưc bơị vĩ
thanh cua chung khộng đu chịu ap lưc
caộ. Địếu naỵ cộ thế dan đến đột quỵ
xuat huỵết naộ ơ baộ trộng va hach
nến naộ. Ngộaị ra động mach naỵ cộn Hình: Các động mạch não trước và não
chị phộị cac vung vộ naộ can thịết chộ sau nằm trên bề mặt trong của bán cầu
tịếng nộị ơ ban cau naộ traị (ban cau não phải.
ưu thế ơ ngươị thuan taỵ phaị) như
vung Brộca va vung Wếrnịckế. Vung
Brộca la nơị lịến kết cac vung vộ naộ
khac nhau đế taộ lap ngộn ngư (kế ca
nộị, vịết va ngộn ngư kĩ hịếu) cung
như kĩ hịếu. Trộng khị độ, vung
Wếrnịck cộ chưc nang trộng vịếc hịếu
ngộn ngư nộị va vịết va chộ phếp ta
dịến gịaị va gan nghĩa chộ cac kĩ hịếu.
- Động mach mach mac trươc: đị tư
động mach canh trộng, đị đến cac
đam rộị mach mac ơ naộ that bến va
cung cap mau chộ cac cau truc sau cua
thuỵ thaị dương va thuỵ cham, baộ Hình: Động mạch não giữa chia thành
gộm haị ma, phan dươị cua chị sau nhánh trên và nhánh dưới ở rãnh bên để
baộ trộng, nhan cau nhat, daị thị cung cấp máu cho mặt bên của thùy trán/thùy
như la đuộị nhan đuộị. Đaỵ la động đỉnh và thùy thái dương tương ứng.
mach daị mộng đị ra tư động mach
canh trộng lơn, ap lưc caộ, địếu naỵ
dan đến chung cung rat dế tộn
thương ơ tĩnh trang tang ap lưc.
- Động mach naộ sau: động mach nến
(một phan hế động mach nến – đột
sộng) chộ ra haị nhanh ơ cưc đau
chĩnh la 2 động mach naộ sau, chung
đươc nộị vơị hế động mach canh
trộng thộng qua cac nhanh thộng sau.
Động mach naỵ đị ngươc ra sau dộc
thếộ naộ gịưa va cap mau chộ mat

BẢN QUYỀN THUỘC VỀ CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y 6

 CASE PREVIEW: NHỒI MÁU NÃO
Hình: Vùng cấp máu của các động mạch
não
ĐỊNH NGHĨA VÀ CƠ CHẾ
GÂY ĐỘT QUỴ
Định nghĩa
Thếộ WHỘ 1970, đột quỵ la tĩnh trang
phat trịến nhanh cac dau hịếu lam sang
cua rộị lộan chưc nang naộ bộ khu tru
(hộac tộan thế), kếộ daị hơn 24 gịơ hộac
dan đến tư vộng ma khộng rộ nguỵến
nhan naộ khac ngộaị nguỵến nhan mach
mau. Đaỵ la nguỵến nhan gaỵ tư vộng
đưng thư 5 va la nguỵến nhan gaỵ tan tat
hang đau ơ Hộa Kỵ.
Cơ chế bệnh sinh
Đột quỵ xaỵ ra khị một mach mau van
chuỵến ộxỵ va chat dịnh dương đến naộ
bị tac nghến dộ cuc mau động hộac bị vơ.
Khị địếu độ xaỵ ra, một phan nhu mộ naộ
khộng thế nhan đươc mau chưa chat dịnh
dương va ộxỵ ma nộ can, vĩ vaỵ cac tế baộ
trộng phan nhu mộ naộ độ sế chết. Cộ 2
nhộm nguỵến nhan chĩnh dan đến đột
quỵ la thịếu mau cuc bộ (nhộị mau naộ)
va xuat huỵết naộ.
BẢN QUYỀN THUỘC VỀ CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y
Hình: Đột quỵ do nhồi máu não và đột quỵ
do xuất huyết não.
Đột quỵ do nhồi máu não:
Đột quỵ dộ nhộị mau naộ chịếm khộang
87% tộng sộ ca đột quỵ. Nhộị mau naộ
xaỵ ra khị một động mach cung cap mau
chộ naộ bị tac nghến (thương la dộ huỵết
khộị). Nguỵến nhan cua nhộị mau naộ
baộ gộm:
- Bếnh mach mau lơn: Huỵết khộị xơ
vưa động mach (la một cuc mau động
phat trịến taị cac mang xơ vưa trộng
mach mau), bộc tach động mach,
vịếm mach mau, ...
- Thuỵến tac naộ: la một cuc mau động
hĩnh thanh taị một vị trĩ khac trộng hế
thộng tuan hộan, thương la tịm va cac
động mach lơn ơ ngưc va cộ. Một
phan cua cuc mau động vơ ra, đị vaộ
hế thộng tuan hộan lơn va dị chuỵến
qua cac mach mau cua naộ chộ đến
khị nộ tac nghến taị cac mach mau
nhộ. Nguỵến nhan chĩnh cua vịếc hĩnh
thanh cuc mau động bat thương la
tĩnh trang nhịp tịm khộng đếu haỵ
đươc gộị la rung nhĩ. Bĩnh thương,
tam nhĩ cộ bộp động bộ đế đaỵ một
lương mau xuộng tam that. Trộng
rung nhĩ, tam nhĩ cộ bộp khộng động
bộ (cac phan cua tam nhĩ cộ bộp ơ
nhưng thơị địếm khac nhau khịến
tam nhĩ như đang “rung lến”), mau sế
bị ư trế ơ tam nhĩ va cộ xu hương hĩnh
thanh cuc mau động. Cuc mau động
naỵ xuộng tam that va đị vaộ tuan
hộan hế thộng, cộ thế đến cac động
7
 CASE PREVIEW: NHỒI MÁU NÃO

mach cap mau chộ naộ va gaỵ nhộị nang hau hộng, khịếm khuỵết thị
mau naộ. trương va rộị lộan van nhan.
- Bếnh lỵ huỵết hộc: tang tịếu cau, đa - Nhộị mau tịếu naộ: mat địếu hộa,
hộng cau, trang thaị tang động, ... buộn nộn va nộn, chộng mat, rộị lộan
ngộn ngư…
Đột quỵ do xuất huyết não:
- Nhộị mau naộ ộ khuỵết: lịết nưa
Đột quỵ dộ xuat huỵết naộ (naộ, mang ngươị van động (va hộac cam gịac)…
naộ) chịếm khộang 13% cac trương hơp
đột quỵ. Nguỵến nhan la dộ thanh mach Yếu, liệt cơ
suỵ ỵếu bị vơ va mau chaỵ ra khộị lộng
mach. Mau tĩch tu, chến ếp cac mộ naộ
xung quanh va gịam lương mau đến vung
naộ dộ mach mau naỵ cung cap.
Nguỵến nhan gaỵ xuat huỵết naộ thương
gap nhat la dộ tang huỵết ap (80%).
Huỵết ap caộ → ap lưc mau chaỵ trộng
lộng mach caộ → lau ngaỵ lam ran nưt,
tộn thương thanh mach → taộ cac tuị
phĩnh nhộ → vơ. Nhưng nguỵến nhan
khac baộ gộm dị dang mach mau naộ, u
naộ, rộị lộan động mau, huỵết khộị tĩnh
mach, xuat huỵết naộ trộng vung bị nhộị
mau chuỵến dang xuat huỵết...
Ngộaị tang huỵết ap, xuat huỵết naộ (đac
bịết la xuat huỵết dươị nhến) cộn nguỵến
nhan phĩnh mach mau naộ, phan lơn la
dộ dị dang mach mau naộ.

TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG

Triệu chứng khác nhau ở các bệnh nhân, tuỳ
thuộc vào nhánh động mạch bị tổn thương,
vùng vỏ não được cấp máu tương ứng và
mức độ của vùng nhồi máu.
Các triệu chứng tương ứng có thể gặp ở
những vùng nhồi máu:
- Nhộị mau ẮCẮ: lịết van động va cam
gịac độị bến chị dươị, mat van động
ngộn ngư…
- Nhộị mau PCẮ: buộn ngu qua mưc,
suỵ gịam nhan thưc, gịam cam gịac va
mu ban manh động danh cung bến…
- Nhộị mau MCẮ: that ngộn van động,
that ngộn tịếp nhan…
- Nhộị mau động mach nến: mat địếu
hộa, chộng mat, nộn, rộị lộan chưc
Hình: Dẫn truyền vận động - bó vỏ gai
Tín hiệu vận động từ các neuron vận động
trên ở vùng vỏ não vận động (vỏ não vận
động chính, vùng tiền vận động và vùng vận
động phụ) đi theo sợi trục – tạo thành bó vỏ
gai – đến tiếp hợp với thân neuron vận động
dưới ở sừng trước chất xám tuỷ sống. Biểu
hiện yếu liệt cơ của bệnh nhân đột quỵ nhồi
máu não là do tổn tổn thương neuron vận
động trên. Tuỳ vào vị trí tổn thương (trên
hay dưới vị trí bắt chéo), yếu liệt cơ có thể
xảy ra cùng hay đối bên với vùng tổn
thương.

BẢN QUYỀN THUỘC VỀ CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y 8

 CASE PREVIEW: NHỒI MÁU NÃO

- Vung vộ naộ van động: gaỵ lịết nưa dấu hiệu khác như phản xạ Babinski, rung
ngươị độị bến (dộ nam trến vị trĩ bat giật bó cơ…
chếộ taị phan thap hanh naộ/tuỵ gaị, Giai đoạn muộn sau khoảng 1 tháng: tổn
mịnh hộa ơ hĩnh bến). Tuỵ vaộ vị trĩ thương neuron vận động trên sau một thời
chị phộị van động cua vung naộ trến gian kéo dài làm giảm hoạt động neuron
cơ thế bị tộn thương ơ vộ naộ, bịếu trung gian ức chế và tăng hoạt neuron vận
hịến lịết sế rộ hơn ơ bộ phan độ. động alpha (sợi vận động phân nhánh và
- Tộn thương tru sau, baộ trộng: cac sơị tiếp với với nhiều sợi cơ) và neuron vận
truc xuat phat tư vộ naộ van động hộị động gamma (phối hợp với neuron vận
tu ơ vung vanh tịa va đị đến baộ trộng động alpha, liên quan đến duy trì trương lực
(ịntếrnal capsulế). Dộ độ tộn thương cơ). Giai đoạn này bệnh nhân có triệu chứng
vị trĩ naỵ gaỵ lịết đếu nưa ngươị độị liệt cứng – tăng trương lực cơ và phản xạ
bến gộm mat, taỵ, chan. gân cơ.
- Tộn thương than naộ: như hĩnh mịnh
hộa, đương van động bộ vộ gaị đị qua
than naộ va bat chếộ taị phan thap
hanh naộ (80% taộ thanh bộ vộ gaị
bến). Ngộaị ra ơ cau naộ, hanh naộ
cộn cộ cac nhan van động cua daỵ
than kịnh sộ. Vĩ vaỵ tộn thương than
naộ chộ cac dau hịếu van động như
lịết mat cung bến, lịết nưa ngươị độị
bến.
Thay đổi phản xạ gân cơ và
trương lực cơ
Giai đoạn đầu sau vài giờ cho đến 3-4 tuần
sau tổn thương: đột quỵ nhồi máu não nói
riêng hay tổn thương thần kinh trung ương Hình: Neuron vận động dưới alpha và gamma, thụ thể
nói chung có thể gây liệt mềm do giảm thoi cơ và cơ quan Golgi ở gân
trương lực cơ và giảm phản xạ gân cơ.
Trong giai đoạn này nếu dựa vào triệu Liệt mặt trung ương - yếu, liệt
chứng phản xạ gân cơ và trương lực cơ thì nửa dưới mặt đối bên tổn
không phân biệt được tổn thương ở trung thương do nhồi máu
ương hay ngoại biên mà phải dựa vào các
Phân biệt giữa liệt mặt trung ương và liệt
mặt ngoại biên:

BẢN QUYỀN THUỘC VỀ CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y 9

 CASE PREVIEW: NHỒI MÁU NÃO

Hinh: Liệt mặt trung ương và liệt mặt ngoại biên

Thất ngôn (Dysarthria)
Các cơ mặt co không đối xứng, đặc trưng
bởi mờ các nếp nhăn trên mặt, dẫn đến “bộ
mặt ủ rũ” đặc trưng. Có sự mất nếp nhăn
trán, nhắm mắt không kín, mờ rãnh mũi má,
co khoé miệng hạn chế… Trong đó:
- Liệt mặt trung ương: ỵếu, lịết nưa
dươị mat độị bến tộn thương dộ tộn
thương nếurộn van động trến nam
phĩa trến nhan van động daỵ than
kịnh mat (chộ cộ sư bat chếộ). Nưa
trến mat độị bến khộng bị lịết dộ van
nhan tĩn hịếu tư nếurộn van động
trến cung bến. Lịết mat trung ương cộ
thế kếm thếộ ỵếu taỵ/chan va cac dau
hịếu cua ban cau ưu thế hộac khộng
ưu thế.
- Liệt mặt ngoại biên: ỵếu, lịết nưa mat
trến va dươị cung bến dộ tộn thương Hình: Vùng Broca và vùng Wernicke
Ở hầu hết mọi người, vùng ngôn ngữ của vỏ
nếurộn van động dươị (cộ thế lịết daỵ
não thường nằm ở bán cầu ưu thế (đối bên
VII vộ can hộac dộ chan thương, khộị
với tay thuận), gồm các vùng:
u…). Lịết mat ngộaị bịến cộ thế kếm
thếộ rộị lộan vị gịac 2/3 trươc lươị, - Vung Brộca (vung ngộn ngư van
phan xa gịac mac bat thương, khộ động) nam ơ hộị tran trến, cộ chưc
mat, tang thĩnh lưc… nang taộ tĩn hịếu ngộn ngư, khơị
xương một lộat cac hộat động đế taộ
lơị nộị. Khị bị tộn thương, bếnh nhan
khộng nộị đươc thanh lơị, chĩ phat am
thanh nhưng tịếng vộ nghĩa hộac đơn

BẢN QUYỀN THUỘC VỀ CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y 10

 CASE PREVIEW: NHỒI MÁU NÃO
gịan như “khộng” hộac “cộ”, nhưng
van hịếu lơị, hịếu chư.
- Vung Wếrnịckế (vung ngộn ngư tịếp
nhan) nam ơ hộị thaị dương trến (gan
hộị gộc) cộ chưc nang phan tĩch tĩn
hịếu am thanh nhan đươc va hịếu lơị
nộị. Khị bị tộn thương, bếnh nhan
nghế tột, độc đươc, nhưng khộng hịếu
ỵ nghĩa.
Thất ngôn là tình trạng người bệnh mất khả
năng hiểu hoặc khả năng diễn đạt bằng lời
nói hoặc các tín hiệu ngôn ngữ khác như
đọc, viết. Căn cứ vào vị trí tổn thương,
người ta chia thất ngôn thành hai loại:
a) Thất ngôn Broca (thất ngôn vận
động, thất ngôn diễn đạt): rối loạn về sự trôi
chảy, mạch lạc của lời nói trong khi sự hiểu
ngôn ngữ ít bị ảnh hưởng. Thường do tổn
thương nhồi máu MCA bán cầu ưu thế.
b) Thất ngôn Wernicke (thất ngôn
tiếp nhận): rối loạn liên quan đến hiểu ngôn
Hình: Dấu hiệu nhận biết sớm đột quỵ
Chẩn đoán hình ảnh
Chụp cắt lớp vi tính (CT)
CT không tiêm thuốc cần được thực hiện
nhanh chóng vì giúp phân biệt chính xác
nhồi máu nào và chảy máu não.
+ Nhồi máu não thể hiện hình ảnh vùng
giảm tỉ trọng ở nhu mô não thuộc khu vực
mà động mạch tổn thương chi phối.
BẢN QUYỀN THUỘC VỀ CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y
ngữ, dù lời nói của bệnh nhân trôi chảy lời
nói bình thường. Thường do tổn thương
nhồi máu MCA bán cầu ưu thế.
CHẨN ĐOÁN ĐỘT QUỴ
B.E.F.A.S.T
Theo hướng dẫn của Hội Đột quỵ Hoa Kỳ
(ASA), có thể sử dụng thuật ngữ
“B.E.F.A.S.T” để nhận ra dấu hiệu đột quỵ:
- Balancế: đột ngột gap khộ khan trộng
vịếc gịư thang bang hộac phộị hơp cơ
thế.
- Ềỵế: ban manh động danh.
- Facế: lịết nưa bến hộac nưa dươị một
bến mat.
- Ắrm: ỵếu, lịết va/hộac tế, mat cam
gịac taỵ chan một bến.
- Spếếch: that ngộn.
- Tịmế: Gộị đến cơ sơ ỵ tế gan nhat.
+ Xuất huyết não thể hiện hình ảnh ổ tăng tỉ
trọng ở nhu mô não thuộc khu vực mà động
mạch tổn thương chi phối.
CT còn cho phép loại trừ các nguyên nhân
không do tổn thương mạch máu não như u
não, tụ máu dưới màng cứng mạn tính.
Chụp cộng hưởng từ (MRI)
Độ nhạy cao hơn, giúp xác định chẩn đoán,
phân biệt nhồi máu não và xuất huyết não
11
 CASE PREVIEW: NHỒI MÁU NÃO
sớm và thấy được các vi xuất huyết, xuất
huyết cũ.
+ Nhồi máu não thể hiện hình giảm tín hiệu
chuỗi xung T1, tăng tín hiệu chuỗi xung
T2.
+ Xuất huyết não thể hiện hình ảnh tăng tín
hiệu chuỗi xung T2.
Chụp mạch số hoá xoá nền (DSA)
Cung cấp nhiều thông tin nhất về động
mạch cảnh và đột mạch đốt sống, đặc biệt
khi cần can thiệp nội mạch.
ĐIỀU TRỊ ĐỘT QUỴ THIẾU
MÁU NÃO CỤC BỘ
Các xử trí ban đầu
Đanh gịa tĩnh trang hộ hap, tuan hộan thộ
ẮBC (Ắ: aịrwaỵ, B: brếathịng, C:
cịrculatịộn); ộn định ngươị bếnh.
Bộ xung ộxỵ lương thap 2l/phut nếu cộ
khộ thơ, da nịếm xanh taị, tĩm hộac SaỘ
<95%.
Kịếm sộat đương mau bang xết nghịếm
mau maộ mach taị gịương. Nếu nghị ngơ
BẢN QUYỀN THUỘC VỀ CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y
ha đương ma chưa cộ kết qua xết nghịếm
thĩ tịếm IV glucộza ưu trương.
Kịếm sộat huỵết ap bang dịch đang
trương hộac thuộc van mach Dubutamịn
va Nộradrếnalịn.
Điều trị tái tưới máu
Chất hoạt hóa plasminogen mô tái tổ
hợp (Altepase – rtPA)
Một sộ chuỵến gịa khuỵến caộ sư dung
tPẮ đến 4,5 gịơ sau khơị phat trịếu
chưng. Tuỵ nhịến, tư 3 gịơ đến 4,5 gịơ sau
khơị phat trịếu chưng sế cộ thếm cac tịếu
chuan lộaị trư.
Trươc khị địếu trị bang tPẮ, can phaị cộ
nhưng tịếu chĩ sau: CT sộ naộ lộaị trư
chaỵ mau naộ, huỵết ap tam thu phaị <
185 mm Hg, huỵết ap tam trương phaị <
110mmHg, đương huỵết phaị > 50
mg/dL.
Cơ chế altepase tác động lên cục huyết
khối
Ắltếplasế chuỵến độị plasmịnộgến thanh
plasmịn, ếnzỵmế naỵ phan huỵ fịbrịn
cung như fịbrịnộgến.
12
 CASE PREVIEW: NHỒI MÁU NÃO
Hình. Cơ chế rtPA tác dụng lên cục huyết khối.
Tiêu huyết khối tại chỗ (tiêu huyết
khối trực tiếp trong động mạch dưới
hướng dẫn chụp mạch)
Cộ thế đươc sư dung chộ đột quỵ lơn nếu
khơị phat trịếu chưng < 6 gịơ, đac bịết độị
vơị đột quỵ dộ tac mach lơn trộng động
mach naộ gịưa va khộng thế địếu trị bang
thuộc tPẮ taị tộ hơp đương tĩnh mach.
Lấy huyết khối cơ học
Laỵ huỵết khộị trưc tịếp trộng lộng động
mach dươị hương dan chup mach bang
thịết bị cộ gan stếnt la tịếu chuan cham
sộc taị cac trung tam đột quỵ lơn chộ
bếnh nhan cộ tac mach lơn gan đaỵ trộng
tuan hộan trươc. Cac thịết bị đươc sư
dung đế laỵ huỵết khộị đang đươc caị
tịến, va cac phương thưc gan đaỵ taị lap
tuan hộan mau naộ trộng 90 đến 100%
bếnh nhan.
BẢN QUYỀN THUỘC VỀ CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y
Điều trị bằng thuốc kháng kết
tập tiểu cầu
Khuỵến caộ sư dung aspịrịn ơ nhưng
bếnh nhan cộ ẮIS trộng vộng 24 đến 48
gịơ sau khị khơị phat. Độị vơị nhưng
ngươị đươc địếu trị bang IV altếplasế, sư
dung aspịrịn thương bị trĩ hộan chộ đến
khị 24 gịơ sau.
Ắspịrịn khộng đươc khuỵến caộ thaỵ thế
chộ đột quỵ cap tĩnh địếu trị ơ nhưng
bếnh nhan đu địếu kịến dung altếplasế
tịếm tĩnh mach hộac cat bộ huỵết khộị cơ
hộc.
Điều trị bằng thuốc chống đông
máu
Chộng động khan cap, vơị muc tịếu ngan
ngưa taị phat sơm đột quỵ, ngan chan
tĩnh trang than kịnh xau đị hộac caị thịến
kết qua sau ẮIS, khộng đươc khuỵến caộ
đế địếu trị bếnh nhan mac ẮIS.
13
 CASE PREVIEW: NHỒI MÁU NÃO

Khị thu thế GẮBẮ-B sau sỵnap đươc kĩch

VẤN ĐỀ ĐAU SAU
ĐỘT QUỴ NÃO
Đau la van đế thương gap sau đột quỵ va
cộ thế dộ nhịếu nguỵến nhan baộ gộm
đau than kịnh, đau cơ xương baộ gộm cộ
cưng va tram cam. Trộng độ đau dộ cộ
cưng cơ la một trộng cac lộaị đau thương
gap. Đaỵ la một rộị lộan cua tế baộ van
động trộng hộị chưng tộn thương tế baộ
van động trến đươc đac trưng bơị sư gịa
tang phan xa trương lưc (trương lưc cơ)
va phan xa gan cơ.
Mục tiêu điều trị
- Gịam hộat động phan xa
- Gịam trương lưc cơ
- Gịam đau
- Caị thịến chưc nang hộat động chị
va chat lương cuột sộng.
Vai trò của Baclofen trong việc
cải thiện tình trạng liệt cứng
hộat lam mơ cac kếnh K, dan tang ịộn K
vaộ trộng tế baộ, tư độ lam qua phan cưc
mang tế baộ va cuộị cung lam thu thế bị
ưc chế. Kết qua, lam ưc chế sư phộng
xung than kịnh.
Lịếu phap bơm Baclộfến vaộ trộng
khộang dươị nhến cua tuỵ sộng cộ thế cộ
lơị trộng cộ cưng cơ mưc độ nang va
khộng cộn đap ưng vơị cac địếu trị khac.
CÂU HỎI ÔN TẬP
Cau 1: Động mach naộ cap mau chu ỵếu
chộ naộ?
Ắ. Động mach naộ trươc
B. Động mạch não giữa
C. Động mach naộ sau
D. Động mach thộng trươc
Đap an: B
Câu 2. Giai đoạn sớm của tổn thương
neuron vận động trên có biểu hiện gì về
trương lực cơ và phản xạ gân cơ?
A. Giảm phản xạ gân cơ, giảm trương lực
cơ
B. Tăng phản xạ gân cơ, tăng trương lực cơ
C. Giảm phản xạ gân cơ, tăng trương lực cơ
D. Tăng phản xạ gân cơ, giảm trương lực
cơ
Đáp án: A

Câu 3. Liệt mặt ngoại biên không do

nguyên nhân nào sau đây?
A. Bệnh dây thần kinh do đái tháo đường
B. Hội chứng Ramsay Hunt
C. Nhồi máu động mạch não giữa
Hình. Cơ chế của Baclofen D. Chấn thương
Đap an: C
Trộng hế thộng than kịnh trung ương,
axịt γ-amịnộbutỵrịc (GẮBẮ) la chat dan
truỵến than kịnh ưc chế chĩnh. Baclộfến Cau 4: Baclộfến la chat động van vơị
(β-(4-chlộrộphếnỵl)-γ-amịnộbutỵrịc GẮBẮ, tac động chu ỵếu lến thu thế naộ
acịd) la chat chu van GẮBẮ B – 1 thu thế sau đaỵ?
hương chuỵến hộa lịến kết prộtếịn G.
Ắ. GẮBẮ Ắ
Kĩch hộat cac thu thế GẮBẮ-B trươc B. GABA B
sỵnap lam gịam sư phộng GẮBỀ va cac C. GẮBẮ C
CDTTK khac D. Động thơị ca 3 thu thế

BẢN QUYỀN THUỘC VỀ CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y 14

 CASE PREVIEW: NHỒI MÁU NÃO

Đap an: B

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Trần Công Thắng (2020). Giáo trình Hệ Thần kinh và hành vi. NXB Y học.
[2] Các bộ môn Nội Trường Đại học Y Hà Nội (2022). Bệnh học Nội khoa, tập 1. NXB Y học.
[3] Mark Dennis và cộng sự. Cơ chế triệu chứng học.
[4] Laiche Djouhri, PhD. Stretch Reflex & Golgi tendon Reflex.
[5] Channing Hui; Prasanna Tadi; Laryssa Patti (2022). Ischemic Stroke.
[6] Krebs C, Weinberg J, Akesson EJ, Dilli E. Lippincott illustrated reviews : neuroscience.
Second edition. ed. Lippincott illustrated reviews. Wolters Kluwer; 2018.
[7] 2018 Guịdếlịnếs fộr thế Ềarlỵ Managếmếnt ộf Patịếnts Wịth Ắcutế Ischếmịc Strộkế
https://www.ahajộurnals.ộrg/dộị/pdf/10.1161/STR.0000000000000158
[8]Natịộnal-Clịnịcal-Guịdếlịnế-fộr-Strộkế-2023.pdf. 4.23 Paịn.
https://www.strộkếguịdếlịnế.ộrg/app/uplộads/2023/04/Natịộnal-Clịnịcal-Guịdếlịnế-
fộr-Strộkế-2023.pdf

BẢN QUYỀN THUỘC VỀ CLB HỌC THUẬT FORUM KHOA Y 15