FRASA ULA

PAMBANTAAN TINIMUNGAN 1.
1. Bluster Jainon 3. Ivy Elviany Jhonny

2. Enziela Raizienie 4. Meronyca Mikin

KONSEP/RATI FRASA ULA
• Frasa ula id boros Kadazandusun nopo nga piomungan do duo kawo
frasa di nointutunan do Adverb Phrase om nogi Adjective Phrase id boros
Inggilis.

• Frasa Ula Adverb nopo nga boros toi ko tinimungan do boros i sumuku toi ko
monimban do boros maan, boros ula om manahak do kopiolaan do “poingkuro”,
“honggo”, “nokuro” om nogi “soira”.

• Frasa Ula Adjective nopo nga i popointalang toi ko manahak do kopoilaan

do montok di boros ngaran di mangan dau simbanai. (Linda Thomas, 1993;
23-28, 31-36)
FRASA ULA (ADVERB)
• Frasa Ula Adverb
nopo id sampaping
nga minimban do
boros maan
‘mamanau’,
popointalang
poingkuro i Rodsung
do mamanau.
• Poomitanan Frasa Ula
Adverb nopo suai nga
miagal do odomut,
aparu, olombon, otiru,
olumaag om suai-suai
po.
FRASA ULA (ADJECTIVE)

• Frasa Ula (Adjective) nopo miagal

di pinointalang id sampaping nga
manahak do kopoilaan toi ko
monimban do kowoyo-woyo’o do
boros ngaran ‘kantalan’.
• Ogumu po su’usuai o boros ula
di milo do mongolon do boros
ula ‘outong’ miagal id
poomitanan id sawat : ‘awagat’,
‘olumis’, ‘opurak’ om suai-suai po.
 Boros Ponokodung ilo’
Ø aiso o kinointalangan do boros ilo’ tumanud id buuk Puralan
Boros Kadazandusun id Sikul (Bahagian Pembangunan
Kurikulum, 2008).
Ø Kiwaa piipiro kawo do boros diti: ilo’ om dilo’, ‘diti’, om suai-suai
po.
Ø Poomitanan id panandatan nopo nga miagal ko: Ilo’ tanak toi
ko tanak dilo’. Nung id boros Inggilis, boros ponokodung ilo’
om dilo’ nopo nga poinsuang do kategori Determiner.
Ø Id ponuatan diti mangan tokou pomungaranai boros ponokodung
do Boros Ponontu. Determiner toi ko Boros Ponontu nopo nga iso
kawo boros di oponsol di milo do monimban do boros ngaran,
manahak do konteks kumaa di boros ngaran do popokito do
ginumu om nogi kosongonuan.
Ø Poomitanan nopo do Boros Ponontu nga kosuang no piipiro boros
miagal ko: ilo’, diti, dilo’, boros pongintob: iso’, duo, ogumu’, okuri’,
oinsanan om suai-suai po.
 Poomitanan:

DETERMINER NOUN BOROS NGARAN BOROS PONONTU

the boy tanak kusai dilo’

that girl tanak tondu dilo’

this cat tingau diti

Wa’alan Frasa Ula: Roromu’ di Ponuang

Nung intaan tokou o poomitanan di nokosuat id sawat nga kiwaa piipiro

roromu’ (unsur) di poinsuang id frasa Ula. Id poomitanan Frasa Ula (Adverb) nga
kiwaa iso boros ula om iso o patikol. Id Poomitanan koduo id Frasa Ula (Adjective)
nga kiwaa boros ula om nogi boros popoimagon: pomogirot.

1. Frasa Ula (Adverb) => BU + P

2. Frasa Ula (Adjective) => BU + BP
Boros Ponokodung id Frasa Ula
kogumuan boros ponokodung di oguno di panandatan o frasa ula miagal do
“tomod”, “kopio” om susuai po.
 KOULUDAN FRASA ULA ID PANANDATAN

Owonsoi o frasa ula mantad piomungan do duo frasa, Frasa Ula om Frasa
Ngaran (FU + FN). nga ogumu po ralan suai do kapamansayan do Frasa
ula om okon ko no id piomungan do FU + FN nopo.
Sabaagi Poomitanan:

1. Olumis tanak diti =>[Olumis=FU | tanak diti=FN]

2. Tondu dii olumis ngingis =>[Tondu dii=FN | olumis ngigis=FU]

3. Odomut tomod i Lungkitas manangkus => [odomut tomod=FU | i lungkitas

manangkus = FM]

Kouludan nopo dii do Frasa ula id sawat nga => 1. FU + FN, 2. FN + FU om FU + FM.

Frasa Ula om Panandatan Komplemen (Pomogonop)

• Komplemen (Pomogonop) toi ko Complement id boros Inggilis nopo nga kiwaa duo
kawo: Subjeck Complement om Objeck Complement.
• id ponuatan diti roiton tokou o komplemen do POMOGONOP.
MARS
Despite being red,
Mars is actually a
cold place

JUPITER
It’s a gas giant and
also the biggest
planet

SATURN
Yes, this is the
ringed one. It’s a gas
giant
 Frasa Ula om Panandatan Komplemen (Pomogonop)

milo do osupu’ o frasa ula miampai panandatan pomogonop subjek om nogi

pomogonop objek tumanud do nuludan do M+S+A+P om M+S+O+P nga nung
mangan sorisido, ogumu po kanto nuludan do suai di milo do paparahung do frasa
ula id panandatan dii. Intangai poomitanan id siriba.
POMOLINGKUMAN
Frasa Ula id Boros Kadazandusun diti popointalang do pongkuro
koponupuan do frasa ula miampai frasa do suai do kowonsoi dp
iso-iso panandatan di kosudong. Id Frasa Ula diti nogi, okito tokou
koludan do frasa ula miampai do panandatan pomogonop objek om
nogi pomogonop subjek.
POUNSIKOUUS
MANTAD
DAHAI