Pytania

1. Moralna odpowiedzialność za czyny

Każdy człowiek w swoim życiu popełnia błędy. Nie ma osoby idealnej. Ważne jest, aby
dostrzec to, co złe i starać się to zmienić, co często nie przychodzi z łatwością. Można spotkać przy
tym wiele trudności, lecz dążenie do lepszego jutra zawsze jest opłacalne i przynosi sukces. Ważne
jest to, aby zdać sobie sprawę z tego, czego się dokonuje i brać odpowiedzialność za swoje
zachowanie. Każdy człowiek jest odpowiedzialny za własne czyny.

Tytułowy i zarazem główny bohater dramatu Williama Szekspira ,,Makbet’’ znajduje się w
sytuacji, gdzie musi dokonać życiowego wyboru. Pewnego dnia dowiaduje się od czarownic, że w
przyszłości zostanie królem. Na przeszkodzie do osiągnięcia tego celu, stoi Dunkan- obecny król. Pod
wpływem emocji i sytuacji, którą jest przepowiednia, a także Lady Makbet, bohater dopuszcza się
zbrodni. Targają nim obawy oraz strach. Niestety zabija króla. Mimo całej sytuacji, bohatera dręczy
sumienie. Żyje w strachu mimo chęci władzy. Przed dokonaniem morderstwa miewa chwile
zawahania. Chce odłożyć swój plan w czasie. Nie wie, czy postępuje dobrze. Sumienie pozwala mu
jednak dokonać wyboru. Zabija króla, tym samym popełnia zbrodnię, co jest niewybaczalne. Nie
można usprawiedliwić bohatera w żaden sposób. Po czasie zaczyna rozumieć, że mógł postąpić
inaczej, lecz nie może zrobić już nic, co przywróci królowi życie. Zostaje mu jedynie naprawić swoje
błędy. Makbet dokonuje morderstwa, co świadczy o tym, jak bardzo złe ma intencje. Z dobrego
człowieka staje się zabójcą. Mimo tego dostrzega swoją winę, lecz czasu już nie cofnie.

Odpowiedzialność za swoje czyny bierze także Rodion Raskolnikow- bohater utworu

,,Zbrodnia i kara’’ autorstwa Fiodora Dostojewskiego. Po dokonaniu morderstwa dostrzega, że ten
czyn nie był w żaden sposób etyczny oraz moralny. Zostaje mu jedynie odpokutować swoje winy.

Bohaterowie literaccy bardzo często dokonują czynów, które są niedopuszczalne. Mimo

wszystko w późniejszym czasie dostrzegają, że były one złe i starają się naprawić wyrządzone
krzywdy. Nie jest to proste, lecz ważne jest, aby zdać sobie sprawę z tego, że nie wszystko co czynimy
jest dobre dla innych. Trzeba brać odpowiedzialność za własne zachowanie.

2. Czy człowiek decyduje o własnym losie?

Człowiek zdecydowanie decyduje o własnym losie. Nie ciąży nad nim żadne fatum, które
miałoby jakikolwiek na niego wpływ. Wszystkie decyzje, każde zachowanie i podjęte działania są
kwestią indywidualną każdego człowieka. Żadna siła wyższa nie decyduje o tym, jak dana osoba
będzie postępować.

Lady Makbet to bohaterka tragedii Williama Szekspira pt. ,,Makbet’’. Jest to postać tragiczna.
Udowadnia to na wielu płaszczyznach: poprzez podejmowane decyzje, manipulacje innymi
bohaterami oraz swoimi zachowaniem. Wszystko co robi, przyczynia się do samobójstwa. W obliczu
zła, którego sama dokonuje staje się bezsilna. Lady Makbet dąży do tego, aby jej przekonania
wzbudziły w mężu chęć władzy. Jest tak bardzo chciwa, że główny bohater postanawia dokonać
mordu. Sytuacja ta jednoznacznie ukazuje destrukcyjny wpływ Lady Makbet na męża. Po tych
ciężkich wydarzeniach jej psychika poddawana jest próbie. Bohaterka nie jest w stanie wytrzymać
otaczającej ją presji, myślenia o tym wszystkim, dlatego popełnia samobójstwo. Wszystkie decyzje,
które podjęła doprowadzają do jej śmierci. Mimo tego, że spełnia swoje zamiary krok po kroku, swój
żywot kończy tragicznie. Nie jest w stanie udźwignąć tego, do czego sama doprowadza. Ta sytuacja
ukazuje, że sama decyduje o tym, jak potoczy się jej los.
 O ludzkim losie zdecydowanie decyduje wolna wola człowieka. Tak działo się także w
przypadku głównego bohatera ,,Lalki’’ autorstwa Bolesława Prusa. Nad Stanisławem Wokulskim nie
ciąży żadne fatum ani przeznaczenie. Walka o miłość Izabeli Łęckiej, która go odrzuca jest jego
świadomym wyborem. O swoim losie decyduje zupełnie sam.

Człowiek jest zdecydowanie istotą wolą, która w życiu dokonuje wyborów samodzielnie. W
literaturze występuje wiele bohaterów, którzy podejmują działania niezależnie od innych ludzi i
rzeczy. Ludzie zdecydowanie są wolnymi istotami, a przebieg ich życia zależy tylko od
podejmowanych przez nich działań i decyzji.

3. Jak władza wpływa na człowieka?

Motyw władzy jest stale wszechobecny w literaturze. Władanie lub chęć panowania w
większości negatywnie wpływa na człowieka. Przez to, że bohaterowie posiadają władzę zachowują
się okrutnie wobec innych. Jest to bardzo krzywdzące dla społeczeństwa, w którym przebywają, lecz
postacie nie zwracają na to większej uwagi, ponieważ liczy się dla nich tylko to, że mogą rządzić i są
na wyższej pozycji od innych.

Makbet- bohater dramatu Wiliama Szekspira początkowo ukazany jest jako dzielny rycerz z
honorem, kochający mąż oraz przyjaciel króla. Jego zachowanie i postępowanie nie mają nic
wspólnego z popełnianiem zbrodni i przestępstw. Nic na to nie wskazuje. Mimo wszystko bohater
zmienia się pod wpływem otoczenia oraz swojej żony- Lady Makbet. Z racji tego, że jest rycerzem,
nie przyjmuje do siebie wiadomości, że mógłby zdobyć koronę poprzez łamanie kodeksu rycerskiego.
Żądza władzy, którą rozpala w nim żona, pcha go niestety ku kolejnym zbrodniom. Makbet staje się
nieczuły na krzywdę i cierpienie innych osób oraz śmierć. Kształtuje się w nim postawa tyrana.
Władza negatywnie wpływa na jego postać, o czym świadczą popełnione przez niego czyny.

Balladyna- tytułowa bohaterka utworu Juliusza Słowackiego to także osoba, która dąży do
zdobycia władzy. Tak samo robi to w najgorszy możliwy sposób. Morderstwo siostry Aliny ujawnia jej
prawdziwe, wewnętrzne zło. Doprowadza ją to do zguby. Nie potrafi uczciwie walczyć o swoje
zamierzone cele. Bohaterka ginie na skutek porażenia piorunem. Jest osobą słabą, wewnętrznie
zepsutą, nie ma w niej miejsca na miłość i pomoc drugiej osobie. Nie potrafi uczciwie zwyciężyć.
Wszystko chce osiągnąć siłą. U tych bohaterów żądza władzy negatywnie wpływa na dalsze ich losy,
doprowadza do klęski.

Władza dla bohaterów stanowi ważny aspekt w życiu, jednak nie potrafią oni w moralny
sposób jej wykorzystać. Posiadanie jej jest dla nich bardzo ważne. Władza negatywnie wpływa na
człowieka, ukazuje jego najgorsze cechy, a jej żądza pokazuje, do czego jest on zdolny, aby ją zdobyć.

4. Rola postaci fantastycznych i zjawisk nadprzyrodzonych w utworze literackim

Artyści często wzbogacają swoje dzieła elementami fantastycznymi. Występowanie

nadprzyrodzonej rzeczywistości w literaturze jest bardzo powszechnym zabiegiem. Wprowadzenie
elementów fantastycznych do utworu wpływa zasadniczo na całe jego przesłanie. Sceny, w których
takie sytuacje występują, zapowiadają przyszły rozwój akcji. Wprowadzenie takich elementów może
być również symboliczne. Wielokrotnie zdarza się, że postacie fantastyczne ukazane w utworze niosą
ze sobą pouczenie i prawdy moralne, którymi należy się kierować.

W dramacie Wiliama Szekspira pt. ,,Makbet’’ występuje motyw fantastyki, przeplatający się z
rzeczywistością. Dzięki temu zabiegowi, autor buduje w swoim utworze pewien nastrój grozy.
Postaciami fantastycznymi w dziele są czarownice. Zapowiadają przyszły rozwój wydarzeń, w
szczególności mają wpływ na losy głównego bohatera. Ich przepowiednie nie są jednoznaczne,
ujawniają prawdę w dość specyficzny sposób. Wiedźmy występujące w utworze, to niejako symbol
zła, oddziałują na bohatera, a on, aby zapobiec usłyszanej prawdzie, często podejmuje się działań,
które są tragiczne w skutkach. Makbet także jest zmieszany, nie wie, co dokładnie miały na myśli
czarownice przekazując mu jego życiową przepowiednię. Ta sprawa coraz bardziej popycha go do
kolejnych zbrodni. Czarownice stanowią integralną część świata przedstawionego oraz mają wpływ
na przebieg akcji dzieła.

Motywy fantastyczne pojawiają się także w drugiej części ,,Dziadów’’ Adama Mickiewicza.
Ukazywane są pod postacią pozaziemskich istot, które przybywają na ziemię, ponieważ nie mogą
zaznać wiecznego spoczynku po swojej śmierci. Na podstawie charakterystyki wszystkich rodzajów
duchów pojawiających się w drugiej części „Dziadów” można stwierdzić, że pełnią one rolę
dydaktyczną. Za ich pośrednictwem Adam Mickiewicz udziela porad życiowych oraz jakich postaw
należy się wystrzegać, a także ostrzega, że za przewinienia dokonane w ciągu życia każdego z nas
prędzej czy później spotka odpowiednia kara.

Elementy fantastyczne pełnią w literaturze rozmaite role. Pogłębiają przesłanie utworu, a

także wzbogacają i urozmaicają dzieło, a także mają wpływ na jego całokształt. Czynią go
ciekawszym, a nawet abstrakcyjnym. Literatura fantastyczna daje nam możliwość odskoczni od
rzeczywistości. Niejednokrotnie zawiera puentę, która może nas nauczyć wielu prawd i postaw
życiowych.