Examenopdracht Communicatie - Babette Craens

Schriftelijke bespreking van twee situaties

1. Een ouder spreekt je na de les boos aan met de woorden:“Ik vind het echt een
schande dat mijn zoon tijdens de les altijd geviseerd wordt.Vorige week nog hebt u
hem klassikaal belachelijk gemaakt omdat hij de oefening niet kon, terwijl er kinderen
zijn die veel minder talent hebben dan hij.”

Analyseer de boodschap van de ouder volgens de vier communicatieniveaus van

Schulz von Thun. Reageer vervolgens op vier manieren, telkens aansluitend bij één
van de specifieke communicatieniveaus van Schulz von Thun. Welk(e) van de vier
communicatieniveau(s) zijn de belangrijkste in de boodschap van de zender en in
jouw reactie?

Zakelijk niveau

Ouder: “Ik vind het een schande dat mijn zoon altijd geviseerd wordt tijdens de les. Vorige
week heeft u hem belachelijk gemaakt omdat hij de oefening niet kon, terwijl er kinderen zijn
met minder talent.”

Leerkracht: “Uw zoon wordt niet altijd geviseerd maar hij kon inderdaad de oefening niet. Er
zijn zoals u zei zeker kinderen met minder talent.”

Relationeel niveau

Ouder: "Ik zie jou als iemand die niet boven mij staat, als iemand die onsympathiek is en
mijn zoon met intentie probeert te kwetsen en pesten.”

Leerkracht: “Ik ben de leerkracht die mijn leerlingen iets probeert bij te leren, en heb het
beste voor met uw zoon zoals met de rest van de klas.”

Expressief niveau

Ouder: “Ik ben boos en verontwaardigd.”

Leerkracht: “U was niet aanwezig tijdens de les en heeft bijgevolg geen enkele reden om
boos te zijn.”

Appellerend niveau

Ouder: “Ik wil dat jij je verontschuldigingen aanbiedt en dat jij verzekert dat dit niet meer
gebeurt.”
Leerkracht: “Mijn excuses dat het zo is overgekomen en hij dat zo heeft aangevoeld, dat was
zeker niet mijn intentie. Ik zal er zeker met hem ook nog eens over praten om hem hiervan
te verzekeren.”

2. Een collega verwijt je op een aanvallende wijze tijdens een vakvergadering dat je het
gemeenschappelijke lokaal altijd in wanorde achterlaat en dat hij dit onwerkbaar
vindt. Hij wil dat je het lokaal achterlaat in de opstelling die hij zelf het beste vindt.
Ook zegt hij dat hij de directie hierover zal inlichten en dat hij bovendien van andere
collega’s ook al gehoord heeft dat je geen respect hebt voor het schoolmateriaal. Je
weet dat er af en toe wel eens een stoel niet op de juiste plaats terechtkomt, maar je
hebt de indruk dat de ‘wanorde’ erg beperkt blijft. Ook vind je de klasopstelling die je
collega eist niet geschikt voor jouw lessen.

Hoe reageer je? Hou hierbij rekening met o.a. de principes van de Roos van Leary.

Gedrag collega: agressief/aanvallend. Volgens Roos van Leary: Boven-Tegen.

Reactie: Helpend. Volgens Roos van Leary: Boven-Samen.

“Ik begrijp dat je dat niet zo leuk vindt en het spijt me dat ik je hiermee boos heb gemaakt. In
de toekomst zal ik er verder meer op letten. Het is zo dat de klasopstelling wat aangepast
wordt naar wat het beste werkt voor mijn eigen les. Misschien kan je me vertellen welke
momenten voor jou het belangrijkste zijn dat de klas terug in de originele opstelling staat,
dan kunnen we eventueel samen de klas terugzetten zoals jij het wil. Ik wil er alvast graag
over spreken met jou.”
 Feedbackfiche

Leerling: Jozefien van de Vyver

Leeftijd: 8 jaar

Vak: Piano

Vakman

Je leest al zeer vlot de sol- en fasleutel. De onafhankelijkheid van je vingers is al een pak
vooruit gegaan sinds het begin: verbetering hierin komt vanzelf met meer en langer piano
te spelen. Je studeert en speelt regelmatig, wat maakt dat jouw handen automatisch de
correcte posities en grepen toepast. We hebben samen hard gewerkt op de houding en
positie achter de piano en dit heb je al zeer goed onder de knie.

Performer

Je straalt heel veel speelplezier uit eens je aan het spelen bent en vooral erna. Voordat je
gaat spelen is er soms nog wat onzekerheid, maar eens je doorhebt dat er eigenlijk geen
reden toe is, ben je helemaal vertrokken. Je laat graag horen wat je kan spelen als je heel
veel geoefend hebt op een stukje, dat is altijd heel erg fijn. Ook als het soms wat minder
loopt tijdens je stuk, blijf je gewoon verder spelen. Dat was in het begin wat moeilijk maar
je wordt hier steeds beter in.

Kunstenaar

Je hebt een groot inlevingsvermogen met een levendige fantasie, wat geweldig is om te
zien. Je kan op jouw eigen wijze een stuk brengen: iets wat je naar de toekomst toe zeker
vast kan houden.

Samenspeler

Je toont interesse en respect naar anderen toe tijdens de les, of ze nu aan het spelen zijn
of niet. Je bent heel geëngageerd en je geeft goede feedback aan je klasgenoten. Je volgt
de afspraken stipt op en het is elke keer fijn om met jou samen te werken.

Onderzoeker

Wat uitstekend is, is dat je steeds jouw plus- en minpunten kan benoemen en je het direct
opmerkt wanneer iets goed of soms minder goed gaat. Je bezit een perfectionisme dat
zeer nuttig is in muziek: zoals eerder vermeld kan het je soms wat tegenhouden om er vol
 voor te gaan met zelfvertrouwen en om een stukje door te spelen ook al loopt er iets
minder goed, maar hier werken we samen zeker verder aan.

Resultaat: Geslaagd

Je bent regelmatig en stipt op tijd voor de lessen, je brengt elke keer je partituren mee en
bent daarmee netjes in orde. En wat een grote vooruitgang heb je gemaakt! Doe vooral zo
verder lieve Jozefien.

Schriftelijke reactie op twee ‘lastige’ mails

Elza is een volwassen student (47 jaar) die voor de eerste keer openbaar examen moet
doen. Elza is een geïnteresseerde student, werkt goed en geëngageerd, ligt goed in de
groep, maar heeft plankenkoorts en heeft moeite om een muziekstuk/tekst/choreografie te
onthouden. Optreden voor een publiek is ook helemaal geen doelstelling voor haar, dat liet
ze je in de loop van het jaar al vaak weten. Deze mail stuurt ze je een maand voor het
openbaar examen.
Dag Ingrid,
Ik ga niet meedoen met het openbaar examen. Ik vind het echt té moeilijk om voor een
publiek en een jury op te treden. Ik speel graag muziek (dans graag/ben graag met
poëzie bezig), maar het geeft me echt te veel stress om dit te doen als alle ogen op me
gericht zijn. Ik heb echt heel veel geleerd in je les, maar ik vrees dat het DKO-niveau
toch wat te hoog gegrepen is voor mij. Misschien volg ik volgend jaar beter een
cursus die georganiseerd wordt door Femma, zij organiseren ook workshops
zang/dans/drama. Ik wil vooral artistiek bezig zijn vanuit interesse en voor het plezier,
niet vanuit prestatiedwang.
Ik weet dat je dit wel zal begrijpen.
Een heel vriendelijke groet, Elza

Beste Elza,

Ik begrijp je volledig: je speelt graag muziek vanuit je liefde ervoor en de interesse. Het spijt
me om te lezen dat het je zo veel stress bezorgt om een openbaar examen te doen. Als je er
voor open staat kunnen we samen verder gaan met de lessen zonder dat je je hier zo veel
zorgen over hoeft te maken. Omdat je als leerling te veel nadelen ondervindt van
podiumangst zijn er zeker regelingen die in gang gezet kunnen worden. Zo kan je examen
gesloten worden in plaats van openbaar: dan speel je enkel voor de jury zoals de
voorgaande jaren. Bijkomend kan je van blad spelen indien uit je hoofd spelen te lastig is, of
je maakt een combinatie tussen van blad spelen en de stukken uit je hoofd spelen waar je je
het beste bij voelt. We zijn wel nog even verwijderd van het examen: ik ken zelf podiumangst
zeer goed en heb goede voorbereidende oefeningen die we al kunnen beginnen toepassen
in de les. Wat denk je hiervan? Ik hoor het graag!

Vriendelijke groeten,

Ingrid

Je bent leraar Domeinoverschrijdende Initiatie 1.1. Het is begin februari, en jij bent van plan
om eind maart een kort open lesmoment/toonmomentje in je klas te doen voor de ouders. Je
hebt dit nog niet gecommuniceerd naar de ouders, maar je bent in je les wel bezig met het
inoefenen van een toneeltje/lied/bewegingsimpro dat één van de onderdeeltjes van je
toonmomentje zal zijn. Je collega Domeinoverschrijdende Initiatie 1.2 (die op hetzelfde
lesuur als jij lesgeeft) doet vandaag een kort toonmomentje (15 min.) met haar leerlingen
(voor ouders) en vraagt je een paar uren voor de les begint of je met jouw leerlingen ook wil
komen kijken. Jij vindt dit ok, en bedenkt plots dat het misschien ook al een gelegenheid is
om je eigen leerlingen op dat toonmomentje ook al een stukje (1 minuut) van hun
toneeltje/lied/bewegingsimpro te laten zien/horen. Zo kunnen ze een stukje van hun
work-in-progress al als oefening aan een publiek laten zien. Je legt aan het begin van de les
ook heel duidelijk aan je leerlingen uit dat voor dit toonmomentje enkel de ouders van 1.2
zijn uitgenodigd, omdat we niet van plan waren zelf iets te tonen. Je zegt duidelijk dat er nog
een uitnodiging voor een eigen toonmoment voor de ouders van 1.1 zal komen. Een uur na
de les krijg je onderstaande mail van de papa van Lena.
Beste,
Blijkbaar hadden de kids vandaag een optreden voor de ouders en waren er veel
ouders aanwezig.

Maar bij mijn weten hebben wij hier niets over gehoord. Wel heel spijtig want we
hadden dit natuurlijk ook graag gezien. Onze Lena vond het natuurlijk jammer dat
alleen haar ouders niet waren uitgenodigd. U had toch iets kunnen laten weten!

Kan je in de toekomst wél op voorhand een mail sturen als er een optreden is? Om
emotionele drama’s als dit te vermijden.

Bedankt
Lode (Papa van Lena)

Beste,

Het spijt me van te horen dat Lena overstuur is geworden van het gebeuren en van de last
die het jullie bezorgd heeft. Het is zo dat we in de klas al een tijdje toe aan het werken zijn
naar een toonmoment dat er aankomt en van onze klas alleen is. Vandaag hebben we als
voorbereiding op ons eigen komend toonmoment spontaan meegedaan met een kort
toonmoment van een andere klas: Initiatie 1.2. Omdat dit ons toonmoment niet was, waren
dus enkel de ouders van 1.2 uitgenodigd, en niet die van 1.1. Ik verzeker u dat we het nog
eens extra hebben benadrukt dat ons toonmoment nog komt, maar ik zie nu in dat dit bij
sommigen misschien toch niet helemaal is doorgedrongen of verkeerd is overgekomen. Er
volgt zeker nog een mail over wanneer ons toonmoment zal plaatsvinden, en dan zijn jullie
zeker van harte welkom.

Nogmaals mijn excuses voor het misverstand.

Vriendelijke groeten,

Babette