III-3/ NGHIEÀN CLINKER.

III-3-1 / Chuaån bò clinker XMP.

Clinker saûn phaåm cuûa quaù trình nung chöa phaûi laø XMP, neáu clinker ñöôïc nghieàn
mòn cuøng vôùi phuï gia (phuï gia ñieàu chænh, phuï gia thuûy...) seõ taïo thaønh XMP, coù tính
chaát dính keát, ñoùng raén, ñaëc bieät laø tính chaát cöôøng ñoä.
III-3-2 / UÛ clinker :
Clinker sau khi ra khoûi loø nung, ñöôïc ñöa vaøo kho uû töø 10 - 15 ngaøy, nhaèm muïc
ñích:
 Laøm nguoäi clinker ñeán nhieät ñoä thöôøng ñeå ñaûm baûo hieäu quaûø ñaäp nghieàn trong
maùy nghieàn.
 Trong kho uû CaOtöï do trong clinker seõ taùc duïng vôùi hôi nöôùc trong khoâng khí
taïo thaønh Ca(OH)2, taïo cho XMP oån ñònh theå tích trong quaù trình ñoùng raén sau
naøy, cuõng nhö clinker doøn deå nghieàn hôn .
Ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích treân, ngöôøi ta coøn phun nöôùc ôû daïng söông muø vaøo clinker
môùi ra loø, nhö vaäy hieäu quaû laøm laïnh clinker nhanh hôn, ruùt ngaén thôøi gian uû, giaûm
dieän tích kho.
III-3-3/ Nghieàn clinker :
Muïc tieâu coâng ñoaïn nghieàn xi maêng laø : taêng hieäu quaû söû duïng maùy nghieàn,
ñaûm baûo chaát löôïng xi maêng vaø tieâu hao naêng löôïng nghieàn thaáp nhaát. Clinker ñöôïc
nghieàn trong maùy nghieàn bi nhieàu ngaên laøm vieäc theo chu trình kín hoaëc maùy nghieàn
ñöùng con laên hoaëc maùy nghieàn truïc caùn , maùy nhgieàn Horomill. Clinker ñöôïc nghieàn
chung cuøng vôùi moät löôïng ñaù thaïch cao (3_5)% ñeå keùo daøi thôøi gian ninh keát cuûa xi
maêng. Ngoaøi ra ñeå caûi thieän moät soá tính chaát vaø taêng saûn löôïng cuûa xi maêng, trong
quaù trình nghieàn coøn cho theâm moät löôïng phuï gia thuûy hoaït tính. Caùc loaïi phuï gia
thuyû hoaït tính coù theå nghieàn chung vôùi clinker cuõng coù theå nghieàn rieâng ñeán khi söû
duïng môùi troän laãn vaøo.
Khoâng cho pheùp nghieàn clinker noùng vì saûn phaåm thu ñöôïc coù nhieät ñoä quaù
cao, aûnh höôûng vieäc ñoùng bao giao haøng vaø giaûm naêng suaát maùy nghieàn, aûnh höôûng
ñeán thieát bò trong maùy nghieàn bi vaø ñaù thaïch cao coù theå bò dehydrat hoùa ngay trong
maùy nghieàn, laøm giaûm taùc duïng ñieàu chænh toác ñoä ñoùng raén xi maêng cuûa thaïch cao.
Clinker tröôùc khi nghieàn thöôøng ñöôïc tieán haønh ñaäp sô boä trong maùy ñaäp buùa
hay maùy ñaäp haøm ñeán kích thöôùc 3 - 5mm, nhaèm:
 Taêng naêng suaát maùy nghieàn.
 Traùnh ñöôïc nhöõng aùch taéc söï coá khi nghieàn.
Clinker coù theå ñöôïc nghieàn theo 2 caáp : ñaàu tieân clinker seõ ñöôïc nghieàn trong
maùy nghieàn con laên ñeán kích thöôùc < 1cm sau ñoù ñöôïc nghieàn trong maùy nghieàn bi
cuøng vôùi phuï gia ñeán ñoä mòn yeâu caàu.
Thöïc teá cho thaáy kích thöôùc cuïc clinker cho vaøo maùy töø 8 - 10mm naêng suaát
maùy nghieàn taêng 10 - 15%, neáu kích thöôùc cuïc clinker cho vaøo maùy töø 2 - 3mm
naêng suaát maùy nghieàn taêng 25 - 30%.

83
III-3-4/ Caùc loaïi maùy nghieàn xi maêng.
Nghieàn clinker cuøng vôùi phuï gia thaønh XMP thöôøng ñöôïc thöïc hieän trong maùy
nghieàn bi khoâ hoaëc maùy nghieàn ñöùng con laên, phoå bieán coù 2 loaïi:
 Nghieàn theo chu trình hôû
 Nghieàn theo chu trình kín.
Nghieàn theo chu trình kín öu ñieåm hôn chu trình hôû laø sô ñoà coâng ngheä goïn
gaøng, ñoä mòn xi maêng cao, naêng suaát maùy cao, veä sinh coâng nghieäp toát ñoàng thôøi
tieâu hao ít ñieän naêng.
III-3-4-1/ Maùy nghieàn bi
Maùy nghieàn quay ñöôïc nhôø ñoäng cô truyeàn chuyeån ñoäng qua hoäp giaûm toác
ñeán baùnh raêng laøm quay maùy nghieàn. Caùc taám loùt ñöôïc baét chaët vaøo maùy nhôø caùc bu-
long, ngaên 1 vaø 2 ñöôïc phaân chia bôûi ghi ngaên, ngaên ñaàu nghieàn thoâ vaø ngaên thöù hai
nghieàn mòn. Moãi ngaên coù cöûa ñeå söûa chöõa vaø thay theá taám loùt. Ngaên moät nghieàn thoâ
coù naïp caùc loaïi bi caàu coù kích thöôùc khaùc nhau, ngaên 2 nghieàn mòn coù naïp caùc loaïi bi
ñaïn truï kích thöôùc khaùc nhau. Vaùch ghi coù phay caùc loã ñeå vaät lieäu sau khi nghieàn ñaït
yeâu caàu ôû ngaên thöù nhaát ñi qua ngaên thöù hai.( Hình 3-32)

Lôùp loùt

Bi theùp

Ghi ngaên

Pheåu caáp lieäu

Hình 3-32: Caáu taïo maùy nghieàn bi

Khi maùy nghieàn quay bi ñaïn chòu löïc li taâm neân ñöôïc naâng leân ñoä cao
hôïp lyù naøo ñoù vaø rôi xuoáng ñaäp vaät lieäu nhoû ra. Ngoaøi ra vaät lieäu coøn bò maøi xieát giöõa
bi ñaïn – vaät lieäu – taám loùt hoaëc bi ñaïn – vaät lieäu – bi ñaïn. Nhö vaäy phöông phaùp taùc
duïng löïc laø ñaäp vaø maøi xieát.
 Neáu maùy quay chaäm bi naâng leân theo thaønh maùy 1 goùc nhoû roài tröôït
xuoáng. Luùc naøy seõ coù hieän töôïng maøi xieát giöõa bi vaø taám loùt vaø giöõa bi vôùi bi. Khi ñoù
löïc taùc duïng vaøo vaät lieäu chæ coù löïc maøi xieát laø chuû yeáu, naêng suaát maùy giaûm.
 Neáu maùy quay nhanh hôn löïc ly taâm naâng bi leân cao hôn, ñeán moät ñoä
cao nhaát ñònh naøo ñoù seõ rôi xuoáng döôùi taùc duïng cuûa troïng löôïng. Phöông phaùp taùc
84
duïng löïc luùc naøy khoâng chæ coù löïc maøi xieát maø coøn coù löïc va ñaäp. Löïc va ñaäp naøy raát
quan troïng, neáu toác ñoä bi rôi caøng nhanh thì löïc va ñaäp caøng lôùn vaø naêng suaát maùy
caøng cao.
 Neáu maùy quay nhanh quaù luùc naøy löïc ly taâm thaéng troïng löïc bi keát
quaû laø bi bò baùm vaøo thaønh maùy vaø quay cuøng vôùi thaønh maùy maø khoâng rôi xuoáng
ñöôïc. Nhö vaäy hieäu quaû nghieàn seõ keùm.
 Ñaàu ra maùy nghieàn coù laép saøng
ñeå saøng sô boä, muïc ñích ñeå loaïi boû bôùt caùc haït thoâ
vaø bi vôõ laãn trong ximaêng.
Hình 3-33: Taám loùt vaø bi ñaïn trong maùy nghieàn
 Ghi ngaên laøm töø theùp hôïp kim mangan
hoaëc theùp hôïp kim croâm. Taám loùt coù nhieàu hình
daïng : loaïi trôn, loaïi coù gôø hoaëc loaïi löôïn soùng.
Chieàu daøy taám loùt töø 40 – 50mm, hoaëc töø 130 –
150mm ñoái vôùi maùy nghieàn côõ lôùn. Ngaên ñaàu cuûa
maùy thöôøng duøng taám loùt daïng löôïn soùng hoaëc coù
gôø ñeå taêng chieàu cao naâng bi ñaïn, ngaên hai thöôøng duøng taám loùt trôn ñeå bi ñaïn coù theå
tröôït treân beà maët taïo ra löïc maøi lôùn leân vaät lieäu laø chính.(Hình 3-34)
 Ghi ngaên (Hình 3-35) goàm caùc taám theùp hình quaït coù khoeùt caùc loã roäng daàn
theo höôùng chuyeån ñoäng cuûa vaät lieäu. Caùc loã treân ghi boá trí ñeå vaät lieäu deã di chuyeån
vaø tieát dieän soáng cuûa ghi laø lôùn nhaát, thöôøng laø 10 – 30% laø tæ leä giöõa toång dieän tích
caùc loã vaø toång dieän tích ghi.

Hình 3-34: Caùc daïng taám loùt Hình 3-35: Taám ghi ngaên

85
 III-3-4-2/: Maùy nghieàn ñöùng con laên
Maùy nghieàn ñöùng goàm moät baøn nghieàn quay quanh truïc ñöùng ñöôïc truyeàn ñoäng qua
caùc baùnh raêng khôùp trong hoäp giaûm toác. Caùc con laên nghieàn ñöôïc laép ñaët taïi nhöõng vò
trí coá ñònh vaø eùp xuoáng maët baøn nghieàn nhôø loø xo laép beân döôùi. Truïc cuûa caùc con laên
hình coân ñöôïc ñaët nghieâng 150 hôïp vôùi maët naèm ngang cuûa baøn nghieàn.
Nhöõng con laên hình coân khoâng chæ thöïc hieän chuyeån ñoäng laên thuaàn tuyù maø coøn thöïc
hieän chuyeån ñoäng tröôït bôûi vì truïc cuûa con laên vaø truïc cuûa baøn nghieàn khoâng caét nhau
trong maët phaúng baøn nghieàn. Do ñoù taïo ra cheânh leäch toác ñoä giöõa baøn nghieàn vaø con
laên taïo ra taùc ñoäng nghieàn mòn theâm nhôø löïc caét ñöôïc taêng cöôøng (Hình 3-36)

Hình 3-36: Caáu taïo maùy nghieàn ñöùng

III-3-5/ Sô ñoà coâng ngheä nghieàn xi maêng vôùi heä maùy nghieàn bi.

Hoån hôïp nguyeân lieäu: clinker, ñaù thaïch cao, phuï gia ñöôïc ñöa vaøo maùy nghieàn qua
pheåu naïp lieäu (5), ngoãng truïc (2) ñöôïc gaén chaët vôùi baïc ñôû hôïp kim (4). Hoån hôïp ñöôïc
nghieàn mòn trong ngaên nghieàn thoâ (I) vaø ngaên nghieàn mòn (II) vaø thaùo qua ghi thaùo
lieäu (6) xuoáng pheåu (7) vaø ñöïoc gaøu naâng (8) naâng leân thieát bò phaân ly khoâng khí loïai
kín (9). Töø ñoù haït xi maêng ñaït yeâu caàu kích thöôùc seõ ñöôïc ñöa xuoáng vít taûi (10) ñöa
veà silos chöùa. Nhöõng haït khoâng ñaït kích thöôùc seõ theo vít taûi (11) trôû veà pheåu hoài löu
ñeán ngaên nghieàn laïi (III).
Quaït huùt (13) huùt khoâng khí chöùa buïi xi maêng vaøo cyclon (14) ñeå thu hoài nhöõng
haït vaät lieäu ñaõ ñöôïc nghieàn mòn. Khoâng khí vaø buïi tieáp tuïc ñi vaøo thieát bò loïc buïi
(15). Taïi ñaây, haàu heát buïi ñöôïc loïc laïi. Sau ñoù, khoâng khí coøn laïi ñöôïc thaûi qua oáng
khoùi (16).

86
 9
14
15 16

10

8 11 13
5
1
4 4 12
6
I II III

2 3

Hình 3-37: Sô ñoà coâng ngheä nghieàn xi maêng vôùi maùy nghieàn bi
1_Maùy nghieàn bi 2,3-Ngoãng truïc 4-Baïc ñôû hôïp kim 5-Pheåu naïp lieäu
6-Ghi thaùo lieäu 7-Pheåu thaùo lieäu 8- Gaøu naâng 9-Phaân li khoâng khí
10,11- vaän chuyeån vít 12-Pheåu hoài löu 13-Quaït huùt 14-Cyclon
15-Loïc buïi 16_Oáng khoùi
III-3-6/ Sô ñoà coâng ngheä nghieàn xi maêng vôùi heä maùy nghieàn ñöùng
Hình 3-38: Sô ñoà coâng ngheä nghieàn ximaêng baèng maùy nghieàn ñöùng

8
9

4
5 7
1

3
1-Bin chöùa lieäu 2- Tieáp lieäu baêng 3-Vít taûi 4-Gaàu naâng
5-Maùy nghieàn ñöùng 6- Cyclon 7-Vít taûi 8-Loïc buïi 9-Quaït huùt
Hoån hôïp nguyeân lieäu: clinker, ñaù thaïch cao, phuï gia ñöôïc ñöa vaøo maùy nghieàn
qua bin naïp lieäu (1), ñònh löôïng baèng tieáp lieäu baêng (2) xuoáng vít taûi (3) vaø ñöôïc gaøu
naâng (4) ñöa vaøo maùy nghieàn ñöùng (5). Xi maêng sau khi ñöôïc nghieàn mòn ñaït yeâu caàu
kích thöôùc nhôø heä thoáng cung caáp khí noùng (9) seõ ñöôïc thu hoài qua cyclon (6))

87
xuoáng vít taûi (7) ñöa veà silos chöùa. Buïi xi maêng seõ ñöôïc huùt qua loïc buïi (8) nhôø quaït
huùt (9) vaø ra oáng khoùi.
Nhöõng con laên coù ñöôøng kính lôùn coù theå ñöôïc saép xeáp ñeå chaïy treân moät dieän
tích beà maët nhoû cuûa baøn nghieàn. Moái quan heä giöõa naêng suaát maùy nghieàn tyû leä vôùi
bình phöông ñöôøng kính con laên.
Nguyeân lieäu thoâ ñöôïc caáp vaøo trung taâm maùy nghieàn töø phía treân, thoâng qua
thieát bò phaân ly ñaët beân treân maùy nghieàn hoaëc töø moät beân leân baøn nghieàn quay.
Nguyeân lieäu ñöôïc vaän chuyeån xuoáng beân döôùi caùc con laên vaø ñöôïc nghieàn nhôø hoaït
ñoäng hoã trôï baèng aùp löïc cuûa heä thoáng laø xo thuûy löïc cuûa caùc con laên. Khi caùc con laên
chuyeån ñoäng leân lôùp vaät lieäu treân baøn nghieàn, moät heä thoáng caùc caùnh tay dao ñoäng vaø
caùc caàn noái vôùi boä phaän piston cuûa heä thoáng xilanh thuûy löïc.
Nguyeân lieäu nghieàn xong ñöôïc ñaåy leân nhôø löïc ly taâm ñi vaøo khu vöïc phía treân thanh
voøng khí xung quanh baøn nghieàn nôi caùc haït lieäu ñöôïc cuoán leân nhôø doøng chuyeån
ñoäng cuûa khí noùng vaøo thieát bò phaân ly. Nhôø tieáp xuùc vôùi khí noùng maø ñoä aåm chöùa
trong vaät lieäu töï boác hôi nhôø ñoù nhieät ñoä thoaùt ra cuûa quaù trình nghieàn saûn phaåm töø
maùy nghieàn 70 – 1300C ñaõ ñaït ñöôïc trong buoàng nghieàn.
Nhöõng haït coù kích thöôùc lôùn ñöôïc loaïi ra nhôø thieát bò phaân ly rôi trôû laïi baøn
nghieàn ñeå giaûm kích thöôùc xuoáng nhoû hôn. Nhöõng haït mòn, nhöõng saûn phaåm cuoái
cuøng ñöôïc ñi ra khoûi thieát bò phaân ly cuøng vôùi doøng khí.
Tröôùc khi truyeàn ñoäng maùy nghieàn ñöôïc khôûi ñoäng, caùc con laên nghieàn ñöôïc naâng leân
nhôø thuûy löïc khoûi baøn nghieàn, hoaït ñoäng naøy ñöôïc thöïc hieän nhôø aùp löïc daàu chuyeån
töø xilanh eùp vaøo loø xo. Baèng caùch naøy maùy nghieàn coù theå ñöôïc khôûi ñoäng coù hoaëc
khoâng coù nguyeân lieäu vôùi moät moment khôûi ñoäng nhoû töông öùng 40% so vôùi möùc
moment caàn thieát ñeå quay. Moâtô loàng soùc coù theå khôûi ñoäng maùy nghieàn tröïc tieáp moät
caùch töông ñoái an toaøn maøkhoâng caàn ñoäng cô hoã trôï.

88
 Hình 3-39: Sô ñoà coâng ngheä nghieàn xi maêng baèng maùy nghieàn ñöùng
III-3-7: Caùc yeáu toá aûnh höôûng quaù trình nghieàn
Khaû naêng nghieàn clinker phuï thuoäc nhieàu yeáu toá nhö : nhieät ñoä, ñoä aåm nguyeân
lieäu, caáp phoái bi ñaïn, tính chaát clinker, chaát trôï nghieàn….Ngoøai ra coøn phuï thuoäc
 Phöông phaùp saûn xuaát: Clinker nung trong loø quay khoù nghieàn hôn clinker
nung trong loø ñöùng
 Loaïi vaø möùc ñoä laøm laïnh clinker: Clinker ñöôïc laøm laïnh nhanh deã nghieàn
hôn clinker ñöôïc laøm laïnh chaäm, Clinker nguoäi deå nghieàn hôn clinker noùng.
 Tính chaát cuûa clinker: Clinker chöùa nhieàu khoaùng C3A vaø C3S khoù nghieàn
hôn clinker coù ít C3A vaø C3S
III-3-7-1/ Aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä :
Neáu nhieät ñoä trong maùy nghieàn taêng cao seõ gaây maát nöôùc thaïch cao aûnh höôûng
ñeán thôøi gian ñoùng raén vaø cöôøng ñoä cuûa ximaêng. Ngoaøi ra nhieät ñoä cao thì ñoä hao
moøn bi vaø taám loùt seõ lôùn hôn, vaät lieäu seõ baùm dính vaøo bi vaø taám loùt laøm giaûm löïc
va ñaäp cuûa bi vaø giaûm hieäu quaû nghieàn. Nhieät ñoä xi maêng trong maùy nghieàn caàn phaûi
khoáng cheá < 1100C vaø < 700C khi vaøo silos. Caùc phöông phaùp laøm nguoäi maùy nghieàn
nhö sau :
 Laøm nguoäi beân ngoaøi baèng vieäc töôùi nöôùc toaøn thaân maùy nghieàn: phöông
phaùp naøy ñôn giaûn nhaát, hieäu quaû töông ñoái cao thöôøng ñöôïc söû duïng vôùi
caùc maùy nghieàn coù coâng suaát < 100T/h.
 Laøm nguoäi beân trong baèng khí : phöông phaùp naøy khoâng coù hieäu quaû vì löu
löôïng gioù aûnh höôûng ñeán hieäu suaát maùy phaân ly.
 Laøm nguoäi beân trong baèng nöôùc (Hình 3-40) chæ phun moät löôïng nöôùc nhoû
vaøo trong maùy nghieàn ñeå haáp thu nhieät trong clinker vaø ngaên maát nöôùc cuûa
thaïch cao. Khi nhieät ñoä trong maùy nghieàn taêng cao thì luùc ñoù môùi baét ñaàu
phun nöôùc vaø löôïng nöôùc phun vaøo phaûi tính toaùn kyõ neáu khoâng seõ gaây
giaûm cöôøng ñoä cuûa ximaêng. Vieäc phun nöôùc baèng heä thoáng töï ñoäng cao, khi
naøo nhieät ñoä trong maùy nghieàn < 1100C thì heä thoáng phun nöôùc töï ñoäng
ngaét. Phöông phaùp naøy coù theå taêng ñöôïc tyû dieän beà maët tôùi khoaûng
100cm2/g trôû leân.

Hình 3-40: Phun nöôùc vaøo trong maùy nghieàn bi

89
Neáu nhieät ñoää clinker ôû nhieät ñoä 500C thì seõ taêng naêng suaát khoaûng 15% so vôùi nghieàn
clinker coù nhieät ñoä khoaûng 1000C. Neáu nghieàn clinker noùng ôû nhieät ñoä 150 – 1800C
seõ laøm giaûm naêng suaát khoaûng 40% ñoàng thôøi laøm giaûm cöôøng ñoä ximaêng.
Xi maêng ra khoûi maùy nghieàn coù nhieät ñoä 110  1200C, neân caàn haï thaáp nhieät ñoä
tröôùc khi vaän chuyeån ximaêng ñeán siloâ baûo quaûn. Baûo quaûn ximaêng ôû nhieät ñoä quaù cao
seõ deã xaûy ra caùc hieän töôïng nhö :
 Gaây ñoâng cöùng giaû do haøm löôïng baùnhydrat (CaSO4.0,5H2O) lôùn
 Gaây hydrat hoaù beà maët caùc haït ximaêng laøm giaûm ñaùng keå cöôøng ñoä cuûa
ximaêng.
 Xi maêng coù nguy cô bò voùn thaønh cuïc trong siloâ.
III-3-7-2 /Aûnh höôûng ñoä aåm nguyeân lieäu vaøo :
Neáu thaønh phaàn cuûa moät nguyeân lieäu caáp vaøo coù ñoä aåm vöôït quaù 1,5% so vôùi
toång löôïng nguyeân lieäu ñöôïc caáp vaøo cuûa maùy nghieàn thì seõ gaây aûnh höôûng ñeán quaù
trình nghieàn. Ñoä aåm cao ôû ngaên thöù I coù theå laøm taéc ghi ngaên. Nhieät ñoä trong ghi ít
nhaát laø 1000C coù vai troø daãn höôùng, ñeå traùnh nhöõng vaán ñeà naûy sinh do ñoä aåm. Neáu
toång löôïng nöôùc < 1% thì nhieät ñoä ghi ngaên coù theå thaáp hôn.
III-3-7-3/ Aûnh höôûng côû haït clinker :
Côõ haït clinker thöôøng dao ñoäng töø 0 – 50mm trong khi ñoù côõ haït yeâu caàu ñöa
vaøo maùy nghieàn < 10-25mm. Vì vaäy caàn phaûi giaûm kích thöôùc cuûa haït clinker baèng
caùch ñaäp sô boä tröôùc khi cho vaøo maùy nghieàn.
III-3-7-4/ Aûnh höôûng caáp phoái bi ñaïn :
Choïn caáp phoái bi coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán naêng suaát nghieàn vaø ñoä mòn cuûa saûn
phaåm. Ñeå taêng hieäu quaû nghieàn thöôøng duøng caùc côõ bi khaùc nhau. Caùc vieân bi caàu lôùn
coù taùc duïng taïo löïc va ñaäp lôùn coøn caùc vieân bi truï nhoû coù taùc duïng taïo löïc maøi. Tyû leä
% côõ bi khaùc nhau thay ñoåi tuyø thuoäc vaøo kích thöôùc vaät lieäu vaøo maùy vaø ñoä mòn cuûa
saûn phaåm. Tyû soá naøy thöôøng ñöôïc xaùc ñònh theo kinh nghieäm, xaùc ñònh kích thöôùc
thích hôïp nhaát cuûa bi naïp vaøo maùy ñeå thöïc hieän toát ñöôïc quaù trình nghieàn caàn döïa
vaøo moät soá yeáu toá sau :
 Trong maùy nghieàn baát kyø côõ bi naøo cuõng coù theå nghieàn moïi côõ haït vaät lieäu.
Tuy nhieân moãi côõ bi thì seõ nghieàn hieäu quaû ñoái vôùi moät côõ haït vaät lieäu nhaát ñònh.
 Hieäu quaû toát nhaát cuûa quaù trình nghieàn neáu ñem saûn phaåm cuûa maùy phaân ly maø
phaân tích thì tyû leä caùc côõ haït gaàn baèng nhau.
III-3-7-5/ Aûnh höôûng chaát trôï nghieàn :
- Trong quaù trình nghieàn caùc haït mòn keát tuï laïi vôùi nhau taïo thaønh lôùp trong maùy
nghieàn laøm giaûm khaû naêng nghieàn vaø taêng möùc tieâu hao naêng löôïng ñieän cho maùy
nghieàn. Do ñoù phaûi duøng chaát trôï nghieàn ñeå laøm giaûm hieän töôïng keát tuï caùc haït mòn
nhaèm laøm taêng saûn löôïng cuûa maùy vaø giaûm möùc tieâu thuï ñieän naêng. Ngoaøi ra chaát trôï
nghieàn coøn laøm taêng naêng suaát maùy phaân ly.
- Chaát trôï nghieàn laø chaát hoaït ñoäng beà maët coù khaû naêng laøm giaûm söùc caêng beà
maët caùc haït vaät lieäu do ñoù laøm taêng khaû naêng chuyeån ñoäng töï do cuûa chuùng.
- Chaát trôï nghieàn troän vaøo khi nghieàn ngoaøi taùc duïng taêng naêng suaát maùy nghieàn
coøn aûnh höôûng ñeán chaát löôïng ximaêng nhö : giaûm löôïng nöôùc tieâu chuaån, taêng cöôøng

90
ñoä ximaêng. Khi söû duïng chaát trôï nghieàn phaûi chuù yù khoâng ñöôïc laøm aûnh höôûng
ñeán chaát löôïng cuûa ximaêng do ñoù caàn kieåm tra tröôùc caùc aûnh höôûng cuûa chaát trôï
nghieàn. Ngoaøi ra khi söû duïng chaát trôï nghieàn möùc ñoä taêng naêng suaát phaûi > 10% thì
môùi ñaït hieäu quaû.
Theâm 0,5% than hoaït tính coù theå taêng ñoä mòn XMP leân 30% (cuøng 1 naêng löôïng
nghieàn) hoaëc ruùt ngaén thôøi gian nghieàn 28% (cuøng ñoä mòn).

III-3-7-6/ Aûnh höôûng kieåu taám loùt :

Tính chaát beà maët cuûa taám loùt aûnh höôûng ñeán söï tröôït cuûa bi trong maùy. Taám loùt
trôn bi tröôït nhieàu hôn taám loùt löôïn soùng hoaëc coù gôø. Taám loùt daøy baèng theùp toát thì
keùo daøi tuoåi thoï vaø taêng naêng suaát maùy nhöng neáu quaù daøy thì laøm giaûm theå tích
thuøng nghieàn vaø giaûm naêng suaát.
III-3-7-7/ Aûnh höôûng kích thöôùc vaät lieäu vaøo :
Neáu giaûm kích thöôùc vaät lieäu vaøo thì naêng suaát maùy taêng leân. Kích thöôùc haït
vaät lieäu vaøo maùy töø 70 – 50 mm cho ñeán 1mm. Ñeå taêng hieäu quaû laøm vieäc cuûa maùy
kích thöôùc vaät lieäu vaøo maùy töø 5 – 15mm vaø khoâng vöôït quaù 15mm.
Tính chaát cuûa XMP phuï thuoäc nhieàu vaøo ñoä nghieàn mòn cuûa xi maêng Portland. Ñoä
nghieàn mòn cuûa xi maêng Portland caøng cao, XMP ñoùng raén caøng nhanh vaø cho cöôøng
ñoä cao. Ñoái vôùi XMP thöôøng, yeâu caàu ñoä mòn 5 -10% ( No009) öùng vôùi tyû dieän
(phöông phaùp Blain) 3000 - 3500cm2/g. Ñoái vôùi xi maêng portland ñoùng raén nhanh,
cöôøng ñoä caøng cao, yeâu caàu ñoä mòn cao hôn.
Thöïc nghieäm cho thaáy raèng:
 Ñoä lôùn cuûa haït xi maêng < 0,005mm , hydrat hoùa hoaøn toaøn sau 1 tuaàn.
 Ñoä lôùn cuûa haït xi maêng 0,005mm - 0,04mm, hydrat hoùa sau 1 -2 tuaàn
 Ñoä lôùn cuûa haït xi maêng 0,04 - 0,06mm, hydrat hoùa beân ngoaøi.
 Ñoä lôùn cuûa haït xi maêng 0,06mm - 1mm , bò trô khoâng hydrat hoùa.
III-3-8/ Laøm nguội vaø vaän chuyeån xi maêng boät veà silos.
Xi maêng boät töø maùy nghieàn ra coù nhieät ñoä thöôøng laø 80 -130oC cuõng coù khi
cao hôn, xi maêng ñöôïc tieáp tuïc laøm laïnh trong caùc silos chöùa, quaù trình laøm laïnh naøy
xaûy ra raát chaäm, neân caàn nhieàu silos thì môùi ñaùp öùng yeâu caàu nhaø maùy.
Vaän chuyeån ximaêng töø maùy nghieàn ñeán silos thöôøng phaûi thöïc hieän trong
khoaûng caùch töông ñoái xa töø cao ñoä thaáp ñeán cao. Hai nguyeân taéc vaän chuyeån khaùc
nhau ñöôïc söû duïng laø:
 Vaän chuyeån baèng cô khí : baêng taûi ngang, gaøu taûi vaø vít taûi ñöùng. Caùc heä
thoáng vaän chuyeån baèng cô khí ñöôïc söû duïng cho nhöõng khoaûng caùch töông
ñoái ngaén. Chuùng caàn nhieàu dieän tích hôn nhöng tieâu thuï ít ñieän naêng hôn so
vôùi heä thoáng vaän chuyeån baèng khí
 Vaän chuyeån baèng khí neùn: maùng tröôït khí ñoäng, bôm vít khí neùn vaø caùc
loaïi bôm hoøm khí neùn….. Heä thoáng vaän chuyeån baèng khí neùn cho khoaûng
caùch vaän chuyeån daøi. Heä thoáng vaän chuyeån baèng khí neùn veà nguyeân taéc
hoaït ñoäng laø nhö nhau trong moät phaïm vi naøo ñoù thì ximaêng ñöôïc suïc khí
hoaù loûng coù theå chaûy ñöôïc nhö chaát loûng
Ñoâi khi trong heä thoáng vaän chuyeån coù theå keát hôïp caû 2 phöông phaùp naøy.

91
Xi maêng boät ñöôïc vaän chuyeån leân silos chöùa baèng caùc thieát bò vaän chuyeån nhö : vít, baêng
taûi, gaøu naâng, khí neùn
III-3-9/ Silos chöùa
Silos chöùa ximaêng nhö laø thieát bò trung gian trong quaù trình saûn xuaát vaø xuaát
ximaêng. Silos chöùa coøn laøm nhieäm vuï baûo quaûn ximaêng thaønh phaåm tröôùc khi xuaát.
Toång söùc chöùa cuûa siloâ phuï thuoäc vaøo coâng suaát cuûa nhaø maùy, ñieàu kieän saûn xuaát
trong nhaø maùy cuõng nhö nhöõng bieán ñoäng trong khaâu xuaát ximaêng.
Söùc chöùa siloâ coù theå töø 1000 – 15000 taán nhöng thöôøng choïn söùc chöùa laø
5000 hay 10000 taán. Caùc siloâ lôùn chöùa khoaûng 20000 taán hoaëc hôn nöõa thöôøng ñöôïc
xaây döïng ôû beán taøu ñeå xuaát nhanh leân taøu baèng troïng löïc.
Siloâ daïng hình truï, caùc siloâ coù söùc chöùa < 1000 taán coù theå xaây döïng baèng theùp meàm
coøn caùc silo lôùn hôn thöôøng xaây döïng baèng beâtoâng coát theùp, ít toán keùm hôn silos
baèng theùp. Silos chöùa xi maêng thöôøng coù caùc kích thöôùc sau:
Ñöôøng kính: D = 8; 10; 12; 15; 18m
Chieàu cao : H = 15 – 30m
Loaïi silos coù D = 10 -12m khaû naêng chöùa ñöôïc 2500 - 4000taán ximaêng
Loaïi silos coù D = 18m chöùa 10.000taán
Silos coù D = 8-12m thöôøng boá trí moät haøng 6-8 silos
Loaïi coù D lôùn hôn 12m thöôøng boá trí 1 haøng 3-4 Silos
III-3-10 / Baûo quaûn vaø ñoùng bao xi maêng.
Khi chöùa xi maêng trong silos, voâi töï do trong xi maêng tieáp tuïc hydraùt hoùa laøm
cho xi maêng oån ñònh theå tích khi ñoùng raén.
Trong thôøi gian giöõ xi maêng trong silos caán tieán haønh thöû moät soá tính chaát cuûa xi
maêng nhö: thôøi gian ninh keát, löôïïng nöôùùc tieâu chuaån, %CaOtöï do, cöôøng ñoä neùn… Silos
laø kho trung gian, thöôøng ngöôøi ta thieát keá silos coù ñöôøng kính lôùn ñeå giaûm soá löôïng
silos chöùa xi maêng. Ximaêng sau khi ruùt khoûi siloâ theo maùng tröôït ñöa veà 2 gaøu naâng
ñeå ñoå vaøo heä thoáng saøng rung roài ñöa vaøo keùt chöùa trung gian caáp ximaêng cho maùy
ñoùng bao. Ximaêng sau khi ñoùng bao ñuû khoái löôïng ñöôïc ñaåy ngaû sang baêng taûi ñeå
phaân phoái ximaêng theo caùc tuyeán
Ximaêng thaùo khoûi silos chöùa ñöôïc vaän chuyeån qua maùng tröôït khí ñoäng, gaøu
naâng, saøng rung vaøo keùt caáp lieäu treân maùy ñoùng bao. Ñeå moâi tröôøng trong khu vöïc
ñoùng bao giaûm buïi caàn coù moät thieát bò loïc buïi.
Ximaêng thöôøng ñöôïc ñoùng trong bao giaáy 50kg. Caùc bao giaáy coù van töï ñoäng
ñoùng coù theå coù töø 3 – 6 lôùp giaáy. Soá lôùp giaáy phuï thuoäc vaøo phöông phaùp xuaát vaø boác
xeáp caùc bao ñaõ ñoùng. Loaïi giaáy krap seõ cho loaïi bao meàm vaø dai thaäm chí chæ coù ít
lôùp.
Trong quaù trình ñoùng bao hay vaän chuyeån caùc bao ximaêng coù theå bò hoûng trong
moät soá tröôøng hôïp do bao giaáy quaù khoâ. Ñieàu naøy thöôøng xaûy ra trong ñieàu kieän thôøi
tieát khoâ. Do vaäy phaûi ñieàu chænh ñoä aåm trong kho baûo quaûn bao vaø neáu caàn thieát
phaûi taêng ñoä aåm baèng maùy laøm aåm hay trong thöïc teá saøn nhaø coù theå giöõ aåm. Ñoä aåm
khoaûng 6 – 7% trong giaáy haàu heát laø nhieàu lôùp coù theå cho ñoä caân baèng toát veà khaû
naêng chòu keùo caêng, ñoä meàm vaø khaû naêng chòu xeù. Ñeå giöõ ñoä aåm nhö mong muoán cho
caùc bao giaáy caàn coù ñoä aåm töông ñoái 50% ôû nhieät ñoä 200C hoaëc ñoä aåm töông ñoái hôn
theá trong khu vöïc baûo quaûn.
92
Maùy ñoùng bao töï ñoäng naêng suaát 35 - 50 taán/h hay 700 – 1200 bao/h, coù loaïi 5, 6, 10,
12 vaø 14 voøi. Loaïi 12 voøi ñaït 90 T/h, loaïi 14 voøi ñaït 120T/h. Xi maêng bao ñöôïc vaän
chuyeån vaø baûo quaûn chôø xuaát xöôûng. Kho xi maêng caàn khoâ raùo, traùnh aåm öôùt laøm
giaûm phaåm chaát cuûa xi maêng
Xi maêng töø silos chöùa ñöôïc chuyeån veà bôm hoøm khí neùn ñöa ñeán keùt chöùa (1),
döôùi (1) coù van ñoùng môû töï ñoäng (2), (2) ñoùng môû töï ñoäng nhôø ñoäng cô truyeàn chuyeån
ñoäng ñeán puli (3) qua ñai chuyeàn (4) vaø gaén lieàn vôùi puli cuûa van (2), phía döôùi coù
tieáp lieäu truïc quay (5) seõ phun xi maêng theo voøi phun (6) ñi vaøo bao giaáy (7), (5) qoay
ñöôïc nhôø ñoäng cô chuyeàn chuyeån ñoäng puli (8) laøm chuyeån ñoäng ñai truyeàn (9) noái
lieàn puli cuûa tieáp lieäu truïc quay. Bao xi maêng (7) ñöôïc töïa treân maùy ñôõ (10) ñaët treân
ñoøn baåy (11) lieân keát vôùi loø so (12), ñoái troïng (13) ñöôïc ñaët cuoái ñoøn baåy (14), khi xi
maêng ñaày bao caân baèng vôùi ñoái troïng (13) thì laøm cho (13) leäch veà traùi laøm cho daây
keùo (15) ngaét ñöôøng ñieän laøm cho choát kim bao (16) baät ra laøm cho xi maêng khoâng
phun vaøo bao nöõa, döôùi taùc duïng cuûa troïng löôïng bao xi maêng thaéng löïc ñôõ cuûa loø so
(12) laøm cho ñoøn baåy (11) guïc xuoáng bao xi maêng laên ra ngoaøi. Khi thay bao môùi
vaøo, choát giöõ bao 16 tieáp xuùc khoaù (17) daây ñieän ñoùng laïi vaø xi maêng tieáp tuïc ñöôïc
phun vaøo vaø quaù trình ñöôïc laëp laïi töø ñaàu.
Phía sau phaûi coù oáng huùt buïi (18).

1
Hình 12: Sô ñoàhoaït ñoä
n g cuû
a
2
maù y ñoù
n g bao
4 8
17
3
5 18
16
6

7 Hình 3-41: Sô ñoà hoaït ñoäng maùy

15 ñoùng bao
10

11
14
12 50
13

93
 1 - K e ù t c h ö ùa 9 - Ñ a i c h u y e àn
2 - V a n ñ o ùn g m ô û t ö ï ñ o än g 10 - M a ùy ñ ô õ
3 - P u li 11 - Ñ o øn b a åy
4 - Ñ a i c h u y e àn 12 - L o ø so
5 - T i e áp l i e äu t r u ïc q u a y 1 3 - Ñ o á i t r o ïn g
6 - V o øi p h u n 14 - Ñ o øn b a åy
7 - B a o g i a áy 15 - D a ây k e ùo
8 - P u li 16 - C h o át g i ö õ b a o
17 - K h o a ù ñ i e än
18 - O Án g h u ùt b u ïi

Hình 3-42: Silos chứa xi măng

94