CÂU H I

1. Lây nhi m (LN)

CHƯƠNG GIUN SÁN Đư ng LN, giai đo n sinh s n LN, th c ăn LN
2. Ch n đoán:
- Xét nghi m tr c ti p (XN)
M u, phương pháp, giai đo n sinh s n phát hi n trong XN
- Xét nghi m gián ti p
3. Nơi ký sinh, tác h i
4. Thu c đi u tr (nguyên t c đi u tr , t y giun đ nh kỳ)
5. Chu trình phát tri n (tr c ti p, gián ti p), t nhi m
6. So sánh giun lươn và giun móc:
Nơi ký sinh, hình th u trùng, cách lây nhi m, tác h i, thu c đi u tr ,
ch n đoán.
7. B nh u trùng giun, sán (lây nhi m, ch n đoán, tác h i, đi u tr )

Gi I THI U V B NH GIUN SÁN Đ C ĐI M B NH GIUN SÁN

Chi n d ch “T y giun c ng đ ng 6116”: T y giun ngày 6/1, 1/6 trong năm. • Thu c nhóm H u sinh đ ng v t (đ ng v t đa bào)
Theo khuy n cáo c a WHO: T y giun 4 tháng/l n (vùng d ch, nhi m cao,..)
Tình hình nhi m giun sán Vi t Nam
• B nh giun sán r t ph bi n nư c ta:
• VN n m trong vùng nhi t đ i, b nh giun sán v n còn ph bi n. Khí h u nhi t đ i, ý th c v sinh
• Kho ng 10 – 65% ngư i dân nhi m ít nh t 1 lo i giun sán. • Giun sán xâm nh p vào cơ th ngư i
Nguyên nhân góp ph n nhi m giun sán hi n nay
• Các món ăn: l u, nư ng, xông khói,…. Đư ng tiêu hóa, hô h p, mu i chích, chui qua da
• Ngư i SGMD d b giun sán cơ h i ký sinh và lan t a. • T l m c b nh giun sán nư c ta cao:
Bi n pháp phòng - ch ng b nh giun sán Nhi m nhi u lo i giun cùng lúc, nhi m n ng
B Y t Hư ng d n t y giun đư ng ru t t i c ng đ ng (6437/QĐ-BYT
ngày 25/10/2018)* • Giun sán không gây hi n tư ng mi n d ch cao
• Dùng thu c an toàn và hi u qu có th nhi m nhi u l n.
M c tiêu sau khi h c ph n giun sán
• Th i gian s ng giun có h n
• Đ nh hư ng nhi m lo i giun sán → xét nghi m.
• Nh n đ nh đư c hình d ng giai đo n sinh s n giun sán trong XN Giun đũa: 1 năm, giun kim: 1-2 tháng
• Làm cơ s đ hi u bi t thu c dùng trong đi u tr đư c h c nh ng • D u hi u bi t b nh giun sán
môn h c sau này (dư c lý, dư c lâm sàng,…)
• Phòng b nh giun sán.
B ch c u toan tính tăng cao, tiêu ch y, táo bón, d ng.
 TÁC H I GIUN SÁN Đ I V I CƠ TH
BC toan tính tăng
R i lo n tiêu hóa: đau b ng, bu n nôn, tiêu ch y xen k táo bón
• D ng
c n tr s h p thu ch t dinh dư ng.
• KST (giun, sán, n m…)
R i lo n máu
• VK (s t h ng ban), b nh phong
Gi m h ng c u
• B nh v da (chàm, m n đ da)
(Ancylostoma hút 0,2 ml/ngày, Necator hút 0,03 ml/ngày).
• Thu c: erythromycine, aspirin, sulfonamide...
500 con giun móc m t 40-80 ml máu/ ngày (theo Rhoche)
• Viêm kh p d ng th p, viêm d dày, addison
Tăng b ch c u toan tính
• Tia x , ung thư
nh hư ng th n kinh
Do đ c t giun sán gây co gi t, mê s n, ti u đêm.
nh hư ng b nh khác: giun sán l y th c ăn, máu gi m s c đ
kháng làm n ng thêm các b nh như: lao, ki t l , s t rét.
Bi n ch ng (n i khoa, ngo i khoa)

CH N ĐOÁN ÂM TÍNH GI *
Ch n đoán lâm sàng • Nhi m giun đ c.
Không chính xác, không xác đ nh lo i KST , m c đ nhi m. • S lư ng tr ng r t ít.
Ch n đoán c n lâm sàng • Chưa đ n th i gian đ tr ng c a con cái.
• Tr c ti p: - M u xét nghi m (phân, đàm, máu, nư c ti u,….) • Giun ch l y máu v đêm.
- Âm tính gi .* • Do b nh khác.
• Gián ti p: PP mi n d ch (K thu t ELISA,….)
PHƯƠNG PHÁP PHONG PHÚ

PHÂN LO I GIUN SÁN • PP n i (đư ng, mu i, ZnSO4)

L p có v c ng (thân hình ng): - Giun (Nematoda) PP Willis

L p không có v c ng (thân d p): - Sán lá (Trematoda) (T tr ng c a tr ng giun sán nh hơn t tr ng c a dd NaCl bão hòa)

- Sán dây (Cestoda) • PP l ng (l ng b ng tr ng l c: dùng Formalin 10%, ly tâm)

• PP 2 pha (Formalin và ete)
 SINH THÁI C A GIUN
Ký sinh: ng tiêu hóa, h tu n hoàn, cơ quan n i t ng.
Giai đo n chu du. Di chuy n l c ch .
H p thu: Carbonhydrate, đ m, ch t béo.
B ng nhi u cách: hút (giun móc), ng m qua da (giun ch ).
Sinh s n
Đ tr ng: - tr ng th tinh
- tr ng không th tinh (không n )
Đ phôi: tr ng n t cung c a con giun cái (giun ch , giun xo n).
Chu trình phát tri n
CT tr c ti p (CTTT ng n, CTTT dài)
CT gián ti p (qua 1 hay nhi u ký ch trung gian)
SƠ Đ C T NGANG, C T D C C A GIUN

PHÂN LO I GIUN ĐŨA NGƯ I (ASCARIS LUMBRICOIDES)

Nhóm ký sinh ru t
• Giun đũa (Ascaris lumbricoides)
• Giun kim (Enterobius vermicularis)
• Giun tóc (Trichuris trichiura)
• Giun móc (Ancylostoma duodenale và Necator americanus)
• Giun lươn (Strongyloides stercoralis)
Nhóm ký sinh ru t và t ch c
• Giun xo n (Trichinella spiralis)
Nhóm ký sinh máu
• Giun ch Bancroft (Wuchereria bancrofti)
• Giun ch Mã Lai (Brugia malayi).
Nhóm ký sinh l c ch gây h i ch ng larva migrans
• Ancylostoma caninum: ký sinh chó.
• Ancylostoma brasiliense: ký sinh mèo.
• Toxocara canis: ký sinh chó.
• Toxocara cati: ký sinh mèo.
 M C TIÊU
• Mô t hình th giun trư ng thành và các d ng tr ng.
• Nêu đ c đi m sinh h c v n d ng vào gi i thích tri u ch ng
b nh và phương pháp ch n đoán.
• Trình bày cách đi u tr và phòng ng a b nh giun đũa.
• Gi i thích đ c đi m ph bi n c a giun đũa.
• Xác đ nh giun đũa giai đo n l c ch hay giai đo n chu du
khi chúng đang ký sinh m t cơ quan trong cơ th ngư i.

Hình theå con tröôûng thaønh vaø tröùng cuûa Ascaris lumbricoides
Hình theå giun ñuõa tröôûng thaønh
1 CÁC LO I TR NG GIUN ĐŨA 2

1. Đi n hình, không th tinh

2. Không đi n hình, th tinh

4
3. Đi n hình, th tinh
(ch a phôi bào)
4. Đi n hình, th tinh
(ch a phôi)
Chu trình phát tri n c a giun đũa
(Ascaris lumbricoides)

D CH T
T l nhi m giun đũa cao do:
• Đi u ki n khí h u nhi t đ i
• V sinh kém
• S c đ kháng c a tr ng cao
(Formol 10%, HCl 1-2%, s ng 4-5 năm)
TRI U CH NG
Giai đo n u trùng di chuy n
• Ph i (h i ch ng Loeffler)
• u trùng di chuy n l c ch : não, m t, th n
Giai đo n giun trư ng thành ru t non:
• S lư ng ít gây RLTH nh .
• S lư ng nhi u nôn ra giun, gây t c ru t, viêm ru t th a, th ng ru t.
• R i lo n th n kinh: qu u, m t ng , co gi t.
• Suy như c cơ th do 15-20 giun l y 4g protein/ ngày.
(Tr em c n 40g protein/ ngày, 100g th t cá cho 20g protein)
• Giun di chuy n l c ch : mũi, mi ng, gan, t y, ng m t.
 Giun đũa gây hi n tư ng t c ru t
u trùng giun đũa ph i

Giun đũa di chuy n l c ch (giun trư ng thành gan) Giun đũa di chuy n l c ch (giun trư ng thành gan)
 Hình siêu âm, giun đũa trong ng d n m t c a ngư i.
Giun đũa trong ng m t c a ngư i B nh nhân: BC ái toan tăng 50%, vàng da, gan to, lách to.

CH N ĐOÁN

Giai đo n u trùng
• D a vào lâm sàng
• Công th c máu B ch c u ái toan 20-40% (1-3 tu n sau khi nhi m)
• u trùng/ đàm
Giai đo n con trư ng thành ru t
• Xét nghi m phân tìm tr ng

Ch n đoán mi n d ch ít dùng vì có ph n ng chéo v i giun khác.

Giun đũa chui ra mũi, mi ng

 Albendazol
ĐI U TR
• Tr em > 2 tu i và ngư i l n: 400 mg/ngày li u duy nh t.
Pamoat pyrantel
• Tr em t 6 - 24 tháng: 200 mg/ngày.
Li u: 10 mg/kg CCĐ: ph n có thai (3 tháng đ u), ph n cho con bú, b nh
Nhóm Benzimidazol gan, b nh máu, t y xương.
Mebendazol (Vermox, Vermifar, Mebendazol, Fugacar,….) Lưu ý: sau 30 ngày dùng thu c m i đư c có thai.

Li u: lo i 100mg/v, sáng 1v, chi u 1v, 3 ngày liên ti p TDP: đau b ng, bu n nôn, nh c đ u, chóng m t, ban da, r ng
tóc.
lo i 500 mg/v, li u duy nh t 1v
Hi m g p: suy th n, gi m b ch c u h t, gi m ti u c u.
Flubendazol (Fluvermal) gi ng Vermox
Mebendazol
Albendazol (Zentel, Aldazol,….)
Tương t như Albendazol,
Li u: 200 mg/v, li u duy nh t 400 mg nhưng không dùng cho tr em < 2 tu i.

Lưu ý: C n nh c l i sau 2 – 3 tu n.

B Y t v Hư ng d n t y giun đư ng ru t t i c ng đ ng B Y t v Hư ng d n t y giun đư ng ru t t i c ng đ ng
Quy t đ nh s 6437/QĐ-BYT ngày 25/10/2018 Quy t đ nh s 6437/QĐ-BYT ngày 25/10/2018
Tình hình nhi m giun: khá cao (10-65%) Thu c s d ng: Albendazole ho c Mebendazole

Báo cáo c a Vi n SR - KST - CT các t nh thành t năm 2013-2017 Li u lư ng:

Đ i tư ng t y giun - Tr em t 12 tháng tu i đ n dư i 24 tháng tu i: Albendazole 200mg ho c

Ch đ nh: L a tu i t 12 tháng tu i tr lên. Mebendazole 500mg li u duy nh t.

Ch ng ch đ nh: - Ngư i t 24 tháng tu i tr lên: Albendazole 400mg ho c Mebendazole

- Ngư i đang m c b nh c p tính, đang s t (>38,5°C). 500mg li u duy nh t.

- Ngư i đang m c m t s b nh m n tính như: suy th n, suy tim, suy gan, hen Cách dùng:

ph qu n. - Thu c u ng vào b t kỳ th i gian nào trong ngày sau khi ăn.

- Ngư i có ti n s d ng v i các thành ph n c a thu c. - Tr nh ph i nghi n thu c pha v i nư c u ng.

- Ph n có thai trong 3 tháng đ u*, ph n đang cho con bú, tr em dư i 12 - Nên nhai thu c t y giun và u ng v i nư c.

tháng tu i.
http://www.impe-qn.org.vn/impe-
qn/vn/portal/InfoDetail.jsp?area=58&cat=1068&ID=5912

Theo khuy n cáo c a nhi u chuyên gia, ph n có thai nhi m giun sán n ng:

- N u l i ích thu đư c l n hơn nguy cơ, và ph n có thai hơn 3 tháng. Giun kim
- Có th t y giun b ng thu c Praziquantel, Mebendazol ho c Abendazol.

Enterobius vermicularis

M C TIÊU
1. Mô t hình d ng giun trư ng thành và tr ng.
2. Nêu đ c đi m sinh h c c a giun kim, t đó gi i thích v
tính d lây lan b nh giun kim.
3. Trình bày cách ch n đoán b nh giun kim, đ c bi t b ng
phương pháp Graham.
4. Nêu cách đi u tr h u hi u b nh giun kim và phương pháp
phòng b nh.

Hình th giun trư ng thành và tr ng c a Enterobius vermicularis

 Thöïc quaûn uï phình

Hình th giun kim cái trư ng thành

 Giun kim trư ng thành niêm m c ru t

Chu trình phát tri n c a giun kim (Enterobius vermicularis)

TÁC H I
• R i lo n ru t: đau b ng, tiêu ch y, viêm ru t mãn tính, viêm ru t
th a. Chàm hóa vùng h u môn.
• R i lo n th n kinh: m t ng , khóc đêm, khó ch u, làm kinh, nghi n
răng v đêm (thư ng g p tr ).
• R i lo n cơ quan sinh d c: viêm âm h .
• nh hư ng kh năng phát tri n: g y xanh xao, b ng to, bi ng ăn.

CH N ĐOÁN
• Lâm sàng: ng a h u môn (giun trư ng thành)
• C n lâm sàng: phương pháp Graham
 ĐI U TR

Pyrantel
Li u: 10 mg/kg (gi ng li u giun đũa)
Mebendazol: Lo i 100 mg/v, 1v/ngày
Lo i 500 mg/v, 1v/ngày GIUN TÓC
Flubendazol
Li u: 100 mg/v
Trichuris trichiura
Albendazol
Li u: 200 mg/v

Lưu ý: Đi u tr t p th , nh c l i sau 3 tu n.

M C TIÊU

1. Mô t hình d ng c a giun trư ng thành và tr ng.

2. So sánh chu trình phát tri n c a giun đũa v i giun tóc.
3. Trình bày đ c đi m sinh h c, vai trò gây b nh, cách ch n
đoán và đi u tr giun tóc.
 Tr ng ch a phôi bào
theo phân ra ngoài

Chu trình phát tri n c a giun tóc (Trichuris trichiura)

Giun tóc cái Giun tóc đ c
 VAI TRÒ GÂY B NH

• Nhi m n ng có h i ch ng gi ng ki t l
• Sa tr c tràng.
• Viêm ru t th a.
• Thi u máu như c s c.
• Ti t đ c t → ho i t niêm m c, d ng.
• Nhi m trùng th phát (thương hàn, t → t vong)

CH N ĐOÁN
• Xét nghi m phân tìm tr ng

ĐI U TR GIUN MÓC/ GIUN M

• Mebendazol Ancylostoma duodenale
Lo i 100mg/v: 2 v/ngày x 3 ngày liên ti p.
Necator americanus
Lo i 500mg/v: li u duy nh t
• Flubendazol: 100mg/v
2 v/ngày x 3 ngày liên ti p.
• Albendazol: 400mg. (3 ngày)
L p l i sau 3 tu n n u chưa kh i
 M C TIÊU
• Trình bày chu trình phát tri n c a giun móc, liên h v i
đi u ki n lây lan và đư ng xâm nh p c a giun móc.
• Nêu các tác h i do giun móc gây ra, cách ch n đoán và
đi u tr .

Hình th giun móc trư ng thành và tr ng

Ancylostoma duodenale Necator americanus

 Đuôi c a giun móc Ancylostoma đ c
B ph n mi ng và đuôi c a giun móc

Chu trình phát tri n c a giun móc

 Tri u ch ng
Giai đo n mô
• u trùng chui qua da: n t m n đ , ng a.
• u trùng đ n ph i: ho khan, khan ti ng, nu t khó.
Giai đo n ru t
• R i lo n tiêu hóa: tiêu ch y có máu đen. L m loét d dày.
• Viêm tá tràng kéo dài 1-2 tháng.
M t s r i lo n
• R i lo n tu n hoàn: thi u máu, BCTT tăng (40-50%).
• R i lo n tim m ch: khó th , tim đ p nhanh.
• R i lo n th n kinh: gi m th l c, nh c đ u, d quên, suy s p th n
kinh.
Giun móc niêm m c ru t
 CH N ĐOÁN Đi U TR THAM KH O
• Xét nghi m phân tìm tr ng.
Nhi m nh :
• PP c y phân.
Albendazole: 400 mg li u duy nh t
• PP huy t thanh h c.
Mebendazole: li u duy nh t 500 mg.
ĐI U TR Pyrantel pamoate: li u duy nh t 10 mg/kg cân n ng.

• Pyrantel: Li u 20mg/kg/ngày x 2 ngày
• Mebendazol: Lo i 100mg/v, li u 2v/ngày x 3 ngày.
Lo i 500mg/v, li u 1v duy nh t.
• Albendazol: li u 400mg.
Nhi m n ng:
Albendazole 400 mg/ngày x 3 ngày
Mebendazole: li u 500 mg/ngày x 3 ngày
Pyrantel pamoate: li u 10 mg/kg/ngày x 3 ngày
http://www.iph.org.vn/index.php/bnh-truyn-nhim/236-bnh-giun-mocgiun-m-

• Trư ng h p nhi m n ng dùng thêm mu i s t 0,5-1g/ngày ancylostomiasisnecatoriasis

Các nhà khoa h c đã nghiên c u th c nghi m:

PHÒNG B NH
• t khi giun móc hút máu, sau 124 phút, máu đã xu t hi n trào ra h u môn
• R c vôi b t nh ng nơi b nhi m. c a giun (theo Well, 1931);
• Mang gi y dép.
• m t con giun móc hút t 0,1-0,3 ml máu m i ngày (theo Nishi);
• ngư i b nhi m 500 con giun móc, m i ngày có th m t t 40-80 ml máu
(theo Roche).
Giun móc nay là m t món h p d n trên th c đơn c a nh ng ngư i b b nh
Crohn, viêm loét ru t k t và d ng nghiêm tr ng (thông tin
trên Newscientist).
Khoa h c đã gi i mã thành công b gen c a giun móc Necator
americanus (VIETNAMPLUS, LÚC : 21/01/14 21:32)
 S n ph nhi m giun sán còn có nguy cơ gây s y thai, con d t t.
(theo Ths BS Tr n Th Khánh Tư ng, ĐH Y khoa Ph m Ng c Th ch TP.HCM)
Nhi m Toxoplasma gondii (ký sinh thư ng s ng trong d dày c a mèo) Giun lươn
thai ph có nguy cơ s y thai trong ba tháng đ u thai kỳ.
Nhi m giun móc và giun lươn ngư i m lúc mang thai:
Strongyloides stercoralis
→ tr khi sinh ra gi m đáp ng v i vaccine phòng ng a lao BCG
→ tr b lao c p tính, lao màng não.
N u không phát hi n và đi u tr k p:
→ tr d b di ch ng b i não, li t chi, đ ng kinh, t vong.

M C TIÊU
1.Nêu s khác nhau c a giun lươn và giun móc v chu trình phát
tri n và hình d ng c a 2 lo i u trùng ( u trùng có th c qu n d ng
phình và hình ng).
2.Gi i thích trư ng h p b nh mãn tính c a giun lươn.
3.V n d ng chu trình phát tri n gi i thích k t qu xét nghi m phân
bi t gi a u trùng giun lươn và giun móc.
4.Nêu phương pháp Baermann.
5.Nêu cách đi u tr và cách phòng ng a.

Hình th giun lươn trư ng thành và tr ng

 u trùng c a giun lươn

Rhabditiform Filariform
Giun lươn trư ng thành d ng t do

Con cái Con đ c

u trùng giun lươn giai đo n 1 Tr ng giun lươn u trùng giun lươn Giun lươn trư ng thành và u trùng
 u trùng giun lươn giai đo n 1
So sánh u trùng giun lươn và u trùng giun móc

RUOÄT NON
Thöïc quaûn
Thaønh
ruoät Giun löôn con caùi trinh saûn
coù thöïc quaûn hình oáng Khí quaûn

AÁu truøng thöïc quaûn Phoåi

coù uï phình (theá heä I)

Töï nhieãm Tim

AÁu truøng thöïc Maïch maùu

Theo phaân ra ngoaøi quaûn hình
oáng Da

Chu trình giaùn

tieáp (20 -30 0C)

Giun löôn daïng töï do Chu trình tröïc

(thöïc quaûn coù uï tieáp (10 -20 0C)
phình)
ñöïc caùi

u trùng giun lươn giai đo n 2

Tröùng

AÁu truøng thöïc quaûn AÁu truøng thöïc quaûn hình

coù uï phình (theá heä 2) oáng coù tính nhieãm
Chu trình phát tri n c a giun lươn u trùng giun lươn di chuy n da

Các v t b m máu m t trư c đùi BN 50 tu i

XN ELISA dương tính v i giun lươn
u trùng giun lươn di chuy n da
 u trùng giun lươn ph i
u trùng giun lươn ru t

Nhi m giun lươn có 3 nhóm: TRI U CH NG

Nhóm mang m m b nh nhưng không có bi u hi n lâm sàng da: u trùng di chuy n dư i da (b ng,
mông, háng, đùi)
→ đây là m t trong nh ng ngu n lây nhi m l n trong c ng đ ng. đư ng khúc khu u, n i m đay, ng a.

Nhóm có bi u hi n t n thương đư ng tiêu hóa và da ph i: ho khan, thâm nhi m ph i, suy n.

BC toan tính 40-50%
→ r i lo n tiêu hóa, đư ng ngo n ngoèo do u trùng di chuy n. Bi u đ Lavier có hình răng cưa.

Nhóm nhi m đa cơ quan (ph i, não, h th n kinh…) ru t: viêm tá tràng

(kéo dài su t th i gian b nh)
Đ c bi t là trư ng h p suy gi m mi n d ch.
• R i lo n tiêu hóa, xơ gan.
Nhi m giun lươn lan t a “ác tính” có th gây t l t vong lên đ n 80% • Đau b ng bên ph i, trên r n

Phòng tránh nhi m giun lươn lan t a: tránh dùng thu c cho b nh nhân nh m v i đau d dày
nhi m giun lươn các lo i thu c làm suy gi m mi n d ch: methotrexate, • Tiêu ch y, đau b ng, n i m đai
cyclophosphamide, vinca-alkaloids, corticoide,…
 Khoa N i Tiêu Hóa b nh vi n Ch R y
CHAÅN ÑOAÙN
Xeùt nghieäm phaân Trư ng h p 1
- tìm aáu truøng GĐ 1 Tình tr ng b nh
B nh nhân b tiêu ch y, tiêu phân l ng đen t ng đ t, ói, đau b ng, ăn u ng
- tröôøng hôïp boùn aáu truøng GĐ 2 kém, s t cân và lơ mơ d n, phù nh 2 chân và thi u máu nh .
- khi tieâu chaûy naëng tröùng chöùa phoâi. K t qu xét nghi m
Traùnh nhaàm vôùi aáu truøng giun moùc. - Máu: tăng b ch c u ái toan, gi m albumin và h natri.
- Phân: u trùng giun lươn dương tính 4+, máu (+).
Phaân môõ, phaân raát hoâi tanh.
- N i soi d dày tá tràng: viêm phù n .
PP caáy phaân (th ch máu), Baermann (cải tiến) - Sinh thi t tá tràng: phát hi n xác giun.
Huùt dòch taù traøng tìm aáu truøng, tröùng. Đi u tr
Huùt dòch maøng phoåi tìm AÂT Bù nư c, đi n gi i, b sung dinh dư ng, dùng thu c đi u tr giun.

XN đàm (n u ho có đàm)
Xeùt nghieäm maùu (ELISA) (S.mansoni, F.gigantica)
PP real-time PCR
Ca SGMD: - vaãn duøng ELISA (tìm thaáy KT do giun lan toûa)
- BC toan tính khoâng taêng

Khoa N i Tiêu Hóa b nh vi n Ch R y ĐI U TR

Trư ng h p 2 Thiabendazol
Tình tr ng b nh Li u: 50 mg/kg/ngày (t i đa 3g/ngày, 1,5g/li u) U ng 3 ngày liên ti p.
B nh nhân b h i ch ng th n hư 12 năm và đư c đi u tr b ng
corticoids, nh p vi n vì tình tr ng ói, đau b ng và chư ng b ng. Hay 25 mg/kg/ngày x 2 ngày. U ng 7 ngày
K t qu xét nghi m • U ng nh c l n th hai 3 tu n sau.
- Máu: b ch c u ái toan không tăng, gi m albumin và h natri. • Kích thích giunchui ra mũi mi ng khi nhi m giun đũa hay đa giun
Huy t thanh ch n đoán giun lươn dương tính
Albendazol
- Phân: u trùng giun lươn dương tính 4+, máu (+).
- N i soi d dày tá tràng: viêm phù n . • Li u: 400 mg/ngày x 3 ngày.
- Sinh thi t tá tràng: phát hi n xác giun. • 400 mg/l n x 2 l n/ ngày. U ng 3-7 ngày
Đi u tr • U ng nh c l i 1 tu n sau
Bù nư c, đi n gi i, b sung dinh dư ng, dùng thu c đi u tr giun.
Ivermectin
Các tri u ch ng có th g p:
- Chư ng b ng do gi m albumin máu • Li u: 0,2 mg/kg/ngày . U ng 1-2 ngày
- Lơ mơ do h natri máu
- Nhi m trùng máu do u trùng giun lươn khi di chuy n kéo theo vi trùng
đư ng ru t vào máu.
 Đi U TR THAM KH O Đi U TR THAM KH O
http://www.bacsisaigon.com/tin-tuc/nhiem-giun-luon/ http://emed.bvbnd.vn/wiki/phac-do-dieu-tri-ngoai-tru/nhiem-giun-luon-strongyloides-
• Albendazole 400 mg x 2 l n/ngày trong 5-7 ngày. stercoralis/
• Ivermectine (viên 3mg ho c 6mg): 0,2 mg/kg u ng 1 l n/ngày, 2 ngày ho c cách 1 Albendazole 15 mg/kg/ngày chia 2 l n/ngày, 5-7 ngày
tu n. Ivermectine 0,2 mg/kg u ng 1 l n/ngày, 2 ngày
H i ch ng tăng nhi m giun lươn/ B nh giun lươn toàn phát
• Gi m li u thu c c ch mi n d ch xu ng th p nh t có th đư c trong th i gian đi u
tr giun lươn.
• Albendazole 400 mg x 2 l n/ngày trong 21 ngày.
• Ivermectine 0,2 mg/kg u ng 1 l n/ngày, 2 tu n sau xét nghi m tr c ti p không còn
th y u trùng giun lươn trong phân ho c đàm.
• Trư ng h p tìm th y u trùng giun lươn trong d ch não t y, dùng thiabendazole 25
mg/kg/ngày cho đ n khi h t tri u ch ng lâm sàng và xét nghi m d ch não t y không
còn u trùng. Theo dõi các tác d ng ph khi dùng thu c.
http://dananghospital.org.vn/tintucs/view/nhiem-giun-luon-trong-moi-truong-hoi-suc-tich-
cuc.html
Imervectin (nhi m giun lươn lan t a)
http://www.impe-qn.org.vn/impe-
qn/vn/portal/InfoDetail.jsp?area=58&cat=1066&ID=10638
H i ch ng tăng nhi m giun lươn do dùng corticosteroid:
Ivermectin, 200 µg/kg u ng/ngày ho c thiabendazole 20mg/kg/l n x 2 l n/ngày cho đ n
khi phân, đàm âm tính (kho ng 2 tu n)

Theo th ng kê b nh giun xo n có t l t vong khá cao t 6-30%

Tháng 12/2017 Lai Châu, do ăn ti t canh l n, 5 ngư i nhi m u trùng giun

xo n, 1 ngư i t vong.
Nam thanh niên 24 tu i, suy ki t, đau d d i các cơ b p, nói và nu t khó, s t
g n 20 kg chưa đ y m t tháng.
Tháng 3/2012 Yên Bái, 26 ngư i nhi m u trùng giun xo n, có 4 ngư i t
vong.
GIUN XO N
Ki m tra, g n 900 AT giun xo n/ 1g th t.
(Trichinella spiralis) 12/2010, Thanh Trì Hà N i, 2 ngư i ch t/22 ngư i nhi m.
Tháng 6/2008, sau khi ăn ti c có món th t l n, 23 ngư i dân Sơn La b tiêu
ch y, s t cao, đau cơ....
Bà ch (77 tu i) c a b a ti c qua đ i; 3 ngày sau, m t thanh niên (33 tu i)
t vong.

2009, t l nhi m giun xo n trên đàn l n huy n B c Yên, t nh Sơn La (nơi

có ngư i ch t và nhi m b nh này): 19,9%.
 M C TIÊU

1. Trình bày nh ng đ c đi m sinh h c c a giun xo n: s tương ph n

B nh nhân nam, 34 tu i, t Đi n Biên chuy n v b nh vi n Hà N i
gi a tính ký sinh ng n ngày c a giun trư ng thành v i tính ký sinh dài
đ đi u tr trong tình tr ng khó th .
và toàn thân c a u trùng.
Nh p vi n cùng đ t có 7 ca b nh khác, s ng trên cùng đ a bàn, đ u
có các tri u ch ng s t, đau nh c cơ, đau đ u, tiêu ch y, phù mi m t, 2. Nêu vai trò c a chu t và heo trong vi c phát tán ký sinh trùng.
phù chân.
3. Mô t tri u ch ng b nh tương ng v i các giai đo n phát tri n c a
Ch n đoán nh m: tiêu ch y, s t vi rút, thương hàn, tim. b nh.

4. Nêu nh ng cách ch n đoán tr c ti p và gián ti p.

5. Nêu tính khó đi u tr c a b nh và nh ng bi n pháp phòng b nh.

Giun xo n trư ng thành

u trùng giun xo n trong cơ

Hình th giun xo n trư ng thành và u trùng

 CƠ VÂN: lư i,
cơ hoành, cơ
nhai, cơ liên
sư n, cơ
thanh qu n, cơ
ngo i chuy n
m t, cơ vùng
gáy, và cơ
ng c; cơ delta,
cơ mông, b p
tay, và các cơ
c ng chân.
Ngoài cơ vân
còn có CƠ TIM,
NÃO

Th t heo nhi m u trùng giun xo n

Chu trình phát tri n c a giun xo n

TRI U CH NG
Giai đo n viêm ru t: tiêu ch y, đau b ng, nôn, nh c đ u, s t
40-41 0C liên t c nhi u tu n.
Giai đo n toàn phát: s t, phù m t, chi. D ng da.
Giai đo n u trùng bi n thành kén: s t gi m, d ng gi m,
đau cơ, đau kh p xương, khó th .
Trư ng h p n ng → li t hô h p.

BI N CH NG
Viêm não, suy tim (t viêm cơ tim), viêm ph i, xu t huy t võng
m c,…
 CH N ĐOÁN
Giai đo n kh i phát
XN phân tìm u trùng, giun trư ng thành.
Giai đo n toàn phát
Xét nghi m máu tìm u trùng, BC ái toan 30-50%.
Phương pháp kháng nguyên kháng th :
• K thu t ELISA
Kháng th kháng giun xo n T. spiralis có th t n t i vài năm sau khi nhi m.
• K thu t Western-blot
Đư c dùng khi nghi ng dương tính gi do ph n ng dương tính chéo.
Giai đo n kén trong cơ th
B nh nhân nhi m giun xo n đang đi u tr t i BV Nhi t đ i Trung ương Sinh thi t cơ
Ch p c t l p vi tính (CT-scanner) và ch p c ng hư ng t (MRI) th y t n
thương d ng n t ho c d ng vòng tròn 3-8 mm.

ĐI U TR
Thiabendazol Đi U TR THAM KH O
• Li u: 25 mg/ kg/ ngày x 1 tu n. (24 ngày)
• Albendazole (5mg/kg/ngày x 1 tu n)
Flubendazol hay Mebendazol • Thu c h s t, gi m đau
• Steroid (khi c n)
• Li u: 900 mg/ngày x 3 ngày (chia 3 l n/ngày).
Steroids có th làm gi m hi n tư ng viêm nhưng cũng có th c n tr vi c
Sau đó 1500 mg/ngày x 10 ngày (chia 3 l n/ngày). di t giun trư ng thành, d n đ n s n sinh u trùng kéo dài.
Lưu ý:
• Ho c: 5 mg/kg/ngày x 8-14 ngày
Đ i v i ca nhi m giun xo n n ng, khuy n khích b nh nhân ngh t i giư ng.
Albendazol Vì đã có b ng ch ng liên quan đ n cơ tim khi b nh nhân đi l i, b nh tr m tr ng
hơn.
• Li u: 800 mg/ ngày x 14 ngày (chia 2 l n/ngày).

Ho c: 5 mg/kg/ngày x 7 ngày http://benhnhietdoi.vn/tin-tuc/Nghien-cuu-khoa-hoc/benh-giun-xoan-

(trichinellosis/trichinosis)_8007.html
Praziquantel

• Li u: 10 mg/kg/ngày x 2 ngày

• Nhi m n ng: 75 mg/kg/ngày x 7 ngày

 Di T U TRÙNG
TÁC H I GIUN XO N Đ I V I PH N CÓ THAI , PH N CHO CON BÚ
(Tham kh o)

• Đun 60°C/ 2 phút ho c 55°C/ 6 phút • Tri u ch ng b nh giun xo n thai ph nh hơn so v i b nh nhân không
mang thai; tuy nhiên, ghi nh n có s y thai và thai ch t lưu.
• Đông l nh mi ng th t 15cm:
• Tri u ch ng b nh giun xo n n ng các ph n đang cho con bú.
+ Âm 15°C trong 20 ngày

+ Âm 23°C trong 10 ngày http://benhnhietdoi.vn/tin-tuc/Nghien-cuu-khoa-hoc/benh-giun-xoan-

+ Âm 29°C trong 6 ngày (trichinellosis/trichinosis)_8007.html

Th t ư p mu i, xông khói, ho c làm khô th t (th t giăm bông) s không tiêu di t

đư c nang kén.

http://benhnhietdoi.vn/tin-tuc/Nghien-cuu-khoa-hoc/benh-giun-xoan-
(trichinellosis/trichinosis)_8007.html

GIUN CH

Wuchereria bancrofti
Brugia malayi

Sơ đ phân b đ a lý giun ch trên th gi i

(Màu đ là vùng b nh giun ch )
Ngu n www.cdc.gov/dpdx/lymphaticFilariasis/dx.html
http://www.impehcm.org.vn/noi-dung/kham-benh-giun-san/benh-giun-chi-bach-
huyet.html Vi n SR CT KST Tp.HCM 10/2018, WHO chính th c công b Vi t Nam thành công trong vi c
lo i tr b nh giun ch ra kh i y t công c ng
T 1976 -2000 t l m c giun ch : B Y t công b lo i tr b nh giun ch t i Vi t Nam đ u tháng 01/2019
Mi n B c là 2,5%, mi n trung 0,39 - 13,3%. T t c đ u nhi m W.bancrofti.
Sau năm 2000, 6/12 huy n, t l > 1 %, B c b đa s là B.malayi (80-95%).
Mu i truy n giun ch :
• Culex (Cu.annulirostris, Cu.bitaeniorhynchus,
Cu.quinquefasciatus và Cu.pipiens);
• Anopheles (An.arabinensis, An.bancroftii, An.funestus, An.gambiae,
An.koliensis, An.melas, An.merus, An.punctulatus và An.wellcomei);
• Aedes (Ae.aegypti, Ae.aquasalis, Ae.bellator, Ae.cooki, Ae.darlingi, 2013 – 2016: không phát hi n ca nào (+)
Ae.kochi, Ae.polynesiensis, Ae.pseudoscutellaris, Ae.rotumae,
Ae.scapularis và Ae.vigilax); PHÒNG:

• Mansonia (Ma.pseudotitilans và Ma.unifomis); - Các bi n pháp ch ng MU I

• Coquillettidia (Co.juxtamansonia). - U ng DEC 1 tháng 1 đ t 3 ngày, m i

VN, có 3 gi ng mu i thư ng lây truy n như Culex, Anopheles, Mansonia. ngày 6mg/kg
http://www.impe-qn.org.vn/impe-qn/vn/portal/InfoDetail.jsp?area=58&cat=944&ID=11573

M C TIÊU Hình th phôi giun ch

B. malayi W. bancrofti

1. Trình bày đ c đi m sinh h c c a giun ch , v n d ng vào ch n • Kích thư c 220 µm 300 µm

đoán b nh.
• Bao Ng n, ăn ph m nhi u Dài, ít ăn ph m
2. Trình bày các th i kỳ c a tri u ch ng b nh và nh ng bi n
ch ng có th x y ra. • Thân u n éo Nhi u, không đ u Ít, đ u

3. Nêu cách đi u tr và phòng b nh. • H t nhi m s c Đi đ n cu i đuôi D ng trư c đuôi 1 đo n

Phôi Wuchereria bancrofti

Phôi Wuchereria bancrofti

Phôi Brugia malayi

 Phôi Bancroft (trái), Malayi (ph i)

Phôi Wuchereria bancrofti Phôi Brugia malayi

AÁu truøn g giun chæ ôû voøi muoãi

Chu trình phát tri n c a giun ch
 TRI U CH NG
Th i kỳ nung b nh: không có tri u ch ng gì rõ r t.

Th i kỳ kh i phát: mõi chi

đau nách, háng, bìu

sưng h ch c c b

s t nh

phù, d ng

Th i kỳ toàn phát: viêm và gi n n m ch b ch d ch bàng

quang và ru t.

Th i kỳ mãn tính: di ch ng phù voi (b ph n sinh d c, chi)

Ti u ra dư ng tr p
 CH N ĐOÁN
Lâm sàng: di ch ng phù voi. PP t p trung (PP phong phú hóa)
• Phương pháp Harris
C n lâm sàng
L y 4 ml máu, 1 ml heparin, 4 ml saponin 2%.
Xét nhi m máu
Ly tâm, l y c n, nhu m Giemsa, quan sát KHV.
- PP tr c ti p
• Phương pháp Knote
XN máu tìm phôi giun ch . BC ái toan 40-70%. L y 2 ml máu, 10 ml formalin 2%.
PP t p trung (PP Harris, PP Knote, PP màng l c Millipore) Ly tâm, l y c n, nhu m Giemsa, quan sát KHV.
- PP gián ti p • Phương pháp màng l c Millipore
K thu t mi n d ch có th XN máu ban ngày. L y 1 ml máu, 4 ml nư c c t, bơm qua màng l c. Bơm nư c c t qua

Test ch n đoán nhanh ICT (Immunochromatographic Test) màng l c cho trong.

L y c n trên màng l c, nhu m Giemsa, quan sát KHV.
Xét nghi m nư c ti u ( u trùng, dư ng tr p)

PCR cho k t qu t t.

ĐI U TR PHÒNG B NH
Diethylcarbamazin 100mg/v

• Li u: Ngày đ u 1/2v x 2 l n…4v x 2 l n/ngày (TC 40 v)….

Diethylcarbamazin
• Dùng thêm Corticoid và thu c kháng histamin.
Li u 0,2 mg/kg/ngày, m t l n trong tháng.
Ivermectin 6 mg/v

• Li u: 0,2 mg/kg (ngư i l n 2v li u duy nh t, trư c khi ăn 2h)

Các th nghi m t i n Đ và Trung Qu c dùng liên t c mu i ăn
• Không dùng > 1 l n / năm ch a DEC:
• K t h p v i Albendazol 400 mg li u duy nh t. 6 – 12 tháng mu i ăn có ch a DEC 0,1% lo i tr W. bancrofti.
3 – 4 tháng mu i ăn có ch a DEC 0,3% lo i tr B. malayi.
DEC + Albendazol

Doxycyclin di t giun trư ng thành